Letni optymizm powoli ustępuje miejsca jesiennej melancholii. Gdy dni stają się krótsze, a temperatura spada, wiele osób zaczyna odczuwać obniżony nastrój, zmęczenie czy brak motywacji. Zdaniem specjalistów zdrowia psychicznego, to zjawisko nie jest przypadkowe — to tzw. sezonowe zaburzenie afektywne (SAD), które co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie.

Sezonowe zaburzenia afektywne SAD to forma depresji związana ze zmianami pór roku. Objawia się pogorszeniem nastroju, drażliwością, spadkiem energii i ograniczoną potrzebą kontaktów społecznych. U niektórych osób może też nasilać już istniejące problemy psychiczne.

Dla wielu osób początek jesieni oznacza wyraźne pogorszenie samopoczucia. Wraz z nadejściem chłodu ludzie często zamykają się w domach, unikają kontaktów i wracają do starych, niezdrowych nawyków, takich jak nadużywanie alkoholu czy substancji psychoaktywnych.

Jak walczyć z sezonową chandrą

Specjaliści zgodnie twierdzą, że przełamanie jesiennego przygnębienia często wymaga działania wbrew własnym odruchom – zamiast się izolować, warto szukać światła, ruchu i kontaktu z ludźmi.

Jeśli nie mamy wystarczającej ilości światła słonecznego, powinniśmy je sobie dostarczyć – tłumaczą eksperci. Dbanie o siebie jak o roślinę – o światło, wodę i składniki odżywcze – jest naprawdę kluczowe.

Nawet drobne gesty, jak odsłanianie zasłon, krótkie spacery czy przebywanie w dobrze oświetlonych pomieszczeniach, mogą poprawić samopoczucie. Regularna aktywność fizyczna również ma ogromne znaczenie – pomaga w naturalnej regulacji hormonów szczęścia.

Światło, ruch i ludzie – recepta na zimowy smutek

Bycie w kontakcie z innymi, uczestnictwo w zajęciach grupowych czy rekreacja na świeżym powietrzu mogą znacząco poprawić nastrój. Jak podkreślają eksperci, proaktywność i troska o siebie to najlepsza tarcza przeciwko sezonowej depresji.

Zmieniające się pory roku nie muszą oznaczać emocjonalnego zastoju – z odrobiną światła, ruchu i wsparcia można przejść przez zimę z większym spokojem i siłą.

Źródło: scrippsnews
Foto: istock/BartekSzewczyk/ shironosov/

Nowa szczepionka opracowana w celu zapobiegania i potencjalnego leczenia najbardziej agresywnej formy raka piersi — potrójnie ujemnego raka piersi — przynosi obiecujące wyniki w badaniach klinicznych i może być dostępna dla pacjentek już w ciągu najbliższych kilku lat.

Dekada badań, które mogą zmienić przyszłość onkologii

Prace nad szczepionką rozpoczęli naukowcy z Cleveland Clinic blisko dziesięć lat temu. W 2018 roku projektem zainteresował się dr Amit Kumar, dyrektor generalny firmy Anixa Biosciences, który nawiązał współpracę z kliniką, by przejść z fazy badań laboratoryjnych do etapu zatwierdzenia szczepionki przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA).

FDA wydała zgodę na rozpoczęcie badań klinicznych pod koniec 2021 roku, a pierwsza faza testów ruszyła w 2022 roku. Do tej pory wzięło w nich udział 35 kobiet, w tym jedna mieszkanka Florydy, o której pisaliśmy tutaj.

– „Dane wyglądają niezwykle obiecująco. W rzeczywistości są bardziej obiecujące niż jakiekolwiek inne wyniki dotyczące szczepionek przeciwnowotworowych, jakie kiedykolwiek testowano” – powiedział dr Kumar.

Pierwsze wyniki: pełne bezpieczeństwo i silna odpowiedź immunologiczna

Pierwsza faza badań koncentrowała się na bezpieczeństwie i wstępnej skuteczności preparatu. „Szczepionka okazała się całkowicie bezpieczna. Jedynym skutkiem ubocznym było lekkie podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia” – podkreślił Kumar.

Uczestniczki badań podzielono na trzy grupy:

1. Kobiety, które przeszły potrójnie ujemnego raka piersi i obawiały się nawrotu choroby – w tej grupie oceniano bezpieczeństwo.

2. Kobiety z mutacją genu BRCA, które nie zachorowały, ale były w grupie wysokiego ryzyka – szczepionkę otrzymały przed planowaną mastektomią.

3. Kobiety z chorobą resztkową po leczeniu raka – tu badano, czy szczepionka może pomóc zniszczyć pozostałe komórki nowotworowe.

Według dr Kumara wszystkie uczestniczki wykazały odpowiedź immunologiczną – 75% z silną, a pozostałe z umiarkowaną reakcją układu odpornościowego.

Kolejny etap badań – większa grupa pacjentek

Druga faza badań, która ma ruszyć na początku przyszłego roku, obejmie większą i bardziej zróżnicowaną grupę pacjentek nowo zdiagnozowanych. Połowa uczestniczek otrzyma szczepionkę, a połowa placebo. Celem będzie dokładniejsze sprawdzenie, czy preparat potrafi zmniejszyć wielkość guza i liczbę komórek nowotworowych.

