Profesor Uniwersytetu Northwestern, Joel Mokyr, znalazł się w gronie trzech laureatów tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii. Wyróżnienie przyznano za przełomowe badania nad tym, jak postęp technologiczny i idee napędzają długofalowy wzrost gospodarczy. 79-letni Mokyr podzieli nagrodę o wartości ok. 1,2 mln dolarów z Philippe’em Aghionem z Collège de France i London School of Economics oraz Peterem Howittem z Uniwersytetu Browna.

Ekonomia innowacji

Jak podkreślił Komitet Noblowski, prace laureatów pomogły ekonomistom lepiej zrozumieć mechanizm, dzięki któremu nowe idee i technologie przełamują istniejące schematy, prowadząc do tzw. twórczej destrukcji – procesu, w którym innowacje zastępują przestarzałe rozwiązania. To zjawisko, opisane w 1942 roku przez Josepha Schumpetera, uznano za „istotny fakt kapitalizmu”.

Laureaci wykazali, że zrównoważony wzrost gospodarczy nie jest oczywistością, lecz wymaga podtrzymywania ciągłego procesu innowacji.

„Ich prace pokazują, że jeśli nie będziemy wspierać twórczej destrukcji, gospodarka może popaść w stagnację” – powiedział John Hassler, przewodniczący komisji przyznającej nagrodę.

Wkład Joela Mokyra

Mokyr, historyk gospodarczy i ekonomista, od dekad bada wpływ industrializacji, kultury i postępu technologicznego na rozwój społeczeństw. Jego prace wskazują, że za rewolucjami przemysłowymi stoją nie tylko wynalazki, ale także systematyczny rozwój wiedzy naukowej i klimat kulturowy sprzyjający innowacjom.

Komitet Noblowski podkreślił, że Mokyr „pokazał, iż aby innowacje tworzyły samonapędzający się proces rozwoju, musimy nie tylko wiedzieć, że coś działa, ale rozumieć, dlaczego działa”.

Twórcza destrukcja w praktyce

Zjawisko twórczej destrukcji jest widoczne w wielu współczesnych branżach: handel internetowy zastępuje centra handlowe, serwisy streamingowe wyparły wypożyczalnie wideo, a reklamy cyfrowe przejmują rynek od prasy drukowanej.

Aghion i Howitt już w 1992 roku opracowali model matematyczny opisujący, jak innowacje zastępują starsze technologie, tworząc nową równowagę gospodarczą. Ich prace w znacznym stopniu wpłynęły na sposób, w jaki ekonomiści analizują dynamikę wzrostu i produktywności.

Optymizm wobec technologii

Joel Mokyr od lat broni tezy, że nowe technologie – nawet jeśli trudne do uchwycenia w danych statystycznych – realnie podnoszą jakość życia. Gdy część ekonomistów twierdziła, że wynalazki cyfrowe mają mniejszy wpływ niż np. samochód czy samolot, Mokyr wskazywał na darmowe lub tanie usługi, takie jak streaming muzyki, które przynoszą ogromne korzyści użytkownikom.

„Kiedyś miałem tysiąc płyt CD, a wcześniej wydawałem większość studenckiego budżetu na winyle. Dziś mam dostęp do całej biblioteki muzycznej za kilka dolarów miesięcznie” – mówił w wywiadzie dla AP w 2015 roku.

Zaskoczony laureat

Gdy o świcie zadzwoniła do niego komisja noblowska, Joel Mokyr – jak sam przyznał – właśnie sięgał po pierwszą filiżankę kawy. „Nie miałem pojęcia, że coś takiego się wydarzy. Zawsze mówiłem studentom, że mam większe szanse zostać papieżem niż dostać Nobla… a przecież jestem Żydem” – żartował.

Choć w przyszłym roku skończy 80 lat, nie planuje przejścia na emeryturę. „To praca mojego życia” – powiedział, po czym zakończył rozmowę, by wyprowadzić psa na spacer.

Nobel z ekonomii – fakty

Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych została ustanowiona w 1968 roku i od tego czasu przyznano ją 57 razy 99 laureatom – w tym zaledwie trzem kobietom. Połowa tegorocznej nagrody (11 mln koron szwedzkich, ok. 1,2 mln dolarów) trafi do Mokyra, a drugą połowę podzielą Aghion i Howitt.

Jak co roku, medale i dyplomy zostaną wręczone 10 grudnia – w rocznicę śmierci Alfreda Nobla.

