Połącz się z nami

News USA

Polski dług publiczny przekroczył 2 biliony złotych — to rekordowy wzrost w 2024 r.

Opublikowano

dnia

W 2024 roku publiczne zadłużenie Polski po raz pierwszy w historii przekroczyło poziom 2 bilionów złotych, osiągając 2,01 biliona zł (466 mld euro), co odpowiada 55,3% produktu krajowego brutto (PKB) — wynika z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), opracowanych zgodnie z unijną metodologią ESA.

Ten historyczny poziom zadłużenia to efekt największego rocznego wzrostu nominalnego długu w historii Polski — o ponad 320 miliardów złotych, czyli o 19% rok do roku. Szybsze tempo wzrostu zanotowano tylko w pandemicznym roku 2020, gdy dług zwiększył się o 28%.

Inwestycje obronne i infrastrukturalne głównym czynnikiem wzrostu zadłużenia

Zwiększone potrzeby finansowe państwa wynikały głównie z rosnących nakładów na obronność oraz infrastrukturę. Jednocześnie nominalny PKB Polski osiągnął rekordowe 3,64 biliona złotych w 2024 roku.

W ślad za wzrostem zadłużenia poszedł także deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych, który sięgnął 239,8 miliarda złotych, czyli 6,6% PKB. To znaczący wzrost względem 2023 roku, gdy deficyt wynosił 5,3% PKB, i najwyższy poziom od czasu pandemicznego roku 2020 (6,9%).

Wskaźnik zadłużenia wyższy niż zakładały prognozy rządowe

Według wcześniejszych prognoz Ministerstwa Finansów, dług publiczny miał wynieść 54,6% PKB w 2024 roku, a w kolejnych latach stopniowo rosnąć: do 58,4% w 2025 r., 61,3% w 2027 r., z planowanym lekkim spadkiem do 61,2% w 2028 r.

Resort finansów przewidywał także mniejszy deficyt, na poziomie 5,5% PKB. Jesienią zaprezentowano plan stopniowego ograniczenia deficytu, tak aby w 2030 roku zejść poniżej unijnego progu 3%.

Unijne limity i możliwe wyjątki dla wydatków obronnych

Zgodnie z przepisami fiskalnymi Unii Europejskiej, państwa członkowskie są zobowiązane do utrzymywania deficytu budżetowego poniżej 3% PKB i długu publicznego poniżej 60% PKB. Przekroczenie tych wartości może skutkować uruchomieniem procedury nadmiernego deficytu (EDP).

Jednak w obliczu rosnących nakładów obronnych, szczególnie po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Komisja Europejska rozważa możliwość wyłączenia wydatków na obronność z kalkulacji deficytu, odpowiadając na postulaty państw członkowskich oraz wezwania Prezydenta USA Donalda Trumpa do zwiększenia wydatków NATO do poziomu 5% PKB.

„Sfera fiskalna pozostaje daleka od równowagi, głównie z powodu niezbędnych inwestycji w obronność i infrastrukturę” – ocenili analitycy PKO BP.

Polska w unijnym porównaniu: drugi najwyższy deficyt

Z opublikowanych we wtorek danych Eurostatu wynika, że Polska miała drugi najwyższy deficyt w Unii Europejskiej w 2024 roku, ustępując jedynie Rumunii (9,3% PKB). Kolejne miejsca zajęły Francja (5,8%) i Słowacja (5,3%), przy średniej unijnej na poziomie 3,1%.

W sumie 12 państw członkowskich przekroczyło dopuszczalny próg deficytu, a sześć krajów odnotowało nadwyżki budżetowe, w tym Dania, która może pochwalić się najwyższą – na poziomie 4,5% PKB.

Dług Polski wciąż poniżej średniej UE

Choć zadłużenie Polski znacząco wzrosło, pozostaje ono poniżej unijnej średniej, która w 2024 roku wyniosła 81% PKB. Najwyższy poziom zadłużenia w UE miała Grecja (153,6% PKB), a najniższy — Estonia (23,6%).

Źródło: NFP
Foto: istock/artJazz/Rafal Olkis/diegograndi/

News USA

Medicare ogłasza nowe ceny 15 najdroższych leków: Będą tańsze średnio 44%

Opublikowano

dnia

Autor:

We wtorek przedstawiciele Medicare ogłosili nowe, negocjowane ceny dla 15 najdroższych leków refundowanych przez program, zapowiadając średni spadek kosztów o 44 procent względem ubiegłego roku. Oczekiwane oszczędności dla systemu wyniosą nawet 12 miliardów dolarów, a obniżone stawki zaczną obowiązywać od początku 2027 roku.

