Osteoporoza to choroba, która dotyka co najmniej jedną na pięć kobiet powyżej 50. roku życia w USA. Problem w tym, że wiele z nich nie zdaje sobie z tego sprawy aż do momentu, gdy dojdzie do złamania kości – najczęściej biodra, nadgarstka lub kręgosłupa. Dlatego U.S. Preventive Services Task Force zaleca, aby kobiety powyżej 65. roku życia regularnie przechodziły badania gęstości kości.

Dlaczego osteoporoza jest niebezpieczna?

Często nazywana „cichą chorobą”, osteoporoza rozwija się bezobjawowo. Jej efektem są osłabione kości, które łatwo ulegają złamaniom, prowadząc do przewlekłego bólu, utraty niezależności, a nawet śmierci. Statystyki są alarmujące – od 21% do 30% osób, które doznały złamania biodra, umiera w ciągu roku od urazu.

Dr Esa Davis z University of Maryland podkreśla, że badania przesiewowe są kluczowe dla wykrycia choroby we wczesnym stadium i zapobieżenia poważnym konsekwencjom zdrowotnym.

Kogo dotyczy ryzyko?

Choć osteoporoza najczęściej dotyka kobiety po menopauzie, choroba nie omija również mężczyzn. Grupy najbardziej narażone to:

• osoby z niską masą ciała,
• osoby z rodzinną historią złamań bioder,
• palacze,
• osoby spożywające nadmierne ilości alkoholu.

W przypadku kobiet poniżej 65. roku życia lekarze mogą zastosować specjalne kwestionariusze oceny ryzyka, aby określić potrzebę wykonania badań gęstości kości.

Badania przesiewowe – co musisz wiedzieć?

Badanie gęstości kości, znane jako densytometria, jest główną metodą wykrywania osteoporozy. Dzięki temu badaniu lekarze mogą ocenić, czy pacjentka jest narażona na ryzyko złamań.

Jednak badania przesiewowe wciąż nie są priorytetem – zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów. Raport z 2023 roku pokazuje, że mniej niż 25% prywatnie ubezpieczonych kobiet powyżej 65. roku życia przeszło badanie gęstości kości. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja mężczyzn – są badani znacznie rzadziej.

Czy leki odchudzające zwiększają ryzyko osteoporozy?

W ostatnich latach popularność zyskały leki wspomagające odchudzanie, takie jak semaglutyd (Ozempic, Wegovy) i tirzepatid (Zepbound). Choć ich wpływ na kości nie został w pełni zbadany, istnieją obawy, że szybka utrata wagi może negatywnie wpłynąć na gęstość kości.

Dr Christopher McGowan podkreśla, że osoby powyżej 65. roku życia, planujące rozpoczęcie terapii odchudzającej, powinny wykonać badanie gęstości kości, jeśli nie zrobiono tego wcześniej.

Czy osteoporozy można uniknąć?

Osteoporoza to choroba przewlekła, ale można jej zapobiegać i skutecznie ją leczyć. Dr Felicia Cosman, ekspertka w dziedzinie zdrowia kości, radzi:

• Stosuj zdrową dietę bogatą w owoce, warzywa i produkty z dużą zawartością wapnia, takie jak mleko, jogurt i ser.
• Unikaj nadmiernego spożycia alkoholu i palenia papierosów.
• Bądź aktywny fizycznie, szczególnie ćwicząc z obciążeniem i wykonując trening siłowy.

Dla osób z zaawansowaną osteoporozą zaleca się również stosowanie leków wzmacniających kości, które mogą zmniejszyć ryzyko złamań nawet o 50–66%.

Rola witaminy D i wapnia

Odpowiednia ilość wapnia i witaminy D jest kluczowa dla zdrowia kości. Witaminę D można pozyskiwać z pożywienia, suplementów lub światła słonecznego. Dr Cosman zaleca dawki 800–1000 IU witaminy D dziennie dla osób po 50. roku życia.

Zadbaj o swoje kości już dziś

Osteoporozie można zapobiec, a jej skutki znacząco złagodzić. Wczesne wykrycie choroby i odpowiednie leczenie są kluczowe, aby cieszyć się pełnią życia przez wiele lat. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o badaniach przesiewowych i podejmij kroki, które ochronią Twoje kości.

