Prezydent Donald Trump przybył we wtorek do Holandii, by wziąć udział w szczycie NATO odbywającym się w Hadze w dniach 24–25 czerwca. Wizyta odbywa się w cieniu eskalujących napięć na Bliskim Wschodzie i rosnących oczekiwań wobec sojuszników w sprawie wydatków obronnych.

Oficjalne przyjęcie z królem i królową

Donald Trump wylądował na lotnisku Schiphol o godzinie 7:51PM czasu lokalnego, ubrany w charakterystyczną czapkę z napisem „USA”. Niedługo po przylocie wziął udział w uroczystej kolacji w Pałacu Królewskim w Amsterdamie, gdzie spotkał się z królem Wilhelmem Aleksandrem i królową Maksymą. Uczestnicy kolacji, w tym przywódcy państw NATO, pozowali do wspólnego zdjęcia z holenderską rodziną królewską.

Konflikt Iran–Izrael: Trump wyraża frustrację

Jeszcze przed wylotem z Waszyngtonu Trump odniósł się do eskalującej sytuacji między Iranem a Izraelem, zarzucając obu stronom złamanie zawieszenia broni. Według doniesień, po wymianie ataków nocnych Izrael odpowiedział na wcześniejsze działania Iranu, mimo że zawarcie rozejmu miało miejsce zaledwie kilka godzin wcześniej.

Prezydent Trump przyznał, że Iran naruszył porozumienie, ale skrytykował również Izrael za szybki odwet. Na pokładzie Air Force One potwierdził, że Tel Awiw zgodził się na wstrzymanie działań odwetowych. „Zawieszenie broni jest w mocy i myślę, że utrzymamy je przez długi czas” — powiedział dziennikarzom.

Ambitne cele na szczycie NATO

Głównym celem Donalda Trumpa na tegorocznym szczycie NATO jest uzyskanie zgody na znaczne zwiększenie wydatków obronnych przez państwa członkowskie. Trump od lat krytykuje sojuszników za – jego zdaniem – niewystarczające zaangażowanie finansowe.

Obecnie domaga się podniesienia progu wydatków z 2% do 5% PKB.

Prezydent Donald Trump wsiada na pokład Marine One na Południowym trawniku Białego Domu, wtorek, 24 czerwca 2025 r., w drodze do bazy wojskowej Andrews, skąd udał się do Hagi w Holandii na szczyt NATO w 2025 r.

Sekretarz Generalny NATO, Mark Rutte, zaproponował kompromisowy model: 3,5% PKB na podstawowe wydatki wojskowe i dodatkowe 1,5% na infrastrukturę i przemysł obronny. Prezydent Trump przyjął propozycję z zadowoleniem:

„Myślę, że będziemy mieć silniejszy pokój, lepszy pokój. NATO było spłukane, a ja powiedziałem: »będziecie musieli zapłacić«. Teraz płacą dużo.”

Hiszpania mówi „nie” nowym zobowiązaniom

Nie wszystkie państwa członkowskie entuzjastycznie przyjęły nowe propozycje. Premier Hiszpanii Pedro Sánchez ogłosił, że jego kraj nie podpisze się pod planem 5-procentowego celu wydatkowego. Zamiast tego osiągnął porozumienie z NATO, które pozwala Hiszpanii pozostać przy niższym poziomie finansowania.

W 2024 roku Hiszpania przeznaczyła na obronę zaledwie 1,3% PKB, co czyni ją krajem o najniższych wydatkach w całym sojuszu.

„Jest problem z Hiszpanią. Hiszpania się nie zgadza, co jest bardzo niesprawiedliwe wobec reszty ludzi” – skomentował Trump.

Szczyt NATO w Hadze może stać się punktem zwrotnym nie tylko dla dalszego finansowania obrony zbiorowej, ale także dla roli, jaką odgrywa Donald Trump w globalnej polityce po swoim powrocie na międzynarodową scenę.

Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube, The White House

Dramatyczny incydent z początku zeszłego roku, w którym panel drzwi oderwał się w trakcie lotu samolotu Alaska Airlines, był wynikiem serii poważnych zaniedbań ze strony Boeinga, jego dostawcy Spirit AeroSystems oraz federalnego regulatora Federalnej Administracji Lotnictwa FAA – stwierdziła Narodowa Rada Bezpieczeństwa Transportu (NTSB).

