Najnowszy sondaż Gallupa ujawnia rosnące poparcie społeczne dla polityki, która kładzie nacisk na biologiczną płeć przy urodzeniu, zamiast na samookreśloną tożsamość płciową. Badanie przeprowadzono w dniach 1–18 maja 2025 roku na próbie 1003 dorosłych Amerykanów. Margines błędu wynosi 4%. Wyniki porównano z poprzednimi edycjami sondażu z lat 2021 i 2023.

Sondaż zatytułowany „Wartości i przekonania” koncentrował się na dwóch kluczowych kwestiach: w jakich drużynach sportowych powinni rywalizować sportowcy transpłciowi oraz jaką płeć powinni deklarować w dokumentach rządowych.

Sport i dokumenty: coraz większe poparcie dla płci biologicznej

69% respondentów uważa, że osoby transpłciowe powinny startować wyłącznie w drużynach odpowiadających ich płci przy urodzeniu. Pogląd ten podziela aż 90% Republikanów, 72% niezależnych i 42% Demokratów.

W kwestii dokumentów rządowych, 66% badanych opowiedziało się za obowiązkiem podawania płci urodzenia w takich dokumentach jak prawo jazdy czy paszport. W tym gronie znalazło się 89% Republikanów, 66% niezależnych i tylko 38% Demokratów.

Spadek poparcia dla sportowej inkluzywności

W latach 2021–2025 odnotowano spadek poparcia wśród Demokratów i niezależnych dla udziału osób transpłciowych w drużynach zgodnych z ich aktualną tożsamością płciową — aż o 10 punktów procentowych. Wśród Republikanów nie zaszły znaczące zmiany.

Zmiana płci: coraz częściej postrzegana jako moralnie niewłaściwa

W 2025 roku tylko 40% dorosłych Amerykanów uważało, że zmiana płci jest moralnie akceptowalna — to spadek o 6 punktów procentowych w porównaniu z 2021 rokiem.

Poglądy różnią się znacząco w zależności od afiliacji politycznej:

• 71% Demokratów uznaje zmianę płci za moralnie akceptowalną,
• 45% niezależnych,
• jedynie 9% Republikanów — spadek aż o 13 punktów od 2021 roku.

Dla porównania, 64% Amerykanów deklaruje, że związki homoseksualne i lesbijskie są moralnie akceptowalne — w tym 86% Demokratów, 69% niezależnych i 38% Republikanów.

Przyczyny tożsamości transpłciowej: wychowanie czy natura?

Po raz pierwszy Gallup zapytał również uczestników o ich przekonania na temat źródeł tożsamości transpłciowej. 50% wskazało wychowanie i środowisko jako główną przyczynę, podczas gdy 30% uważa, że ludzie „rodzą się z tym”. Pozostali albo nie mieli zdania, albo przypisali znaczenie obu czynnikom.

Republikanie byli zdecydowanie bardziej skłonni przypisywać tożsamość transpłciową wychowaniu (aż 76%) niż uwarunkowaniom biologicznym (tylko 9%). Demokraci natomiast częściej wierzyli w uwarunkowania biologiczne (57%) niż środowiskowe (29%).

Wnioski

W 2025 roku każda z badanych kategorii wykazała wzrost poparcia dla podejścia, które priorytetowo traktuje płeć przy urodzeniu nad samookreślenie płciowe. Trend ten widoczny jest zarówno w sferze sportu, dokumentów urzędowych, jak i postrzegania moralności oraz przyczyn tożsamości transpłciowej.

Źródło: cna
Foto: istock/SB Arts Media/Ivan Pantic/

W czwartek 19 czerwca Amerykanie po raz kolejny uczczą Juneteenth – dzień upamiętniający wyzwolenie ostatnich zniewolonych osób w Stanach Zjednoczonych. To jedno z najważniejszych świąt dla społeczności afroamerykańskiej, które symbolizuje koniec niewolnictwa i walkę o równość. Choć obchodzony od pokoleń, dopiero w 2021 roku Juneteenth stał się oficjalnym świętem federalnym, po podpisaniu ustawy przez prezydenta Joe Bidena.

Czym jest Juneteenth?

Juneteenth, znane również jako Dzień Wolności lub Czarny Dzień Niepodległości, wywodzi się z Teksasu. Mimo że Proklamacja Emancypacji została ogłoszona przez prezydenta Abrahama Lincolna w 1863 roku, jej egzekwowanie było niemożliwe w wielu częściach Południa aż do zakończenia wojny secesyjnej.

Dopiero 19 czerwca 1865 roku, generał Unii Gordon Granger dotarł z wojskiem do Galveston w Teksasie i ogłosił, że wszyscy niewolnicy są wolni. Jego rozkaz generalny nr 3 informował:

„Ludzie Teksasu są informowani, że zgodnie z proklamacją władzy wykonawczej Stanów Zjednoczonych wszyscy niewolnicy są wolni. Oznacza to pełną równość praw osobistych i majątkowych między byłymi panami a niewolnikami.”

