Połącz się z nami

Zdrowie

Jeść oleje z nasion czy nie jeść – oto jest pytanie

Opublikowano

dnia

Każda dekada ma nowego wroga żywieniowego. Najpierw demonizowano tłuszcze, potem cukier, a teraz oleje z nasion znalazły się w centrum kontrowersji — oskarżane o przyczynianie się do otyłości i chorób przewlekłych. Prawda, jak zwykle, jest bardziej skomplikowana.

Te oleje są wszechobecne. Znajdują się w fast foodach, sosach sałatkowych, batonach proteinowych, a nawet mleku modyfikowanym dla niemowląt. Krytycy twierdzą, że ich spożycie niesie poważne konsekwencje zdrowotne, podczas gdy zwolennicy podkreślają ich przystępność cenową, wszechstronność i potencjalne korzyści zdrowotne. Czy faktycznie warto ich unikać?

Czym są oleje z nasion?

W najprostszym ujęciu oleje z nasion są ekstrahowane z nasion roślin oleistych. Jednak różnica tkwi w metodzie pozyskiwania. Niektóre oleje, takie jak sezamowy i lniany, mają długą historię spożycia i są produkowane za pomocą metod tłoczenia na zimno, co pozwala zachować ich wartości odżywcze i przeciwutleniacze.

Z kolei przemysłowe oleje z nasion, takie jak sojowy, kukurydziany, rzepakowy, słonecznikowy czy bawełniany, są wysoko przetworzone. Pozyskuje się je metodami ekstrakcji w wysokiej temperaturze i rafinacji chemicznej, często z wykorzystaniem rozpuszczalników, takich jak heksan. Proces rafinacji sprawia, że tracą naturalne przeciwutleniacze, stają się bardziej stabilne i neutralne w smaku, ale jednocześnie tracą większość pierwotnych składników odżywczych.

Co ciekawe, niektóre z tych olejów pierwotnie nie były przeznaczone do spożycia przez ludzi. Na przykład olej rzepakowy powstał na bazie oleju rzepakowego stosowanego jako smar maszynowy. Dopiero w latach 70. kanadyjscy naukowcy zmodyfikowali go, aby uczynić go jadalnym.

Oleje z nasion a zdrowie

Argumenty za

Zwolennicy olejów z nasion twierdzą, że stanowią one zdrową alternatywę dla tłuszczów nasyconych, takich jak masło czy smalec. Badania wykazały, że zastąpienie tłuszczów nasyconych olejami bogatymi w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) może obniżyć ryzyko chorób serca.

Na przykład badanie JAMA Internal Medicine z 2025 roku wykazało, że osoby spożywające więcej olejów roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, soja czy rzepak, żyły dłużej i rzadziej zapadały na choroby serca i nowotwory. American Heart Association (AHA) nadal rekomenduje oleje roślinne jako element diety zdrowej dla serca.

Argumenty przeciw

Krytycy zwracają uwagę na proces rafinacji i podatność olejów na utlenianie. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są bardziej wrażliwe na ciepło, światło i powietrze niż inne tłuszcze, co prowadzi do powstawania szkodliwych wolnych rodników i aldehydów. Produkty uboczne tego procesu mogą przyczyniać się do stanów zapalnych i zwiększać ryzyko chorób przewlekłych.

Badania pokazują, że wielokrotne podgrzewanie olejów roślinnych (np. w restauracyjnych frytkownicach) może prowadzić do powstawania toksycznych związków, które mogą wpływać negatywnie na zdrowie.

Problem nadmiernego spożycia

Zarówno krytycy, jak i zwolennicy olejów z nasion zgadzają się co do jednego: są one składnikiem wielu produktów ultraprzetworzonych, których spożycie wciąż rośnie.

Tanie i masowo produkowane oleje z nasion są kluczowym składnikiem żywności przetworzonej, która stanowi nawet 60% diety przeciętnego Amerykanina. To właśnie ta żywność — pełna rafinowanych ziaren, cukru i sodu — przyczynia się do epidemii otyłości i chorób metabolicznych.

Christopher Gardner, profesor żywienia na Uniwersytecie Stanforda, zauważa: „Gdyby usunięto oleje z nasion z żywności ultraprzetworzonej, to te produkty nie stałyby się nagle zdrowe. Kluczowe jest ograniczenie ich spożycia jako całości”.

