5 czerwca Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych jednogłośnie orzekł, że stan Wisconsin naruszył Pierwszą Poprawkę, odmawiając katolickiej organizacji Catholic Charities ulgi podatkowej. Władze stanu uznały, że jej działalność nie ma „głównie” charakteru religijnego.

Sąd stwierdził, że taka odmowa stanowi pogwałcenie zasady neutralności religijnej, będącej fundamentem konstytucyjnego ładu w USA. Sprawa dotyczyła Catholic Charities z diecezji Superior, która — mimo jasno religijnej tożsamości — nie została uznana przez władze Wisconsin za organizację „działającą głównie w celach religijnych”.

Niebezpieczny precedens teologicznej oceny

W decyzji napisanej przez sędzinę Sonię Sotomayor, sąd jasno wyraził sprzeciw wobec praktyki, w której organy stanowe podejmują decyzje na podstawie interpretacji teologicznych.

„Podstawą naszego porządku konstytucyjnego jest to, aby rząd zachowywał neutralność między religiami” — napisała Sotomayor. — „Kiedy państwo ocenia, które organizacje są wystarczająco religijne, narzuca preferencje wyznaniowe. Takie działania wymagają najbardziej rygorystycznego testu konstytucyjnego — i Wisconsin nie spełniło tego standardu”.

Sąd uchylił wcześniejsze orzeczenie Sądu Najwyższego stanu Wisconsin z marca ubiegłego roku, które przychyliło się do decyzji stanowej komisji ds. pracy i przemysłu (Labor and Industry Review Commission).

Komisja uznała, że Catholic Charities nie spełnia kryteriów religijności, ponieważ jej działania skierowane są do wszystkich potrzebujących, niezależnie od wyznania, i nie mają na celu ewangelizacji.

Sąd Najwyższy Stanu Wisconsin

Sędzia Thomas: Catholic Charities to integralna część Kościoła

W opinii towarzyszącej sędzia Clarence Thomas zaznaczył, że Catholic Charities nie jest niezależnym bytem prawnym, ale częścią struktury Kościoła katolickiego w diecezji Superior.

„Religijne organizacje charytatywne nie są zwykłymi korporacjami. Są przedłużeniem misji religijnej instytucji, które je tworzą” — napisał Thomas. — „Rząd nie może regulować wewnętrznych struktur instytucji religijnych poprzez techniczne rozróżnienia prawne”.

Kościół: służba ubogim jest aktem wiary

Biskup James Powers z diecezji Superior wyraził zadowolenie z decyzji sądu, podkreślając, że działalność charytatywna Catholic Charities wypływa bezpośrednio z nauczania Jezusa Chrystusa.

„Sercem naszej posługi jest wezwanie do troski o najmniejszych z naszych braci i sióstr — bez względu na ich pochodzenie czy wiarę” — powiedział biskup. — „Jesteśmy wdzięczni, że Sąd Najwyższy potwierdził, iż ta forma służby jest integralną częścią naszej praktyki religijnej”.

Szersze implikacje dla wolności religijnej

Orzeczenie Sądu Najwyższego może mieć dalekosiężne skutki dla organizacji wyznaniowych w całych Stanach Zjednoczonych. Wyznacza wyraźną granicę pomiędzy oceną administracyjną a ingerencją w doktrynę religijną. W praktyce oznacza to, że państwo nie może arbitralnie rozstrzygać, która forma działalności jest wystarczająco „religijna”, by podlegać ochronie konstytucyjnej.

Sprawa została odesłana do dalszego postępowania, które musi być prowadzone zgodnie z opinią Sądu Najwyższego.

Źródło: cna
Foto: Catholic Charities, istock/Greggory DiSalvo/gnagel/

Biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej Robert Chrząszcz został wybrany delegatem KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej. Wyboru dokonało 401. Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski obradujące w Katowicach.

Bp Robert Chrząszcz ma 55 lat. W Konferencji Episkopatu Polski jest członkiem Rady ds. Duszpasterstwa Młodzieży, członkiem Zespołu ds. Nowej Ewangelizacji (przy Komisji Duszpasterstwa), Zespołu Roboczego ds. Katechezy Parafialnej oraz członkiem Komisji Nadzorczej Krajowego Biura Organizacyjnego Światowych Dni Młodzieży.

Dotychczas był również członkiem Zespołu przy Delegacie KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej, któremu będzie odtąd przewodniczył.

Jako delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej bp Chrząszcz będzie następcą bp. Piotra Turzyńskiego, który zmarł 14 kwietnia br.

Bp Robert Chrząszcz urodził się 7 października 1969 roku w Wadowicach. Święcenia prezbiteratu przyjął 14 maja 1994 roku, święcenia biskupie 6 lutego 2021 roku. Jego stolicą tytularną jest Forconium, a dewizą biskupią słowa: Christo Portas Aperite (Otwórzcie drzwi Chrystusowi).