Reformy dzięki ustawie IRA

Negocjacje cen są możliwe dzięki ustawie Inflation Reduction Act (IRA) z 2022 roku, wprowadzonej w trakcie administracji Prezydenta Joe Bidena, która umożliwiła agencji CMS (Centers for Medicare & Medicaid Services) bezpośrednie negocjacje z producentami farmaceutycznymi. Dotychczas przepisy tego zakazywały.

Według ekspertów, tegoroczny proces okazał się znacznie skuteczniejszy niż ubiegłoroczny, kiedy obniżono ceny jedynie 10 leków z efektem oszczędności na poziomie 22 procent.

Największe obniżki

Wśród leków objętych negocjacjami znalazły się m.in.:

Preparat (lek) Producent Zastosowanie Cena netto / poprzednia cena (przed negocjacją) Nowa cena (negocjowana)
Semaglutyd (Ozempic / Wegovy) Novo Nordisk cukrzyca / otyłość ok. 428 USD/miesiąc 274 USD/miesiąc
Calquence AstraZeneca nowotwory krwi (np. białaczka) ponad 12, 500 USD ok. 8 600 USD
Ofev Boehringer Ingelheim choroby płuc (fibroza, etc.) 12 622 USD/rok ok. 6 350 USD/rok
Ibrance Pfizer rak piersi 15 741 USD/rok ok. 7 871 USD/rok
Trelegy Ellipta GSK astma / POChP 654 USD / miesiąc 175 USD/miesiąc
Linzess AbbVie zespół jelita drażliwego / zaburzenia przewodu pokarmowego 539 USD/miesiąc 136 USD/miesiąc

Negocjowane preparaty odpowiadały za 41 miliardów dolarów wydatków Medicare Part D od listopada 2023 do października 2024.

Polityczny kontekst reform

Sekretarz Zdrowia Robert F. Kennedy Jr. podkreślił, że działania wpisują się w strategię administracji Prezydenta Donalda Trumpa:

„Prezydent Trump nakazał nam zrobić wszystko, by obniżyć koszty opieki zdrowotnej. W ramach działań na rzecz Make America Healthy Again wykorzystamy wszystkie narzędzia, by zapewnić seniorom dostępne leczenie.”

Prezydent Trump od lat postuluje „most-favored-nation pricing”, czyli stosowanie najniższych cen leków dostępnych w krajach OECD o porównywalnym PKB. Podpisany w maju 2025 roku dekret MFN przewiduje możliwość redukcji cen nawet o 80 procent, jednak obecne negocjacje IRA nie uwzględniają cen międzynarodowych.


Reforma cen leków w Medicare to jeden z najbardziej znaczących kroków w ograniczaniu wydatków na ochronę zdrowia od lat.

Średnia obniżka o 44 procent, ponad 12 mld USD oszczędności oraz zmniejszenie miesięcznych kosztów terapii popularnych leków, takich jak Ozempic czy Trelegy, mogą znacząco wpłynąć na sytuację zdrowotną milionów seniorów w USA.

Źródło: The Epoch Times
Foto: istock/gpointstudio/
Czytaj dalej

News USA

W ciągu 2 miesięcy federalnych działań w Memphis zatrzymano ponad 3 100 osób

Opublikowano

dnia

Autor:

Federalne władze poinformowały, że w ramach trwającej od dwóch miesięcy operacji Memphis Safe Task Force dokonano ponad 3 100 aresztowań, odnaleziono 121 zaginionych dzieci oraz zabezpieczono ponad 500 nielegalnych sztuk broni.

Operacja rozpoczęła się po podpisaniu memorandum przez Prezydenta Donalda Trumpa w połowie września 2025 roku, mającego na celu zwalczanie przemocy w mieście, które w 2024 roku miało najwyższy wskaźnik przestępczości z użyciem przemocy wśród dużych miast USA.

Spadek przestępczości w rekordowym tempie

Podczas konferencji prasowej 24 listopada w Memphis, Prokurator Generalna Pam Bondi przedstawiła szczegółowe dane z 56 dni działań task force:

Wskaźnik przestępczości Spadek rok do roku
Zabójstwa –48%
Napaści seksualne –49%
Rabunki –61%
Ogółem przestępstwa poważne –45%

Gubernator Tennessee Bill Lee dodał, że: „Wskaźnik zabójstw spadł o połowę, a poziom przestępczości w Memphis jest najniższy od 20 lat.