Dla wielu Afroamerykanów był to prawdziwy moment wyzwolenia, co do dziś czyni z Juneteenth symboliczną datę końca niewolnictwa w USA.

Jak obchodzone jest Juneteenth?

Juneteenth to święto pełne radości, refleksji i wspólnoty. Obchody obejmują:

• Parady i marsze wolności
• Festyny uliczne i koncerty
• Publiczne czytanie Proklamacji Emancypacji
• Grillowanie i pikniki rodzinne
• Spotkania edukacyjne, panele i wystawy historyczne

Skąd nazwa „Juneteenth”?

Nazwa „Juneteenth” to zbitka angielskich słów „June” (czerwiec) i „nineteenth” (dziewiętnasty). Odnosi się do daty 19 czerwca – dnia ogłoszenia wolności dla niewolników w Galveston. Inne popularne określenia to Freedom Day oraz Juneteenth Independence Day.

Co oznacza Juneteenth dla pracowników i instytucji?

Ponieważ Juneteenth jest oficjalnym świętem federalnym, obowiązują w tym dniu takie same zasady jak w przypadku Dnia Niepodległości czy Święta Pracy:

• Urzędy federalne i stanowe, w tym DMV i Social Security Administration, będą zamknięte.
• Banki i giełda nowojorska również nie będą działać, zgodnie z kalendarzem Systemu Rezerwy Federalnej.
• USPS (Poczta Stanów Zjednoczonych) nie będzie realizować dostaw, jednak UPS i FedEx zapowiedziały, że ich usługi działają normalnie.
• Większość prywatnych firm i sieci handlowych będzie otwarta, choć część pracodawców oferuje pracownikom dzień wolny w ramach solidarności i upamiętnienia święta.
• Większość pracowników sektora publicznego (federalnego, stanowego, miejskiego) ma w tym dniu wolne.

Źródło: nbc
Foto: City of Galveston, istock/ jaouad.K/

Polskie Linie Lotnicze LOT po raz pierwszy w swojej historii złożyły zamówienie na samoloty europejskiego producenta Airbus. Kontrakt obejmuje 40 nowoczesnych maszyn z rodziny A220 i stanowi istotny krok w kierunku modernizacji floty narodowego przewoźnika.

Zamówienie obejmuje 20 samolotów Airbus A220-100 oraz 20 większych wariantów A220-300. Pierwsze dostawy planowane są na 2027 rok. To pierwszy przypadek, kiedy LOT wybiera ofertę Airbusa, dotychczas bowiem opierał się głównie na flocie Boeingów i Embraerów.

Premier Donald Tusk, ogłaszając podpisanie umowy, podkreślił jej znaczenie dla polskiego lotnictwa cywilnego: “To największa inwestycja w historii naszego narodowego przewoźnika. Budujemy lidera transportu lotniczego w Europie” – powiedział.

Przygotowania do CPK

Zamówienie wpisuje się w długofalową strategię rozwoju LOT-u, mającą na celu przygotowanie spółki do kluczowej roli w Centralnym Porcie Komunikacyjnym – nowym lotnisku, które ma powstać w centralnej Polsce. Otwarcie CPK planowane jest na 2032 rok, a LOT ma pełnić funkcję jego głównego operatora.

Wybór Airbusa zamiast Embraera

Decyzja o wyborze Airbusa zapadła po międzynarodowym przetargu, w którym konkurencyjną ofertę złożył brazylijski Embraer. Jak ujawnił prezes LOT-u Michał Fijoł, linia otrzymała „dwie bardzo konkurencyjne propozycje”, jednak ostatecznie zwyciężyła oferta Airbusa, która lepiej wpisuje się w strategię przewoźnika, oferując nowoczesne, oszczędne paliwowo i przyjazne środowisku maszyny.

Według szacunków, pojedynczy samolot A220 kosztuje około 90 milionów dolarów, w zależności od konfiguracji. Oznacza to, że całkowita wartość kontraktu może sięgać nawet 3,6 miliarda dolarów (około 13,3 miliarda złotych).

Flota LOT-u rośnie w siłę

Obecnie LOT dysponuje flotą 86 samolotów, z czego połowa to maszyny Boeinga, a połowa – Embraery. Przewoźnik czeka również na dostawy dwóch Boeingów 787 Dreamliner oraz 13 samolotów 737 MAX 8. Nowe A220 mają znacząco zwiększyć możliwości operacyjne linii, zwłaszcza na trasach regionalnych i europejskich.

Zamówienie zostało ogłoszone w czasie Paris Air Show – jednych z największych na świecie targów branży lotniczej.

Decyzja o wyborze Airbusa wpisuje się także w szerszy kontekst polityczny – w ostatnich miesiącach Polska i Francja zacieśniły współpracę, m.in. podpisując nowy traktat o partnerstwie strategicznym w zakresie bezpieczeństwa, energetyki jądrowej i technologii obronnych.

Źródło: NFP
Foto: Polskie Linie Lotnicze LOT