Najnowszy raport amerykańskich Centrów Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) wskazuje, że autyzm zdiagnozowano u 1 na 31 ośmiolatków w badanych społecznościach w USA. To niewielki wzrost w porównaniu z poprzednimi latami (1 na 36), ale eksperci podkreślają: ten trend wynika przede wszystkim z lepszej diagnostyki i szerszego dostępu do badań przesiewowych.

Raport, oparty na danych z 2022 roku, analizuje przypadki wśród dzieci 4- i 8-letnich w 16 lokalizacjach w całym kraju. CDC zwraca uwagę, że wzrost wskaźników nie świadczy o „epidemii”, ale o poprawie identyfikacji przypadków, szczególnie w społecznościach dotąd niedodiagnozowanych.

“Nie stwierdzono, by życie w konkretnych regionach zwiększało ryzyko rozwoju autyzmu” – czytamy w raporcie. “Różnice w liczbie diagnoz odzwierciedlają raczej nierówny dostęp do opieki i usług diagnostycznych.”

Opublikowanie raportu zbiegło się z rosnącym zainteresowaniem tematem ze strony Prezydenta Donalda Trumpa i Sekretarza ds. Zdrowia Roberta F. Kennedy’ego Jr. Podczas posiedzenia gabinetu Kennedy określił autyzm jako „kryzys narodowy” i zapowiedział działania mające ujawnić przyczyny tej przypadłości.

Kennedy od lat jest zwolennikiem tezy o związku autyzmu ze szczepionkami – zarówno on, jak i Trump, podczas wystąpień sugerowali, że „coś sztucznego” powoduje wzrost liczby diagnoz.

“Liczba 1 na 31 to okropna statystyka“ – powiedział Trump, spekulując, że „może to zastrzyk” jest odpowiedzialny za tę sytuację.

Eksperci ostrzegają, że takie wypowiedzi podważają zaufanie do szczepień i mogą prowadzić do niebezpiecznych konsekwencji zdrowotnych.

Rzeczywistość według nauki

Raport CDC stanowczo odrzuca teorie o szczepionkach jako przyczynie autyzmu. Wskazuje, że:

• Wzrost diagnoz to efekt lepszych narzędzi diagnostycznych i większej świadomości społecznej.
• Społeczności z najwyższą częstością występowania, jak San Diego (1 na 19) czy Filadelfia (1 na 21), mają rozbudowane systemy wczesnego wykrywania i wsparcia dla dzieci z autyzmem.
• W niektórych rejonach, np. w Teksasie, wskaźniki są niższe – najprawdopodobniej z powodu ograniczonego dostępu do diagnoz i opieki w ubogich, głównie hiszpańskojęzycznych społecznościach.

Dodatkowo, najnowsze dane potwierdzają odwrócenie wcześniejszych trendów: dziś autyzm częściej diagnozuje się u dzieci z mniejszości etnicznych niż u białych dzieci, co eksperci wiążą z poprawą dostępu do opieki zdrowotnej w tych społecznościach.

Naukowcy wciąż badają możliwe czynniki wpływające na występowanie autyzmu, takie jak zanieczyszczenie powietrza, wiek ojca czy ekspozycja na niektóre leki w czasie ciąży.

Źródło: washington post
Foto: istock/gpointstudio/ Jacob Wackerhausen/

Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z University of California w San Francisco (UCSF) sugeruje, że tomografia komputerowa (TK) może być znaczącym źródłem zachorowań na raka — znacznie poważniejszym, niż wcześniej sądzono. Według wyników opublikowanych w poniedziałek w prestiżowym czasopiśmie JAMA Internal Medicine, badania obrazowe tego typu mogą odpowiadać za nawet 5% wszystkich nowych przypadków nowotworów rocznie, co przekłada się na ponad 100 000 zachorowań.

Trzykrotnie wyższe ryzyko niż dotąd szacowano

To nowe oszacowanie znacznie przewyższa wcześniejsze dane, które wskazywały na udział tomografii komputerowej w mniej niż 2% przypadków raka. Autorzy badania wskazują, że rosnąca liczba badań tomograficznych — aż 93 miliony wykonanych w samym 2023 roku — może mieć istotny wpływ na zdrowie publiczne.

Od 2007 roku liczba wykonywanych badań tomografii komputerowej w USA wzrosła aż o 30%. Zdaniem badaczy z UCSF, te statystyki powinny skłonić środowisko medyczne do refleksji nad koniecznością bardziej ostrożnego i świadomego wykorzystywania TK.

Nadużywanie badań TK i brak świadomości pacjentów

Jak wskazano w komunikacie prasowym uczelni, tomografia komputerowa może być nadużywana, zwłaszcza w diagnozowaniu mniej poważnych dolegliwości, takich jak infekcje górnych dróg oddechowych czy napięciowe bóle głowy.

