Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych JD Vance stanie na czele amerykańskiej delegacji na inaugurację pontyfikatu Leona XIV. Informację podał Biały Dom.

Inauguracja nowego pontyfikatu odbędzie się w niedzielę 18 maja. Wiceprezydentowi będzie towarzyszyć jego żona Usha Vance oraz sekretarz stanu Marco Rubio wraz z małżonką Jeanette Rubio. Jak zaznaczono w komunikacie, Leon XIV jest pierwszym Papieżem ze Stanów Zjednoczonych, a JD Vance pierwszym katolikiem konwertytą, który pełni urząd wiceprezydenta.

JD Vance gościł w Watykanie podczas świąt wielkanocnych. W Wielki Piątek uczestniczył w Liturgii Męki Pańskiej w Bazylice św. Piotra, a w Wielkanoc w Domu św. Marty spotkał się z papieżem Franciszkiem, w przeddzień jego śmierci. 19 kwietnia został przyjęty przez watykańskiego sekretarza stanu kard. Pietra Parolina oraz szefa papieskiej dyplomacji abp. Paula Gallaghera.

Na pogrzebie argentyńskiego papieża na czele amerykańskiej delegacji stał sam prezydent Donald Trump.

Krzysztof Bronk – Watykan

Foto: Vatican Media

Amerykański producent akumulatorów Ascend Elements ogłosił budowę nowoczesnej fabryki materiałów do baterii litowo-jonowych w Polsce. Inwestycja o wartości 1,25 miliarda dolarów (około 5 miliardów złotych) otrzyma jedno z największych rządowych wsparć w historii kraju – dotację w wysokości 320 milionów dolarów (1,22 miliarda złotych).

Projekt realizowany będzie przy współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii, a finansowanie pochodzi z unijnego programu Tymczasowych Ram Kryzysowych i Przejściowych (TCTF), którego celem jest przyspieszenie transformacji energetycznej po wybuchu wojny w Ukrainie.

Nowy zakład będzie produkował prekursorowy materiał katodowy aktywny (pCAM) — niezbędny składnik baterii wykorzystywanych w samochodach elektrycznych, smartfonach i innych urządzeniach elektronicznych. Firma planuje zastosować swój opatentowany proces Hydro-to-Cathode, który — jak zapewnia — jest znacznie bardziej ekologiczny niż tradycyjne metody recyklingu baterii.

Nowe miejsca pracy 

Projekt będzie realizowany w dwóch etapach i stworzy co najmniej 200 nowych miejsc pracy. Produkcja ma ruszyć w 2028 roku. Chociaż firma nie podała jeszcze dokładnej lokalizacji, media branżowe informują, że inwestycja powstanie w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej na południowym zachodzie Polski.

Wybór Polski jako lokalizacji był uzasadniony zarówno dostępnością odpowiednich terenów przemysłowych, jak i znaczącym wsparciem finansowym ze strony rządu. Według doniesień, Ascend Elements rozważało również inne europejskie lokalizacje.

Wzmocnienie niezależności Europy od azjatyckich łańcuchów dostaw

Firma już wcześniej zaznaczyła swoją obecność w Polsce poprzez spółkę AE Elemental, będącą joint venture z Elemental Strategic Metals, polskim przedsiębiorstwem zajmującym się recyklingiem. W 2024 roku wspólnie uruchomili zakład recyklingu akumulatorów w Zawierciu.

Elemental Strategic Metals

Tomasz Poznar, wiceprezes ds. strategii Ascend Elements, zwraca uwagę, że obecna infrastruktura recyklingowa w Polsce koncentruje się głównie na przetwarzaniu mechanicznym. W rezultacie powstająca w tym procesie „czarna masa” często jest eksportowana do Azji, gdzie poddawana jest dalszemu uszlachetnianiu.

„Nasza inwestycja pozwoli Europie uniezależnić się od azjatyckich dostawców i umożliwi produkcję baterii w pełni na miejscu, bez konieczności importowania kluczowych surowców” — podkreślił.

Polska liderem w produkcji baterii, ale z wyzwaniami energetycznymi

Polska już dziś jest największym producentem akumulatorów litowo-jonowych w Europie i drugim na świecie — ustępując jedynie Chinom. We Wrocławiu działa największa fabryka baterii na kontynencie, należąca do LG Energy Solution, która odpowiada za niemal połowę unijnej produkcji, według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej.

Jednak Poznar ostrzega, że wysokie koszty energii oraz niewystarczający dostęp do zielonej energii elektrycznej mogą stanowić zagrożenie dla rozwoju branży elektromobilności w Polsce. Obawia się, że nowe regulacje UE dotyczące śladu węglowego mogą zmusić firmy do przenoszenia produkcji za granicę.