Jakie tłuszcze wybierać?

Zamiast koncentrować się na eliminacji olejów roślinnych, eksperci zalecają wybór bardziej stabilnych, minimalnie przetworzonych tłuszczów do gotowania.

Lepsze wybory:

  • Oliwa z oliwek extra virgin — bogata w jednonienasycone kwasy tłuszczowe i przeciwutleniacze.
  • Olej kokosowy — stabilny, odporny na wysokie temperatury.
  • Masło i smalec — naturalne tłuszcze zwierzęce, bogate w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach.

 

Źródło: The Epoch Times
Foto: istock/sergeyryzhov/MurzikNata/MarianVejcik/Hleb Usovich/

News USA

Sędzia Alito krytykuje Sąd Najwyższy za „nocną” decyzję blokującą deportacje Wenezuelczyków

Opublikowano

dnia

Autor:

Sędzia Sądu Najwyższego Samuel Alito ostro skrytykował decyzję większości sędziów, którzy – jak ujął – działali „dosłownie w środku nocy” i bez odpowiedniego uzasadnienia, zakazując administracji Donalda Trumpa deportacji grupy Wenezuelczyków z ośrodka detencyjnego Bluebonnet w północnym Teksasie. Deportacje miały odbywać się na mocy Alien Enemies Act z 1798 roku – rzadko używanego prawa wojennego.

W swojej opinii odrębnej Samuel Alito, do którego dołączył konserwatywny sędzia Clarence Thomas, uznał, że interwencja sądu była „bezprecedensowa”, „przedwczesna” i „prawnie wątpliwa”. Podkreślił, że decyzja zapadła zaledwie kilka godzin po złożeniu wniosku przez American Civil Liberties Union (ACLU), bez wysłuchania argumentów rządu i bez uprzedniego orzeczenia sądów niższej instancji.

„Zarówno władza wykonawcza, jak i sądownicza mają obowiązek przestrzegać prawa” – napisał Alito. – „Nie było żadnego powodu, by wydawać nakaz w środku nocy, bez wysłuchania drugiej strony.”

Tło sprawy

American Civil Liberties Union ACLU wniosło pilny wniosek do Sądu Najwyższego, argumentując, że władze imigracyjne szykują się do deportacji Wenezuelczyków z Bluebonnet, oskarżając ich o powiązania z brutalnym gangiem Tren de Aragua. Organizacja twierdziła, że administracja Trumpa zamierzała wykorzystać prawo z XVIII wieku, by usunąć zatrzymanych bez zapewnienia im należytego procesu.

W przeszłości Alien Enemies Act był wykorzystywany jedynie trzy razy – ostatnio podczas II Wojny Światowej, gdy internowano obywateli japońskiego pochodzenia.

W piątek dwóch sędziów federalnych odrzuciło wnioski o zablokowanie deportacji. W sobotę rano to samo uczynił 5. Sąd Apelacyjny. Dopiero Sąd Najwyższy, bez uzasadnienia, nakazał wstrzymać deportacje do czasu dalszych decyzji.

Ostra reakcja Alito

Sędzia Alito zarzucił większości, że decyzję wydano bez pełnych informacji – sąd nie otrzymał odpowiedzi od rządu ani nie dysponował stanowiskiem niższych instancji. Podważył także twierdzenie ACLU o „bezpośrednim zagrożeniu deportacją”, wskazując, że przedstawiciel rządu powiedział na piątkowej rozprawie, iż nie planowano żadnych deportacji w najbliższych dniach.

„Sąd podjął działanie w ciągu ośmiu godzin od złożenia wniosku, bez jakiejkolwiek analizy prawnej i bez możliwości konfrontacji stanowisk. To podważa zasady rzetelnego procesu” dodał Alito.

Administracja Trumpa złożyła już wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Tymczasem sądy federalne w Kolorado, Nowym Jorku i południowym Teksasie wydały nakazy blokujące deportacje, dopóki zatrzymani nie otrzymają możliwości przedstawienia swoich roszczeń. Jednak region obejmujący Bluebonnet – położony na północy Teksasu – nie został objęty żadnym takim zabezpieczeniem.

Niektórzy Wenezuelczycy deportowani w ramach tego kontrowersyjnego programu trafili już do Salwadoru, gdzie – według ACLU – zostali osadzeni w niesławnym więzieniu o zaostrzonym rygorze.

