6 listopada Prezydent Karol Nawrocki skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o uznanie Komunistycznej Partii Polski (KPP) za niezgodną z Konstytucją. Jak podkreślił, „w polskim porządku prawnym nie ma miejsca dla partii gloryfikującej zbrodniarzy i reżimy odpowiedzialne za śmierć milionów ludzi, w tym naszych rodaków”.

Decyzja prezydenta jest konsekwencją niepowodzenia wieloletnich prób zdelegalizowania partii podjętych jeszcze przez poprzedni rząd Zjednoczonej Prawicy.

Wniosek do TK: komunizm sprzeczny z wartościami państwa

W uzasadnieniu wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, Prezydent Karol Nawrocki wskazuje, że: „Ideologia komunistyczna jest skierowana przeciwko fundamentalnym wartościom ludzkim oraz tradycjom cywilizacji europejskiej i chrześcijańskiej”.

Dodaje, że Polska „była i pozostaje jedną z największych ofiar komunizmu”, przypominając o powojennej dominacji ZSRR i rządach wspieranych przez Moskwę komunistów w latach 1945–1989. Powołuje się również na zapis konstytucyjny zakazujący działalności partii politycznych, których programy nawiązują do „totalitarnych metod i wzorców nazizmu, faszyzmu i komunizmu”.

Spór o treści publikowane przez KPP

W uzasadnieniu wniosku wskazano m.in. na treści zamieszczone wcześniej na stronie internetowej partii. W usuniętej obecnie sekcji poświęconej Józefowi Stalinowi określano go jako „Wyzwoliciela Narodów” i „obrońcę” Polski przed faszyzmem.

Historycy przypominają jednak, że wraz z pokonaniem III Rzeszy Związek Radziecki wprowadził w Polsce własny reżim, odpowiedzialny za brutalne represje i śmierć dziesiątek tysięcy osób uznanych za przeciwników komunistów.

Od IPN do Pałacu Prezydenckiego

Przed objęciem urzędu prezydenta Nawrocki kierował Instytutem Pamięci Narodowej, nadzorując m.in. usuwanie pomników sowieckich. Już wtedy wielokrotnie podkreślał potrzebę „rozliczenia komunizmu” i sprzeciwu wobec jego symboli w przestrzeni publicznej.

KPP – marginalna partia z rewolucyjnym rodowodem

Komunistyczna Partia Polski powstała w 2002 roku. Deklaruje, że nawiązuje do przedwojennej partii komunistycznej, a nie do powojennej PZPR. W programie KPP wzywa do budowy „bezklasowego, socjalistycznego społeczeństwa”.

Partia nie posiada żadnych reprezentantów w instytucjach publicznych i pozostaje marginalna. W 2015 roku usunęła z programu hasła rewolucji komunistycznej, aby uniknąć potencjalnych konsekwencji prawnych.

Poprzednie próby delegalizacji

W 2020 r. ówczesny Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro również złożył do TK wniosek o delegalizację KPP, argumentując, że partia odwołuje się do totalitarnych wzorców działania. Sprawa trafiła do Trybunału dopiero 1 października 2024 r., lecz rozprawę odroczono na czas nieokreślony po tym, jak urzędujący Prokurator Generalny Waldemar Żurek nie stawił się na przesłuchaniu.

Obecny rząd – od grudnia 2023 r. – kwestionuje legalność obecnego składu TK, w którym zasiadają osoby powołane niezgodnie z prawem przez poprzednią większość parlamentarną, co dodatkowo komplikuje sprawę.

Reakcja KPP: „Pokonaliśmy Ziobrę”

Komunistyczna Partia Polski otwarcie świętowała odroczenie poprzedniego procesu, pisząc w mediach społecznościowych: „Po raz kolejny pokonaliśmy Zbigniewa Ziobrę. Partia działa i będzie działać legalnie”.

Gdy Ziobro składał wniosek, KPP twierdziła, że zarzuty wobec niej są „naciągane” i oparte na materiałach niemających statusu dokumentów programowych. Zapewniała również: „Nie jesteśmy zwolennikami zbrojnej rewolucji ani wojny domowej”. Jako „rewolucję” – wyjaśniała – rozumie radykalne, pokojowe zmiany społeczne.

