Były Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny RP, Zbigniew Ziobro, został w poniedziałek siłą wyprowadzony przez policję z samolotu na Lotnisku Chopina w Warszawie i doprowadzony przed sejmową komisję śledczą ds. Pegasusa. To efekt decyzji sądu, który wcześniej nakazał jego zatrzymanie po serii nieusprawiedliwionych nieobecności.

Komisja od ponad roku próbowała bezskutecznie przesłuchać Zbigniewa Ziobrę w sprawie wykorzystania oprogramowania szpiegowskiego Pegasus przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. Były minister tłumaczył swoją odmowę względami zdrowotnymi – przechodzi leczenie onkologiczne – oraz twierdził, że sama komisja została powołana nielegalnie.

Burzliwe przesłuchanie

Podczas trwającego blisko osiem godzin wystąpienia Ziobro potwierdził, że odegrał kluczową rolę w zakupie Pegasusa w 2017 r. — i nie tylko nie wyparł się tej decyzji, ale nazwał ją powodem do dumy.

„Cieszę się, że to zrobiłem i zrobiłbym to ponownie” — mówił, argumentując, że państwo musi dysponować narzędziami do przełamywania zabezpieczeń telefonów „przestępców i terrorystów”.

Ziobro wskazywał m.in. na śledztwo dotyczące Sławomira Nowaka, byłego ministra w rządzie Donalda Tuska, oskarżonego o korupcję.

Zarzuty wobec PiS

Obecny rząd twierdzi jednak, że Pegasus był wykorzystywany do inwigilowania przeciwników politycznych. Z rządowego raportu wynika, że w latach 2017–2022 narzędzie to mogło zostać użyte wobec blisko 600 osób – w tym polityków opozycji, prawników i dziennikarzy.

Prokuratura uznaje sam zakup oprogramowania za nielegalny. Już wcześniej w tej sprawie oskarżono Michała Wosia, byłego wiceministra w resorcie Ziobry.

Przyznanie się Ziobry do roli w zakupie Pegasusa zostanie wykorzystane do przygotowania wniosku do prokuratury o zbadanie, czy były minister popełnił przestępstwo.

Spór o legalność komisji

Zbigniew Ziobro powoływał się przed komisją na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który uznał jej działalność za niezgodną z prawem. Obecna koalicja rządząca nie uznaje jednak legitymacji TK, argumentując, że zasiadają w nim sędziowie powołani w sposób sprzeczny z konstytucją za czasów PiS.

Pegasus – narzędzie kontrowersji

Pegasus, stworzony przez izraelską firmę NSO Group, umożliwia zdalne przejęcie kontroli nad smartfonami – łącznie z odczytem wiadomości, podsłuchem rozmów czy dostępem do aparatu. Organizacje praw człowieka od lat alarmują, że program bywa używany przez rządy autorytarne do zwalczania opozycji i ograniczania wolności obywatelskich.

Źródło: NFP
Foto: YouTube

Obrończyni 22-letniego Tylera Robinsona, oskarżonego o zabójstwo znanego konserwatywnego działacza Charliego Kirka, zwróciła się w poniedziałek do sądu o więcej czasu na zapoznanie się z obszernym materiałem dowodowym. Decyzja w sprawie ewentualnego wniosku o przesłuchanie wstępne ma zapaść w późniejszym terminie.

Kluczowy etap postępowania

Przesłuchanie wstępne pozwoli sędziemu ocenić, czy prokuratura dysponuje wystarczającymi dowodami, by skierować sprawę do procesu. Choć oskarżeni mogą zrezygnować z tego etapu, obrończyni Tylera Robinsona, Kathryn Nester, podkreśliła, że jej zespół nie zamierza z tego prawa korzystać.

Prokuratura stanu Utah zarzuca Robinsonowi morderstwo ze szczególnym okrucieństwem i zapowiada ubieganie się o karę śmierci. Podczas krótkiej poniedziałkowej rozprawy obie strony przyznały, że materiał dowodowy zgromadzony przez śledczych jest „ogromny”.

Sam Robinson nie stawił się w sądzie – uczestniczył w posiedzeniu jedynie za pośrednictwem nagrania audio z więzienia. Sędzia Tony Graf wyznaczył kolejną rozprawę na 30 października.

Dowody i kulisy sprawy

Tyler Robinson został aresztowany po tym, jak sam zgłosił się w towarzystwie rodziców do biura szeryfa w swoim rodzinnym mieście w południowo-zachodnim Utah. Prokuratura twierdzi, że dysponuje obciążającymi SMS-ami oraz dowodami DNA, które mają go łączyć z zabójstwem Charliego Kirka.

