News USA
Polski dług publiczny przekroczył 2 biliony złotych — to rekordowy wzrost w 2024 r.
W 2024 roku publiczne zadłużenie Polski po raz pierwszy w historii przekroczyło poziom 2 bilionów złotych, osiągając 2,01 biliona zł (466 mld euro), co odpowiada 55,3% produktu krajowego brutto (PKB) — wynika z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), opracowanych zgodnie z unijną metodologią ESA.
Ten historyczny poziom zadłużenia to efekt największego rocznego wzrostu nominalnego długu w historii Polski — o ponad 320 miliardów złotych, czyli o 19% rok do roku. Szybsze tempo wzrostu zanotowano tylko w pandemicznym roku 2020, gdy dług zwiększył się o 28%.
Inwestycje obronne i infrastrukturalne głównym czynnikiem wzrostu zadłużenia
Zwiększone potrzeby finansowe państwa wynikały głównie z rosnących nakładów na obronność oraz infrastrukturę. Jednocześnie nominalny PKB Polski osiągnął rekordowe 3,64 biliona złotych w 2024 roku.
W ślad za wzrostem zadłużenia poszedł także deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych, który sięgnął 239,8 miliarda złotych, czyli 6,6% PKB. To znaczący wzrost względem 2023 roku, gdy deficyt wynosił 5,3% PKB, i najwyższy poziom od czasu pandemicznego roku 2020 (6,9%).
Wskaźnik zadłużenia wyższy niż zakładały prognozy rządowe
Według wcześniejszych prognoz Ministerstwa Finansów, dług publiczny miał wynieść 54,6% PKB w 2024 roku, a w kolejnych latach stopniowo rosnąć: do 58,4% w 2025 r., 61,3% w 2027 r., z planowanym lekkim spadkiem do 61,2% w 2028 r.
Resort finansów przewidywał także mniejszy deficyt, na poziomie 5,5% PKB. Jesienią zaprezentowano plan stopniowego ograniczenia deficytu, tak aby w 2030 roku zejść poniżej unijnego progu 3%.
Unijne limity i możliwe wyjątki dla wydatków obronnych
Zgodnie z przepisami fiskalnymi Unii Europejskiej, państwa członkowskie są zobowiązane do utrzymywania deficytu budżetowego poniżej 3% PKB i długu publicznego poniżej 60% PKB. Przekroczenie tych wartości może skutkować uruchomieniem procedury nadmiernego deficytu (EDP).

Jednak w obliczu rosnących nakładów obronnych, szczególnie po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Komisja Europejska rozważa możliwość wyłączenia wydatków na obronność z kalkulacji deficytu, odpowiadając na postulaty państw członkowskich oraz wezwania Prezydenta USA Donalda Trumpa do zwiększenia wydatków NATO do poziomu 5% PKB.
„Sfera fiskalna pozostaje daleka od równowagi, głównie z powodu niezbędnych inwestycji w obronność i infrastrukturę” – ocenili analitycy PKO BP.
Polska w unijnym porównaniu: drugi najwyższy deficyt
Z opublikowanych we wtorek danych Eurostatu wynika, że Polska miała drugi najwyższy deficyt w Unii Europejskiej w 2024 roku, ustępując jedynie Rumunii (9,3% PKB). Kolejne miejsca zajęły Francja (5,8%) i Słowacja (5,3%), przy średniej unijnej na poziomie 3,1%.

