Połącz się z nami

News USA

Były nazista z Auschwitz mieszkał w Chicago. Przestępca NIE STANIE przed sądem. Dlaczego?

Opublikowano

dnia

W latach 1941-43, Lipschis był strażnikem w obozach koncentracyjnych w Oświęcimiu i Brzezince. Zarzuca mu się udział w selekcjach transportów więźniów, gdzie niezdolni do pracy byli natychmiastowo wysyłani na śmierć. Ogólnie, Lipschis wziął współudział w zamordowaniu ponad 10 tysięcy niewinnych ludzi. Po wojnie, w 1956 roku, Lipschis wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w poludniowej części Chicago.

W 1983 roku, Departament Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych odkrył faszystowską przeszłość Lipschisa i deportował do Niemiec. Przez następne trzy dekady, hitlerowiec unikał odpowiedzialności za swoje czyny z powodu bezsilności prokuratury. Dopiero niedawny, prawny precedens umożliwił sądzenie zbrodniarzy wojennych bez bezpośrednich dowodów winy.

Hans Lipschis urodził się na Litwie. W młodości wstąpił do Waffen SS, zbrojnego ramienia parti faszystowskiej. To własnie żołnierze Waffen SS byli szczególnie znani z okrucieństwa wobec okupowanych narodów. Według Lipschisa, był on tylko obozowym kucharzem i został wysłany na front rosyjski, jednak nie pamięta nazwy jednostki w której służył.

Niemiecki sąd w mieście Ellwangen uznał, że 94-letni Lipschis nie podoła trudom długiej rozprawy sądowej. Sędzia nie rozpoczął rozprawy po zapoznaniu się z oskarżonym i opinią psychiatryczną na jego temat. W niemieckim obozie zagłady Auschwitz, w straszliwy sposób straciło życie 1,5 miliona Żydów, Polaków, Rosjan, Cyganów i innych narodowości.

Michał Dziedzic
mdziedzic@radiodeon.com

Źródło: Chicago Tribune
Foto: Flickr.com/  DrabikPany

News USA

Beyoncé dołącza do klubu miliarderów. Kolejny historyczny moment w karierze gwiazdy

Opublikowano

dnia

Autor:

Według zestawienia opublikowanego przez Forbes, Beyoncé oficjalnie znalazła się w gronie miliarderów. Tym samym została piątą artystką muzyczną w historii, której majątek przekroczył granicę 1 mld USD, dołączając do najbardziej ekskluzywnego finansowego klubu światowej rozrywki.

Elitarne grono muzycznych miliarderów

Na liście Forbesa Beyoncé znalazła się obok takich nazwisk jak jej mąż Jay-Z, Taylor Swift, Bruce Springsteen oraz Rihanna. Łącznie magazyn wskazuje 22 miliarderów wśród światowych gwiazd rozrywki, jednak muzycy stanowią w tej grupie wyjątkowo wąskie i prestiżowe grono.

Trasa „Renaissance” finansowym przełomem

Droga Beyoncé do statusu miliarderki była w ostatnich latach napędzana spektakularnymi sukcesami koncertowymi. Jej „Renaissance World Tour” z 2023 roku przyniósł niemal 600 mln USD przychodu, umacniając jej pozycję jako jednej z najlepiej zarabiających artystek koncertowych na świecie.

To właśnie skala globalnych tras, wysoka sprzedaż biletów oraz rozbudowane zaplecze produkcyjne sprawiły, że koncerty Beyoncé stały się nie tylko wydarzeniami artystycznymi, ale także potężnymi przedsięwzięciami biznesowymi.

„Cowboy Carter” i triumf w nowym gatunku

W 2024 roku artystka zaskoczyła branżę muzyczną albumem country „Cowboy Carter”, udowadniając, że jej twórczość nie zna gatunkowych ograniczeń. Towarzysząca płycie trasa koncertowa okazała się najbardziej dochodowym tournée koncertowym na świecie w 2025 roku, co dodatkowo przyczyniło się do wzrostu jej majątku.