Jak ujawnił prokurator powiatu Utah, Jeff Gray, Robinson miał zostawić swojej partnerce list, w którym pisał, że dostał szansę by „zabić jednego z czołowych konserwatystów w kraju” i zamierza z niej skorzystać. W wiadomościach tekstowych miał także stwierdzić: „Mam dość jego nienawiści”.

Echo polityczne zabójstwa

Śmierć Charliego Kirka, pochodzącego z Arlington Heights bliskiego sojusznika Donalda Trumpa i założyciela organizacji Turning Point USA, wywołała falę reakcji w całym kraju. Republikanie obiecali kontynuować jego misję przyciągania młodych wyborców do ruchu konserwatywnego.

Prezydent Donald Trump nazwał Kirka „męczennikiem wolności” i zagroził ostrą walką z tym, co określił mianem „radykalnej lewicy”.

Kontrowersje po jego śmierci dotknęły również środowiska zawodowe. W wielu przypadkach pracownicy – od nauczycieli po osoby publiczne – ponieśli konsekwencje za swoje komentarze dotyczące Kirka. Najgłośniejszym przykładem była decyzja stacji ABC o czasowym zawieszeniu programu Jimmy’ego Kimmela, zanim został przywrócony na antenę.

Dziedzictwo Kirka

Założona przez Charlirgo Kirka organizacja Turning Point USA stała się platformą mobilizacji młodych ewangelicznych chrześcijan poprzez podcasty, media społecznościowe i wydarzenia akademickie. Po jego śmierci na scenę wchodzą inni prominentni Republikanie – w tym Gubernator Utah Spencer Cox i senator Mike Lee, którzy we wtorek wezmą udział w spotkaniu na kampusie Utah State University.

Źródło: AP
Foto: YouTube

OpenAI, firma odpowiedzialna za stworzenie ChatGPT, ogłosiła w poniedziałek uruchomienie nowych narzędzi kontroli rodzicielskiej, które mają zwiększyć bezpieczeństwo młodych użytkowników popularnego chatbota. Funkcje te są dostępne od razu dla wszystkich posiadaczy kont ChatGPT.

Choć OpenAI pozwala na korzystanie z ChatGPT od 13. roku życia (za zgodą rodzica lub opiekuna), firma od miesięcy mierzy się z krytyką dotyczącą ochrony nastolatków w sieci. Nasilone oczekiwania wobec spółki pojawiły się po głośnym pozwie rodziców 16-latka, którzy twierdzą, że ich syn odebrał sobie życie po interakcjach z chatbotem.

W sierpniu firma obiecała wprowadzenie dodatkowych zabezpieczeń – poniedziałkowe ogłoszenie to realizacja tych zapowiedzi.

Jak działa kontrola rodzicielska?

Nowe funkcje pozwalają rodzicom połączyć swoje konto z kontem nastolatka i dostosować ustawienia, aby zapewnić bezpieczne korzystanie z narzędzia.

Na kontach młodzieżowych automatycznie blokowane będą treści uznane za nieodpowiednie, w tym:

• materiały drastyczne,
• wyzwania wirusowe,
• role-play o charakterze seksualnym, romantycznym lub brutalnym,
• treści promujące nierealistyczne ideały piękna.

Rodzice będą też mogli włączyć powiadomienia ostrzegające, gdy system wykryje potencjalne oznaki samookaleczenia. W takich przypadkach specjalnie przeszkolony zespół OpenAI oceni sytuację i – jeśli zajdzie potrzeba – skontaktuje się z opiekunami za pośrednictwem e-maila, SMS-a lub powiadomień push.

Firma rozważa także procedury umożliwiające informowanie służb ratunkowych, jeśli nastolatek może być w bezpośrednim niebezpieczeństwie, a kontakt z rodzicem okaże się niemożliwy.

Jednocześnie OpenAI przyznaje, że żadne zabezpieczenia nie są w pełni niezawodne i mogą zostać celowo ominięte. Dodatkowo systemy kontroli działają tylko wtedy, gdy użytkownik jest zalogowany – korzystanie z ChatGPT bez konta nie aktywuje tych funkcji.

Kontekst prawny

Nowe rozwiązania pojawiają się w czasie, gdy Federalna Komisja Handlu (FTC) prowadzi dochodzenie wobec kilku firm technologicznych – w tym OpenAI – dotyczące potencjalnych zagrożeń, jakie chatboty mogą stwarzać dla dzieci i nastolatków.

Źródło: cbs
Foto: istock/Dmitry Nogaev/