Nominowany do Oscara aktor Jesse Eisenberg ogłosił, że zamierza oddać jedną ze swoich nerek zupełnie obcej osobie. 42-letni gwiazdor filmów „The Social Network” i „Zombieland” poinformował o swojej decyzji w czwartek rano w programie „Today” stacji NBC. Operacja ma odbyć się w połowie grudnia, a sam aktor nazwał tę decyzję „czymś zupełnie naturalnym”.

Jesse Eisenberg planuje zostać tzw. altruistycznym dawcą, czyli osobą, która oddaje narząd – w tym przypadku nerkę – nieznajomemu, bez żadnych więzi rodzinnych czy osobistych. Według danych federalnych w Stanach Zjednoczonych ponad 100 tysięcy osób czeka obecnie na przeszczep narządów, z czego zdecydowana większość – na nerkę.

„To zasadniczo bezpieczny zabieg, a potrzeby są ogromne” – powiedział Eisenberg w rozmowie z portalem TODAY.com. „Myślę, że ludzie zrozumieją, że jeśli tylko mają czas i ochotę, to po prostu ma sens”.

Łańcuch dobra

Aktor wytłumaczył również, jak działa system tzw. łańcuchowych przeszczepów, dzięki którym altruistyczny dawca może pośrednio pomóc wielu osobom.

„Załóżmy, że ktoś w Kansas City potrzebuje nerki, ale jego bliski nie może być dawcą” – powiedział Eisenberg.  „Jeśli ja oddam nerkę tej osobie, jej dziecko może z kolei oddać swoją komuś innemu. To tworzy swoisty łańcuch pomocy – i to działa tylko wtedy, gdy ktoś zdecyduje się zostać altruistycznym dawcą”.

Akt odwagi i inspiracji

Choć decyzja Eisenberga może zaskakiwać, aktor mówi o niej z niezwykłą lekkością i spokojem. W Hollywood, gdzie gwiazdy często angażują się w akcje charytatywne, jego gest wyróżnia się jednak rzadką osobistą ofiarnością.

„To nie jest wielka sprawa. Po prostu mogę to zrobić, więc to zrobię” – podsumował aktor.

Polskie korzenie

Jesse Eisenberg oficjalnie otrzymał polskie obywatelstwo z rąk Prezydenta Andrzeja Dudy podczas uroczystości w Nowym Jorku w marcu tego roku, o czym informowaliśmy tutaj. Aktor wielokrotnie podkreślał swoją więź z Polską. Jego prababcia pochodziła z Krasnegostawu, a druga część jego rodziny miała korzenie w Lublinie.

Eisenberg zagrał też w filmie o poszukiwaniu korzeni, którego akcja dzieje się w Polsce, pt. “A Real Pain”.

Źródło: scrippsnews
Foto: KPRP, YouTube

Nowe badania opublikowane w „Annals of Internal Medicine” sugerują, że dłuższe, nieprzerwane spacery mogą przynieść sercu znacznie więcej korzyści niż kilka krótkich przechadzek w ciągu dnia. Maszerujcie co najmniej 15 minut bez przerw lub dłużej.

W badaniu obejmującym ponad 33 tysiące dorosłych Brytyjczyków naukowcy odkryli, że osoby, które większość swoich codziennych kroków wykonywały w ciągłych sesjach trwających co najmniej 15 minut, miały znacznie niższe ryzyko chorób serca i przedwczesnej śmierci w ciągu kolejnych dziewięciu lat.

Co ciekawe, największe korzyści zaobserwowano u osób, które wcześniej prowadziły siedzący tryb życia – czyli tych, które miały najwięcej do nadrobienia.

33 tysiące uczestników i miliony kroków

Badacze z międzynarodowego zespołu przeanalizowali dane z UK Biobank 33 560 osób w wieku średnio 62 lat. Uczestnicy przez kilka dni nosili na nadgarstkach akcelerometry, które precyzyjnie rejestrowały ich codzienną aktywność.

Naukowcy podzielili ich na cztery grupy – od osób, które spacerowały krócej niż pięć minut, po tych, którzy maszerowali 15 minut lub dłużej bez przerwy. Najliczniejsza grupa, obejmująca aż 43% uczestników, należała do tej pierwszej kategorii.

Po niemal dekadzie obserwacji wyniki były jednoznaczne: im dłuższe sesje marszu, tym mniejsze ryzyko zgonu i chorób serca.

Efekt „dawki”: im więcej, tym lepiej

„Zaobserwowaliśmy wyraźną zależność typu dawka-odpowiedź — im dłuższy spacer, tym lepsze wyniki zdrowotne” – wyjaśnia prof. Borja del Pozo Cruz z Universidad Europea de Madrid, współautor badania.

Badacze celowo skupili się nie na liczbie kroków, ale na sposobie ich akumulacji. „Każdy rozumie kroki. Każdy może je zmierzyć smartfonem lub zegarkiem” – dodaje del Pozo Cruz. „Dlatego skupienie się na krokach i ich długości jest intuicyjne i praktyczne”.

Dlaczego krótkie spacery nie wystarczą

Steven Riechman z Texas A&M University, który nie brał udziału w badaniu, tłumaczy, że organizm potrzebuje czasu, by przejść z trybu spoczynku w tryb aktywności. „Krótki, pięciominutowy spacer często nie wystarcza, by ciało w pełni zareagowało – nie zdąży wzrosnąć temperatura ciała ani tętno” – mówi.

To tłumaczy, dlaczego osoby spacerujące krócej odnotowały najmniejsze korzyści. Według Riechmana: „Musisz dać organizmowi szansę, by uruchomił wszystkie układy – dopiero wtedy pojawiają się prawdziwe efekty”.