Skład operacji

Memphis Safe Task Force działa przy wsparciu National Guard oraz przedstawicieli kluczowych agencji federalnych: FBI, Drug Enforcement Administration (DEA), Immigration and Customs Enforcement (ICE) oraz U.S. Marshals Service.

Przestępczość w Memphis

Według danych FBI analizowanych przez SafeHome.org, Memphis miało w 2024 roku najwyższy wskaźnik zabójstw w USA – 40,6 na 100 000 mieszkańców, bijąc Baltimore (34,8) i Detroit (31,2). Od 2018 do 2024 roku zabójstwa wzrosły o 33%, a ciężkie napady o 41%.

Głosy sprzeciwu na miejscu

Mimo pozytywnych statystyk, obecność sił federalnych i Gwardii Narodowej budzi kontrowersje. Przewodniczący Rady Miasta Memphis J. Ford Canale przypomniał historyczne skojarzenia lokalnej społeczności:

„Dla wielu mieszkańców Memphis sama wzmianka o Gwardii Narodowej przywołuje bolesne wspomnienia z 1968 roku. Wysyłanie wojsk to co najwyżej rozwiązanie krótkoterminowe.”

Co dalej?

Operacja trwa, a według władz federalnych jest częścią szerszego planu przeciwdziałania przestępczości i nielegalnej migracji. Podobne działania prowadzone są także m.in. w Chicago, Los Angeles i Waszyngtonie. Władze rozważają dalsze wsparcie Memphis i być może ponowną mobilizację agentów na wiosnę.

Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube
Czytaj dalej

News USA

Od 1 stycznia drożeje wstęp do Parków Narodowych USA dla turystów zagranicznych

Opublikowano

dnia

Autor:

Od 1 stycznia 2026 roku zagraniczni turyści odwiedzający amerykańskie parki narodowe będą musieli zapłacić 100 dolarów za osobę za wejście do wybranych najpopularniejszych lokalizacji. Zmiana dotyczy 11 parków, w tym m.in. Grand Canyon, Yellowstone oraz Yosemite. Opłaty dla obywateli USA pozostaną bez zmian.

Wprowadzona zostanie również różnica w cenie rocznego karnetu: 250 USD dla turystów zagranicznych i 80 USD dla rezydentów USA. Dodatkowo dni bez opłat będą dostępne wyłącznie dla mieszkańców Stanów Zjednoczonych.

Powody wprowadzenia nowych zasad

Departament Spraw Wewnętrznych USA uzasadnia decyzję koniecznością:

  • zrekompensowania strat finansowych i szkód poniesionych podczas ostatniego rządowego shutdownu,
  • poprawy infrastruktury turystycznej,
  • odbudowy kadry parków po znaczących cięciach budżetowych i redukcji zatrudnienia.

Według szacunków resortu, dodatkowe opłaty od turystów zagranicznych mogą przynieść ponad 90 mln dolarów rocznie.

Kontekst polityczny

Zmiany wynikają z lipcowego rozporządzenia Prezydenta Donalda Trumpa, który nakazał zwiększenie opłat dla cudzoziemców, oraz zapewnienie „preferencyjnego traktowania” obywatelom USA w dostępie do atrakcji, także w systemach rezerwacji czy losowań.

W oficjalnych komunikatach pojawiły się hasła, takie jak „America-first entry fee policies” oraz „AMERICANS FIRST”, co sugeruje ukierunkowanie polityki parków na pierwszeństwo dla mieszkańców kraju.

Skala zjawiska

W 2018 roku ponad 14 milionów zagranicznych turystów odwiedziło parki i pomniki narodowe USA. W 2024 roku 15% odwiedzających Yellowstone stanowili obcokrajowcy (w 201830%).

grand canyon

Nowa polityka może mieć wpływ na ruch turystyczny z zagranicy i decyzje podróżnicze nawiązujące do odwiedzin parków jako jednego z symboli przyrody Ameryki.

Dni bezpłatnego wstępu tylko dla mieszkańców USA

Przyszłoroczny harmonogram obejmuje tzw. „resident-only patriotic fee-free days”, np. Veterans Day, który dotychczas był dniem darmowego wstępu dla wszystkich zwiedzających.


Zmiany mogą znacząco wpłynąć na planowanie podróży do USA w 2026 roku, szczególnie przez zagranicznych turystów zainteresowanych wizytą w parkach narodowych.

Źródło: cbs
Foto: istock/MargaretW/
Czytaj dalej
Reklama

Popularne

Kalendarz

kwiecień 2025
P W Ś C P S N
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930  

Nasz profil na fb

Popularne w tym miesiącu