Źródło: AP
Foto: YouTube
Czytaj dalej

News USA

DHL zawiesza dostawy droższych przesyłek do USA z powodu zmian celnych

Opublikowano

dnia

Autor:

Gigant logistyczny DHL ogłosił, że od 21 kwietnia tymczasowo wstrzymuje dostawy przesyłek o wartości przekraczającej 800 dolarów do osób prywatnych w Stanach Zjednoczonych. Powodem są zmiany w amerykańskich przepisach celnych, które znacząco wpłynęły na proces obsługi importu.

W oficjalnym komunikacie firma poinformowała: „doświadczamy wielodniowych opóźnień w tranzycie do USA w przypadku przesyłek o zadeklarowanej wartości powyżej 800 USD”, dlatego wstrzymuje ich obsługę „do odwołania”. Przesyłki o niższej wartości nie są objęte ograniczeniem.

Zmiany dotyczą wyłącznie przesyłek kierowanych do osób prywatnych. W przypadku klientów biznesowych – czyli przesyłek typu business-to-business – firma nadal będzie realizować dostawy, choć zastrzega możliwe opóźnienia.

Nowe progi celne i rosnące obciążenie systemu

Od 5 kwietnia urzędnicy amerykańskiej służby celnej (CBP) są zobowiązani do pełnej odprawy przesyłek o wartości od 800 USD, zamiast jak dotąd – od 2500 USD. Nowe przepisy drastycznie zwiększyły liczbę wymagających formalnej odprawy paczek.

„Ta zmiana doprowadziła do gwałtownego wzrostu liczby formalnych zgłoszeń celnych, które obsługujemy 24 godziny na dobę” – informuje DHL, podkreślając, że firma intensywnie pracuje nad zwiększeniem przepustowości systemu.

Zmiany celne uderzają w e-commerce i usługi pocztowe

Nowe zasady szczególnie dotykają towarów wysyłanych z Chin i Hongkongu, które wcześniej korzystały z tzw. zwolnienia de minimis i były całkowicie zwolnione z opłat celnych do wartości 800 USD.

Amerykańska służba celna CBP zapowiedziała również nowe cła:

  • od 2 maja: 30% wartości lub 25 USD za sztukę (dla przesyłek pocztowych poniżej 800 USD),
  • od 1 czerwca: stawka wzrośnie do 50 USD za sztukę.

To cios w chińskie platformy e-commerce, takie jak Temu i Shein, które zdominowały amerykański rynek dzięki modelowi opartemu na bezcłowych wysyłkach małych paczek.

Odpowiedź Chin i napięcia handlowe

Zmiany przepisów celnych wpisują się w szerszy kontekst rosnących napięć handlowych między USA a Chinami. Na początku kwietnia administracja Donalda Trumpa podniosła cła na chińskie towary nawet do 145%, co skłoniło Hongkong Post do zawieszenia przesyłek morskich do USA, a od 27 kwietnia również przesyłek lotniczych.

W odpowiedzi Pekin ogłosił dodatkowe cła w wysokości 125% na amerykański eksport.

Polityka celna Trumpa: ofensywa i negocjacje

Obecny prezydent USA kontynuuje politykę celną ukierunkowaną na ochronę amerykańskiego przemysłu i walkę z napływem nielegalnych substancji. Donald Trump wprowadził:

  • 10% bazowe cła na towary z niemal wszystkich państw,
  • 25% specjalne cła na produkty z Kanady i Meksyku (związane z migracją i handlem fentanylem).

W międzyczasie trwają negocjacje z wieloma partnerami handlowymi – ponad 15 krajów złożyło już oferty umów. Sam Donald Trump podkreślił, że trwają rozmowy z Japonią i że „poczyniono znaczące postępy”.

Co dalej z przesyłkami DHL?

Na razie firma nie podała konkretnej daty wznowienia dostaw dla osób prywatnych. „Pracujemy intensywnie nad dostosowaniem naszych operacji do nowych regulacji” – zapewnia DHL. Dla klientów indywidualnych oznacza to jednak konieczność uważnego śledzenia komunikatów i ograniczeń.