Źródło: nbc
Foto: istock/PeopleImages/Bigmouse108/ monticelllo/demaerre/

David Lynch, reżyser, który zdobył światową sławę dzięki swoim mrocznym i surrealistycznym filmom, zmarł zaledwie kilka dni przed swoimi 79. urodzinami. Jego rodzina ogłosiła smutną wiadomość w poście na Facebooku, który opublikowano w czwartek. Choć przyczyna śmierci nie została od razu ujawniona, wiadomo, że Lynch zmagał się z rozedmą płuc, o czym sam wielokrotnie wspominał publicznie.

„Docenilibyśmy trochę prywatności w tym momencie. Teraz, gdy go już nie ma z nami, na świecie powstała wielka dziura. Ale jak mawiał, „Patrz na pączka, a nie na dziurę”” – brzmiał emocjonalny post rodziny. „To piękny dzień, ze złotym słońcem i błękitnym niebem przez całą drogę” – dodała rodzina, odnosząc się do filozofii życia reżysera, który często szukał piękna w najmniejszych detalach.

David Lynch, urodzony 20 stycznia 1946 roku, to artysta, który wywarł niezatarte ślady na historii kina.

Już w latach 70-tych wstrząsnął światem filmu swoim debiutanckim „Eraserhead” – surrealistycznym dziełem, które dało mu status reżysera o wyjątkowej wrażliwości artystycznej i zdolności do przenoszenia widzów w mroczne, psychologiczne światy.

W jego filmach rzeczywistość często zderzała się z niepokojącymi snami, a granica między tym, co prawdziwe, a tym, co wyimaginowane, stawała się coraz bardziej płynna.

David Lynch zyskał międzynarodową sławę dzięki kultowym produkcjom, takim jak „Blue Velvet” (1986) i „Mulholland Drive” (2001), które do dziś uważane są za jedne z najważniejszych w historii kina.

Jego twórczość była również obecna w telewizji, gdzie seria „Twin Peaks” zrewolucjonizowała sposób opowiadania historii w medium telewizyjnym. Ekstrawagancki miks tajemnicy, zbrodni i surrealizmu w „Twin Peaks” na zawsze zmienił oblicze seriali, czyniąc go jednym z najbardziej wpływowych reżyserów telewizyjnych w historii.

Nie tylko jego filmy, ale także sposób pracy reżysera, pełen artystycznej odwagi i gotowości do przekraczania granic, zainspirowały pokolenia twórców.

Lynch był mistrzem w łączeniu kina gatunkowego z eksperymentalną formą, tworząc dzieła, które wymagały od widza pełnej uwagi i gotowości do zanurzenia się w jego niezwykłym świecie.

Warto również przypomnieć inne jego niezwykłe osiągnięcia filmowe. „Wild at Heart” (1990) to kryminał o mocnym ładunku emocjonalnym, który zdobył Złotą Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes. „The Elephant Man” (1980), dramat biograficzny o życiu Johna Merricka, zyskał uznanie krytyków i cztery nominacje do Oscara, w tym za najlepszy film.

Z kolei „The Straight Story” (1999), subtelny film o podróży starszego mężczyzny przez Amerykę, był jednym z jego nielicznych dzieł, które nie wykraczały poza kategorię G, czyli dla wszystkich.

David Lynch pozostawił po sobie niezatarte ślady w kinie i telewizji, zmieniając sposób, w jaki opowiadamy historie i postrzegamy świat. Jego unikalne podejście do tworzenia, pełne tajemniczości, dziwności i głębokiej refleksji nad ludzką naturą, sprawiło, że stał się jednym z najwybitniejszych reżyserów swojego pokolenia.

Śmierć Lyncha to wielka strata dla świata sztuki filmowej, ale jego filmy i seriale pozostaną z nami na zawsze, przypominając o tym, jak ważne jest patrzenie na „pączka, a nie dziurę”.

O jego przestrodze dla palaczy pisaliśmy 15 listopada.

Źródło: AP
Foto: YouTube

W środowy wieczór prezydent Joe Biden wygłosił pożegnalne przemówienie do narodu, kończąc swoją ponad pięćdziesięcioletnią karierę w służbie publicznej. Przemawiając z Gabinetu Owalnego, na kilka dni przed przekazaniem władzy prezydentowi-elektowi Donaldowi Trumpowi, Biden skierował do Amerykanów ostrzeżenie przed rosnącymi zagrożeniami dla demokracji, wynikającymi z koncentracji władzy i bogactwa w rękach nielicznych.

„Dziś w Ameryce kształtuje się oligarchia ekstremalnego bogactwa i wpływów, która zagraża naszej demokracji oraz podstawowym prawom i wolnościom obywatelskim” – podkreślił Joe Biden. „Jeżeli nie powstrzymamy tego trendu, przyszłość równych szans dla każdego stanie pod znakiem zapytania”.

