Po latach względnej stabilności finansowej Illinois, administracja gubernatora J.B. Pritzkera ogłosiła prognozę budżetową, według której w nadchodzącym roku fiskalnym stan może zmierzyć się z deficytem wynoszącym ponad 3 miliardy dolarów. To zdecydowane odejście od dotychczasowej sytuacji, w której Illinois regularnie notowało nadwyżki budżetowe, i jednocześnie znaczące wyzwanie dla Pritzkera, który rozważa start w wyborach na trzecią kadencję w 2026 r.

Według szacunków, przy obecnym poziomie wydatków i bez nowych źródeł dochodu, budżet zakończy się deficytem w wysokości 3,17 miliarda dolarów na koniec roku fiskalnego 2026. Okres ten będzie kluczowy, gdyż przypada na moment intensyfikacji kampanii wyborczej w wyścigu o fotel gubernatora.

Administracja Pritzkera stoi przed trudnym wyborem: czy zdecydować się na podwyżki podatków i opłat, ograniczyć wydatki, czy może skorzystać z dostępnych rezerw, takich jak fundusz kryzysowy o wartości 2,2 miliarda dolarów. Na stole są także opcje opóźnień w płatnościach dla dostawców stanowych lub kombinacja kilku z tych strategii.

„Zrównoważenie wydatków w sytuacji stagnacji przychodów to duże wyzwanie, ale gubernator jest zobowiązany do działań mających na celu dalsze poprawienie sytuacji finansowej Illinois. Starania o utrzymanie stabilności finansowej są dla niego priorytetem od objęcia urzędu w 2019 roku,” podkreśliło w piątek jego biuro. „Jednak finansowanie nowych programów będzie bardzo ograniczone”.

Republikanie krytykują politykę wydatków Pritzkera

Nowa prognoza budżetowa spotkała się z ostrą krytyką ze strony Republikanów. Stanowy senator Chapin Rose, reprezentujący Republikanów w senackiej Appropriations Committee, skrytykował politykę wydatkową Pritzkera.

„Przez pierwsze 6 lat swoich rządów wydawał pieniądze jak pijany żeglarz. I oto tu jesteśmy,” powiedział Rose.

Rose zwrócił też uwagę na rosnącą niechęć podatników do dalszego podnoszenia podatków.

„Mieszkańcy Illinois są już na granicy wytrzymałości, jeśli chodzi o dodatkowe obciążenia podatkowe,” stwierdził. „Ale to nie oznacza, że postępowi Demokraci nie zdecydują się na kolejne podwyżki. Wystarczy porozmawiać z kimkolwiek, kto poszedł ostatnio do sklepu spożywczego – ceny są wystarczająco wysokie, żeby martwić się o dalsze obciążenia”.

Zmniejszone przychody i rosnące wydatki

Biuro ds. Zarządzania i Budżetu przewiduje, że przychody z podatku od sprzedaży – jednego z kluczowych źródeł dochodów stanowych – mogą nieznacznie spaść w 2026 roku. Z drugiej strony po stronie wydatków planowane są znaczące wzrosty.

Największe koszty wiążą się z finansowaniem edukacji, usług socjalnych oraz ubezpieczeń zdrowotnych dla pracowników stanowych, sędziów, ustawodawców i ich rodzin.

Zapytany o możliwość wprowadzenia nowych podatków, aby pokryć deficyt, rzecznik gubernatora zaznaczył, że obecna prognoza jest jedynie szacunkiem i gubernator będzie dążył do przedstawienia zrównoważonego budżetu.

Przyszłość Illinois: ograniczone możliwości i niepewność

Choć Illinois od lat zmagało się z problemami finansowymi, administracja Pritzkera odnotowała postęp, częściowo dzięki wzrostowi przychodów z federalnych funduszy pomocowych w czasie pandemii oraz wyższym wpływom z podatków w okresie boomu gospodarczego.

Teraz jednak te stabilizujące czynniki zanikają, a przed stanem pojawiają się nowe wyzwania związane z przewidywaną stagnacją gospodarczą.

Dalsze decyzje, jakie podejmie gubernator, mogą mieć nie tylko wpływ na kondycję finansową stanu, ale również na jego polityczne szanse w wyborach w 2026 roku.

Źródło: WBEZ
Foto: Illinois Governor, istock/Nodar Chernishev/Tzido