News USA
Prywatny lądownik księżycowy Athena zakończył misję po awaryjnym lądowaniu

Lądownik księżycowy Athena, należący do amerykańskiej firmy Intuitive Machines, przestał działać po nieudanym lądowaniu na powierzchni Księżyca. Jak poinformowali w piątek przedstawiciele firmy, jego misja dobiegła końca.
Niecałe 24 godziny wcześniej lądownik, który miał bezpiecznie osadzić się w pobliżu południowego bieguna Księżyca, wylądował bokiem w kraterze, ponad 800 stóp (ok. 240 metrów) od planowanego celu.
Mimo problemów Athena zdołała przesłać zdjęcia potwierdzające swoją pozycję oraz uruchomić kilka eksperymentów naukowych, zanim całkowicie zamilkła. O wysłaniu lądownika informowaliśmy 26 lutego.
Lądownik został wyposażony w cenne eksperymenty naukowe finansowane przez NASA oraz innych klientów – w tym wiertło lodowe, drona oraz dwa miniaturowe łaziki. Miały one badać niezbadany teren i przygotować grunt pod przyszłe misje załogowe, które NASA planuje wysłać na południowy biegun Księżyca jeszcze w tej dekadzie.
Niestety, szanse na ponowne naładowanie baterii Atheny są minimalne, ponieważ jej panele słoneczne są źle ustawione, a temperatury w kraterze są ekstremalnie niskie. „Misja została zakończona, a zespoły nadal analizują dane zebrane w jej trakcie” – przekazała w oświadczeniu firma Intuitive Machines.
Łazik ocalał, ale nie mógł się oddalić
Ważnym elementem misji był czterokołowy łazik należący do firmy Lunar Outpost z Kolorado. Niestety, nigdy nie zdołał oddzielić się od lądownika. Jak wynika z przesłanych danych, przetrwał lądowanie i mógłby odjechać, gdyby operacja przebiegła zgodnie z planem.
To już druga misja Intuitive Machines zakończona lądowaniem na boku. Pierwsza, przeprowadzona rok temu, zakończyła się podobnie, ale wtedy kontakt z lądownikiem Odyseusz utrzymano dłużej. Pomimo trudności tamta misja zapisała się w historii jako pierwsze amerykańskie lądowanie na Księżycu od ponad 50 lat. Pisaliśmy o niej tutaj.
Trudne warunki na południowym biegunie Księżyca
Lądowanie Atheny było wyjątkowe, ponieważ nigdy wcześniej żaden statek kosmiczny nie dotarł tak blisko południowego bieguna Księżyca – lądownik znajdowała się zaledwie 160 km od celu.
Region ten budzi ogromne zainteresowanie NASA, ponieważ kratery w tym obszarze mogą zawierać zamarzniętą wodę, kluczową dla przyszłych misji załogowych. Jeśli udałoby się ją wydobyć, mogłaby posłużyć do produkcji paliwa rakietowego i zapasów wody dla astronautów.
Jednak lądowanie w tym miejscu jest niezwykle trudne ze względu na ostre kąty padania promieni słonecznych, ograniczoną komunikację z Ziemią i nierówny teren.
Inne firmy odnoszą sukcesy
Podczas gdy Intuitive Machines zmagała się z problemami, inna amerykańska firma – Firefly Aerospace – pomyślnie wylądowała na Księżycu kilka dni wcześniej, o czym informowaliśmy 3 marca. Jej lądownik Blue Ghost umieścił eksperymenty NASA na północnych szerokościach geograficznych Księżyca i ma działać jeszcze przez kilka dni.
Co poszło nie tak?
Intuitive Machines otrzymało od NASA kontrakt na dwa kolejne lądowania, ale zanim do nich dojdzie, firma zamierza dokładnie przeanalizować, co poszło nie tak podczas ostatniej misji.
Największe problemy pojawiły się w ostatnich chwilach przed lądowaniem, kiedy zawiódł główny system nawigacji laserowej. W efekcie kontrolerzy musieli błyskawicznie podejmować decyzje, aby oszczędzać energię i ratować sprzęt badawczy.

Lądownik Athena przed startem na Księżyc
Jednym z najciekawszych elementów misji był rakietowy dron Grace, który miał przeskakiwać po powierzchni Księżyca i badać zamarzniętą wodę w kraterach. Planowano również testy dwóch łazików – jednego z USA i jednego z Japonii. Niestety, żaden z nich nie rozpoczął pracy zgodnie z planem.
