Tłumy warszawiaków i turystów zgromadziły się w sobotę w Łazienkach Królewskich, by uczcić 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja – pierwszej w Europie i drugiej na świecie spisanej ustawy zasadniczej. Główna atrakcja obchodów – wystawa wiernej kopii Konstytucji z 1791 roku – przyciągnęła długie kolejki odwiedzających.

Zwiedzający ustawiali się w ogonku do Sali Salomona w Pałacu na Wyspie, gdzie prezentowano dokument wypożyczony z Archiwum Głównego Akt Dawnych. Edukatorzy muzealni opowiadali o kulisach uchwalenia konstytucji oraz reformach, które miały naprawić ustrój Rzeczypospolitej.

Wśród nich – zniesienie wolnej elekcji na rzecz monarchii dziedzicznej, rozszerzenie praw mieszczan i chłopów, a także wprowadzenie trójpodziału władzy oraz zasady suwerenności narodu.

„W ówczesnej Europie zdominowanej przez monarchie absolutne, taka ustawa była rewolucyjna. Polska wyprzedziła swój czas” – zauważa prof. Dariusz Dudek z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, specjalista prawa konstytucyjnego.

Konstytucja 3 maja była nowatorskim projektem politycznym – wyprzedzającym epokę i stawiającym Rzeczpospolitą w jednym szeregu z najbardziej rozwiniętymi państwami świata.

Opierając się na idei suwerenności narodu, ustanawiała trójpodział władzy, znosiła nieefektywne mechanizmy dawnej demokracji szlacheckiej i dawała podstawy do budowy nowoczesnego, sprawnego państwa prawa. Jej treść – zwięzła, ale doniosła – czerpała z najlepszych wzorców Oświecenia, a przy tym wyznaczała własny, oryginalny kierunek reform ustrojowych.

Jedną z atrakcji dnia było również „spotkanie z królem” – rekonstruktor w stroju z epoki opowiadał w ogrodach o królu Stanisławie Auguście Poniatowskim, który odegrał kluczową rolę w procesie uchwalenia konstytucji. Zwiedzający chętnie robili sobie z nim zdjęcia.

„To dzięki królowi i reformatorom z obozu patriotycznego możliwe było przyjęcie ustawy, która – choć obowiązywała krótko – na trwałe zapisała się w historii europejskiego konstytucjonalizmu” – podkreśla prof. Dudek.

Po raz pierwszy oficjalne obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja w Polsce Ludowej odbyły się dopiero po 1989 roku. Obecnie jest to święto państwowe i jeden z najważniejszych dni w kalendarzu narodowym.

Family News Service

Foto:  s. Amata J. Nowaszewska CSFN / Family News Service