Strzelanina w szkole chrześcijańskiej Abundant Life w Madison, Wisconsin, wstrząsnęła społecznością, pozostawiając za sobą trzy ofiary śmiertelne i dwóch rannych uczniów w stanie krytycznym. 15-letnia Natalie Rupnow, zabiła nauczycielkę oraz 14-letnią uczennicę, a następnie popełniła samobójstwo. Śledczy nadal próbują ustalić motyw działania dziewczynki, która przyniosła do szkoły dwie sztuki broni i miała kontakt z mężczyzną z Kalifornii planującym atak terrorystyczny.

Do tragedii doszło w poniedziałek w godzinach porannych. W wyniku strzelaniny zginęła 14-letnia Rubi Patricia Vergara, uczennica pierwszej klasy liceum, opisywana jako utalentowana artystka, miłośniczka literatury i muzyki. Drugą ofiarą była 42-letnia Erin Michelle West, nauczycielka zastępcza, która pracowała w szkole od trzech lat. Dwóch innych uczniów wciąż walczy o życie w szpitalu.

Motywy nastolatki pozostają tajemnicą

Policja w Madison, wspierana przez FBI, analizuje zapisy internetowe i prowadzi rozmowy z rodzicami oraz rówieśnikami sprawczyni. Szef policji Shon Barnes przyznał, że dokładny motyw działania 15-latki może nigdy nie zostać ujawniony.

„Nie wiemy, czy ten atak był zaplanowany z wyprzedzeniem, czy wynikał z nagłego impulsu,” – powiedział Barnes. – „Fakt, że przyniosła broń do szkoły, wskazuje na pewien stopień planowania.”

Powiązania z podejrzanym z Kalifornii

W śledztwie odkryto, że Natalie Rupnow była w kontakcie z 20-letnim mężczyzną z Carlsbad w Kalifornii, który według władz planował atak na budynek rządowy. Dokumenty sądowe ujawniają, że mężczyzna miał zamiar przeprowadzić masową strzelaninę, a rozmowy z Rupnow dotyczyły wspólnych działań z użyciem broni i materiałów wybuchowych.

Sąd w Kalifornii wydał wobec niego nakaz na mocy tzw. prawa „czerwonej flagi”, zobowiązując go do oddania broni i amunicji policji. Szczegóły dotyczące planów zamachowca oraz charakteru jego kontaktów z Rupnow pozostają nieujawnione.

Natalie Rupnow mieszkała głównie z ojcem po rozwodzie rodziców, którzy mają wspólną opiekę nad córką. Dokumenty rozwodowe wskazują, że była na terapii w 2022 roku, choć nie podano powodów. Policja bada, jak nastolatka weszła w posiadanie broni i czy rodzice mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności. Na tym etapie nie postawiono im żadnych zarzutów.

Szkoła Abundant Life, oferująca edukację od przedszkola do liceum, skupia około 420 uczniów. Dyrektor ds. komunikacji Barbara Wiers wyraziła głęboki żal z powodu tragedii. – „Nasze serca są ciężkie z powodu tych strat,” – napisała w oświadczeniu. Placówka zapewnia wsparcie psychologiczne dla uczniów, nauczycieli i rodziców.

Rzadko spotykane zjawisko: kobiety jako sprawczynie strzelanin

Eksperci podkreślają, że strzelaniny szkolne z udziałem nastoletnich dziewcząt są wyjątkowo rzadkie. Według Davida Riedmana, twórcy bazy danych K-12 School Shooting Database, większość takich ataków w USA popełniają chłopcy w wieku nastoletnim lub dwudziestokilkuletnim. – „To zdarzenie wykracza poza typowe wzorce, które obserwujemy w tego rodzaju tragediach,” – powiedział Riedman.

Z analizy FBI wynika, że w latach 2000–2019 tylko 13 z 345 aktywnych strzelców było kobietami. Dane o masowych strzelaninach są równie jednoznaczne: od 1966 roku kobiety stanowiły zaledwie 2,3% wszystkich sprawców.

Specjaliści, tacy jak Jillian Peterson z Violence Prevention Project, wskazują, że mężczyźni częściej niż kobiety obwiniają innych za swoje problemy i przekuwają gniew w akty przemocy. Ponadto, według badań, kobiety preferują mniej bezpośrednie formy agresji i rzadziej wybierają broń palną jako narzędzie przemocy.