NASA zapłaciła Intuitive Machines 62 miliony dolarów za wysłanie trzech eksperymentów na Księżyc.
Mimo porażki misji Athena, eksperci podkreślają, że każda tego typu próba dostarcza cennych danych, które pomogą w przyszłych eksploracjach Księżyca i przygotowaniach do załogowych misji w ramach programu Artemis.
Źródło: AP
Foto: YouTube, SpaceX/NASA
News USA
Witamina B12 a zdrowie mózgu: Nowe badania podważają dotychczasowe normy

Według najnowszych badań osoby starsze, których poziom witaminy B12 mieści się w obecnie uznawanym zakresie normy, mogą mimo to doświadczać pogorszenia funkcji poznawczych i uszkodzeń mózgu. Naukowcy odkryli, że uczestnicy z niższym – choć nadal akceptowalnym – poziomem witaminy B12 wykazywali mierzalne uszkodzenia istoty białej mózgu oraz wolniejsze przetwarzanie informacji.
Wyniki te skłoniły badaczy do ponownej oceny, co tak naprawdę oznacza „zdrowy” poziom tej witaminy u osób starszych. „Niższe poziomy mogą wpływać na funkcje poznawcze w większym stopniu, niż wcześniej sądziliśmy, i dotyczyć znacznie większej części populacji, niż nam się wydaje” – mówi współautorka badania, dr Alexandra Beaudry-Richard.
Nowe spojrzenie na normy witaminy B12
Badanie opublikowane w Annals of Neurology wykazało, że starsze, zdrowe osoby, których poziom witaminy B12 w organizmie znajdował się na dolnej granicy normy, wykazywały objawy deficytu neurologicznego i poznawczego. Okazało się, że niższe stężenie tej witaminy było powiązane z uszkodzeniami istoty białej – struktury odpowiedzialnej za sprawną komunikację między obszarami mózgu.
W badaniu wzięło udział 231 zdrowych osób w wieku średnio 71 lat, bez objawów demencji ani łagodnych zaburzeń poznawczych. Ich średni poziom witaminy B12 wynosił 414,8 pmol/l – wartość przekraczającą amerykański próg niedoboru (148 pmol/l), ale wciąż znajdującą się na dolnym krańcu powszechnie akceptowanego zakresu (118–701 pmol/l).
Testy wykazały, że niższy poziom aktywnej witaminy B12 był związany z wolniejszym przetwarzaniem informacji, co może wskazywać na subtelne pogorszenie funkcji poznawczych. Efekt ten był szczególnie zauważalny u starszych uczestników badania.
Witamina B12 a ryzyko uszkodzeń mózgu
Niedobory witaminy B12 są szczególnie groźne dla osób starszych. Wraz z wiekiem zmniejsza się produkcja kwasu żołądkowego, który odgrywa kluczową rolę w jej wchłanianiu z pożywienia. Problem ten, w połączeniu z niedoborami dietetycznymi, może prowadzić do stopniowego pogarszania się funkcji mózgu.
Jednym z bardziej niepokojących odkryć badania było to, że uczestnicy z niższym, choć nadal mieszczącym się normie poziomem witaminy B12 mieli również trudności z szybkością reakcji na bodźce wzrokowe.
Eksperyment polegał na oglądaniu migoczących wzorów na ekranie, podczas gdy elektrody na głowie mierzyły reakcję mózgu. Wyniki wykazały spowolnienie przetwarzania informacji wizualnych oraz pogorszenie przewodnictwa nerwowego – kluczowego wskaźnika sprawności mózgu.
Dodatkowo, badania MRI ujawniły zwiększone zmiany w istocie białej mózgu u osób z niższym poziomem witaminy B12. Uszkodzenia te mogą prowadzić do pogorszenia funkcji poznawczych, a nawet zwiększać ryzyko demencji lub udaru.
Odkrycia sugerują, że obecnie uznawany za „zdrowy” zakres witaminy B12 może być zbyt szeroki i nie wychwytywać subtelnych problemów zdrowotnych, które rozwijają się u osób znajdujących się na dolnej granicy normy.

.
Jak zadbać o odpowiedni poziom witaminy B12?
Oficjalne zalecenia dotyczące spożycia witaminy B12 mogą nie być wystarczające dla wszystkich – zwłaszcza dla osób starszych, kobiet w ciąży czy osób z zaburzeniami wchłaniania. Zdaniem dietetyczki Aderet Dany Hoch, w niektórych przypadkach konieczne jest zwiększenie podaży witaminy B12 poprzez dietę lub suplementację.
