Jeśli planujesz spędzić grudniowy wieczór pod gwiazdami, warto spojrzeć w niebo – właśnie teraz przypada szczyt jednego z najbardziej widowiskowych rojów meteorów, Geminidów. Choć warunki w tym roku mogą być nieco trudniejsze, nadal jest szansa na niezapomniany kosmiczny spektakl.

Dlaczego Geminidy są wyjątkowe?

Geminidy, rozświetlające nocne niebo jasnymi, żółtawymi smugami, uznawane są za jeden z najbardziej spektakularnych i niezawodnych rojów meteorów. W idealnych warunkach można zobaczyć nawet 120 meteorów na godzinę! W przeciwieństwie do większości meteorów, które pochodzą z komet, Geminidy wywodzą się z asteroidy 3200 Phaethon – tajemniczego ciała niebieskiego o średnicy prawie 3 mil.

Asteroida, odkryta w 1983 roku, zainspirowała swoją nazwą do nawiązania do mitologicznego Faetona, syna boga Słońca, Heliosa. Na niebie meteory te wydają się „wypływać” z gwiazdozbioru Bliźniąt, stąd ich nazwa.

Kiedy i jak oglądać Geminidy w 2024 roku?

Szczyt aktywności przypada na późny piątkowy wieczór (13 grudnia) i wczesny sobotni poranek (14 grudnia). Jednak w tym roku widoczność meteorów będzie utrudniona przez tzw. Cold Moon, czyli ostatnią pełnię roku, która oświetli nocne niebo jasnym blaskiem. Astronomowie szacują, że intensywność zjawiska może spaść do około 15 meteorów na godzinę – w porównaniu z klasycznymi 120.

Najlepszy czas na obserwację to kilka godzin przed świtem, kiedy Księżyc będzie już niżej nad horyzontem.

Porady, jak zwiększyć swoje szanse na obserwację

Choć światło Księżyca może przyćmić mniej intensywne meteory, wciąż istnieją sposoby, by cieszyć się tym kosmicznym widowiskiem:

1. Znajdź ciemne miejsce – Z dala od świateł miasta i zanieczyszczenia światłem.
2. Daj oczom czas na adaptację – Potrzebujesz około 15–20 minut, aby przyzwyczaić wzrok do ciemności.
3. Patrz w odpowiednią stronę – Staraj się, aby księżyc znajdował się za tobą, co ułatwi dostrzeżenie słabszych meteorów.
4. Zapewnij sobie komfort – Weź ciepły koc, gorące kakao i przygotuj się na cierpliwe oczekiwanie.

Nie potrzebujesz teleskopu ani lornetki – meteory są widoczne gołym okiem, a szerokie pole widzenia jest zdecydowanie korzystniejsze.

Jeśli jednak nie uda ci się w pełni cieszyć Geminidami w tym roku, warto pamiętać, że rok 2025 przyniesie bardziej sprzyjające warunki – wówczas pełnia nastąpi wcześniej, a podczas szczytu aktywności Księżyc będzie znacznie mniej widoczny.

Inne kosmiczne atrakcje grudnia

Jeśli po Geminidach czujesz niedosyt, masz jeszcze szansę zobaczyć Ursydy – mniejszy rój meteorów, który osiągnie szczyt 21–22 grudnia, podczas przesilenia zimowego. Choć daje mniej widowiskowe rezultaty (około 5–10 meteorów na godzinę), może być ciekawym zakończeniem roku dla miłośników astronomii.

Grudniowe noce to także świetny czas, by spojrzeć na inne obiekty na nocnym niebie. Mars zbliża się do Ziemi, jaśniejąc charakterystycznym czerwonawo-żółtym blaskiem. Saturn, z pomocą teleskopu lub lornetki, może zachwycić widokiem swoich słynnych pierścieni.

Źródło: npr
Foto: YouTube, NASA

Eric Trump, syn prezydenta-elekta Donalda Trumpa i wiceprezes Trump Organization, ujawnił w środę wizualizację nowego projektu – Trump Tower w Jeddah, w Arabii Saudyjskiej. Jest to pierwszy tego rodzaju projekt firmy w tym kraju, rozwijany we współpracy z luksusowym deweloperem Dar Global.