Erin Michelle West i Rubi Patricia Vergara – śmiertelne ofiary strzelaniny w Madison

Motywy i możliwe inspiracje

Eksperci zwracają uwagę, że napastnicy szkolni często studiują wcześniejsze przypadki masowych strzelanin, traktując je jako wzór. Dziewięć zidentyfikowanych dziewcząt, które dopuściły się strzelanin w szkołach od 1999 roku, wykazywało podobne zainteresowanie analizą takich zdarzeń.

Brak pełnych danych o motywach 15-letniej napastniczki z Madison pozostawia wiele pytań bez odpowiedzi. Niemniej, tragedia ta podkreśla potrzebę większej uwagi na kwestie zdrowia psychicznego młodzieży oraz monitorowania potencjalnych sygnałów ostrzegawczych.

Strzelaniny w szkołach: Narastający problem w USA

Wydarzenie to jest jednym z ponad 320 incydentów z użyciem broni, które miały miejsce w amerykańskich szkołach w 2024 roku. Każdy taki przypadek zwiększa presję na władze, by wdrożyć skuteczniejsze środki zapobiegania przemocy.

Badania sugerują, że kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych u uczniów, takich jak wycofanie społeczne, wybuchy gniewu czy zainteresowanie bronią. Istotna jest także edukacja rodziców, nauczycieli i rówieśników w zakresie identyfikacji takich zachowań oraz dostęp do wsparcia psychologicznego.

Przykłady z przeszłości

Kobiety jako sprawczynie strzelanin to zjawisko niezwykle rzadkie, choć w historii USA można znaleźć kilka takich przypadków. Najbardziej znany to atak Brendy Spencer w 1979 roku, która otworzyła ogień do dzieci przed szkołą w San Diego, zabijając dwie osoby. Jej słowa — „Nie lubię poniedziałków” — stały się symbolem brutalnej bezsensowności takich aktów przemocy.

W ostatnich latach doszło do kilku innych incydentów, takich jak strzelanina w siedzibie YouTube w Kalifornii w 2018 roku czy atak w centrum dystrybucyjnym Rite Aid w tym samym roku. W obu przypadkach sprawczynie zmagały się z osobistymi problemami i frustracją, które mogły wpłynąć na ich decyzje.

Społeczne konsekwencje

Strzelanina w Madison to nie tylko osobista tragedia dla rodzin ofiar i społeczności szkolnej, ale także sygnał alarmowy dla całego kraju. W obliczu rosnącej liczby takich incydentów pilne staje się wprowadzenie skutecznych reform, które nie tylko zwiększą bezpieczeństwo w szkołach, ale także lepiej wskażą młodzieży alternatywne sposoby radzenia sobie z problemami emocjonalnymi i społecznymi.

Źródło: npr
Foto: YouTube, Abundant Life School

W środę Senat Stanów Zjednoczonych uchwalił roczną ustawę finansującą obronność, która wprowadza istotne zmiany w polityce wojskowej. National Defense Authorization Act NDAA, o budżecie wynoszącym 895 miliardów dolarów, przewiduje między innymi znaczne podwyżki płac dla młodszych żołnierzy oraz inicjatywy mające przeciwdziałać rosnącemu wpływowi Chin.

Ustawa National Defense Authorization Act NDAA zawiera także zapisy ograniczające dostęp do procedur zmiany płci dla dzieci żołnierzy, które wywołały ostry sprzeciw części Demokratów. O sporze dotyczącym tej kwestii informowaliśmy 13 grudnia.

Rekordowe podwyżki płac i wyzwania budżetowe

Ustawa zakłada 14,5% podwyżki dla młodszych żołnierzy oraz 4,5% dla pozostałych członków sił zbrojnych. Wzrost płac ma poprawić jakość życia wojskowych, zwłaszcza w kontekście rosnących kosztów życia i trudności, z jakimi borykają się rodziny żołnierzy, często korzystające z banków żywności.

Mimo tych podwyżek, liderzy Republikanów, w tym senator Roger Wicker, uznali 1-procentowy wzrost ogólnych wydatków obronnych za niewystarczający w obliczu rosnących globalnych zagrożeń. W przyszłym roku zamierzają naciskać na dalsze zwiększenie wydatków na obronność.

Rywalizacja z Chinami: nowe technologie i wsparcie dla Tajwanu

Znaczna część budżetu zostanie przeznaczona na działania mające przeciwdziałać rosnącej potędze Chin. Plan obejmuje stworzenie funduszu, który umożliwi przekazywanie zasobów wojskowych na Tajwan, oraz inwestycje w nowe technologie, takie jak sztuczna inteligencja, oraz zwiększenie krajowej produkcji amunicji.