Ekspertka ds. żywienia Lori Carrell podkreśla, że najlepszym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak:
- wołowina, wieprzowina, jagnięcina
- drób (kurczak, indyk)
- ryby i owoce morza (łosoś, tuńczyk, sardynki, małże)
- nabiał (mleko, ser, jogurt)
- jaja
Osoby na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej powinny sięgać po produkty wzbogacane w witaminę B12, np. mleka roślinne, drożdże odżywcze, płatki śniadaniowe, a w razie potrzeby – suplementy.
Źródło: The Epoch Times
Foto: istock/art-skvortsova/SyhinStas/ LumenSt/
News USA
W Dzień Kobiet otwarto pierwszą klinikę aborcyjną w Polsce

W Warszawie otwarto placówkę, którą aktywiści praw reprodukcyjnych określają jako pierwszą w Polsce klinikę aborcyjną. Otwarcie, zorganizowane 8 marca – w Międzynarodowy Dzień Kobiet – wywołało skrajne reakcje społeczne, spotykając się zarówno z entuzjazmem zwolenników prawa do wyboru, jak i ostrymi protestami grup antyaborcyjnych.
Placówka, nazwana „AboTak” – połączenie słów „aborcja” i „tak” – nie świadczy bezpośrednich usług medycznych. Oferuje jednak przestrzeń, w której kobiety mogą bezpiecznie przyjąć tabletki poronne, wcześniej zamówione na własną rękę. Klinika powstała z inicjatywy organizacji Abortion Dream Team i pełni także funkcję doradczą, zapewniając testy ciążowe, informacje na temat przerywania ciąży oraz pomoc w organizacji i finansowaniu aborcji chirurgicznych za granicą.
„Naszym celem jest zapewnienie realnego dostępu do aborcji w Polsce – już teraz, a nie w nieokreślonej przyszłości” – podkreślają aktywistki.
Polityczny kontekst otwarcia
Placówka została otwarta w strategicznej lokalizacji – tuż obok polskiego parlamentu. Organizatorzy nie kryją, że to symboliczny gest wymierzony w polityków, którzy – ich zdaniem – nie zrealizowali obietnic liberalizacji prawa aborcyjnego.
Nowa koalicja rządząca pod przewodnictwem Donalda Tuska, która przejęła władzę w grudniu 2023 roku, deklarowała złagodzenie restrykcyjnych przepisów. Jednak do tej pory nie udało się wprowadzić żadnych zmian z powodu wewnętrznych podziałów w rządzie.
Kontrowersje prawne i protesty
Krytycy twierdzą, że działalność „AboTak” może naruszać obowiązujące w Polsce przepisy, które pozwalają na legalne przerwanie ciąży jedynie w dwóch przypadkach: gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia matki albo gdy jest wynikiem gwałtu lub kazirodztwa.
Każdy, kto pomaga w nielegalnej aborcji, może zostać skazany na karę do trzech lat więzienia.
Obawy te wyraziła m.in. konserwatywna organizacja prawnicza Ordo Iuris, która od lat dąży do zaostrzenia przepisów aborcyjnych. W 2022 roku opublikowała wytyczne zachęcające do ścigania osób pomagających kobietom w dostępie do tabletek poronnych.
Nie dziwi więc, że otwarcie placówki wywołało gwałtowne protesty środowisk antyaborcyjnych i nacjonalistycznych. Demonstranci trzymali transparenty z hasłami takimi jak „Aborcja to wyrok śmierci” i „Dzieciobójcy”. Jak donosi Gazeta Wyborcza, jedna z kobiet wchodzących do kliniki została oblana czerwoną farbą przez protestujących.
„Nie będziemy czekać”
Pomimo kontrowersji, aktywiści Abortion Dream Team zapewniają, że działalność kliniki jest w pełni legalna. Jak podkreślają, ani oni, ani osoby korzystające z ich wsparcia nie muszą obawiać się konsekwencji prawnych.
„Obiecano nam legalną aborcję, ale nadal nie widać żadnych realnych zmian” – podsumowują założycielki kliniki. „Politycy nie dotrzymali słowa, więc robimy to sami. Nie będziemy czekać”.
Źródło: NFP
Foto: AboTak, istock/NataliaDeriabina/
News USA
Donald Trump tworzy Strategiczną Rezerwę Bitcoinów i Zapas Aktywów Cyfrowych

W czwartek Prezydent Donald Trump podpisał rozporządzenie wykonawcze, na mocy którego powstanie Strategiczna Rezerwa Bitcoinów oraz Amerykański Zapas Aktywów Cyfrowych. Nowa inicjatywa ma na celu wzmocnienie pozycji USA w sektorze kryptowalut bez obciążania podatników.