W sumie 12 państw członkowskich przekroczyło dopuszczalny próg deficytu, a sześć krajów odnotowało nadwyżki budżetowe, w tym Dania, która może pochwalić się najwyższą – na poziomie 4,5% PKB.
Dług Polski wciąż poniżej średniej UE
Choć zadłużenie Polski znacząco wzrosło, pozostaje ono poniżej unijnej średniej, która w 2024 roku wyniosła 81% PKB. Najwyższy poziom zadłużenia w UE miała Grecja (153,6% PKB), a najniższy — Estonia (23,6%).
Źródło: NFP
Foto: istock/artJazz/Rafal Olkis/diegograndi/
News USA
Departament Energii podpisuje umowy z 24 organizacjami – w tym Microsoft, Google, Nvidią i OpenAI – w ramach „Genesis Mission”
Amerykański Departament Energii (DOE) ogłosił w czwartek zawarcie porozumień z 24 podmiotami — od gigantów technologicznych, takich jak Microsoft, Google, Nvidia, Amazon Web Services i IBM, po startupy i instytuty badawcze — aby wspólnie rozwijać Genesis Mission, ogólnokrajowy program wykorzystujący sztuczną inteligencję do przyspieszania badań naukowych oraz wzmacniania zdolności energetycznych i bezpieczeństwa narodowego USA.
Resort podkreśla, że inicjatywa ma zwiększyć produktywność naukową i zmniejszyć zależność od zagranicznych technologii. Wśród partnerów znalazły się również Intel, Oracle i OpenAI.
Współpraca koncentrować się będzie na rozwoju modeli AI do zastosowań w takich obszarach jak energetyka jądrowa, komputery kwantowe, robotyka czy optymalizacja łańcuchów dostaw. Program realizuje cele zapisane w niedawnym rozporządzeniu wykonawczym, które nakazuje szersze wykorzystanie sztucznej inteligencji w innowacjach energetycznych, zaawansowanej produkcji i obronności.
Genesis Mission bazuje na wcześniejszych partnerstwach DOE z sektorem technologicznym, m.in. przy wdrażaniu systemów superkomputerowych w laboratoriach narodowych Argonne i Los Alamos. Departament zapowiada dalsze rozszerzanie współpracy z uczelniami i organizacjami non-profit, licząc na znaczące przyspieszenie tempa odkryć naukowych.
Foto: istock
News USA
Ford ogranicza plany elektryfikacji. Nie będzie elektrycznego F-150 Lightning
Ford Motor Co. ogłosił w poniedziałek znaczącą korektę swojej strategii elektryfikacji, rezygnując z produkcji w pełni elektrycznego pick-upa F-150 Lightning na rzecz jego wersji o wydłużonym zasięgu, łączącej napęd elektryczny z silnikiem spalinowym. Decyzja zapadła po rosnących stratach finansowych oraz słabnącym popycie na auta elektryczne w USA.
Koncern, który od 2023 r. stracił na działalności związanej z EV już 13 mld dolarów, zapowiedział, że w czwartym kwartale odnotuje dodatkowy 19,5-miliardowy koszt związany z segmentem elektryków.
W ramach zmian Ford przekształci Tennessee Electric Vehicle Center – dotąd kluczowy element kompleksu BlueOval City – w Tennessee Truck Plant, gdzie produkowane będą tańsze, spalinowe ciężarówki. W zakładzie w Ohio powstanie natomiast nowy van w wersji benzynowej i hybrydowej.
„To zmiana wymuszona przez klientów, która ma stworzyć silniejszy, bardziej odporny i rentowny Ford” – oświadczył prezes Jim Farley. Podkreślił, że firma przesuwa kapitał w stronę segmentów o wyższej stopie zwrotu, takich jak pojazdy użytkowe, hybrydy i nowy biznes magazynowania energii.
Ford przewiduje, że do 2030 r. połowa globalnej sprzedaży koncernu będzie pochodzić z hybryd, pojazdów o przedłużonym zasięgu oraz pełnych EV – wobec 17 proc. udziału w tym roku.
Eksperci oceniają, że rezygnacja z elektrycznego F-150 nie jest zaskoczeniem po tym, jak model nie wypełnił założonych mocy produkcyjnych. „To decyzja przesądzająca o przyszłości BlueOval City” – komentował Sam Fiorani z AutoForecast Solutions.
Ford nie jest jedynym producentem modyfikującym plany. Sprzedaż EV w USA wciąż rośnie wolniej, niż oczekiwano – w 2024 r. stanowiły one ok. 8 proc. nowych rejestracji, a potencjalnych nabywców zniechęcają wysoka cena (średnio 58,6 tys. dolarów) i ograniczenia infrastruktury ładowania.

BlueOval_City
Od czasu powrotu Donalda Trumpa do Białego Domu administracja federalna wycofuje wsparcie dla elektromobilności, znosi ulgi podatkowe na EV i luzuje normy emisji oraz zużycia paliwa. Zdaniem analityków połączenie słabszego popytu i bardziej liberalnej polityki klimatycznej skłania producentów do rewizji strategii.
„Elektryki wciąż są przyszłością, ale przejście na nie potrwa dłużej, niż obiecywali producenci” – podkreślił Fiorani.
Foto: Matti Blume, Arctyx creative
News USA
Liczba wniosków o zasiłek dla bezrobotnych spadła o 13 tys., choć rynek pracy słabnie
Z danych Departamentu Pracy wynika, że liczba nowych wniosków o zasiłek dla bezrobotnych spadła w minionym tygodniu o 13 tys., utrzymując się wciąż w historycznie korzystnym przedziale. Jednocześnie rosną obawy o kondycję amerykańskiego rynku pracy.
Tempo zatrudnienia wyraźnie osłabło — od marca średni miesięczny przyrost etatów wynosi zaledwie 35 tys. Ekonomiści wskazują, że wpływ na to mają niepewność związana z taryfami wprowadzonymi przez Prezydenta Donalda Trumpa oraz utrzymujące się skutki wysokich stóp procentowych.
Rezerwa Federalna obniżyła niedawno główną stopę procentową o 0,25 pkt proc., po raz trzeci z rzędu. Szef Fed Jerome Powell podkreślił, że decyzja wynikała z obaw, iż rynek pracy jest słabszy, niż sugerują oficjalne dane — a ostatnie statystyki mogą zostać skorygowane w dół.
W ostatnich tygodniach o planowanych redukcjach zatrudnienia informowały m.in. UPS, General Motors, Amazon i Verizon. Eksperci przypominają, że skutki takich decyzji mogą pojawić się w danych rządowych dopiero po kilku miesiącach.
Foto: istock/Jovanmandic/
-
GOŚCIE BUDZIK MORNING SHOW3 tygodnie temuPielęgnujemy świąteczne tradycje. Patrycja Niżnik zaprasza na Mikołajki i Wigilię
-
News Chicago4 tygodnie temuCeny gazu nie wzrosną w przyszłym roku w Illinois tak bardzo jak chciał Nicor Gas i Ameren
-
News USA2 tygodnie temuRząd wstrzymuje rozpatrywanie wszystkich wniosków imigracyjnych z 19 państw
-
News USA2 tygodnie temuHistoryczne wystąpienie prezydenta: Trump o uroczystości Niepokalanego Poczęcia
-
GOŚCIE BUDZIK MORNING SHOW2 tygodnie temuTomasz Potaczek z Chicago ponownie na podium Mistrzostw Świata w Kettlebell
-
News USA4 tygodnie temuKoniec ulg podatkowych dla osób przebywających nielegalnie w USA
-
News USA2 tygodnie temuUniwersytet Kolorado zapłaci 10,3 mln USD za przymus szczepień przeciw COVID-19
-
NEWS Florida3 tygodnie temuKlientów Florida Power & Light czeka rekordowa podwyżka cen energii elektrycznej