Eksperci podkreślają, że umiejętność redefiniowania własnego wizerunku i konsekwentnego poszerzania publiczności jest jednym z kluczowych elementów finansowego sukcesu Beyoncé.

Ponad dwie dekady łamania barier

Status miliarderki to kolejny kamień milowy w karierze artystki, która od ponad 20 lat nieprzerwanie wyznacza nowe standardy w muzyce, popkulturze i biznesie. Beyoncé od dawna nie jest wyłącznie wykonawczynią – to globalna marka, przedsiębiorczyni i jedna z najbardziej wpływowych postaci współczesnej rozrywki.

Jej wejście do klubu miliarderów potwierdza, że nowoczesna kariera muzyczna może łączyć artystyczną wizję z bezprecedensowym sukcesem finansowym, a sama Beyoncé pozostaje symbolem tej transformacji na światowej scenie.

Źródło: scrippsnews
Foto: Raph_PH,
Czytaj dalej

News USA

Urząd Skarbowy podnosi limity oszczędzania na emeryturę. Co zmieni się w 2026 roku?

Opublikowano

dnia

Autor:

Amerykański Urząd Skarbowy – Internal Revenue Service – ogłosił nowe, wyższe limity wpłat na najpopularniejsze programy emerytalne. Zmiany wejdą w życie od 2026 roku i oznaczają realną szansę na szybsze budowanie oszczędności emerytalnych, szczególnie dla osób po 50. roku życia.

Wyższe limity dla 401(k), 403(b) i planów rządowych

Zgodnie z informacją przekazaną przez IRS, osoby uczestniczące w planach 401(k), 403(b), rządowych planach 457 oraz w federalnym Thrift Savings Plan będą mogły wpłacić w 2026 roku maksymalnie 24 500 USD, wobec 23 500 USD w 2025 roku.

Podwyżka limitów dotyczy milionów pracowników w całych Stanach Zjednoczonych i jest częścią corocznej korekty uwzględniającej wzrost kosztów życia.

Zmiany w IRA: wyższy limit i większe „catch-up”

Równolegle wzrasta limit wpłat na IRA. W 2026 roku maksymalna roczna składka wyniesie 7 500 USD, podczas gdy w 2025 roku było to 7 000 USD.

Dodatkowo osoby w wieku 50 lat i więcej będą mogły skorzystać z wyższej składki wyrównawczej. Tzw. catch-up contribution dla IRA wzrośnie do 1 100 USD, wobec 1 000 USD rok wcześniej. Ta zmiana wynika z przepisów ustawy SECURE 2.0, która wprowadziła automatyczną indeksację o inflację.

Pracownicy 50+ zyskają jeszcze więcej

Dla uczestników planów 401(k), 403(b), 457 oraz Thrift Savings Plan, którzy ukończyli 50 lat, limit składki wyrównawczej wzrośnie w 2026 roku do 8 000 USD, z 7 500 USD w 2025 roku. Oznacza to, że łączna możliwa wpłata na te programy osiągnie 32 500 USD rocznie.

Osobna, korzystniejsza regulacja dotyczy pracowników w wieku 60–63 lat. Dla tej grupy limit catch-up pozostaje na poziomie 11 250 USD, co wyraźnie przewyższa standardowy limit dla młodszych oszczędzających.

Progi dochodowe i ulgi podatkowe

Zmiany obejmują także progi dochodowe decydujące o możliwości odliczenia wpłat na tradycyjne IRA. Dla osób samotnych, objętych pracowniczym planem emerytalnym, przedział wygaszania ulgi podatkowej wzrośnie w 2026 roku do 81 000–91 000 USD, wobec 79 000–89 000 USD w 2025 roku.