Eric Trump opublikował wideo przedstawiające wizualizację wieżowca na platformie X. „Jesteśmy niesamowicie dumni z oficjalnego rozpoczęcia tego projektu, który powstawał przez wiele miesięcy” – napisał. „Ta współpraca ucieleśnia naszą wspólną wizję tworzenia przełomowych projektów, które emanują luksusem, jakością i wyrafinowaniem”

Projekt Trump Tower ma być jednym z najbardziej luksusowych budynków na świecie i piątym wspólnym przedsięwzięciem Trump Organization z Dar Global, międzynarodowym deweloperem nieruchomości specjalizującym się w segmencie premium.

Zgodnie z wcześniejszym komunikatem prasowym firmy, wieżowiec skierowany jest zarówno do zamożnych mieszkańców Arabii Saudyjskiej, jak i międzynarodowych inwestorów.

Potencjalne kontrowersje na horyzoncie

Plany ekspansji Trump Organization na Bliskim Wschodzie mogą przyciągnąć uwagę, zwłaszcza w związku z zapowiedzią powrotu Donalda Trumpa do Białego Domu w styczniu.

W przeszłości pojawiały się obawy dotyczące powiązań Trump Organization z partnerami w regionie. Szczególną uwagę przyciągnęła działalność Jareda Kushnera, zięcia prezydenta-elekta, i jego firmy inwestycyjnej Affinity Partners.

Kushner, który pełnił funkcję starszego doradcy w pierwszej administracji Trumpa, był krytykowany za przyjęcie 2 miliardów dolarów inwestycji od saudyjskiego funduszu majątkowego krótko po zakończeniu kadencji Trumpa. Choć Kushner ogłosił, że nie zamierza powrócić do Białego Domu w nowej administracji, jego relacje z partnerami w Arabii Saudyjskiej, Katarze i Zjednoczonych Emiratach Arabskich były przedmiotem dochodzeń prowadzonych przez Demokratów.

Symbol nowej ery współpracy

Trump Tower w Jeddah to nie tylko wyraz ambicji Trump Organization, ale także sygnał wzmacniającej się współpracy gospodarczej między USA a krajami Bliskiego Wschodu.

Jednak w miarę jak Donald Trump przygotowuje się do objęcia urzędu prezydenta, działalność jego firmy w regionie może stać się źródłem pytań o ewentualny konflikt interesów.

Źródło: foxbusiness
Foto: X, YouTube

Przesąd, że piątek trzynastego to pechowy dzień, jest stosunkowo młody, sięgający zaledwie ostatnich 100 lat. Wbrew powszechnemu przekonaniu, jego geneza nie wywodzi się z zamierzchłych czasów. Mimo to, trudno dokładnie ustalić, dlaczego ten dzień jest uznawany za szczególnie niefortunny, a eksperci mogą jedynie spekulować na ten temat.

Historia piątku trzynastego

Jak twierdzi Moira Marsh, bibliotekarka specjalizująca się w folklorystyce na Uniwersytecie Indiany w Bloomington, przesąd ten przyszedł do Stanów Zjednoczonych z Anglii. Co ciekawe, w Anglii piątek trzynastego nie był uważany za pechowy aż do XX wieku.

Pierwsza udokumentowana wzmianka na ten temat pojawiła się w druku w 1913 roku. Wcześniejsze odniesienia do pecha związanego z tym dniem pojawiały się w literaturze, ale nie wyjaśniały, dlaczego miałby być pechowy. W efekcie zaczęły powstawać liczne teorie, próbujące tłumaczyć źródła tego przesądu.

Stephen Winick, specjalista od folkloru w Amerykańskim Centrum Folkloru w Bibliotece Kongresu, wskazuje, że jednym z powodów, dla których piątek trzynastego jest uznawany za pechowy, może być fakt, że Judasz był trzynastym gościem na Ostatniej Wieczerzy. Inna teoria nawiązuje do tego, że w piątek trzynastego potępiono rycerzy templariuszy. Jednak Winick podkreśla, że nie ma pewności, czy te wydarzenia rzeczywiście mają związek z tym przesądem.

