Główne indeksy na Wall Street rosły w czwartek, zbliżając się do historycznych szczytów. S&P 500 wzrósł o 0,8% i na moment przekroczył rekord wszech czasów, zanim nieznacznie spadł. Dow Jones zyskał 404 punkty (+0,9%), a Nasdaq Composite wzrósł o 1%.

Wśród liderów wzrostów znalazła się firma McCormick, producent przypraw, której akcje poszły w górę o 5% po opublikowaniu lepszych od oczekiwań wyników finansowych. Spółka podniosła także prognozy na cały rok, zapowiadając działania osłonowe wobec potencjalnych skutków nowych taryf zapowiedzianych przez Prezydenta Donalda Trumpa.

AI nadal na fali

Wiodące spółki technologiczne nadal dominują rynek. Akcje Nvidii – najcenniejszej spółki giełdowej w USA – wzrosły o 1,3%. Od początku kwietnia zyskały aż 61%, znacznie przewyższając wzrost indeksu S&P 500 (+23%). Z kolei Super Micro Computer, kolejny beneficjent boomu na sztuczną inteligencję, wzrósł o 5,2%, notując ponad 50% zysk w tym samym okresie.

Micron Technology, producent pamięci komputerowej, pochwalił się wynikami przewyższającymi oczekiwania rynku. Mimo pozytywnych prognoz, kurs akcji wahał się i ostatecznie spadł o 2%.

Taryfy i Fed w centrum uwagi inwestorów

Choć napięcia związane z polityką celną Donalda Trumpa nieco osłabły, niepewność pozostaje. Inwestorzy nadal próbują oszacować wpływ możliwych ceł na wzrost gospodarczy i inflację.

Nowe dane makroekonomiczne malują mieszany obraz:

• Zamówienia na dobra trwałego użytku wzrosły w maju bardziej, niż prognozowano,
• Liczba wniosków o zasiłek dla bezrobotnych spadła,
• Jednocześnie korekta PKB za pierwszy kwartał pokazała głębszy spadek, choć ekonomiści wskazują na tymczasowe zniekształcenia związane z przedtaryfowym przyspieszeniem importu.

Rynki obligacji i spekulacje wokół Fed

Rentowności amerykańskich obligacji delikatnie spadły. 10-letnie papiery osiągnęły 4,25% (wobec 4,29% dzień wcześniej), a dwuletnie – 3,72% (z 3,74%). Inwestorzy reagują m.in. na spekulacje, że Trump może przedwcześnie ogłosić kandydata na nowego prezesa Rezerwy Federalnej, co mogłoby podważyć niezależność banku centralnego.

Obecny przewodniczący Jerome Powell zapowiedział, że Fed wstrzyma się z decyzjami o stopach procentowych do czasu pełnej oceny wpływu ceł na inflację. Prezydent Trump natomiast publicznie naciska na szybsze cięcia stóp, a jego nominowani sugerują możliwość działania już podczas najbliższego posiedzenia Fed.

Rynki zagraniczne i ropa

Na rynkach międzynarodowych panowały mieszane nastroje. Japoński Nikkei 225 wzrósł o 1,6%, podczas gdy koreański Kospi spadł o 0,9%. W Europie notowania również były niejednolite.

Ceny ropy nieco odbiły po wcześniejszym spadku. Baryłka amerykańskiej ropy WTI zyskała 0,3%, osiągając poziom 65,12 USD, wciąż jednak pozostając poniżej wartości z początku konfliktu izraelsko-irańskiego.

Źródło: AP
Foto: YouTube, istock/peshkov

Podzielony Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzekł w czwartek, że stany mogą odcinać fundusze Medicaid dla organizacji Planned Parenthood. Decyzja zapadła stosunkiem głosów 6 do 3. Opinię większości napisał sędzia Neil Gorsuch, do którego dołączyli pozostali konserwatywni członkowie sądu.

Sprawa z Karoliny Południowej

Sprawa dotyczyła decyzji Gubernatora Karoliny Południowej Henry’ego McMastera, który w 2018 roku postanowił wstrzymać przekazywanie funduszy Medicaid do placówek Planned Parenthood. Zaskarżyła to pacjentka, Julie Edwards, która korzystała z usług organizacji w zakresie antykoncepcji. Ze względu na cukrzycę, ciąża stanowiła dla niej zagrożenie zdrowotne.

Edwards powołała się na zapis w prawie Medicaid, który gwarantuje pacjentom prawo do wyboru „dowolnego wykwalifikowanego dostawcy usług”. Sąd niższej instancji przyznał jej rację, ale sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który odwrócił wcześniejsze decyzje.

Pisząc dla większości, sędzia Gorsuch stwierdził, że strony prywatne ubiegające się o federalne świadczenia zdrowotne za pośrednictwem rządu stanowego mogą pozywać w ich imieniu tylko wtedy, gdy Kongres wyraźnie na to pozwoli w ustawodawstwie.

Orzeczenie Sądu Najwyższego zadowoliło zwolenników pro-life, w tym biskupa Daniela Thomasa z Toledo w stanie Ohio, przewodniczącego Komitetu ds. Działalności Pro-Life Konferencji Biskupów Katolickich Stanów Zjednoczonych.

„Karolina Południowa miała rację, odmawiając Planned Parenthood pieniędzy podatników. Grupa poświęcona kończeniu życia dzieci nie zasługuje na żadne publiczne wsparcie” — powiedział biskup Thomas w pisemnym oświadczeniu.

