W poniedziałek Prezydent Donald Trump i Premier Izraela Benjamin Netanjahu ogłosili w Białym Domu, że osiągnęli porozumienie w sprawie amerykańskiego 20-punktowego planu pokojowego dla Strefy Gazy. Dokument, przedstawiony tydzień wcześniej przywódcom arabskim podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku, ma być – jak określił Trump – „przełomem w dążeniu do pokoju na Bliskim Wschodzie”. Co na to Hamas?

Choć Izrael zaakceptował propozycję, jej realizacja zależy teraz od stanowiska Hamasu, który wciąż przetrzymuje zakładników porwanych podczas ataku z 7 października 2023 r. Donald Trump dał organizacji 72 godziny na ich uwolnienie, podkreślając, że od tego kroku zależy przyszłość całego procesu.

„To może być jeden z najwspanialszych dni w historii cywilizacji” — powiedział Trump.

Warunki porozumienia

Zgodnie z uzgodnieniami:

• Izrael wycofa się ze Strefy Gazy i zawiesi wszystkie operacje wojskowe.
• Uwolnionych zostanie 250 więźniów odsiadujących dożywocie oraz 1 700 mieszkańców Gazy zatrzymanych po ataku Hamasu.
• Izrael zobowiązuje się nie okupować ani nie anektować Gazy.
• Po reformach instytucjonalnych Autonomia Palestyńska otrzyma możliwość przygotowania warunków do samostanowienia i ewentualnej państwowości Palestyny.

Plan zakłada też demilitaryzację i deradykalizację Gazy, całkowite zniszczenie infrastruktury Hamasu oraz stworzenie warunków do odbudowy regionu przy wsparciu międzynarodowym.

Nowy organ: Rada Pokoju

Białym Dom ogłosił powołanie Rady Pokoju, której przewodniczącym zostanie Prezydent Trump. Organ będzie nadzorował odbudowę Gazy i zarządzał tymczasowym technokratycznym komitetem palestyńskim, odpowiedzialnym za podstawowe usługi publiczne.

W skład Rady mają wejść m.in. byli światowi przywódcy, w tym były premier Wielkiej Brytanii Tony Blair, zaangażowany w planowanie powojennej odbudowy.

Równolegle powstaną Międzynarodowe Siły Stabilizacyjne, które zajmą się bezpieczeństwem wewnętrznym i szkoleniem nowych palestyńskich służb porządkowych.

Reakcje międzynarodowe

Plan został oficjalnie poparty przez przywódców m.in. Egiptu, Arabii Saudyjskiej, Jordanii, Kataru, Turcji, Pakistanu, Indonezji i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. W wydanym wspólnym oświadczeniu uznali propozycję za „kompleksową drogę do pokoju”, podkreślając, że gwarantuje ona zakończenie wojny, odbudowę Gazy oraz sprzeciw wobec aneksji Zachodniego Brzegu.

Wyzwania i ryzyka

Kluczowym pytaniem pozostaje, czy Hamas zaakceptuje warunki. Benjamin Netanjahu ostrzegł, że odrzucenie planu oznaczać będzie kontynuację działań wojskowych, a Donald Trump zapewnił, że przy takim scenariuszu Izrael będzie miał pełne wsparcie USA.

Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube, The White House

Były Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny RP, Zbigniew Ziobro, został w poniedziałek siłą wyprowadzony przez policję z samolotu na Lotnisku Chopina w Warszawie i doprowadzony przed sejmową komisję śledczą ds. Pegasusa. To efekt decyzji sądu, który wcześniej nakazał jego zatrzymanie po serii nieusprawiedliwionych nieobecności.

Komisja od ponad roku próbowała bezskutecznie przesłuchać Zbigniewa Ziobrę w sprawie wykorzystania oprogramowania szpiegowskiego Pegasus przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Były minister tłumaczył swoją odmowę względami zdrowotnymi – przechodzi leczenie onkologiczne – oraz twierdził, że sama komisja została powołana nielegalnie.

Burzliwe przesłuchanie

Podczas trwającego blisko osiem godzin wystąpienia Ziobro potwierdził, że odegrał kluczową rolę w zakupie Pegasusa w 2017 r. — i nie tylko nie wyparł się tej decyzji, ale nazwał ją powodem do dumy.

„Cieszę się, że to zrobiłem i zrobiłbym to ponownie” — mówił, argumentując, że państwo musi dysponować narzędziami do przełamywania zabezpieczeń telefonów „przestępców i terrorystów”.

Ziobro wskazywał m.in. na śledztwo dotyczące Sławomira Nowaka, byłego ministra w rządzie Donalda Tuska, oskarżonego o korupcję.