“To nie był przypadek. To był rezultat długiego łańcucha błędów i przeoczeń” – powiedziała przewodnicząca NTSB Jennifer Homendy podczas poniedziałkowego przesłuchania. “Zaniedbania w zakresie bezpieczeństwa powinny być widoczne zarówno dla Boeinga, jak i dla FAA.”

Wypadek na 16 tysiącach stóp

Do incydentu doszło 5 stycznia 2024 r., tuż po starcie samolotu Alaska Airlines z Portland w stanie Oregon. Przy wysokości około 16 tys. stóp z kadłuba oderwała się zaślepka nieużywanych drzwi awaryjnych. Samolot przeszedł gwałtowną dekompresję – pasażerom rozdarły się ubrania, a telefony wypadły z pokładu. O szokującej usterce pisaliśmy tutaj.

Cudem nikt nie odniósł poważnych obrażeń.

W trakcie śledztwa Narodowa Rada Bezpieczeństwa Transportu NTSB ustaliło, że cztery kluczowe śruby mocujące panel były nieobecne, gdy samolot trafił do floty Alaska Airlines w październiku 2023 r. Eksperci podkreślili, że obecność choć jednej śruby prawdopodobnie zapobiegłaby incydentowi.

Porażka systemu

Jennifer Homendy podkreśliła, że problemy nie ograniczały się tylko do jednego błędu produkcyjnego. Przedstawiciele Boeinga dysponowali wiedzą o potencjalnych zagrożeniach – wynikały one z wewnętrznych audytów, raportów pracowników i alertów jakości.

“Mamy do czynienia z głębokimi lukami systemowymi. Takie sytuacje mogą prowadzić do kolejnych defektów lub nawet katastrof” – ostrzegła Homendy. “Naszym celem jest zapewnienie, że każdy samolot opuszczający fabrykę Boeinga jest absolutnie bezpieczny.”

Winni nie tylko producenci

Przewodnicząca NTSB obarczyła częścią winy także Federalną Administrację Lotnictwa (FAA), która jej zdaniem nie zapewniła właściwego nadzoru nad procesem produkcji i bezpieczeństwa.

“FAA to ostatnia linia obrony. Gdzie była, gdy te błędy przechodziły przez kolejne etapy produkcji?” – pytała retorycznie Homendy.

Dodatkowo skrytykowała agencję za ignorowanie wieloletnich rekomendacji NTSB dotyczących bezpieczeństwa niemowląt na pokładzie. W czasie incydentu na pokładzie Alaska Airlines trójka niemowląt była trzymana na kolanach rodziców. Jedna z matek sądziła, że straci dziecko, gdy powstała dziura w kadłubie.

Presja, pośpiech i brak dokumentacji

Boeing przyznał, że brakuje dokumentacji wskazującej, kto i kiedy zdjął oraz ponownie zamontował panel drzwiowy – bez przywrócenia śrub mocujących. Pracownicy twierdzili, że presja na szybkie tempo produkcji była tak duża, że utrudniała zachowanie standardów bezpieczeństwa.

NTSB wykazała również, że system inspekcji FAA nie wychwycił nieprawidłowości zarówno u Boeinga, jak i u Spirit AeroSystems.

Bohaterowie na pokładzie

Wśród wszystkich zaniedbań jedno zasługuje na uznanie: reakcja załogi Alaska Airlines. Homendy nazwała ich działania „heroicznymi”, podkreślając, że piloci i personel pokładowy uratowali życie pasażerów.

“Ale nie powinni musieć być bohaterami. Ten wypadek nie powinien się wydarzyć. Taki incydent jest możliwy tylko wtedy, gdy zawodzi cały system” – dodała.

Reakcje FAA i Boeinga

FAA w odpowiedzi na raport zapewniła, że traktuje zalecenia NTSB bardzo poważnie i nie planuje na razie znosić limitów produkcyjnych dla 737 MAX. “Zmieniliśmy sposób nadzoru nad Boeingiem. Prowadzimy agresywny monitoring, spotykamy się co tydzień z firmą i przeprowadzamy celowane audyty” – przekazała FAA w oświadczeniu.

Choć agencja zauważyła poprawę, firma nie odzyska pełnej swobody produkcyjnej, dopóki nie wykaże trwałej poprawy jakości i bezpieczeństwa.

Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube, NTSB

O godzinie 10:34PM czasu lokalnego, z historycznego kompleksu startowego NASA na Przylądku Canaveral, wystartowała rakieta Falcon 9 z czteroosobową prywatną załogą na pokładzie statku kosmicznego Dragon. Lot oznacza rozpoczęcie misji Axiom-4 (Ax-4) – czwartej tego typu misji zorganizowanej przez firmę Axiom Space we współpracy z SpaceX oraz NASA. Na pokładzie rakiety znalazł się Sławosz Uznański-Wiśniewski – od tego momentu drugi Polak w kosmosie.

Misja Axiom-4, mimo kilku tygodni opóźnień, jest ważnym krokiem w rozwoju komercyjnych lotów załogowych i wzmacnia rosnącą pozycję SpaceX jako kluczowego gracza w dostępie do przestrzeni kosmicznej.

Trudny start – dosłownie i w przenośni

Pierwotnie misja miała wystartować na początku czerwca, jednak seria przeszkód opóźniła jej realizację. Najpierw warunki pogodowe uniemożliwiły start. Później wykryto nieszczelność w rakiecie Falcon 9, co zmusiło inżynierów SpaceX do dodatkowej kontroli.

Kolejne opóźnienie wynikało z podejrzenia wycieku powietrza w rosyjskim module Zvezda na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Po potwierdzeniu stabilności systemów ciśnieniowych, NASA oraz Roskosmos dały zielone światło na rozpoczęcie misji.

Międzynarodowa załoga i powrót do historii

Dowództwo misji objęła Peggy Whitson – emerytowana astronautka NASA i rekordzistka pod względem łącznego czasu spędzonego w kosmosie przez obywatela USA. Misja Ax-4 ma zwiększyć jej łączny czas do ponad 675 dni poza Ziemią.

Skład załogi uzupełniają:

• Shubhanshu Shukla z Indii (pilot),
• Sławosz Uznański-Wiśniewski z Polski (specjalista misji),
• Tibor Kapu z Węgier (specjalista misji).

Dla Polski i Węgier to pierwsze od ponad 40 lat załogowe misje kosmiczne z udziałem obywateli tych państw.

“Każda załoga jest inna, ale ta wyróżnia się wyjątkową pasją, etyką pracy i profesjonalizmem” – powiedziała Whitson. “Trenowanie z nimi to czysta przyjemność. Już nie mogę się doczekać, aż zobaczę ich w stanie nieważkości.”

Cel: ISS i 60 eksperymentów naukowych

Statek Dragon potrzebuje nieco ponad 24 godzin, aby dotrzeć do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Dokowanie planowane jest na czwartek o 7:00AM czasu wschodniego (13:00 czasu polskiego).

Podczas 14-dniowego pobytu na stacji, załoga przeprowadzi około 60 eksperymentów z zakresu:

• biologii,
• materiałoznawstwa,
• nauk fizycznych,
• demonstracji technologicznych.

W ramach misji zaplanowano również interaktywne działania edukacyjne ze studentami z różnych krajów.

“Chcemy nie tylko poszerzać granice nauki, ale także inspirować kolejne pokolenia odkrywców” – zaznaczyła Peggy Whitson.

Dragon – koń roboczy amerykańskiego kosmosu

Załoga podróżuje nowym egzemplarzem kapsuły Dragon – jedynego statku kosmicznego certyfikowanego przez NASA do transportu ludzi na ISS. Dragon pozostanie zadokowany przez cały czas trwania misji i posłuży do bezpiecznego powrotu załogi na Ziemię – lądowanie zaplanowano na Oceanie Spokojnym, u wybrzeży Kalifornii.

Misja Ax-4 to już 18. załogowy lot orbitalny zorganizowany przez SpaceX, podkreślający rosnące uzależnienie USA od rozwiązań Elona Muska w zakresie transportu kosmicznego.

Kryzys Boeinga, dominacja SpaceX

Alternatywą dla Dragona miał być Starliner – załogowa kapsuła firmy Boeing. Jednak seria usterek i niepowodzeń testowych sprawiła, że NASA zrezygnowała z użycia pojazdu do lotów załogowych do czasu dalszych testów. Obecnie najwcześniejszy możliwy termin kolejnego lotu Starlinera to wrzesień 2026 – i nadal nie wiadomo, czy będzie to misja z ludźmi na pokładzie.

Źródło: npr
Foto: Axiom Space, YouTube