„Aborcja nie jest opieką zdrowotną. Publicznie finansowane programy, takie jak Medicaid, powinny wspierać wyłącznie autentyczne, potwierdzające życie opcje dla matek i dzieci w potrzebie”.

Znaczenie wyroku

Choć sprawa formalnie nie dotyczyła aborcji, wyrok wpisuje się w szerszy trend ograniczania finansowania Planned Parenthood — największego dostawcy usług aborcyjnych w kraju.

Organizacja twierdzi, że publiczne środki z Medicaid — które i tak nie mogą być wykorzystywane na aborcje — są kluczowe dla finansowania takich usług, jak cytologie, testy na HIV, czy dostęp do środków antykoncepcyjnych.

Planned Parenthood ostrzega, że konsekwencją ograniczenia środków może być zamknięcie około 200 placówek — głównie w stanach, gdzie aborcja wciąż jest legalna, ale dostęp do innych form opieki zdrowotnej jest utrudniony.

Głosy sprzeciwu

W zdaniu odrębnym sędzina Ketanji Brown Jackson, wsparta przez pozostałe dwie liberalne sędziny, ostrzegła, że orzeczenie może zaszkodzić milionom pacjentek Medicaid, pozbawiając ich możliwości decydowania o własnym leczeniu.

Kontekst polityczny

Karolina Południowa przekazuje co roku około 90 tysięcy dolarów z funduszy Medicaid do Planned Parenthood. Po decyzji Sądu Najwyższego USA z 2022 r., która uchyliła federalne prawo do aborcji, stan wprowadził zakaz aborcji po szóstym tygodniu ciąży.

Władze Karoliny Południowej twierdzą, że inne placówki są w stanie przejąć opiekę nad pacjentkami dotychczas korzystającymi z usług Planned Parenthood.

Źródło: AP, cna
Foto: US. EPA/AARON SPRECHER, planned parenthood, pixabay/ MarkThomas/

Federalna Komisja Handlu Stanów Zjednoczonych (FTC) ogłosiła rozpoczęcie kolejnej tury zwrotów pieniędzy dla setek tysięcy graczy Fortnite. To efekt wielomilionowej ugody z Epic Games, po tym jak stwierdzono, że firma stosowała w grze nieuczciwe praktyki, przez które konsumenci – w tym dzieci – nieświadomie dokonywali zakupów.

W tym tygodniu Federalna Komisja Handlu Stanów Zjednoczonych FTC wysłała ponad 969 000 zwrotów na łączną kwotę ponad 126 milionów dolarów. To już druga taka runda — w grudniu 2024 roku wypłacono ponad 72 miliony dolarów. Łącznie do tej pory rozdysponowano około 198 milionów dolarów, a wciąż pozostaje do wypłaty blisko 47 milionów.

Kto kwalifikuje się do zwrotu?

Zwroty pieniędzy są częścią ugody o wartości 520 milionów dolarów, na którą Epic Games zgodziło się w 2022 roku w odpowiedzi na zarzuty związane z naruszeniem prywatności dzieci oraz nieuczciwymi metodami płatności w grze Fortnite.

Najświeższe płatności trafiły do osób, które złożyły ważny wniosek przed 14 lutego 2025 roku. FTC podkreśla jednak, że osoby, które jeszcze nie zgłosiły roszczenia, nadal mają szansę — termin składania nowych wniosków upływa 9 lipca 2025 roku.

Dlaczego Epic musi wypłacić odszkodowania?

Zgodnie z ustaleniami FTC, Epic Games stosowało tzw. „ciemne wzorce” w interfejsie gry — czyli oszukańcze mechanizmy projektowania, które miały na celu nakłanianie użytkowników do przypadkowych zakupów. Gracze mogli zostać obciążeni opłatami nawet za takie czynności jak wybudzenie gry z trybu uśpienia czy naciśnięcie przycisku w pobliżu podglądanego przedmiotu.

Co więcej, firma miała blokować dostęp do wcześniej zakupionych treści graczom, którzy zgłosili sporne opłaty — np. za pośrednictwem firm obsługujących karty kredytowe.

W ramach ugody Epic zapłaciło 275 milionów dolarów grzywny za nielegalne gromadzenie danych dzieci poniżej 13. roku życia oraz przeznaczyło 245 milionów dolarów na wypłaty dla poszkodowanych użytkowników.

Jak złożyć wniosek o zwrot?

Proces składania wniosków został ponownie otwarty. Uprawnieni konsumenci mogą zgłaszać się do 9 lipca 2025 roku poprzez stronę internetową FTC: https://www.ftc.gov/fortniterefunds. Zwroty wypłacane są w formie czeków lub przelewów PayPal.

Do wypłat kwalifikują się:

• gracze Fortnite, którzy pomiędzy styczniem 2017 r. a wrześniem 2022 r. zostali przypadkowo obciążeni wirtualną walutą za niechciane zakupy;
• osoby, którym zablokowano konto po zakwestionowaniu opłaty;
• rodzice, których dzieci pomiędzy styczniem a listopadem 2018 roku dokonywały zakupów bez ich zgody, używając kart kredytowych.

Co na to Epic Games?

W oświadczeniu z grudnia 2022 roku, Epic podkreślił, że zgodził się na ugodę, aby „stać się liderem w dziedzinie ochrony konsumentów” oraz zapewnić swoim graczom jak najlepsze doświadczenia. Firma z siedzibą w Cary w Karolinie Północnej zaznaczyła, że wprowadza już zmiany mające na celu dostosowanie ekosystemu do oczekiwań użytkowników i przepisów.

Źródło: nbc
Foto: epic games, istock/Savusia Konstantin/