Francuskie źródła przesądu

Stephen Winick zauważa, że pierwsze wzmianki o pechowym piątku trzynastego pochodzą z francuskiej literatury i sztuk teatralnych. W sztuce z 1834 roku pt. „Les Finesses des Gribouilles” bohater mówi: „Urodziłem się w piątek, 13 grudnia 1813 roku, i od tego czasu spotykają mnie same nieszczęścia.”

Podobnie, w literackim magazynie Revue de Paris, markiz de Salvo opisywał historię ojca, który zamordował swoją córkę w piątek trzynastego, dodając: „Zawsze to piątki i liczba trzynaście przynoszą pecha.”

Piątki – dzień pechowy od średniowiecza

Choć połączenie piątku z trzynastym dniem miesiąca jako pechowego jest stosunkowo nowym pomysłem, sama idea, że piątek jest dniem pechowym, ma starsze korzenie. Moira Marsh wyjaśnia, że już w średniowieczu piątki były uważane za dni niefortunne, zwłaszcza w krajach anglojęzycznych oraz w większości Europy.

Wynikało to z faktu, że piątek był dniem ukrzyżowania Chrystusa, a w katolickiej tradycji każdy piątek był dniem pokuty. Ta koncepcja przetrwała przez wieki.

Trzynastka – pechowa liczba

Jeśli chodzi o liczbę trzynaście, nie była ona uważana za pechową aż do XVII wieku. Przedtem, jak zauważa Marsh, mogła być nawet postrzegana jako liczba szczęśliwa, nawiązująca do 13 osób obecnych na Ostatniej Wieczerzy. Jednak po reformacji chrześcijańskiej, wiele dawnych przesądów zostało odrzuconych jako zabobonne, a to, co wcześniej uważano za dobre, często obracało się w złe.

Stephen Winick dodaje, że trzynastka może być uznawana za pechową z matematycznego punktu widzenia. Dwanaście to liczba, która jest łatwa do podziału – mamy 12 miesięcy w roku, 12 znaków zodiaku, 12 cali w stopie. Natomiast trzynaście to liczba, która nie daje podobnych możliwości i „matematycznie nie przynosi korzyści.”

Pechowe dni w innych kulturach

Piątek trzynastego stał się popularnym przesądem na całym świecie, zwłaszcza dzięki kulturze masowej, jak np. serii filmów „Piątek trzynastego”. Jednak w innych krajach pechowe dni mogą przypadać na inne daty. We Włoszech za pechowy uważa się piątek siedemnastego, a w krajach hiszpańskojęzycznych – wtorek trzynastego.

W krajach hiszpańskojęzycznych wtorek kojarzony jest z Marsem, bogiem wojny, co może tłumaczyć, dlaczego ten dzień jest uważany za pechowy. W Grecji również wtorek jest postrzegany jako niefortunny, co wiąże się z grecką tradycją matematyczną, w której liczba dwanaście była uważana za doskonałą, a trzynastka za niedoskonałą.

Dlaczego wierzymy w przesądy?

Stephen Winick podkreśla, że przesądy, takie jak te dotyczące piątku trzynastego, wynikają z potrzeby wyjaśnienia chaotycznych wydarzeń w życiu. „Szukamy wyjaśnień dla trudnych doświadczeń, chcemy zrozumieć, dlaczego coś poszło nie po naszej myśli. Daje nam to poczucie kontroli, nawet jeśli w rzeczywistości jej nie mamy,” mówi Winick.

W końcu, przesądy o piątku trzynastego, choć nie mają starożytnych korzeni, nadal odgrywają istotną rolę we współczesnej kulturze, dostarczając ludziom ram do interpretowania codziennych nieszczęść i niepowodzeń. Czy rzeczywiście ten dzień przynosi pecha? Na to pytanie każdy musi odpowiedzieć sobie sam.

Źródło: npr
Foto: istock/nicoletaionescu/ pxel66/ ronniechua/PeopleImages/