Nie 10 000 kroków, ale mądrzejsze kroki

Choć popularne zalecenie mówi o 10 000 krokach dziennie, wielu naukowców uważa, że to chwyt marketingowy, a nie medyczny fakt. W nowym badaniu wszyscy uczestnicy wykonywali mniej niż 8 000 kroków dziennie – średnio około 5 165 kroków – a mimo to dłuższe spacery przyniosły im wyraźne korzyści.

U osób prowadzących siedzący tryb życia ryzyko zgonu w trakcie badania wynosiło 5,13% w grupie krótkich spacerów, wobec zaledwie 0,86% u tych, którzy chodzili dłużej niż 15 minut. Różnica była równie wyraźna w przypadku chorób serca – 15,4% vs. 6,9%.

Nigdy nie jest za późno, by zacząć

Jedną z największych zalet badania był wiek uczestników. Średnia – 62 lata – pokazuje, że korzyści z regularnego chodzenia dotyczą także osób starszych.

„Można zacząć w każdym wieku. Adaptacje fizjologiczne, które zachodzą u 20-latka, pojawią się również u 60-latka” – podkreśla Carmen Swain z Uniwersytetu Stanowego Ohio.

Swain zaznacza jednak, że starszym osobom trudniej rozpocząć aktywność po latach braku ruchu: „To często kwestia motywacji. Ale spacer jest najprostszą, najbardziej dostępną formą ćwiczeń – można go robić gdziekolwiek, kiedykolwiek i jak się chce.”

Spacer – najprostszy lek dla serca

Choroby serca pozostają najczęstszą przyczyną zgonów wśród kobiet i mężczyzn w Stanach Zjednoczonych. Dlatego naukowcy mają nadzieję, że świadomość prostych sposobów ich ograniczania będzie rosła.

„Spacerowanie jest demokratyczne” – mówi Swain. „Nie wymaga sprzętu ani karnetu. Wystarczy para butów i chęć, by ruszyć przed siebie.”

Źródło: nbc
Foto: istick/JLco – Julia Amaral/PeopleImages/Jacob Wackerhausen/Valerii Apetroaiei/

Ceny ubezpieczeń zdrowotnych oferowanych przez pracodawców ponownie rosną w całych Stanach Zjednoczonych, pogłębiając obawy o coraz wyższe wydatki na opiekę medyczną. Według najnowszego raportu KFF (Kaiser Family Foundation), średnia roczna składka na rodzinne ubezpieczenie zdrowotne wzrosła w 2025 roku o 6%, osiągając niemal 27 000 dolarów. To wzrost o 1 408 dolarów w porównaniu z rokiem poprzednim — i jak przewidują analitycy — w 2026 roku tempo wzrostu może być jeszcze większe.

Większość kosztów pokrywają pracodawcy, jednak pracownicy nadal ponoszą znaczną część wydatków. W tym roku przeciętny pracownik zapłacił średnio 6 850 dolarów, czyli około jednej czwartej całkowitej składki.

Co napędza wzrost kosztów?

Eksperci wskazują na kombinację czynników: rosnące ceny w szpitalach, kosztowne leki odchudzające GLP-1 (takie jak Wegovy czy Ozempic), taryfy ubezpieczeniowe, a także większe wykorzystanie usług medycznych po pandemii. Część z tych samych czynników odpowiada za wzrost składek także w programach Medicare oraz na rynku ubezpieczeń indywidualnych.

Badanie KFF, obejmujące ponad 154 miliony Amerykanów korzystających z planów sponsorowanych przez pracodawców, pokazuje, że system opieki zdrowotnej w USA wciąż nie wypracował skutecznych mechanizmów kontroli kosztów.

Sytuacja w Minnesocie: presja kosztowa i dwucyfrowe podwyżki

Choć raport nie obejmuje danych stanowych, pracodawcy w Minnesocie już odczuwają wzrost kosztów. Stan ogłosił niedawno dwucyfrowe podwyżki składek dla osób indywidualnych oraz małych firm. Dla przedsiębiorstw zatrudniających od 2 do 50 pracowników składki wzrosną średnio o 14,2%.

Z kolei Medicare Advantage ma w Minnesocie podrożeć o prawie 18%, mimo że w skali kraju prognozowany jest niewielki spadek.

Leki GLP-1: nowy czynnik kosztowy

Rosnącym obciążeniem dla pracodawców są leki GLP-1, stosowane w terapii otyłości. Według KFF, 20% dużych firm pokrywa ich koszt w ramach planów zdrowotnych, a wśród przedsiębiorstw zatrudniających ponad 5 000 osób – już 43%. Rok wcześniej odsetek ten wynosił 28%.

Choć leki te są skuteczne w redukcji masy ciała, ich długoterminowy wpływ na koszty opieki zdrowotnej pozostaje niejasny.

“Wciąż nie wiemy, czy leki GLP-1 faktycznie przyniosą oszczędności w innych obszarach zdrowia” – mówi Matthew Rae, zastępca dyrektora KFF. “Niektórzy pacjenci, którzy schudli, kwalifikują się teraz do operacji, z których wcześniej byli wykluczeni, co może wręcz zwiększać wydatki.

Coraz większe obciążenie dla rodzin

Średnia składka na indywidualne ubezpieczenie zdrowotne wynosi obecnie 9 325 dolarów, o 5% więcej niż rok wcześniej. Prawie trzy czwarte ubezpieczonych musi dodatkowo liczyć się z rocznymi wydatkami własnymi przekraczającymi 3 000 dolarów, a dla jednej piątej przekraczają one 6 000 dolarów.

Eksperci ostrzegają, że dalszy wzrost kosztów może skłonić pracodawców do przerzucania części obciążeń na pracowników – poprzez wyższe udziały własne i limity wydatków.

Źródło: chicagotribune
Foto: istock/utah778/stefanamer/