Badania potrwają od dwóch do trzech lat, po czym rozpocznie się trzecia faza, niezbędna do dopuszczenia szczepionki do obrotu. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, szczepionka może trafić do użytku klinicznego do 2030 roku.

Dr Amit Kumar

Nowa era w walce z rakiem

– „Naszym celem jest zapobieganie rakowi piersi, tak jak udało się wyeliminować polio czy ospę prawdziwą. Nie chcemy tylko leczyć – chcemy sprawić, by rak piersi stał się chorobą przeszłości” – powiedział dr Kumar.

Naukowcy wierzą też, że sukces tego projektu otworzy drzwi do opracowania podobnych szczepionek przeciwko innym nowotworom. Anixa Biosciences, wspólnie z Cleveland Clinic i finansowaniem z Narodowego Instytutu Onkologii, prowadzi już programy dotyczące raka jajnika, płuc, jelita grubego i prostaty.

Źródło: scrippsnews
Foto: Anixa Biosciences,istock/Mohammed Haneefa Nizamudeen/Jose carlos Cerdeno/

Bogactwo od dawna wiązano z długowiecznością w Stanach Zjednoczonych, ale nowa analiza rzuca światło na to, jak głęboka jest przepaść w długości życia między bogatymi a biednymi seniorami. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez National Council on Aging (NCOA) oraz LeadingAge LTSS Center Uniwersytetu Massachusetts w Bostonie, Amerykanie o niskich dochodach po 60. roku życia umierają średnio o dziewięć lat wcześniej niż ich zamożniejsi rówieśnicy.

Różnice mierzone w latach życia

Analiza oparta na danych z lat 2018–2022 zebranych w ramach Health and Retirement Study Uniwersytetu Michigan – obejmującej ponad 10 000 gospodarstw domowych – pokazuje, że nierówności dochodowe przekładają się bezpośrednio na długość życia.

W grupie seniorów o średnich dochodach gospodarstwa domowego rzędu 60 000 dolarów rocznie, w ciągu czterech lat zmarło około 15% badanych. Dla porównania, wśród osób z dochodem około 120 000 dolarów rocznie wskaźnik ten wyniósł 11%.

“To pierwszy raz, kiedy tak precyzyjnie połączyliśmy zdrowie i zamożność. Wyniki są naprawdę szokujące” – podsumowała Jessica Johnston, starsza dyrektor Centrum Dobrobytu Ekonomicznego NCOA. “Przez lata wierzyliśmy, że jeśli ktoś przestrzega zasad i dba o siebie, będzie mógł starzeć się w zdrowiu. Teraz widzimy, że rzeczywistość wygląda inaczej.”

Starzejące się społeczeństwo, rosnące nierówności

Eksperci podkreślają, że rosnąca luka dochodowa wśród Amerykanów w wieku emerytalnym to sygnał ostrzegawczy dla polityków i systemu opieki zdrowotnej.

Według danych Urban Institute, przepaść między najbogatszymi a najbiedniejszymi rodzinami pogłębia się od dekad, a coraz więcej seniorów wchodzi w wiek emerytalny bez oszczędności i zabezpieczenia zdrowotnego.

Różnica w długości życia może wynikać m.in. z ograniczonego dostępu do opieki profilaktycznej, braku środków na leki czy stresu związanego z niestabilnością finansową – wskazuje Johnston.

Rosnące ubóstwo wśród seniorów

Według najnowszych danych spisu powszechnego, wskaźnik ubóstwa wśród starszych Amerykanów wzrósł do 15% – najwyższego poziomu spośród wszystkich grup wiekowych. Starsze osoby często stają przed dramatycznym wyborem: kupić jedzenie, zapłacić czynsz czy wykupić receptę. Ale to nie tylko kwestia rezygnacji z jednej z tych rzeczy, ale także chroniczny stres związany z takimi decyzjami.

Ekonomiczne skutki dla młodszych pokoleń

Z raportu wynika również, że około 80% Amerykanów powyżej 60. roku życia posiada bardzo ograniczone lub zerowe aktywa finansowe, co sprawia, że nawet niewielki kryzys – jak choroba lub utrata współmałżonka – może prowadzić do dramatycznych konsekwencji finansowych.

Kiedy starszych osób nie stać na opiekę długoterminową czy leki, ciężar kosztów spada na ich dzieci i wnuki. W efekcie w kolejnych dekadach zobaczymy spadek produktywności ekonomicznej wśród pokolenia X i milenialsów – ostrzegają autorzy raportu.

Nierówności, które skracają życie

Badanie NCOA podkreśla, że nierówności ekonomiczne w USA przekładają się bezpośrednio na zdrowie i długość życia. W miarę jak społeczeństwo się starzeje, luka między zamożnymi a biednymi seniorami może się jeszcze pogłębiać – o ile nie zostaną wprowadzone reformy w zakresie polityki społecznej, opieki zdrowotnej i systemu emerytalnego.

Źródło: cbs
Foto: istock/monkeybusinessimages/lucigerma/Daisy-Daisy/