Źródło: The Epoch Times
Foto: The White House, istock/naumenkophotographer/ ablokhin/
Czytaj dalej

News USA

Katoliccy pracodawcy nie muszą wspomagać aborcji i leczenia niepłodności

Opublikowano

dnia

Autor:

Ponad 9000 katolickich pracodawców w Stanach Zjednoczonych zostało zwolnionych z obowiązku przestrzegania federalnych przepisów wymagających zapewnienia udogodnień pracownikom w związku z aborcją i leczeniem niepłodności. To efekt orzeczenia wydanego w zeszłym tygodniu przez sędziego federalnego w Północnej Dakocie.

Sprawa została wniesiona przez Catholic Benefits Association (CBA) oraz diecezję Bismarck, które w ubiegłym roku zakwestionowały interpretację ustawy Pregnant Workers Fairness Act (PWFA) przez Equal Employment Opportunity Commission (EEOC). Zgodnie z nową interpretacją agencji, przepis ten miałby obejmować także dostęp do aborcji, leczenia niepłodności i kontrolę urodzeń jako „rozsądne udogodnienia” dla pracownic.

Zdaniem katolickich organizacji takie przepisy naruszają ich prawa do wolności religijnej.

Decyzja sądu: trwała ochrona przed przepisami EEOC

Sędzia Daniel Traynor, powołany przez Prezydenta Donalda Trumpa w 2020 roku, postanowił, że wcześniejszy nakaz wstrzymujący egzekwowanie przepisów zostaje utrzymany na stałe.

Tym samym Equal Employment Opportunity Commission EEOC nie może wymagać od katolickich pracodawców dostosowywania się do przepisów wynikających z Pregnant Workers Fairness Act PWFA ani przestrzegania wytycznych dotyczących nękania, które zakazują m.in. dyskryminacji z powodu tożsamości płciowej czy decyzji związanych z aborcją.

W swoim uzasadnieniu sędzia napisał:

„To niepewny czas dla osób wierzących w Ameryce. […] Jednym z przejawów tego jest rosnąca liczba nielegalnych i niekonstytucyjnych działań administracyjnych, które podważają fundamentalną zasadę – wolność religii”.

Katolickie organizacje: „Chronimy wolność sumienia”

Adwokat reprezentujący Catholic Benefits Association CBA, Martin Nussbaum, podkreślił, że jego klienci są „bardzo wdzięczni federalnemu wymiarowi sprawiedliwości za obronę praw do wolności religijnej”. Jego zdaniem, działania niektórych administracji federalnych prowadzą do prób narzucania katolickim pracodawcom nie tylko obowiązków sprzecznych z ich wiarą, ale także języka, który mają obowiązek stosować.

Z kolei biskup David D. Kagan z diecezji Bismarck powiedział:

„Sąd podtrzymał nasze prawa do wolności religijnej – i to właśnie było naszym celem”.

Krytyka ze strony organizacji prokobiecej

Orzeczenie spotkało się z ostrą krytyką ze strony organizacji A Better Balance, która od lat zabiegała o uchwalenie Pregnant Workers Fairness Act PWFA. Jej prezeska, Inimai Chettiar, uznała decyzję sądu za część szerszego trendu ograniczania praw kobiet i wolności reprodukcyjnej.

Jej zdaniem, decyzja sądu może wprowadzać chaos w stosowaniu prawa, które miało przecież zapewnić jasność zarówno dla pracodawców, jak i pracownic w ciąży.

Tło sprawy

Pregnant Workers Fairness Act została uchwalona w grudniu 2022 r. przy szerokim poparciu obu partii oraz Konferencji Biskupów Katolickich USA. Jej celem było zapewnienie, że kobiety w ciąży nie będą narażone na dyskryminację w miejscu pracy.

Jednak dopiero jej interpretacja Equal Employment Opportunity Commission EEOC w 2023 roku wywołała kontrowersje wśród organizacji religijnych, które uznały, że nowe przepisy naruszają ich przekonania moralne.

Catholic Benefits Association zrzesza ponad 9000 katolickich pracodawców, a z jej planów zdrowotnych korzysta około 164 tys. pracowników. Organizacja wielokrotnie w przeszłości występowała przeciwko przepisom federalnym, które uznawała za sprzeczne z nauczaniem Kościoła katolickiego.

Źródło: AP
Foto: istock/Michał Chodyra/AaronAmat/Nadzeya Haroshka/
Czytaj dalej
Reklama

Popularne

Reklama
Reklama

Kalendarz

marzec 2025
P W Ś C P S N
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31  

Nasz profil na fb

Popularne w tym miesiącu