Minister Obrony Izraela Israel Katz wezwał w środę wszystkich Palestyńczyków do opuszczenia miasta Gaza. Określił to jako „ostatnią szansę”, ostrzegając, że każdy, kto pozostanie, zostanie uznany za zwolennika Hamasu i stanie w obliczu „pełnej siły” ofensywy izraelskiej armii. Od początku wrześniowej operacji wojskowej z Gazy uciekło około 400 tys. osób, ale setki tysięcy wciąż pozostają w mieście – wielu z nich nie stać na wyjazd lub są zbyt osłabieni, by dotrzeć do obozów namiotowych na południu.

„Wyszliśmy boso. Atakowali bez powodu, bez litości dla nikogo. Zostawiliśmy wszystko” – opowiada Husajn al-Del, jeden z uchodźców uciekających zatłoczoną drogą.

Kolejne naloty i ofiary

Według lokalnych szpitali w środę zginęło co najmniej 21 Palestyńczyków.

• Dwa izraelskie naloty uderzyły w szkołę służącą za schronisko – zginęło co najmniej siedem osób, w tym ratownicy medyczni.
• W atakach na inne rejony miasta zginęło kilkanaście kolejnych osób, w tym pięciu Palestyńczyków zgromadzonych wokół zbiornika z wodą pitną.
• Kolejny nalot uderzył w namiot na dziedzińcu szpitala Al-Aksa Martyrs, raniąc dwie osoby.

We wtorek w izraelskim nalocie zginął niezależny dziennikarz Yahya Barzaq pracujący dla TRT. Od wybuchu wojny – jak podaje Komitet Ochrony Dziennikarzy – życie straciło już ponad 189 palestyńskich reporterów i pracowników mediów.

Izrael twierdzi, że jego celem są bojownicy Hamasu i obwinia ich za ofiary cywilne, argumentując, że ukrywają się na gęsto zaludnionych terenach.

Bilans wojny

Według Ministerstwa Zdrowia w Gazie od początku izraelskiej kampanii zginęło ponad 66 tys. Palestyńczyków, a blisko 170 tys. zostało rannych. Kobiety i dzieci stanowią około połowy ofiar.

Po stronie izraelskiej wojna rozpoczęła się po ataku Hamasu 7 października 2023 roku, w którym zginęło 1200 osób, a 251 zostało uprowadzonych. Większość zakładników została uwolniona, ale 48 wciąż pozostaje w niewoli.

Plan pokojowy Trumpa

Równolegle Hamas analizuje nową propozycję pokojową Prezydenta Donalda Trumpa, ogłoszoną w poniedziałek wraz z Premierem Izraela Benjaminem Netanjahu. Zakłada ona:

• uwolnienie wszystkich zakładników,
• rezygnację Hamasu z władzy w Strefie Gazy,
• rozbrojenie bojowników,

w zamian za uwolnienie palestyńskich więźniów, koniec działań wojennych, napływ pomocy humanitarnej i odbudowę Gazy pod nadzorem międzynarodowym.

Plan zyskał wstępne poparcie m.in. Egiptu, Jordanii, Turcji, Arabii Saudyjskiej i ZEA. Autonomia Palestyńska na Zachodnim Brzegu także odniosła się do niego pozytywnie.

Hamas jednak zgłosił zastrzeżenia. „Niektóre punkty są nie do przyjęcia i muszą zostać zmienione” – powiedział anonimowy przedstawiciel ruchu, dodając, że oficjalna odpowiedź pojawi się po konsultacjach z innymi frakcjami.

Flotylla zatrzymana przez Izrael

W tym samym czasie izraelska marynarka poinformowała o przechwyceniu flotylli aktywistów Global Sumud, składającej się z około 50 jednostek, które wyruszyły z Barcelony z symboliczną pomocą humanitarną dla Gazy. Aktywiści określali swoją misję jako największą próbę przełamania blokady morskiej.

Izrael zapowiedział, że żadna z jednostek nie zostanie dopuszczona do wybrzeży Strefy Gazy.

Wojna trwa podczas Jom Kipur

Środa była ostatnim dniem przed Jom Kipur – najważniejszym świętem żydowskim. W Izraelu zamknięto sklepy, firmy i transport publiczny. Mimo tego zawieszenia codziennego życia, działania wojenne wokół Gazy nie ustają.

Źródło: AP
Foto: YouTube, The White House

Nowy raport organizacji PEN America wskazuje, że Stephen King jest obecnie najczęściej cenzurowanym autorem w amerykańskich szkołach. Według danych opublikowanych w środę w ramach raportu „Banned in the USA”, w roku szkolnym 2024–2025 odnotowano ponad 6800 przypadków tymczasowego lub trwałego wycofania książek.

Choć liczba ta jest niższa niż rekordowe ponad 10 000 zakazów w roku poprzednim, pozostaje znacząco wyższa niż kilka lat temu – zanim PEN uznał za konieczne regularne raportowanie tego zjawiska.