Choć Polska intensywnie inwestuje w odnawialne źródła energii, to nadal ponad połowa energii elektrycznej (56,7% w 2024 r.) pochodziła z węgla. Warto jednak zaznaczyć, że w ostatnich tygodniach po raz pierwszy udział węgla spadł poniżej 50%, co może świadczyć o początku głębszej transformacji energetycznej.

Źródło: NFP
Foto: YouTube, Ascend Elements, Elemental Strategic Metals

W czwartek Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych wysłuchał ponad dwugodzinnych argumentów w sprawie, która może wstrząsnąć podstawami amerykańskiego prawa obywatelskiego. Chodzi o rozporządzenie wykonawcze podpisane w styczniu przez Prezydenta Donalda Trumpa, które kwestionuje prawo do obywatelstwa z urodzenia dla dzieci osób nielegalnie przebywających w USA lub przybyłych na tymczasowych wizach.

Sprawa budzi ogromne emocje – nie tylko ze względu na potencjalny wpływ na miliony ludzi, ale też dlatego, że dotyka interpretacji Czternastej Poprawki do Konstytucji, która od 127 lat gwarantuje obywatelstwo każdemu dziecku urodzonemu na terytorium USA.

Tło sprawy: od sądów federalnych do Sądu Najwyższego

Po ogłoszeniu rozporządzenia przez administrację Trumpa, organizacje praw człowieka oraz 22 stany wniosły pozwy, argumentując, że jest ono niezgodne z Konstytucją. Trzej sędziowie federalni wydali tzw. nakazy powszechne (ang. nationwide injunctions), tymczasowo blokujące wprowadzenie nowych przepisów w całym kraju.

Administracja Trumpa odwołała się do Sądu Najwyższego, twierdząc, że sądy niższej instancji nie powinny mieć uprawnień do blokowania polityki federalnej w skali ogólnokrajowej. I to właśnie ten wątek – nie tylko sama treść rozporządzenia, ale również zakres władzy sądów federalnych – był przedmiotem czwartkowych przesłuchań.

Konserwatyści ostrożni, liberałowie sceptyczni

Choć konserwatywna większość w Sądzie Najwyższym wcześniej krytykowała powszechne nakazy, w tej sprawie nie wykazywała jednoznacznego stanowiska. Kluczowy moment nastąpił, gdy Prokurator Generalny D. John Sauer przekonywał, że od 127 lat Czternasta Poprawka jest błędnie interpretowana – jego zdaniem gwarantowała ona obywatelstwo wyłącznie dzieciom byłych niewolników, a nie potomkom nielegalnych imigrantów.

Argument ten spotkał się z ostrą reakcją kilku sędziów. Sędzina Sonia Sotomayor zapytała, czy sądy naprawdę miałyby „bezczynnie przyglądać się” hipotetycznej sytuacji, w której prezydent skonfiskowałby całą broń w kraju. Sędzina Elena Kagan dopytywała: „Jak mamy utrzymać jednolitą zasadę obywatelstwa, jeśli przyjmiemy nowe rozporządzenie jako obowiązujące prawo?”

Sędzina Amy Coney Barrett zwróciła uwagę, że administracja Trumpa wydaje się sugerować możliwość ignorowania niekorzystnych orzeczeń sądów okręgowych – co mogłoby oznaczać de facto podważenie systemu prawnego.

„Złap mnie, jeśli potrafisz” – ostrzeżenie przed chaosem

Sędzina Ketanji Brown Jackson ostrzegła, że podejście administracji przypomina system „złap mnie, jeśli potrafisz”, w którym to obywatel musi pozywać rząd, by ten przestał łamać jego prawa. Przedstawiciel stanów, Jeremy Feigenbaum, zaznaczył, że pozwy zbiorowe – proponowane jako alternatywa – doprowadziłyby do „bezprecedensowego chaosu”.

Z kolei sędzia Brett Kavanaugh zadawał pytania praktyczne: „Co mają zrobić szpitale z noworodkiem? Jak mają postępować urzędnicy stanowi?” Odpowiedź Sauera, że „federalni urzędnicy będą musieli to rozstrzygnąć”, została przyjęta z wyraźnym sceptycyzmem.

Ogólnokrajowe nakazy: konieczność czy nadużycie?

Sędzia Samuel Alito zauważył, że 680 sędziów federalnych mogłoby teoretycznie wydawać sprzeczne ogólnokrajowe nakazy – co samo w sobie mogłoby wywołać chaos prawny. Jednocześnie jednak wyraził wątpliwość, czy rozwiązania zaproponowane przez administrację rzeczywiście wyeliminowałyby problem.

Prezes Sądu John Roberts sugerował, że może lepiej byłoby pozwolić sądom apelacyjnym rozpatrzyć sprawy gruntownie, zanim trafią one w trybie pilnym do Sądu Najwyższego.

Rozstrzygnięcie spodziewane jest wczesnym latem.

Źródło: npr
Foto: YouTube, Fred Schilling, Collection of the Supreme Court of the United States