Sędzina federalna Lindsay Jenkins z Sądu Okręgowego USA odrzuciła w piątek pozew złożony przez administrację Donalda Trumpa, wymierzony w przepisy miasta Chicago, stanu Illinois oraz powiatu Cook, które ograniczają współpracę lokalnych służb z federalnymi agencjami imigracyjnymi. Decyzja ta stanowi istotne zwycięstwo dla zwolenników tzw. miast-sanktuariów.

Lindsay Jenkins uwzględniła wnioski Burmistrza Chicago Brandona Johnsona oraz Gubernatora J.B. Pritzkera o oddalenie sprawy bez konieczności przeprowadzania procesu, uznając, że przepisy chroniące imigrantów są zgodne z konstytucją.

„Pozwalanie rządowi federalnemu na zmuszanie stanów i miast do współpracy pod groźbą utraty środków byłoby naruszeniem Dziesiątej Poprawki” – napisała Jenkins w uzasadnieniu.

Pozew administracji Trumpa: zarzuty i porażka

W pozwie złożonym w lutym rząd federalny twierdził, że przepisy „Welcoming City Ordinance” w Chicago oraz stanowa ustawa Illinois Trust Act celowo utrudniają egzekwowanie federalnego prawa imigracyjnego. Administracja Trumpa oskarżyła władze lokalne o blokowanie współpracy z ICE oraz o zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego. Pozew obejmował również powiat Cook.

Sąd jednak nie przyjął tej argumentacji. Sędzina Jenkins podkreśliła, że rząd federalny nie może narzucać lokalnym władzom obowiązku współpracy w zakresie deportacji, jeśli nie naruszają one prawa federalnego.

Reakcje polityków i organizacji społecznych

Decyzja została z zadowoleniem przyjęta zarówno przez polityków, jak i organizacje społeczne. Rzecznik burmistrza Johnsona stwierdził: „To orzeczenie potwierdza, że polityka miasta-sanktuarium służy bezpieczeństwu publicznemu i jest zgodna z prawem. Nie pozwolimy, by nasze służby były wykorzystywane do realizacji nieludzkiej polityki imigracyjnej.”

Gubernator Pritzker dodał w mediach społecznościowych:

„Illinois właśnie pokonało administrację Trumpa w sądzie federalnym. Przestrzegamy prawa – w przeciwieństwie do prezydenta.”

Trump kontra miasta-sanktuaria

Już w pierwszych dniach prezydentury, Donald Trump podpisał dekret mający na celu pozbawienie miast-sanktuariów federalnych środków na bezpieczeństwo publiczne. Wówczas nie było jednak jasne, czy dekret ten przełoży się na realne cięcia budżetowe.

Chicago, określające się jako miasto-sanktuarium od 1985 roku, formalnie przyjęło rozporządzenie „Welcoming City Ordinance” w 2006 roku, a ostatnia jego nowelizacja z 2021 roku całkowicie zakazuje współpracy funkcjonariuszy policji z federalnymi służbami imigracyjnymi, z wyjątkiem przypadków skazania za przestępstwo.

Miasto i stan konsekwentnie bronią tego podejścia. Brandon Johnson wielokrotnie krytykował federalne operacje deportacyjne Trumpa jako „niedorzeczne i odrażające”.

Znaczenie decyzji i przyszłość polityki imigracyjnej

Odrzucenie pozwu przez sąd federalny ma znaczenie nie tylko symboliczne, ale i praktyczne – zabezpiecza miliardy dolarów federalnego wsparcia dla Chicago, Illinois i powiatu Cook.

Jednak napięcia między lokalnymi samorządami a drugą administracją Trumpa nie znikają. Prezydent zapowiada najbardziej rozległą operację deportacyjną w historii USA, co może ponownie zaostrzyć konflikt.

Mimo to władze miejskie i stanowe podtrzymują swoje stanowisko: funkcjonariusze nie będą angażowani w deportacje imigrantów, jeśli ci nie zostali skazani za przestępstwo.

Miasto-sanktuarium: bezpieczeństwo dla wszystkich

Celem polityki „Welcoming City” w Chicago jest zapewnienie, że każdy mieszkaniec – niezależnie od statusu imigracyjnego – ma dostęp do podstawowych usług, takich jak opieka zdrowotna czy ochrona policji, bez strachu przed deportacją.

Źródło: wttw
Foto: Chicago Mayor’s Office, Illinois Governor fb, chicago.gov

Służba ds. Obywatelstwa i Imigracji Stanów Zjednoczonych (USCIS) opublikowała dane za drugi kwartał roku fiskalnego 2025 (styczeń–marzec). To pierwszy tak wyraźny obraz tego, jak wczesne decyzje administracji Trumpa przekładają się na system imigracyjny USA. Z danych wynika, że system zmaga się z rosnącym popytem, spowolnionym przetwarzaniem wniosków oraz rekordowymi zaległościami.

Spadek liczby rozpatrzonych spraw i rekordowe zaległości

W drugim kwartale urzędnicy USCIS rozpatrzyli 2,7 miliona spraw, co oznacza:

• spadek o 18% rok do roku (3,3 mln w 2024),
• spadek o 12% w porównaniu z poprzednim kwartałem.

W wyniku tego zaległości wzrosły o 1,6 miliona spraw, osiągając rekordowe 11,3 miliona – najwyżej od dekady. Pojawił się też nowy sygnał ostrzegawczy: ponad 34 tysiące nieotwartych spraw, co wskazuje na przeciążenie systemu już na poziomie rejestracji.