W przypadku małżeństw rozliczających się wspólnie, jeśli współmałżonek wpłacający na IRA jest objęty planem w pracy, nowy próg wyniesie 129 000–149 000 USD.

seniorzy dokumenty laptop

Roth IRA: wyższe progi dochodowe

Podniesione zostaną również limity dochodowe dla Roth IRA. W 2026 roku przedział wygaszania wpłat wyniesie:

  • 153 000–168 000 USD dla singli i głów gospodarstw domowych,
  • 242 000–252 000 USD dla małżeństw rozliczających się wspólnie.

To wzrost odpowiednio o 3 000 USD i 6 000 USD względem 2025 roku.

Eksperci: emerytura trwa dłużej i kosztuje więcej

Jak podkreśla Lisa Featherngill z Comerica Wealth Management, nowe limity dają Amerykanom większą elastyczność w planowaniu przyszłości finansowej. Jej zdaniem dodatkowa przestrzeń do oszczędzania jest szczególnie istotna w czasach, gdy długość życia się wydłuża, a koszty emerytury – opieki zdrowotnej i codziennego utrzymania – systematycznie rosną.

Co to oznacza w praktyce

Podwyższenie limitów oznacza, że osoby aktywnie oszczędzające na emeryturę będą mogły szybciej budować kapitał, jednocześnie korzystając z preferencji podatkowych.

Dla wielu pracowników 2026 rok może być momentem, w którym warto ponownie przeanalizować swoją strategię emerytalną i maksymalnie wykorzystać nowe możliwości oferowane przez system.

Źródło: foxbusiness
Foto: istock/intek1/Ridofranz/ zimmytws/pinkomelet/fizkes/
Czytaj dalej

News USA

Kosmiczny rok 2026: Astronauci wracają na Księżyc, a Słońce i planety szykują widowiskowe spektakle

Opublikowano

dnia

Autor:

Rok 2026 przyniesie jedne z najbardziej spektakularnych zjawisk astronomicznych ostatnich dekad. Na scenie kosmosu pojawią się zarówno Słońce, jak i Księżyc, a także niemal wszystkie planety Układu Słonecznego. Przed nami powrót astronautów w pobliże Księżyca po raz pierwszy od ponad pół wieku, kilka misji lądowników księżycowych, wyjątkowe zaćmienia oraz układy planet widoczne gołym okiem.

To będzie rok, w którym — jak mówią specjaliści NASA — astronomia znów stanie się widowiskiem masowym.

Powrót ludzi w stronę Księżyca

Najbardziej wyczekiwanym wydarzeniem będzie misja NASA w ramach programu Artemis. Dowódca wyprawy, Reid Wiseman, zapowiada, że załoga po raz pierwszy zobaczy z bliska duże fragmenty niewidocznej z Ziemi strony Księżyca, których nie mieli okazji obserwować nawet astronauci Apollo.

Czterej uczestnicy misji — trzech Amerykanów i jeden Kanadyjczyk — okrążą Srebrny Glob, wykonując manewr za nim i wracając na Ziemię po około dziesięciu dniach. Tym razem nie przewidziano lądowania; pierwsze „buty na Księżycu” należeć będą do kolejnej załogi, dziś jeszcze w trakcie przygotowań.

Na orbicie i powierzchni Księżyca pojawią się również roboty:

  • Blue Moon, nowy prototyp lądownika firmy Blue Origin Jeffa Bezosa (wysokość 26 stóp — 8 m). Wersja załogowa ma być niemal dwukrotnie większa.
  • Lądowniki prywatne Astrobotic i Intuitive Machines, które po nieudanych próbach mają powrócić z misjami naukowymi.
  • Chiny wyślą w okolice bieguna południowego Księżyca łazik i specjalny pojazd-hopper, zdolny przemieszczać się między wiecznie zacienionymi kraterami w poszukiwaniu lodu.

Wszystko wskazuje na to, że księżycowy wyścig technologiczny nabiera tempa.

Blue Moon, lądownik firmy Blue Origin

Rok wielkich zaćmień

Najbardziej widowiskowym wydarzeniem będzie całkowite zaćmienie Słońca 12 sierpnia 2026 r. Cień Księżyca przejdzie przez Arktykę, Grenlandię, Islandię oraz Hiszpanię. Faza całkowita potrwa 2 minuty i 18 sekund, a wielu obserwatorów już planuje podróże w miejsca idealne do podziwiania zjawiska.