Źródło: NFP
Foto: KPRP, Komunistyczna Partia Polski

Planowana budowa nowej linii kolejowej o standardowym europejskim rozstawie szyn (1435 mm), która połączy Ukrainę z Polską, otrzymała zielone światło i dofinansowanie z Unii Europejskiej. Inwestycja, której zakończenie przewidziano na koniec 2027 roku, ma znacząco usprawnić transport transgraniczny i wyeliminować jedno z największych wąskich gardeł komunikacyjnych między dwoma państwami.

Przełamanie bariery szerokiego toru

Podczas gdy większość europejskich sieci kolejowych korzysta ze standardowego rozstawu torów, w krajach byłego ZSRR – w tym w Ukrainie – obowiązuje szerszy układ 1520 mm. Różnica ta wymusza obecnie przesiadki lub czasochłonne zmiany wózków wagonów na granicy.

Nowy, 50-milowy odcinek węższych torów połączy Sknylew koło Lwowa z Mościskami II, tuż przy granicy z Polską. Będzie to jedna z kluczowych inwestycji integrujących Ukrainę z europejskim systemem transportowym.

190 mln euro inwestycji, 73,5 mln euro wsparcia z UE

Całkowity koszt projektu szacuje się na około 190 mln euro. Komisja Europejska zdecydowała o przyznaniu 73,5 mln euro bezzwrotnego finansowania z programu „Łącząc Europę” (CEF).

Podczas podpisania umowy wicepremier Ukrainy Ołeksij Kuleba podkreślił, że projekt ma wymiar wykraczający poza aspekty transportowe:

„Ten projekt nie dotyczy tylko infrastruktury – chodzi o jedność i bezpieczeństwo Europy.
Każde euro zainwestowane w ukraiński system transportowy to inwestycja w stabilność, odbudowę i ochronę zewnętrznych granic UE”.

Ukraińska sieć kolejowa coraz bliżej Europy

We wrześniu Ukraina uruchomiła swoją pierwszą linię kolejową dostosowaną do węższych torów finansowaną również z funduszy CEF. Trasa łączy Czop z Użhorodem, 14 mil na północ, umożliwiając bezpośrednie połączenia pasażerskie z Budapesztem, Koszycami, Wiedniem i Bratysławą.

Stacja kolejowa w Użhorodzie

Nowe projekty mają stopniowo niwelować różnice infrastrukturalne oddzielające Ukrainę od europejskich sieci transportowych.

Wpływ na Polskę i unijny handel

Polskie Ministerstwo Infrastruktury spodziewa się, że inwestycja pozytywnie wpłynie na mobilność pasażerską oraz wymianę handlową między Ukrainą a państwami Unii Europejskiej. Rzeczniczka resortu, Anna Szumańska, podkreśla też, że projekt zwiększa również znaczenie Polski jako kraju tranzytowego.

Po zakończeniu wojny polscy przewoźnicy będą mogli obsługiwać pociągi na projektowanym odcinku.

Pociąg pasażerski na stacji Kijów

Powrót pociągów między Polską a Ukrainą

Inwestycja wpisuje się w odradzającą się współpracę kolejową między krajami. Połączenie pasażerskie Lwów–Warszawa zostało przywrócone pod koniec 2023 roku po 18 latach przerwy. Obsługują je wspólnie ukraińska Ukrzaliznycia oraz polski przewoźnik SKPL.

Obecna podróż trwa około 10 godzin, m.in. z powodu koniecznej, godzinnej przesiadki w Rawie Ruskiej — efektu różnicy w rozstawie torów. Nowa linia normalnotorowa ma w przyszłości takie utrudnienia znieść.

Źródło: NFP
Foto: Romankravchuk

Casey Chlebek, przedsiębiorca i działacz polonijny, ogłosił oficjalne zgłoszenie swojej kandydatury w prawyborach Partii Republikańskiej do Senatu Stanów Zjednoczonych w 2026 roku. Jego start wpisuje się w wyjątkowo otwarty wyścig o mandat, który po 28 latach opuszcza Senator Dick Durbin.

Wraz z przejściem Dicka Durbina na emeryturę po niemal trzech dekadach służby, Illinois po raz pierwszy od 1996 roku stoi przed walką o wakujący fotel senatorski, co tworzy szczególną okazję dla nowych kandydatów.