W przemówieniu Prezydent Biden nawiązał do słów prezydenta Dwighta Eisenhowera, który w 1961 roku przestrzegał przed „kompleksem militarno-przemysłowym”. Biden wyraził swoje obawy dotyczące współczesnego odpowiednika tego zjawiska – „kompleksu technologiczno-przemysłowego”.

Według prezydenta rozwój technologii może zagrażać prawom obywatelskim i podważać demokratyczne fundamenty, jeśli nie zostanie odpowiednio nadzorowany. „Postęp technologiczny powinien służyć społeczeństwu, a nie skupiać władzę w rękach kilku jednostek” – zaznaczył Biden.

Dziedzictwo Bidena i kontekst polityczny

Joe Biden opuszcza Biały Dom w cieniu swojego politycznego rywala Donalda Trumpa. Choć Biden nie wymienił Trumpa z nazwiska, wyraźnie wskazał na zagrożenia wynikające z silnego powiązania polityki z najbogatszymi elitami i korporacjami technologicznymi.

Prezydent odniósł się również do wsparcia finansowego, jakie miliarderzy, tacy jak Elon Musk czy Mark Zuckerberg, udzielili Trumpowi.Zarzucił także platformom społecznościowym szerzenie dezinformacji, co, jak twierdzi, utrudniło skuteczną komunikację z wyborcami podczas jego kadencji.

„Musimy chronić nasz system demokratyczny przed erozją, której przyczyną jest koncentracja władzy i dezinformacja” – apelował prezydent.

Model pokojowego przekazania władzy

W swoim wystąpieniu Joe Biden podkreślił znaczenie pokojowego przekazania władzy, co uznał za fundament amerykańskiej demokracji. Jego administracja prowadziła intensywną współpracę z zespołem Trumpa, m.in. w zakresie negocjacji pokojowych na Bliskim Wschodzie.

Jednocześnie prezydent zaproponował poprawkę do konstytucji, która zakończyłaby immunitet urzędujących prezydentów, wskazując na potrzebę większej odpowiedzialności najwyższych urzędników państwowych.

Papież Franciszek i Prezydent Joe Biden, 14 czerwca 2024 r. po sesji na szczycie G7, który odbył się w dniach 13–15 czerwca w Apulii na południu Włoch

Dziedzictwo w liczbach i działaniach

Joe Biden przypomniał o kluczowych inicjatywach swojej administracji, w tym o bilionowych inwestycjach w infrastrukturę, rozwój energetyki odnawialnej i edukację. „Potrzeba czasu, by poczuć pełne efekty naszych działań, ale nasiona zmian już kiełkują” – powiedział.

Choć wielu Amerykanów jeszcze nie odczuło bezpośrednich skutków tych działań, Biden wyraził nadzieję, że jego polityka będzie owocować przez dekady.

Joe Biden i Jimmy Carter

Osobista chwila refleksji

Przemówienie Prezydenta Bidena było również osobistym momentem refleksji nad jego pięcioma dekadami życia publicznego. Od najmłodszego senatora w historii po dwie kadencje jako wiceprezydent i późniejsze zwycięstwo nad Donaldem Trumpem w 2020 roku – Biden przypomniał o swoich dokonaniach i trudnościach, z jakimi przyszło mu się zmierzyć.

Przemawiając z biurka Resolute, w otoczeniu zdjęć swojej rodziny, podkreślił rolę wiceprezydent Kamali Harris, określając ją jako „przyjaciela i sojusznika na całe życie”. Wzruszona Jill Biden, pierwsza dama, w pewnym momencie ujęła dłoń Harris, symbolizując jedność i wsparcie.

Podsumowanie i wezwanie do czujności

Kończąc przemówienie, Prezydent Joe Biden wezwał Amerykanów do zachowania czujności w obronie demokracji w czasach szybkich zmian technologicznych i społecznych.

„Nasza demokracja to nasz największy skarb – brońmy jej przed każdym zagrożeniem” – zakończył.

Pomimo trudności i wyzwań, Biden zaznaczył, że wierzy w siłę amerykańskiego społeczeństwa i możliwość budowy lepszej przyszłości. „Jestem dumny z tego, co razem osiągnęliśmy, i pełen nadziei na to, co jeszcze przed nami” – dodał na zakończenie swojego ostatniego przemówienia jako prezydent Stanów Zjednoczonych.

Źródło: AP
Foto: YouTube, vatican media, Official White House Photo by Oliver Contreras, The White House