BP KEP

fot. BP KEP

Nowy raport o stanie religii na świecie opublikowany przez Pew Research Center ujawnia głębokie przemiany w strukturze religijnej globalnej populacji w latach 2010–2020. Chociaż chrześcijaństwo pozostaje największą religią świata, to właśnie islam odnotował największy wzrost liczbowy w ostatniej dekadzie. O przemianach duchowych i społecznych w świecie mówi Ojciec Paweł Kosiński SJ.

Globalne zmiany: chrześcijaństwo rośnie wolniej niż islam

Z opublikowanego raportu „Jak zmienił się globalny krajobraz religijny od 2010 do 2020 roku” wynika, że liczba chrześcijan wzrosła o 122 miliony, osiągając w 2020 roku 2,3 miliarda wyznawców. Tymczasem populacja muzułmanów wzrosła aż o 327 milionów, do poziomu 2 miliardów – więcej niż łączny wzrost liczebny wszystkich innych grup religijnych.

Raport opiera się na danych z ponad 2700 źródeł: spisów powszechnych, badań demograficznych i rejestrów ludności z 201 krajów. Ze względu na pandemię COVID-19, dane z 2020 roku z niektórych krajów opublikowano dopiero po 2024 roku.

Raport wskazuje, że za wzrost liczby osób niezwiązanych z żądną religią odpowiada w dużej mierze odchodzenie od wiary wśród chrześcijan, zwłaszcza w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej. Dla porównania, buddyzm był drugą religią po chrześcijaństwie, która straciła najwięcej wiernych w wyniku konwersji lub sekularyzacji.

Zmiany w USA i Europie, wzrost w Afryce

Stany Zjednoczone były jednym z krajów, w których między 2010 a 2020 rokiem zanotowano największy wzrost liczby osób niezrzeszonych religijnie – obecnie USA zajmują drugie miejsce na świecie pod względem liczby osób nie związanych z żadnym wyznaniem, po Chinach. Mimo to, według danych z 2020 roku, tempo odchodzenia od religii w USA zaczęło się stabilizować.

W międzyczasie Afryka Subsaharyjska stała się nowym centrum chrześcijaństwa. W 2020 roku mieszkało tam 30,7% wszystkich chrześcijan na świecie, podczas gdy w 2010 roku było to 24,8%.

Dla porównania, udział Europy spadł z 25,8% do znacznie niższego poziomu, głównie wskutek sekularyzacji. To znaczący zwrot geograficzny – na początku XX wieku aż dwie trzecie wszystkich chrześcijan mieszkało w Europie, a w Afryce Subsaharyjskiej zaledwie 1%.

Spośród wszystkich analizowanych krajów tylko w Mozambiku udział chrześcijan w populacji wzrósł – o 5 punktów procentowych.

Islam rośnie, ale głównie tam, gdzie już dominuje

Choć islam odnotował największy przyrost liczbowy, raport wskazuje, że udział muzułmanów w populacjach poszczególnych krajów nie zmienił się znacząco. Wzrost ten był bowiem skoncentrowany w państwach, w których muzułmanie już dominują. Głównym czynnikiem był tu wysoki wskaźnik dzietności.

Hinduizm i buddyzm: stabilność i spadek

Hindusi stanowili w 2020 roku czwartą co do wielkości grupę religijną. Ich globalna liczba wzrosła o około 12%, a największy wzrost – o 62% – zanotowano w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Mimo to większość hindusów wciąż mieszka w Indiach, a ich udział w globalnej populacji pozostał na stabilnym poziomie 14,9%.

Z kolei buddyści byli jedyną grupą religijną, która zmniejszyła się liczebnie – z 343 milionów w 2010 roku do 324 milionów w 2020, co oznacza spadek o 5%. Przyczyną była m.in. sekularyzacja w Azji Wschodniej oraz niski przyrost naturalny w krajach z dominującą populacją buddyjską.

Żydzi i inne religie: migracje i niszowe zmiany

Znaczące zmiany odnotowano również w przypadku społeczności żydowskiej.

Wzrost liczby Żydów w Izraelu – z 5,8 mln do 6,8 mln – wynikał głównie z migracji i naturalnego przyrostu ludności.

Wzrost – choć proporcjonalnie niewielki – zanotowali także wyznawcy „innych religii”, takich jak bahaizm, dżinizm, sikhizm, szintoizm, taoizm czy zoroastryzm. Ich liczba wzrosła o 12%, z 154 do 172 milionów, ale ich udział w globalnej populacji pozostał na stałym poziomie – około 2%.

Podsumowanie: świat staje się coraz bardziej zróżnicowany religijnie

Raport Pew Research pokazuje, że globalny krajobraz religijny staje się coraz bardziej dynamiczny i zróżnicowany. Choć chrześcijaństwo nadal dominuje liczbowo, jego udział w populacji maleje, a najszybciej rosnącą religią jest islam.

Równocześnie przybywa ludzi, którzy nie utożsamiają się z żadną religią – zjawisko to staje się jednym z najważniejszych trendów XXI wieku.

Źródło: cna
Foto: istock/Jacob Wackerhausen/Africanway/ gorodenkoff/svarshik/