Kandydat z doświadczeniem imigracyjnym i biznesowym

76-letni Casey Chlebek urodził się w Czarnym Dunajcu i wyemigrował do Stanów Zjednoczonych w okresie zimnej wojny. Z wykształcenia inżynier, przez lata prowadził firmę C&J Realty Management Inc. Pełnił funkcję prezesa oddziału Illinois Kongresu Polonii Amerykańskiej, angażując się również w działalność społeczną i obywatelską. W 2022 roku bez powodzenia kandydował w prawyborach do Senatu USA.

Jak podkreśla Chlebek, jego osobiste doświadczenia – w tym dorastanie w komunistycznej Polsce – ukształtowały jego spojrzenie na rolę państwa i politykę podatkową.

„Przyjechałem do tego kraju z samą wiarą i determinacją” – powiedział Chlebek. „Ten kraj dał mi wszystko. Teraz chcę się odwdzięczyć – chronić amerykański sen przed utratą podatków”.

Priorytety programowe

Centralnym punktem kampanii Chlebka jest kwestia podatków od nieruchomości, które w Illinois należą do najwyższych w kraju.

Kandydat proponuje tzw. Property Tax Freedom Plan (Plan Wolności Podatku od Nieruchomości), mający zapewnić ulgi dla najbardziej narażonych grup, takich jak seniorzy, weterani, osoby z niepełnosprawnościami czy nabywcy pierwszego domu. Plan zakłada rekompensatę dla samorządów poprzez federalne ulgi i partnerstwa grantowe.

W uzasadnieniu swojej propozycji Casey Chlebek powołuje się na dane dotyczące zadłużenia podatkowego właścicieli domów w powiecie Cook oraz na wyrok Sądu Najwyższego USA z 2023 roku w sprawie Tyler v. Hennepin County, dotyczący przejęć nieruchomości za zaległości podatkowe.

„W Polsce nikt nie traci domu z powodu podatków” – podkreśla. „Tutaj, w Illinois, tysiące rodzin – zwłaszcza seniorów i mniejszości – traci domy z powodu podatków od nieruchomości. To nie jest własność, to niewola”.

Proponowane rozwiązania stanowią element większego programu MAGNA (Making America the Greatest Nation Again), który obejmuje także m.in. ulgi dla małych firm, zmiany w opodatkowaniu emerytur oraz rozszerzenie zwolnień podatkowych dla młodych osób wchodzących na rynek pracy.

Właściciele domów w Illinois płacą obecnie najwyższą efektywną stawkę podatku od nieruchomości w kraju. Od 2019 roku ponad 1000 właścicieli domów w powiecie Cook – w tym ponad 125 seniorów – straciło domy o wartości 108 milionów dolarów, co spowodowało łączne zadłużenie podatkowe wynoszące zaledwie 2,3 miliona dolarów.

„To zalegalizowana kradzież” – twierdzi Chlebek. „Można spłacić kredyt hipoteczny i nadal stracić dom, jeśli zalega się z podatkami. Jestem jedynym kandydatem z jasnym, zgodnym z konstytucją planem zakończenia tej niemoralnej praktyki”.

Źródła finansowania i podejście do kampanii

Casey Chlebek deklaruje, że jego kampania opiera się na niewielkich darowiznach od mieszkańców Illinois. Zapowiedział również rezygnację z wynagrodzenia senatorskiego, jeśli wygra wybory. „Nie kandyduję dla pensji” – zaznacza. „Kandyduję z misją służenia ludziom i wspierania ciężko pracujących rodzin”.

Podkreśla, że jego celem jest reprezentowanie interesów zwykłych mieszkańców, szczególnie właścicieli domów obciążonych wysokimi podatkami oraz rodzin o niższych i średnich dochodach.

Kontekst polityczny

Wybory w Illinois przyciągną uwagę całego kraju nie tylko z powodu odejścia Dicka Durbina, ale również ze względu na szeroką listę potencjalnych kandydatów po obu stronach sceny politycznej. Stan, tradycyjnie uważany za demokratyczny, w ostatnich latach obserwuje narastającą debatę wokół kosztów życia, obciążeń podatkowych i wyzwań gospodarczych.

W nadchodzących miesiącach Chlebek będzie rywalizował z innymi kandydatami republikańskimi o nominację partyjną, zanim zmierzy się zwycięzca prawyborów z kandydatem Partii Demokratycznej w wyborach powszechnych w listopadzie 2026 roku.

Źródło: AP
Foto: YouTube, Ballotpedia