Kontrowersyjna ustawa SAFE-T stanu Illinois, która eliminuje stosowanie kaucji pieniężnej, wchodzi w życie we wrześniu po orzeczeniu stanowego Sądu Najwyższego, który uchylił wcześniejszą, blokującą decyzję sędziego z rejonu Chicago. Co trzeba o niej wiedzieć?

Likwidacja kaucji miała wejść w życie 1 stycznia, ale została wstrzymana po wcześniejszym orzeczeniu sędziego powiatu Kankakee, który uznał ją za niezgodną z konstytucją. Sąd Najwyższy następnie pozytywnie rozpatrzył apelację Prokuratora Generalnego Kwame Raoula w tej sprawie.

Wg decyzji Sądu Najwyższego sądowe wstrzymanie zniesienia kaucji pieniężnej w Illinois kończy się 60 dni po wydaniu orzeczenia.

To daje datę 18 września. Oczekuje się, że w tym czasie sądy okręgowe w stanie rozpoczną działalność zgodnie z przepisami ustawy SAFE-T.

Jak będzie przebiegało zatrzymanie?

Zgodnie z pierwotnymi postanowieniami ustawy, uchwalonej przez Zgromadzenie Ogólne, stan pozwala sędziom określić, czy osoby oskarżone o określony zestaw przestępstw i wykroczeń z użyciem przemocy stanowią zagrożenie dla innej osoby lub całej społeczności. Sędziowie zostaną również poproszeni o ustalenie, czy oskarżony stwarza ryzyko ucieczki w przypadku zwolnienia.

Jeśli sędzia dokona któregokolwiek z tych ustaleń, oskarżony może zostać zatrzymany w więzieniu przed rozprawą. Oskarżeni o poważniejsze przestępstwa pojawią się w sądzie w ciągu 48 godzin na pierwsze stawienie się.

Natomiast osoby oskarżone o większość wykroczeń, nie stanowiące zagrożenia i nie stwarzające ryzyka ucieczki zostaną zwolnione z policyjnego aresztu, dostając nakaz stawienia się przed sądem.

Prokurator będzie mógł złożyć wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania, przedstawiając ku temu powody, które obrońca może zakwestionować. Na podstawie dowodów przedstawionych na rozprawie w sprawie tymczasowego aresztowania sędzia podejmie decyzję o zastosowaniu wobec oskarżonego tymczasowego aresztowania lub zwolnienia do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

Sędzia może także zarządzić warunkowe zwolnienie, np. monitoring elektroniczny lub nakaz godziny policyjnej.

Jeśli danej osobie odmówiono zwolnienia na pierwszym przesłuchaniu, w przyszłości będzie mogła przejść kolejne przesłuchania, aby zakwestionować, czy musi nadal przebywać w więzieniu w oczekiwaniu na proces.

Jakie przestępstwa są uwzględnione?

Lista tak zwanych „przestępstw z użyciem siły”, które mogły prowadzić do uznania sądu w sprawie tymczasowego aresztowania, pierwotnie obejmowała morderstwo pierwszego i drugiego stopnia, napaść na tle seksualnym z użyciem przemocy, rabunek, włamanie, włamanie do mieszkania, podpalenie kwalifikowane, podpalenie, porwanie, pobicie z użyciem przemocy skutkujące ciężkim uszczerbku na zdrowiu lub jakiekolwiek inne przestępstwo, które wiąże się z użyciem lub groźbą użycia siły fizycznej lub przemocy wobec osoby fizycznej.

Ale najnowsza propozycja dodaje także przestępstwa, które wymagają więzienia lub kary pozbawienia wolności, a nie okresu próbnego; wszystkie przestępstwa z użyciem siły; przestępstwa z nienawiści, torturowanie zwierząt i jazdę pod wpływem powodującym duże obrażenia ciała. Sędziowie mogą również podjąć decyzję o zwolnieniu takich podejrzanych.

Czym jest ustawa SAFE-T?

Ustawa SAFE-T, która pojawiła się po tym, jak policja w Minneapolis spowodowała śmierć George’a Floyda w maju 2020 r., między innymi ustanawia nowe rygorystyczne standardy szkoleniowe dla organów ścigania, określa zasady użycia siły przez policję w celu unieruchamiania kłopotliwych podejrzanych oraz wymaga kamer umieszczonych na ciele całej policji do 2025 r.

Ustawa, której autorem jest Illinois Legislative Black Caucus, została zatwierdzona przez Zgromadzenie Ogólne stanu Illinois w zeszłym roku, przynosząc „znaczące zmiany” w takich kwestiach, jak polityka szkolenia policji, odpowiedzialność policji, przejrzystość egzekwowania prawa oraz prawa zatrzymanych i więźniów, według Senatora Elgie R. Sims, Jr., sponsora projektu ustawy.

Wśród zmian, które miała przynieść, była między innymi eliminacja kaucji pieniężnej, wymóg noszenia przez wszystkich funkcjonariuszy policji kamer ciała do 2025 r., zakaz wszelkich policyjnych dławików oraz nowe wytyczne dotyczące „cofania certyfikacji” funkcjonariuszy policji.

Zakazuje również wydziałom policji zakupu sprzętu wojskowego, takiego jak karabiny kalibru 50, zwiększa ochronę demaskatorów i dodaje prawa zatrzymanym do wykonywania połączeń telefonicznych i uzyskiwania dostępu do osobistych kontaktów przed przesłuchaniem przez policję.

Ustawa została zmieniona przed 1 stycznia, kiedy miała wejść w życie.

Poprawka koncentrowała się głównie na wyjaśnieniu, czy oskarżeni zatrzymani przed 1 stycznia zostaną zwolnieni po wejściu w życie przepisów oraz wyjaśnieniu, które przestępstwa kwalifikują się do tymczasowego aresztowania.

Kto jest za a kto przeciw?

Zwolennicy ustawy, która została przeforsowana przez Demokratów z Illinois, twierdzą, że eliminacja kaucji pieniężnej jest krokiem w kierunku sprawiedliwości społecznej w niezrównoważonym systemie.

Poprzedni system opisują jako karę za ubóstwo, sugerując, że bogaci mogą zapłacić za wyjście z więzienia, aby czekać na proces, podczas gdy ci w trudnej sytuacji ekonomicznej muszą go przesiedzieć za kratkami.

Kwame Raoul podkreślił, że „czyjeś doświadczenie z wymiarem sprawiedliwości w sprawach karnych nie powinno się różnić w zależności od poziomu dochodów”. Prokurator stanowa powiatu Cook, Kim Foxx, powtórzyła to zdanie.

Przeciwnicy twierdzą jednak, że eliminacja kaucji pieniężnej zaniedbuje ofiary przestępstw.

Krytycy argumentowali, że kaucja jest uświęconym tradycją sposobem zapewnienia, że oskarżeni zwolnieni z więzienia pojawią się na rozprawie sądowej. Ostrzegają także, że zwolnienie brutalnych przestępców w oczekiwaniu na proces, daje im pozwolenie na popełnianie innych przestępstw.

Źródło: nbc
Foto: istock/gorodenkoff/BrianAJackson/