Kraków, drugie co do wielkości miasto w Polsce, ujawnił trasę długo wyczekiwanego metra. To dopiero drugi taki system w kraju – po warszawskim – a jego uruchomienie ma zrewolucjonizować przeciążony transport w stolicy Małopolski.

Dwie linie, 29 stacji, 29 kilometrów

Prezydent Krakowa Aleksander Miszalski przedstawił w środę szczegóły projektu. Metro będzie się składać z dwóch linii – M1 i M2 – o łącznej długości ponad 18 mil i 29 stacjach.

• Początek obu linii: Nowa Huta (wschodni Kraków)
• Centralne przystanki: Dworzec Główny, Teatr Bagatela, Muzeum Narodowe
• Rozdział tras: ul. Brożka (Dębniki)
• Finały: Opatkowice (M1) i Kurdwanów (M2)

Budowa ma rozpocząć się w 2030 roku, a zakończyć w 2035 roku.

Metro ominie Stare Miasto

Tunel poprowadzony zostanie głównie pod ziemią, przecinając duże osiedla i centrum Krakowa. Trasa jednak ominie Stare Miasto – wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – aby nie ingerować w jego zabytkową strukturę.

Metro w zasięgu 10 minut spaceru

Według szacunków 40% mieszkańców Krakowa (obecnie ok. 800 tys. osób) będzie mieszkać w odległości krótkiego spaceru od stacji.

Codziennie z metra ma korzystać niemal 300 tys. pasażerów. Podróż z Nowej Huty do Muzeum Narodowego skróci się z 40 do 26 minut.

Integracja z transportem publicznym

Nowy system zostanie ściśle powiązany z istniejącą infrastrukturą. Obejmie:

• 11 węzłów przesiadkowych z liniami tramwajowymi
• 5 punktów styku z koleją naziemną (obecną i planowaną)
• nowe parkingi Park&Ride

Dodatkowo stacje i tunele mają pełnić funkcję schronów dla mieszkańców w sytuacjach kryzysowych.

Koszt: nawet 15 miliardów złotych

Inwestycja ma kosztować od 13 do 15 mld zł (3–3,5 mld euro). Miasto planuje sfinansować ją z budżetu krajowego i funduszy unijnych oraz dzięki pożyczkom z instytucji międzynarodowych.

Drugie metro w Polsce

Do tej pory jedynym miastem w Polsce z metrem jest Warszawa, gdzie pierwsza linia została otwarta w 1995 r., a druga w 2015 r. Stolica przygotowuje już plany budowy linii trzeciej i czwartej.

Kraków będzie więc drugim polskim miastem z prawdziwym systemem metra. Dla porównania, Łódź realizuje obecnie duży tunel kolejowy, który – choć bywa nazywany „łódzkim metrem” – jest w istocie częścią sieci kolejowej, a nie autonomiczną linią podziemną.

Źródło: NFP
Foto: Aleksander Miszalski fb

Lincoln Park Zoo w Chicago uczciło tegoroczny Światowy Dzień Nosorożca, który wypadł we wtorek, wyjątkowym ogłoszeniem – 20-letnia samica czarnego nosorożca wschodniego, Kapuki, jest w ciąży i spodziewa się swojego trzeciego cielęcia.

Nowy potomek wiosną 2026 roku

Kapuki urodziła już dwa młode: Kinga w 2013 roku oraz Romeo w 2019 roku. Ojcem nadchodzącego cielęcia jest 22-letni samiec Utenzi, który dołączył do kolekcji Lincoln Park Zoo w 2022 roku. Według opiekunów, poród prawdopodobnie nastąpi wczesną wiosną 2026 roku w pawilonie Regenstein African Journey.

Ważny krok w ochronie krytycznie zagrożonego gatunku

Czarny nosorożec wschodni (Diceros bicornis michaeli) jest jednym z najbardziej zagrożonych wyginięciem podgatunków nosorożca na świecie. W latach 90. XX wieku jego populacja spadła do zaledwie około 2 000 osobników na skutek kłusownictwa i utraty siedlisk.

Samice rodzą tylko jedno cielę co kilka lat, dlatego odbudowa populacji jest procesem powolnym i trudnym. Dzięki międzynarodowym programom ochronnym liczebność czarnego nosorożca wschodniego wzrosła jednak do ponad 5 000 osobników na całym świecie.

„Każde narodziny są ogromnym krokiem w ochronie tego krytycznie zagrożonego gatunku. Jesteśmy dumni, że Lincoln Park Zoo może odegrać swoją rolę w odbudowie populacji nosorożców” – powiedziała Cassy Kutilek, kuratorka opieki nad zwierzętami w LP Zoo.

Jak wesprzeć ochronę nosorożców

Miłośnicy dzikiej przyrody mogą śledzić rozwój ciąży Kapuki oraz przyszłe narodziny za pośrednictwem oficjalnej strony Lincoln Park Zoo. Zoo zachęca również do wspierania działań ochronnych poprzez symboliczne adopcje zwierząt, które pomagają finansować opiekę nad nosorożcami i innymi zagrożonymi gatunkami.

Źródło: secretchicago
Foto: Lincoln Park Zoo

Technologia sztucznej inteligencji w inteligentnych okularach Meta otwiera nowe możliwości dla osób niewidomych i słabowidzących, oferując im większą niezależność w codziennych czynnościach.

Nowe zastosowania technologii

Okulary Meta, pierwotnie zaprojektowane do przesyłania strumieniowego wideo i interakcji z otoczeniem, znalazły nieoczekiwane zastosowanie w społeczności osób niewidomych. Najnowsza generacja obejmuje modele Ray-Ban Meta Display, Ray-Ban Meta Gen 2 oraz sportowe Oakley Meta.

Technologia ta może być połączona z aplikacją Be My Eyes, umożliwiającą kontakt z wolontariuszami, którzy w czasie rzeczywistym pomagają w rozpoznawaniu obiektów i wykonywaniu codziennych zadań, takich jak zakupy czy segregowanie poczty.

Dostęp do informacji tekstowych

Jedną z kluczowych funkcji nowych okularów jest optyczne rozpoznawanie znaków (OCR), które pozwala na odczytywanie tekstu na głos. Dzięki temu możliwe jest szybkie uzyskiwanie informacji z menu, paragonów czy znaków ulicznych. Rozwiązanie to stanowi istotne ułatwienie w przestrzeni publicznej, zwłaszcza w miejscach takich jak metro czy ruchliwe skrzyżowania.

Ograniczenia i wyzwania

Technologia nie jest jednak pozbawiona wad. Użytkownicy zgłaszają m.in. problemy z dokładnością odczytu, jak również ograniczoną wydajność baterii, wymagającą częstego ładowania w etui.

Jak podkreśla Mark Riccobono, prezes National Federation of the Blind, okulary „sprawdzają się w niektórych sytuacjach, ale w innych okazują się niewystarczające”. Zwrócił także uwagę na konieczność dalszej współpracy producentów z osobami niewidomymi w celu udoskonalenia rozwiązań technologicznych i ich lepszego dostosowania do potrzeb użytkowników.

Perspektywy rozwoju

Choć okulary nie zastępują w pełni ludzkich umiejętności, stanowią ważny krok w kierunku zwiększenia samodzielności osób niewidomych i słabowidzących. Eksperci podkreślają, że równolegle z rozwojem technologii konieczne jest dalsze kształcenie i wspieranie tej społeczności w rozwijaniu praktycznych umiejętności niezbędnych do funkcjonowania na co dzień.

Źródło: cbs
Foto: Andy Evans, YouTube