“Niewielu pacjentów i ich rodzin jest informowanych o ryzyku nowotworowym związanym z badaniami TK” – powiedziała dr Malini Mahendra, współautorka badania i specjalistka intensywnej terapii pediatrycznej w UCSF. “Mamy nadzieję, że nasze wyniki pomogą lekarzom lepiej przedstawiać te zagrożenia, umożliwiając pacjentom podejmowanie bardziej świadomych decyzji.”

Według badania, największe ryzyko zachorowania na nowotwór u dorosłych wiąże się z badaniami TK jamy brzusznej i miednicy. U dzieci natomiast najbardziej narażone są te, które poddawane są badaniom głowy.

Eksperci: tomografia ratuje życie, ale wymaga rozwagi

Cleveland Clinic, renomowany ośrodek medyczny w USA, podkreśla, że tomografia komputerowa wykorzystuje promieniowanie jonizujące, jednak ogólnie wiąże się z niskim ryzykiem, a jej zastosowanie często bywa niezbędne w diagnostyce chorób serca, udarów, urazów, zakrzepów czy nowotworów.

“Tomografia komputerowa to badanie obrazowe, które pozwala wykrywać choroby i urazy, a jednocześnie jest bezbolesne i nieinwazyjne” – podkreślają specjaliści z Cleveland Clinic.

Jednak autorka badania, prof. Rebecca Smith-Bindman, radiolog z UCSF, apeluje o większą ostrożność.

“Biorąc pod uwagę skalę stosowania tomografii komputerowej w Stanach Zjednoczonych, ryzykujemy powstaniem tysięcy nowych przypadków raka w przyszłości, jeśli nie ograniczymy liczby badań i dawek promieniowania“ – ostrzega.

“Nasze szacunki pokazują, że tomografia komputerowa staje się porównywalnym czynnikiem ryzyka co nadmierne spożycie alkoholu czy otyłość. Ograniczenie liczby badań oraz redukcja dawek może uratować wiele istnień”, ostrzega prof. Rebecca Smith-Bindman.

Zródło: Scrippsnews
Foto: istock/ peakSTOCK/

Firma Pfizer ogłosiła w poniedziałek, że wstrzymuje rozwój danuglipronu, eksperymentalnej doustnej tabletki wspomagającej odchudzanie. Decyzję podjęto po tym, jak u jednego z uczestników badania klinicznego odnotowano objawy potencjalnego uszkodzenia wątroby, które ustąpiły po odstawieniu leku.

W oficjalnym komunikacie koncern poinformował, że chodzi o przypadek zaobserwowany podczas badania nad optymalizacją dawki. Choć wśród ponad 1400 pacjentów biorących udział w programie liczba przypadków podwyższonego poziomu enzymów wątrobowych była porównywalna z innymi lekami z tej samej klasy, Pfizer zdecydował się na wstrzymanie dalszych prac nad tą formą terapii.

Firma zapowiedziała, że szczegółowe dane z zakończonego programu badań zostaną przedstawione podczas nadchodzących wydarzeń naukowych lub opublikowane w recenzowanym czasopiśmie. Na razie nie podano jednak konkretnych terminów.

Silna konkurencja i trudna decyzja

Decyzja o wycofaniu danuglipronu to wyraźny cios dla Pfizera, który usiłuje zdobyć pozycję na dynamicznie rozwijającym się rynku farmakoterapii otyłości. Eli Lilly i Novo Nordisk, liderzy w tym segmencie, już teraz osiągają miliardowe przychody ze sprzedaży swoich leków, takich jak Wegovy czy Zepbound.

Według Morgan Stanley Research, wartość globalnego rynku leków na otyłość może osiągnąć od 105 do 144 miliardów dolarów do 2030 roku — znacznie więcej niż wcześniejsze szacunki, które mówiły o 77 miliardach. Dla porównania, w 2023 roku przychody ze sprzedaży leków odchudzających sięgnęły 6 miliardów dolarów.

Danuglipron

Nie pierwsze potknięcie danuglipronu

To już kolejny raz, gdy Pfizer rezygnuje z rozwoju danuglipronu. W 2023 roku firma porzuciła wersję leku przyjmowaną dwa razy dziennie po rozczarowujących wynikach badań klinicznych. Uczestnicy zgłaszali wysoką częstość występowania działań niepożądanych, głównie ze strony układu pokarmowego.

W tamtym czasie firma informowała, że najczęstsze działania niepożądane to:

• nudności (do 73% pacjentów),

• wymioty (do 47%),

• biegunka (do 25%).

Ponadto ponad 50% uczestników zdecydowało się przerwać leczenie — więcej niż w grupie placebo, gdzie wskaźnik ten wynosił około 40%.

Co dalej dla Pfizera?

Choć Pfizer kończy prace nad danuglipronem, firma podkreśla, że nie zamierza rezygnować z walki o udział w rynku leków odchudzających. W dalszym ciągu inwestuje w inne badania, które mogą przynieść bardziej obiecujące i bezpieczne rozwiązania w leczeniu otyłości.

Źródło: foxbusiness
Foto: istock/golfcphoto/