David Sacks, doradca Białego Domu ds. kryptowalut, wyjaśnił na platformie X, że utworzenie rezerwy było jedną z obietnic wyborczych Donalda Trumpa i zostanie sfinansowane wyłącznie z bitcoinów już posiadanych przez rząd federalny.
„Przedwczesna sprzedaż bitcoinów kosztowała amerykańskich podatników już ponad 17 miliardów dolarów utraconej wartości” – zaznaczył Sacks. – „Teraz rząd federalny będzie miał strategię maksymalizacji wartości swoich zasobów”.
Trump ujawnił na Truth Social, że pięć aktywów cyfrowych, które mają znaleźć się w rezerwie, to: Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Cardano (ADA), Solana (SOL) i Ripple (XRP).
W swoim wpisie prezydent podkreślił, że USA zamierzają stać się światową stolicą kryptowalut:
„Rezerwa kryptowalutowa USA podniesie rangę tej kluczowej branży po latach korupcyjnych ataków administracji Bidena. Dlatego mój dekret wykonawczy nakazał Prezydenckiej Grupie Roboczej stworzenie strategicznej rezerwy kryptowalut, która obejmuje XRP, SOL i ADA. Znów czynimy Amerykę wielką!”
Trump podpisał dekret w przeddzień zaplanowanego szczytu kryptowalutowego w Białym Domu, podczas którego ma przedstawić szczegóły dotyczące budowy rezerwy strategicznej.
Bitcoin priorytetem, inne kryptowaluty „traktowane inaczej”
Howard Lutnick, Sekretarz Handlu, zapowiedział w wywiadzie, że priorytetem będzie stworzenie rezerwy strategicznej w bitcoinach, natomiast inne kryptowaluty zostaną potraktowane w odmienny sposób.
Nie wszyscy zgadzają się z pomysłem posiadania rezerwy obejmującej więcej niż tylko bitcoina.
Peter Schiff, znany krytyk bitcoina i zwolennik złota, skomentował na X, że posiadanie bitcoinowej rezerwy ma sens, choć się z tym nie zgadza. „Rozumiem logikę rezerwy bitcoinów. Bitcoin to cyfrowe złoto, a my mamy rezerwę złota – więc to jeszcze ma jakiś sens” – powiedział Schiff. – „Ale jaka jest logika rezerwy XRP?”
Reakcja rynku – wzrost wartości kryptowalut
Informacja o decyzji Donalda Trumpa wywołała gwałtowny wzrost wartości rynkowej kryptowalut. Według danych CoinMarketCap, kapitalizacja rynku kryptowalut wzrosła o 300 miliardów dolarów.
- Cardano (ADA) wzrosło o 60%
- XRP o 33%
- Solana (SOL) o 25%
- Bitcoin o 10%,
- Ethereum o 13%
Nowa polityka kryptowalutowa Trumpa budzi wiele emocji, a jej długoterminowe konsekwencje dla gospodarki USA i globalnego rynku kryptowalut pozostają otwartą kwestią.
Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube, istock/ Leonidas Santana/ Nastco
-
Najpiękniejsza Polka w USA1 tydzień temu
Wybieramy Najpiękniejszą Polkę w Ameryce 2025: Isabel Cieśla
-
News USA2 tygodnie temu
Rząd wprowadza obowiązkową rejestrację imigrantów pod groźbą kar
-
News USA2 tygodnie temu
Trump podpisuje rozporządzenie w sprawie przejrzystości cen w opiece zdrowotnej
-
Polonia Amerykańska3 tygodnie temu
Wielka strata dla Polonii w Chicago: Nie żyje Krzysztof Arsenowicz
-
News USA2 tygodnie temu
Miliony Amerykanów otrzymają jednorazowe wypłaty i wyższe świadczenia Social Security
-
Najpiękniejsza Polka w USA2 tygodnie temu
Wybieramy Najpiękniejszą Polkę w Ameryce 2025: Natalia Jakimiuk
-
News USA1 tydzień temu
Kłótnia w Białym Domu: Trump ostro potraktował Zełenskiego
-
Najpiękniejsza Polka w USA6 dni temu
Wybieramy Najpiękniejszą Polkę w Ameryce 2025: Victoria Kubecki