W odpowiedzi na rosnące obawy dotyczące chińskiego wpływu, ustawa rozszerza także zakaz zakupu chińskich produktów przez wojsko. Obejmuje on teraz m.in. technologie dronów oraz codzienne towary, takie jak czosnek. Chińskie ministerstwo spraw zagranicznych skrytykowało te działania, nazywając je „absurdalnymi”.

Kontrowersje wokół polityki społecznej

Największe podziały w Kongresie dotyczyły zapisów ograniczających dostęp dzieci żołnierzy do opieki medycznej związanej z dysforią płciową. Zgodnie z nowymi przepisami, wojskowy system opieki zdrowotnej TRICARE nie będzie pokrywał kosztów procedur zmiany płci, które mogłoby prowadzić do sterylizacji dzieci poniżej 18. roku życia.

Organizacje takie jak American Civil Liberties Union wezwały prezydenta Joe Bidena do zawetowania ustawy.

Pomimo tego sporu, ustawa National Defense Authorization Act NDAA została przyjęta znaczącą większością głosów w Senacie (85-14) i skierowana do podpisu prezydenta. Lider większości senackiej Chuck Schumer podkreślił, że choć dokument nie jest doskonały, zawiera kluczowe rozwiązania w obszarze bezpieczeństwa narodowego i rywalizacji z Chinami.

Źródło: AP
Foto: YouTube, US Army

W 2025 roku wiek pełnego przejścia na emeryturę w systemie Social Security (FRA) ponownie wzrośnie, co oznacza, że osoby planujące emeryturę będą musiały dłużej czekać na maksymalne świadczenia. Ta zmiana, wynikająca z reform wprowadzonych w latach 80-tych, ma na celu dostosowanie systemu do demograficznych i finansowych wyzwań.

Pełny wiek emerytalny, który początkowo wynosił 65 lat, został stopniowo podwyższony na mocy reformy Social Security z 1983 roku. W 2025 roku FRA wzrośnie do 66 lat i 10 miesięcy dla osób urodzonych w 1959 roku. Osoby te będą mogły ubiegać się o pełne świadczenia od listopada 2025 roku.

Choć minimalny wiek, w którym można ubiegać się o świadczenia Social Security, wynosi 62 lata, wcześniejsze przejście na emeryturę wiąże się z trwałym obniżeniem świadczeń – nawet o 30%. Z drugiej strony, opóźnienie wypłat może przynieść korzyści finansowe, ponieważ program oferuje premię w wysokości 8% rocznie za odroczenie świadczeń do wieku 70 lat.

Reforma z 1983 roku przewiduje, że ostatni wzrost wieku emerytalnego FRA nastąpi w 2027 roku, gdy wiek pełnej emerytury osiągnie 67 lat. Dotknie to pracowników urodzonych w 1960 roku lub później, którzy będą musieli poczekać do swoich 67. urodzin na pełne świadczenia.

Korekta kosztów utrzymania (COLA) w 2025 roku

Aby uwzględnić inflację, świadczenia Social Security wzrosną o 2,5% w ramach korekty kosztów utrzymania (COLA). Choć to najmniejszy wzrost od 2021 roku, nadal ma on chronić siłę nabywczą emerytów w obliczu rosnących cen. Nowa COLA wejdzie w życie w styczniu 2025 roku.

Wyzwania finansowe programu

Social Security finansowany jest głównie z podatków od wynagrodzeń, jednak malejąca liczba pracowników przypadających na jednego emeryta stwarza presję na budżet programu. Według Komitetu na rzecz Odpowiedzialnego Budżetu Federalnego (CRFB), fundusz powierniczy Old-Age and Survivors Insurance Trust Fund może zostać wyczerpany już w 2033 roku.

W takim przypadku świadczenia zostaną automatycznie obniżone o 21%, co oznaczałoby redukcję o około 16 500 USD rocznie dla typowej pary o dwóch dochodach lub 12 400 USD dla pary o jednej emeryturze.

Potrzeba reform

Starzenie się populacji i przechodzenie na emeryturę pokolenia baby boomers wskazują na konieczność reform systemu Social Security. Decyzje w tej sprawie będą kluczowe dla przyszłości milionów Amerykanów zależnych od tych świadczeń w okresie emerytalnym.

Źródło: foxbusiness
Foto: istock/gpointstudio/ SeventyFour/