Trzy stany odpowiadają za większość zakazów

Blisko 80% wszystkich zakazów pochodziło zaledwie z trzech stanów: Florydy, Teksasu i Tennessee, które uchwaliły lub próbowały uchwalić przepisy wymuszające usuwanie książek uznanych za kontrowersyjne. Jednocześnie w innych częściach kraju – m.in. w Illinois, Maryland i New Jersey – wprowadzono przepisy ograniczające możliwości cenzury w bibliotekach szkolnych i publicznych.

Najczęściej zakazywane książki i autorzy

Według raportu dzieła Stephena Kinga zostały objęte cenzurą 206 razy, w tym m.in. „Carrie” i „Bastion”. Najczęściej zakazywanym tytułem pozostaje jednak klasyk Anthony’ego Burgessa „Mechaniczna pomarańcza”, usunięty 23 razy.

Na liście zakazanych książek znajdują się także:

• „Sold” Patricii McCormick,
• „Forever” Judy Blume,
• „Breathless” Jennifer Niven,
• liczne dzieła Sarah J. Maas i Jodi Picoult.

Najczęściej podawane powody wycofywania tytułów to: treści LGBTQ+, tematyka rasizmu, przemoc oraz wątki związane z seksualnością. Coraz częściej też książki są zdejmowane z półek nie w reakcji na skargi, lecz z obawy przed potencjalnymi zarzutami czy naciskami politycznymi.

Dane niepełne, ale problem narasta

Przedstawiciele PEN przyznają, że dane nie odzwierciedlają pełnej skali zjawiska. Brakuje m.in. dokumentacji dotyczącej zakazów w Ohio, Oklahomie czy Arkansas. Zdaniem badaczy, wiele lokalnych przypadków cenzury nie jest nigdzie rejestrowanych.

Źródło: AP
Foto: Stephanie Lawton

Pierwszego dnia zamknięcia rządu federalnego administracja Donalda Trumpa ogłosiła zamrożenie 18 miliardów dolarów przeznaczonych na projekty infrastrukturalne w Nowym Jorku. To jedno z miast, w którym mieszkają kluczowi liderzy Demokratów: Senator Chuck Schumer oraz lider mniejszości w Izbie Reprezentantów Hakeem Jeffries – główni przeciwnicy Białego Domu w sporze budżetowym.

Departament Transportu USA potwierdził, że z powodu zamknięcia rządu federalnego federalny przegląd projektów zostanie opóźniony. Wstrzymano natychmiast wypłatę 300 mln dolarów na rozbudowę nowojorskiego metra przy Second Avenue.

Projekty pod znakiem zapytania

Zamrożone środki dotyczą dwóch największych inwestycji transportowych w regionie:

• budowy tunelu kolejowego pod rzeką Hudson, który ma połączyć Nowy Jork z New Jersey i jest jednym z priorytetów Schumera,
• kontynuacji projektu Second Avenue Subway, kluczowego dla rozwoju nowojorskiego metra.

Oba przedsięwzięcia od lat uznawane są za strategiczne dla transportu publicznego na wschodnim wybrzeżu USA.

Ostra reakcja Demokratów

Chuck Schumer i Hakeem Jeffries stanowczo odrzucili sugestie, jakoby to Demokraci odpowiadali za paraliż rządu. „Republikanie właśnie odrzucili nasz projekt ustawy mający uniknąć zamknięcia i zaspokoić potrzeby zdrowotne Amerykanów” – podkreślił Schumer, oskarżając o kryzys Biały Dom i liderów GOP.

Gubernator stanu Nowy Jork, Kathy Hochul, podczas środowej konferencji prasowej również wskazała Prezydenta Trumpa i Republikanów jako winnych kryzysu. „Oni dzierżą wszystkie dźwignie władzy” – powiedziała, dodając, że zamknięcie „dotknie miliony Amerykanów”.

Hochul nazwała powiązanie cięć z kwestiami DEI próbą wykorzystania „wojen kulturowych” do usprawiedliwienia decyzji.

Polityczne naciski i wcześniejsze groźby

To nie pierwszy raz, gdy Donald Trump groził Nowemu Jorkowi wstrzymaniem środków federalnych. W trakcie pierwszej kadencji sprzeciwiał się finansowaniu tunelu pod rzeką Hudson, a w ostatnich dniach zapowiedział, że zablokuje fundusze dla miasta, jeśli wyborcy wybiorą na burmistrza kongresmena stanowego Zohrana Mamdaniego.

„Pamiętajcie, on potrzebuje pieniędzy ode mnie, aby spełnić swoje fałszywe komunistyczne obietnice. Nie dostanie nic” – napisał były prezydent w mediach społecznościowych.

Wybory burmistrza w cieniu konfliktu

Mamdani, członek Demokratycznych Socjalistów Ameryki, prowadzi obecnie w sondażach w wyścigu o fotel burmistrza po rezygnacji Erica Adamsa. Rywalizuje z niezależnym kandydatem Andrew Cuomo i Republikaninem Curtisem Sliwą.

W odpowiedzi na wypowiedzi Trumpa Mamdani stwierdził, że zamknięcie rządu to element szerszej strategii Republikanów: „Zamykają rząd, aby pozbawić miliony Amerykanów opieki zdrowotnej, wzbogacić miliarderów i kontynuować atak na nasze prawa”.

Źródło: npr
Foto: YouTube, The White House