Przez dekady posiadanie własnego domu stanowiło fundament amerykańskiego snu – symbol stabilizacji, sukcesu i przynależności do klasy średniej. Jednak w 2025 roku to marzenie staje się coraz bardziej nieosiągalne dla milionów Amerykanów. Powód? Gwałtowny wzrost cen nieruchomości, stagnacja wynagrodzeń i bardziej rygorystyczne kryteria udzielania kredytów hipotecznych.

Nowy raport firmy Fixr, specjalizującej się w analizach rynku nieruchomości i remontach, przedstawia niepokojące dane o spadającej dostępności mieszkań w USA. Analiza objęła m.in. dane z Federal Reserve Economic Data (FRED), Departamentu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast (HUD), Biura Spisowego USA oraz platformy Zillow.

Ceny domów szybują – dochody nie nadążają

W ciągu ostatnich 25 lat mediana ceny domu w USA wzrosła o niemal 200% – z 119 730 dolarów w 2000 roku do ponad 356 000 dolarów w 2025 r. W tym samym czasie mediana dochodów gospodarstw domowych wzrosła zaledwie o 40% – z 70 020 do 97 800 dolarów.

To oznacza, że relatywny koszt zakupu domu w stosunku do zarobków wzrósł ponad dwukrotnie.

Jak podaje Fixr, standardowa wpłata początkowa w wysokości 20% stanowi obecnie 73% rocznego dochodu gospodarstwa domowego – w 2000 roku było to 34%.

Co więcej, mimo że obecne oprocentowanie 30-letnich kredytów hipotecznych (7–8%) jest zbliżone do poziomu sprzed 25 lat, miesięczna rata kredytu mieszkaniowego jest obecnie niemal trzykrotnie wyższa.

Regiony USA – przepaść cenowa między stanami

Raport ujawnia duże zróżnicowanie regionalne w dostępności mieszkań. Najtrudniej o własne „cztery kąty” w takich stanach jak:

• Hawaje
• Kalifornia
• Waszyngton
• Maine
• Idaho

To właśnie tam wskaźniki ceny nieruchomości do dochodu są najwyższe w kraju. Najbardziej przystępne regiony to z kolei:

• Wirginia Zachodnia
• Iowa
• Kansas
• Missisipi
• Ohio

Nie tylko ceny – nowe wyzwania na rynku nieruchomości

Oprócz wysokich cen i stagnacji płac, na trudności w zakupie domu wpływa również rosnąca aktywność inwestorów. W szczytowym momencie w 2021 roku inwestorzy odpowiadali za rekordowy udział w zakupach nieruchomości – często z przeznaczeniem na wynajem. Skutkiem tego była ograniczona dostępność domów dla kupujących indywidualnych i wzrost cen najmu.

Nie bez znaczenia są także zaostrzone wymogi kredytowe, wprowadzone po kryzysie z 2008 roku. Chociaż ich celem jest ochrona rynku i konsumentów przed nadmiernym zadłużeniem, w praktyce utrudniają one dostęp do finansowania wielu potencjalnym nabywcom.

Trump podpisuje dekret mieszkaniowy

W odpowiedzi na kryzys mieszkaniowy, Prezydent Donald Trump podpisał w 2025 roku rozporządzenie wykonawcze mające na celu zwiększenie dostępności mieszkań.

Plan zakłada m.in. udostępnienie gruntów federalnych pod budowę tanich domów oraz poluzowanie przepisów budowlanych, co – według szacunków administracji – mogłoby obniżyć koszty budowy nawet o 25%.

Źródło: fox32
Foto: YouTube, istock/Elenathewise/monkeybusinessimages/

Powinniśmy się przygotować na kolejne lata gwałtownego ocieplenia – ostrzegają dwie wiodące światowe agencje meteorologiczne. Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) i brytyjskie Met Office prognozują, że istnieje 80% szans na pobicie kolejnego globalnego rekordu temperatury do 2029 roku. Co więcej, coraz bardziej prawdopodobne jest przekroczenie krytycznego progu 1,5°C ocieplenia – ustalonego w porozumieniu paryskim z 2015 roku jako granica „bezpiecznego” klimatu.

„Wyższe średnie temperatury globalne oznaczają więcej ekstremów: intensywniejsze huragany, susze, powodzie i fale upałów” – mówi prof. Natalie Mahowald, klimatolożka z Cornell University.

Próg 1,5°C coraz bliżej

Prognoza oparta na ponad 200 modelach klimatycznych wskazuje, że:

• z 86% prawdopodobieństwem jeden z najbliższych pięciu lat przekroczy próg 1,5°C,
• z 70% szansą średnia z całego pięciolecia będzie powyżej tej granicy.

To radykalna zmiana – jeszcze dekadę temu naukowcy szacowali prawdopodobieństwo przekroczenia 1,5°C w pojedynczym roku na zaledwie 1%.

„To szokujące tempo. Jeszcze kilka lat temu dwustopniowe ocieplenie wydawało się odległym scenariuszem. Dziś staje się realne” – komentuje Leon Hermanson z Met Office.

Klimatyczne konsekwencje

Wzrost globalnej temperatury niesie za sobą poważne zagrożenia. Według Richarda Bettsa, szefa działu badań nad skutkami klimatu w Met Office:

• więcej ludzi niż kiedykolwiek będzie narażonych na śmiertelne fale upałów,
• nasili się liczba pożarów lasów,
• szybciej będzie topniał lód w Arktyce, a poziom mórz podniesie się w większym tempie.