Już w lutym Ziemię czeka przedsmak tego widowiska — zaćmienie obrączkowe (ring of fire) widoczne z Antarktydy. Fragmentaryczne fazy obejrzą również mieszkańcy RPA, południowego Chile i Argentyny. Dwa tygodnie później dojdzie do całkowitego zaćmienia Księżyca, a koniec sierpnia przyniesie częściowe.

Parada planet i nieobecny Mars

Pod koniec lutego czeka nas niezwykła konfiguracja — sześć planet jednocześnie widocznych na niebie. Gołym okiem będzie można obserwować:

  • Merkurego,
  • Wenus,
  • Jowisza,
  • Saturna.

Uran i Neptun będą wymagać lornetki lub teleskopu. To rzadkie ustawienie, wzbogacone niemal pełnią Księżyca, przyciągnie obserwatorów na całym świecie.

W sierpniu widoczna będzie kolejna parada, tym razem z udziałem Marsa, ale bez Wenus.

parada planet

Trzy superpełnie i księżycowe zjawiska

W 2026 r. zobaczymy trzy supermoony, czyli pełnie, w czasie których Księżyc znajduje się bliżej Ziemi niż zwykle, dzięki czemu wydaje się większy i jaśniejszy. Najważniejsze daty:

  • 3 stycznia — pierwsza superpełnia, nakładająca się na rój meteorów (choć blask Księżyca utrudni obserwacje).
  • 24 listopada — druga superpełnia.
  • 23/24 grudnia — największa i najbardziej efektowna superpełnia, wypadająca w wigilię Bożego Narodzenia w wielu strefach czasowych. W perygeum Księżyc znajdzie się 221 668 mil od Ziemi.

Zorze polarne — częstsze i dalej na południu

Aktywność Słońca w 2026 r. nadal będzie wysoka, choć cykl jedenastoletni zacznie powoli słabnąć. Oznacza to kolejne burze geomagnetyczne i szanse na spektakularne zorze polarne, widoczne nie tylko w regionach polarnych.

Dzięki nowemu obserwatorium słonecznemu wystrzelonemu jesienią 2025 r. naukowcy będą lepiej przewidywać zmiany pogody kosmicznej.

Interstellarna przygoda: gość spoza Układu Słonecznego

W grudniu 2025 r. nasz układ odwiedziła trzecia w historii znana międzygwiezdna kometa — 3I/Atlas. Obiekt, przybyły z innego systemu gwiezdnego, jest wciąż widoczny przez duże teleskopy, choć powoli zanika. W marcu zbliży się do Jowisza, po czym obierze kurs na zewnętrzne obszary Układu Słonecznego i za około dekadę powróci do przestrzeni międzygwiazdowej.

Jak podkreśla Paul Chodas z NASA, szybki rozwój technologii obserwacyjnych sprawi, że w kolejnych latach prawdopodobnie odkryjemy więcej takich gości.

Obraz międzygwiezdnej komety 3I/ATLAS uchwycony przez spektrograf wieloobiektowy Gemini (GMOS) na Gemini North na Maunakea na Hawajach.

Rok pełen widowisk

Astronomowie nie mają wątpliwości: rok 2026 będzie jednym z najbardziej ekscytujących dla miłośników kosmosu w XXI wieku. Zjawiska widoczne gołym okiem, nowe misje księżycowe, powrót ludzi w stronę Srebrnego Globu, parady planet i zaćmienia sprawią, że spojrzenie w niebo nabierze zupełnie nowego znaczenia.

Źródło: chicagotribune
Foto: Blue Origin, istock/Rob Schultz/, Sweeper76, International Gemini Observatory, NASA
Czytaj dalej
Reklama

Popularne

Kalendarz

marzec 2014
P W Ś C P S N
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasz profil na fb

Popularne w tym miesiącu