Zarzuty wobec PiS

Obecny rząd twierdzi jednak, że Pegasus był wykorzystywany do inwigilowania przeciwników politycznych. Z rządowego raportu wynika, że w latach 2017–2022 narzędzie to mogło zostać użyte wobec blisko 600 osób – w tym polityków opozycji, prawników i dziennikarzy.

Prokuratura uznaje sam zakup oprogramowania za nielegalny. Już wcześniej w tej sprawie oskarżono Michała Wosia, byłego wiceministra w resorcie Ziobry.

Przyznanie się Ziobry do roli w zakupie Pegasusa zostanie wykorzystane do przygotowania wniosku do prokuratury o zbadanie, czy były minister popełnił przestępstwo.

Spór o legalność komisji

Zbigniew Ziobro powoływał się przed komisją na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który uznał jej działalność za niezgodną z prawem. Obecna koalicja rządząca nie uznaje jednak legitymacji TK, argumentując, że zasiadają w nim sędziowie powołani w sposób sprzeczny z konstytucją za czasów PiS.

Pegasus – narzędzie kontrowersji

Pegasus, stworzony przez izraelską firmę NSO Group, umożliwia zdalne przejęcie kontroli nad smartfonami – łącznie z odczytem wiadomości, podsłuchem rozmów czy dostępem do aparatu. Organizacje praw człowieka od lat alarmują, że program bywa używany przez rządy autorytarne do zwalczania opozycji i ograniczania wolności obywatelskich.

Źródło: NFP
Foto: YouTube

Obrończyni 22-letniego Tylera Robinsona, oskarżonego o zabójstwo znanego konserwatywnego działacza Charliego Kirka, zwróciła się w poniedziałek do sądu o więcej czasu na zapoznanie się z obszernym materiałem dowodowym. Decyzja w sprawie ewentualnego wniosku o przesłuchanie wstępne ma zapaść w późniejszym terminie.

Kluczowy etap postępowania

Przesłuchanie wstępne pozwoli sędziemu ocenić, czy prokuratura dysponuje wystarczającymi dowodami, by skierować sprawę do procesu. Choć oskarżeni mogą zrezygnować z tego etapu, obrończyni Tylera Robinsona, Kathryn Nester, podkreśliła, że jej zespół nie zamierza z tego prawa korzystać.

Prokuratura stanu Utah zarzuca Robinsonowi morderstwo ze szczególnym okrucieństwem i zapowiada ubieganie się o karę śmierci. Podczas krótkiej poniedziałkowej rozprawy obie strony przyznały, że materiał dowodowy zgromadzony przez śledczych jest „ogromny”.

Sam Robinson nie stawił się w sądzie – uczestniczył w posiedzeniu jedynie za pośrednictwem nagrania audio z więzienia. Sędzia Tony Graf wyznaczył kolejną rozprawę na 30 października.

Dowody i kulisy sprawy

Tyler Robinson został aresztowany po tym, jak sam zgłosił się w towarzystwie rodziców do biura szeryfa w swoim rodzinnym mieście w południowo-zachodnim Utah. Prokuratura twierdzi, że dysponuje obciążającymi SMS-ami oraz dowodami DNA, które mają go łączyć z zabójstwem Charliego Kirka.

Jak ujawnił prokurator powiatu Utah, Jeff Gray, Robinson miał zostawić swojej partnerce list, w którym pisał, że dostał szansę by „zabić jednego z czołowych konserwatystów w kraju” i zamierza z niej skorzystać. W wiadomościach tekstowych miał także stwierdzić: „Mam dość jego nienawiści”.

Echo polityczne zabójstwa

Śmierć Charliego Kirka, pochodzącego z Arlington Heights bliskiego sojusznika Donalda Trumpa i założyciela organizacji Turning Point USA, wywołała falę reakcji w całym kraju. Republikanie obiecali kontynuować jego misję przyciągania młodych wyborców do ruchu konserwatywnego.

Prezydent Donald Trump nazwał Kirka „męczennikiem wolności” i zagroził ostrą walką z tym, co określił mianem „radykalnej lewicy”.

Kontrowersje po jego śmierci dotknęły również środowiska zawodowe. W wielu przypadkach pracownicy – od nauczycieli po osoby publiczne – ponieśli konsekwencje za swoje komentarze dotyczące Kirka. Najgłośniejszym przykładem była decyzja stacji ABC o czasowym zawieszeniu programu Jimmy’ego Kimmela, zanim został przywrócony na antenę.

Dziedzictwo Kirka

Założona przez Charlirgo Kirka organizacja Turning Point USA stała się platformą mobilizacji młodych ewangelicznych chrześcijan poprzez podcasty, media społecznościowe i wydarzenia akademickie. Po jego śmierci na scenę wchodzą inni prominentni Republikanie – w tym Gubernator Utah Spencer Cox i senator Mike Lee, którzy we wtorek wezmą udział w spotkaniu na kampusie Utah State University.

Źródło: AP
Foto: YouTube