Dodatkowo, El Niño – naturalne zjawisko ocieplające planetę – wzmacnia ten trend. Jeszcze niedawno po jego ustąpieniu temperatury spadały. Dziś? Pozostają wysokie.

„Rekordowe temperatury stają się nową normą” – ostrzega Rob Jackson, klimatolog ze Stanford University.

Czas na działanie

Chociaż oficjalnie próg 1,5°C nie został jeszcze przekroczony – ponieważ liczony jest jako średnia z 20 lat – świat ocieplił się już o około 1,4°C względem epoki przedindustrialnej. Obecne tempo wskazuje, że bez radykalnych działań przekroczenie tej granicy stanie się kwestią czasu.

„Każda dziesiąta część stopnia ma znaczenie. Każdy rok zwłoki to więcej ofiar, strat i nieodwracalnych zmian” – podkreśla Johan Rockström z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie.

Źródło: AP
Foto: YouTube, istock/AaronAmat/

Grupa ośmiu republikańskich członków Kongresu USA wystosowała list do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, wyrażając obawy o „możliwość manipulacji procesem wyborczym w Polsce” na korzyść centrowego kandydata wspieranego przez rząd, Rafała Trzaskowskiego. List, podpisany m.in. przez Briana Masta – przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Izby Reprezentantów – odnosi się do zbliżającej się drugiej tury wyborów prezydenckich, w której Trzaskowski zmierzy się z konserwatywnym kandydatem Karolem Nawrockim, wspieranym przez Prawo i Sprawiedliwość (PiS).

Zarzuty wobec kampanii Trzaskowskiego

W liście ustawodawcy twierdzą, że zagraniczne organizacje – powiązane z Open Society Foundations George’a Sorosa i amerykańską Partią Demokratyczną – miały finansować reklamy na Facebooku promujące Rafała Trzaskowskiego i atakujące jego konserwatywnego rywala.

Oskarżają również rząd Premiera Donalda Tuska o „utrudnianie” kampanii Nawrockiego poprzez odmowę wykonania sądowego nakazu przekazania środków publicznych na rzecz PiS.

Republikanie wskazują, że takie działania mogą stanowić próbę ograniczenia uczciwej rywalizacji wyborczej i naruszenie zasady praworządności. Zarzucają Komisji Europejskiej brak reakcji na te praktyki, sugerując istnienie „podwójnych standardów” w podejściu Brukseli do Polski – w zależności od tego, kto sprawuje władzę.

Spór o praworządność i legalność sądów

Rząd Tuska odrzuca oskarżenia, argumentując, że izba Sądu Najwyższego, która wydała decyzję o przekazaniu środków dla PiS, została obsadzona przez sędziów nominowanych przez Krajową Radę Sądownictwa – organ uznany za nielegalny przez instytucje unijne i krajowe w wyniku reform PiS.

Mimo to autorzy listu uznają działania rządu za próbę „manipulacji wynikiem wyborów”, a milczenie Komisji Europejskiej za „przykład selektywnego stosowania zasad praworządności”.

Kontekst polityczny i reakcje

List republikańskich kongresmenów wpisuje się w szerszy kontekst międzynarodowego zaangażowania w polskie wybory. W tym tygodniu Sekretarz ds. Bezpieczeństwa wewnętrznego USA, Kristi Noem, wezwała w Polsce do poparcia Karola Nawrockiego. Wcześniej sam Donald Trump spotkał się z kandydatem PiS w Białym Domu.

Tymczasem napięcia między obecnym rządem a opozycją zaostrzyły się od czasu objęcia władzy przez Donalda Tuska. Jego koalicja – złożona z ugrupowań lewicowych i centroprawicowych – prowadzi działania prawne przeciwko byłym urzędnikom PiS, oskarżając ich o łamanie prawa podczas sprawowania władzy w latach 2015–2023.

PiS i jego zwolennicy odpowiadają zarzutami o nadużycia obecnej administracji. Podkreślają, że rząd Donalda Tuska sam dopuszcza się kontrowersyjnych działań, uzasadniając je potrzebą „przywrócenia porządku konstytucyjnego”. Sam Tusk przyznał, że pewne działania mogą budzić wątpliwości prawne, ale uznał je za konieczne dla naprawy państwa prawa.

UE a środki finansowe

Jednym z głównych zarzutów Republikanów jest fakt, że Komisja Europejska odblokowała 137 miliardów euro funduszy dla Polski po dojściu Tuska do władzy – mimo że jego rząd nie wdrożył jeszcze kluczowych reform praworządności. PiS twierdzi, że jest to dowód na to, że wcześniejsze zamrożenie funduszy miało charakter polityczny i miało na celu doprowadzenie do zmiany władzy.

Nadchodzące wybory

Sondaże przed niedzielną drugą turą wskazują na niezwykle wyrównany pojedynek między Rafałem Trzaskowskim a Karolem Nawrockim. Zwycięzca zastąpi Prezydenta Andrzeja Dudę, którego druga i ostatnia kadencja zakończy się w sierpniu.

Wybory prezydenckie odbywają się w atmosferze napięcia, oskarżeń o polityczne nadużycia i coraz głębszych podziałów między rządem a opozycją. Wynik głosowania może mieć kluczowe znaczenie dla kierunku, w jakim podąży Polska – zarówno w polityce wewnętrznej, jak i na arenie międzynarodowej.

Źródło: NFP
Foto: The White House