Źródło: dailyherald
Foto: YouTube, Northwestern University

Po kilku dniach niepewności spowodowanych niesprzyjającą pogodą, SpaceX pomyślnie wystrzeliło rakietę Falcon 9 z 24 satelitami internetowymi Projektu Kuiper firmy Amazon. Start odbył się w poniedziałek o godzinie 9:58PM czasu wschodniego (ET) z kompleksu startowego 40 na Przylądku Canaveral na Florydzie.

Warunki startu

Choć wcześniejsze próby musiały zostać odwołane z powodu pogody, tym razem 45. Eskadra Meteorologiczna prognozowała aż 95% szans na korzystne warunki do startu. Jedynym potencjalnym zagrożeniem były chmury kłębiaste, które mogłyby naruszyć kryteria bezpieczeństwa lotu.

Rakieta i lądowanie

Dla pierwszego stopnia rakiety Falcon 9 o numerze B1091 był to dopiero drugi lot. Wcześniej brał on udział w sierpniowej misji Kuiper KF-2. Po oddzieleniu się od drugiego stopnia, booster pomyślnie powrócił na Ziemię, lądując na autonomicznym statku SpaceX Just Read the Instructions stacjonującym na Oceanie Atlantyckim.

O misji

Celem misji było wyniesienie 24 satelitów Projektu Kuiper na niską orbitę okołoziemską na wysokość około 392 mil (630 kilometrów). Amazon planuje stworzyć dzięki nim globalną sieć satelitów dostarczających szybki internet do trudno dostępnych regionów świata.

Projekt Kuiper to odpowiedź Amazon na system Starlink firmy SpaceX. Obie konstelacje mają na celu zapewnienie powszechnego dostępu do internetu z kosmosu, choć każda z firm realizuje własne podejście technologiczne i logistyczne.

Przed poniedziałkowym startem na orbicie znajdowało się 129 satelitów Kuiper. Po tej misji liczba ta wzrosła do 153, ale to dopiero początek – Amazon planuje umieszczenie ponad 3200 satelitów w ramach pełnej sieci.

Znaczenie misji

Udane wyniesienie kolejnej partii satelitów to ważny krok w realizacji jednego z największych prywatnych projektów kosmicznych na świecie. Dla SpaceX to również kolejne potwierdzenie niezawodności systemu Falcon 9, który od lat pozostaje filarem komercyjnych lotów orbitalnych.

Źródło: baynews9
Foto: SpaceX

Trwające zamknięcie rządu federalnego zaczyna coraz bardziej odciskać piętno na życiu codziennym mieszkańców i turystów odwiedzających Waszyngton. Z powodu braku funduszy zamknięte zostały wszystkie muzea Smithsonian oraz Narodowe Zoo, a także centra badawcze tej instytucji w całym kraju.

Smithsonian Institution, która zarządza 21 muzeami, 14 ośrodkami edukacyjno-badawczymi oraz Narodowym Zoo, jest jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych i naukowych w Stanach Zjednoczonych. Wstęp do większości jej placówek jest bezpłatny, co każdego roku przyciąga miliony zwiedzających z całego świata.

Dla wielu turystów informacja o zamknięciu przyszła zbyt późno. W poniedziałek przed drzwiami Narodowego Muzeum Historii Naturalnej wciąż pojawiały się rodziny, które nie wiedziały o wstrzymaniu działalności muzeum.

Zamknięcie rządu trwa już blisko dwa tygodnie. Spór między Demokratami a Republikanami w Kongresie dotyczy głównie kwestii finansowania dopłat do ubezpieczeń zdrowotnych w ramach ustawy o niedrogiej opiece zdrowotnej (Affordable Care Act).

Demokraci domagają się, by projekt ustawy o ponownym otwarciu rządu zawierał zwiększone ulgi podatkowe i kontynuację dopłat, które mają zapobiec gwałtownemu wzrostowi składek. Republikanie z kolei deklarują gotowość do rozmów o polityce zdrowotnej, ale dopiero po wznowieniu pracy rządu.

Tymczasem dla turystów i mieszkańców Waszyngtonu skutki politycznego impasu są już bardzo realne — zamknięte drzwi muzeów i pusty ogród zoologiczny stały się symbolem szerszego paraliżu federalnych instytucji.

Źródło: scrippsnews
Foto: Quadell