Wydłużony czas przetwarzania formularzy – nawet o kilkaset procent

Największe opóźnienia dotyczą kluczowych wniosków:

• Formularz I-129 (pracownicy nieimigracyjni):
  • Mediana czasu wzrosła o 25% od poprzedniego kwartału i aż o 80% rok do roku.
  • Mimo spadku zaległości netto o 75%, USCIS może przekierowywać zasoby lub dodawać etapy kontroli.
• Formularz I-90 (wymiana Zielonej Karty):
  • Czas przetwarzania wzrósł o 938%, z 0,8 miesiąca do ponad 8 miesięcy.
  • To znacznie powyżej historycznej średniej (3–4 miesiące).
• Formularz I-765 (upoważnienie do pracy):
  • Liczba oczekujących spraw wzrosła o 87% w ciągu kwartału.
  • Łącznie to już ponad 2 miliony wniosków, z czego zaległości netto wzrosły o 181%.

Kategoria EB-1A (wybitne zdolności): zainteresowanie rośnie, ale zaległości również

• Liczba wniosków w II kwartale spadła nieznacznie (−1,5%), ale nadal była o 34% wyższa niż rok wcześniej.
• Liczba zaległych spraw osiągnęła 16 000 – najwyższy poziom w historii.
• Wskaźnik zatwierdzeń spadł do 72,7%, choć mieści się w granicach normy.

Co ciekawe, coraz więcej wnioskodawców korzysta z procedury przyspieszonej, jednak nadal brakuje decyzji USCIS, co może świadczyć o większej liczbie żądań dodatkowych dowodów (RFE) lub opóźnieniach w analizie dokumentacji.

Skąd napływają wnioski? Nigeria zaskakuje

• Nigeria – liczba wniosków EB-1A wzrosła ponad dwukrotnie, kraj wskoczył na 3. miejsce za Indiami i Chinami.
• Indie – prognozowany wzrost zatwierdzeń o 32%.
• Chiny – przewidywany spadek o 36%.

Źródło: boundless
Foto: istock/AnnaStills/AndreyPopov/Stadtratte/

Federalny Sąd Apelacyjny 9. Okręgu w San Francisco orzekł w środę, że zarządzenie Prezydenta Donalda Trumpa mające na celu ograniczenie obywatelstwa z urodzenia jest niezgodne z Konstytucją USA. Tym samym sąd utrzymał w mocy wcześniejsze orzeczenie sądu niższej instancji, które zablokowało wykonanie dekretu na terenie całego kraju.

Sprawa coraz bliżej Sądu Najwyższego

To pierwsze orzeczenie sądu apelacyjnego w tej sprawie. Trzyosobowy skład sędziowski 9. Okręgu potwierdził wcześniejszą decyzję sędziego federalnego Johna C. Coughenoura z Seattle, który uznał działania administracji Trumpa za sprzeczne z 14. poprawką do Konstytucji i próbę politycznego obejścia prawa. Orzeczenie zapadło stosunkiem głosów 2:1.

„Sąd okręgowy słusznie stwierdził, że proponowana interpretacja dekretu, która odmawia obywatelstwa wielu osobom urodzonym na terytorium USA, jest niekonstytucyjna. Zgadzamy się z tą oceną” – napisano w uzasadnieniu większości.

Kontrowersyjny dekret Trumpa

Dekret administracji Donalda Trumpa zakładał, że dzieci urodzone w USA przez osoby przebywające w kraju nielegalnie lub tymczasowo nie powinny automatycznie otrzymywać obywatelstwa, mimo że są urodzone na amerykańskiej ziemi. Przeciwko dekretowi w całym kraju wniesiono co najmniej dziewięć pozwów.

Stany takie jak Waszyngton, Arizona, Illinois i Oregon argumentowały, że dekret narusza jednoznaczne brzmienie tzw. Klauzuli Obywatelskiej 14. poprawki, która mówi, że „wszystkie osoby urodzone lub naturalizowane w Stanach Zjednoczonych i podlegające ich jurysdykcji są obywatelami USA”.

Prawnicy Departamentu Sprawiedliwości twierdzili, że fraza „podlegające jurysdykcji USA” wyklucza dzieci osób nieposiadających legalnego statusu. Przeciwnicy tej interpretacji wskazują jednak na precedens z 1898 roku, gdy Sąd Najwyższy uznał za obywatela dziecko chińskich imigrantów urodzone w San Francisco.

Czy krajowe zakazy są zgodne z prawem?

Sąd Najwyższy USA wcześniej ograniczył możliwość wydawania tzw. ogólnokrajowych nakazów sądowych (national injunctions), które uniemożliwiają egzekwowanie prawa na całym terytorium USA. Informowaliśmy o tym 27 czerwca. Jednak w tym przypadku sąd apelacyjny uznał, że istnieją uzasadnione podstawy dla wyjątku.

Sędzia Patrick Bumatay, mianowany przez Donald Trumpa, wyraził zdanie odrębne. Zakwestionował uprawnienia stanów do pozywania w tej sprawie, nie odnosząc się bezpośrednio do konstytucyjności dekretu. Jego zdaniem „Każdy wniosek o ogólnokrajowe zwolnienie powinien być traktowany ze sceptycyzmem. «Uniwersalne nakazy» nie mogą być nadużywane”.

Co będzie z obywatelstwem z urodzenia?

Decyzja 9. Okręgu to ważny krok w kierunku przeniesienia sprawy do Sądu Najwyższego, który może ostatecznie rozstrzygnąć, czy prezydent może jednostronnie ograniczyć prawo do obywatelstwa z urodzenia – jednego z fundamentów amerykańskiego systemu konstytucyjnego.

Źródło: npr
Foto: istock/EyeEm Mobile GmbH/