Kościół

Jak Jezus rozumiał post – żydowska koncepcja postu dziś i w przeszłości

Opublikowano

1 rok temu

dnia

18 lutego 2024

Autor:

bwyderka

W judaizmie post jest pragnieniem oczyszczenia i zbliżenia się do Boga. Jego celem jest nawrócenie. Sam post jest bezużyteczny, jeśli nie prowadzi do porzucenia swoich złych uczynków – podkreślił Shlomo Libertovski w komentarzu dla Centrum Heschela KUL do Ewangelii pierwszej niedzieli Wielkiego Postu, tłumacząc, jak w judaizmie postrzegany był i jest obecnie post.

Publikujemy pełną treść komentarza:

Post w Judaizmie

W Ewangelii według Marka jest napisane, że Jezus spędził czterdzieści dni na pustyni. Z innych Ewangelii wiemy, że podczas tego czasu także pościł. W Kościele mówi się o czterdziestu dniach postu w okresie poprzedzającym Wielkanoc.

W judaizmie ta’anit jest dniem postu o znaczeniu religijnym. W roku przypada sześć stałych dni postu: Jom Kippur, który jest obowiązkiem wynikającym z Tory – jego celem jest pokuta i zadośćuczynienie za grzechy. Jest post dziewiątego dnia miesiąca Aw, siedemnastego dnia miesiąca Tammuz, post Gedaliasza i dziesiątego dnia miesiąca Tewet. Są to posty żałobne wynikające z nieszczęśliwych wydarzeń, które wydarzyły się w tych dniach. Jest też post królowej Estery, który upamiętnia post podjęty przez Żydów z Suzy po rozesłaniu dekretów o zagładzie Żydów przez Hamana.

Estera powiedziała: „Idź, zgromadź wszystkich Żydów, którzy znajdują się w Suzie. Pośćcie za mnie, nie jedząc i nie pijąc trzy dni, nocą i dniem. Ja też i dziewczęta moje będziemy pościły podobnie” – Est 4,16. W dniu sądu i pojednania (Jom Kippur) celem postu nie jest żałoba, ale עינוי הגוף (inui haguf) ujarzmienie ciała, dosłownie po hebrajsku „męczenie ciała” w celu doświadczenia transcendencji i oczyszczenia duszy.

Księga Zachariasza wspomina o czterech postach w następujący sposób: „Tak mówi Pan Zastępów: Post z czwartego, post z piątego, post z siódmego i post z dziesiątego miesiąca niech się zamieni dla narodu judzkiego w radość, wesele i święto przyjemne” – Za 8,19. Post w czwartym miesiącu odbywał się na pamiątkę zdobycia Jerozolimy, zaś w dziesiątym miesiącu miał miejsce początek oblężenia Jerozolimy. Kiedy jednak wspominamy odbudowanie Świątyni nie należy pościć, ale się weselić.

Inne posty

Halacha (Prawo żydowskie) zajmuje się także innymi postami: np. sposobami i okolicznościami, podczas których jednostki lub społeczności decydują się na post. Mówi też o różnych sposobach postu podczas różnych okazji.

Post powszechny

Wspólnota może zdecydować się na post w określonym dniu, zwykle ze względu na trudną sytuację lub wydany w tej sprawie dekret. W Biblii widzimy proroka Jonasza nawołującego grzesznych mieszkańców Niniwy: „«Ludzie i zwierzęta, bydło i trzoda niech nic nie jedzą, niech się nie pasą i wody nie piją. Niech obleką się w wory – – niech żarliwie wołają do Boga! Niech każdy odwróci się od swojego złego postępowania i od nieprawości, którą [popełnia] swoimi rękami” – Jon 3,7-8.

Zazwyczaj jest powszechny post w przeddzień Rosz Chodesz (Nowego Miesiąca) lub w poniedziałki i czwartki, jeśli jest taka potrzeba. Według Halachy należy pościć po upadku zwoju Tory na ziemię.

Przez pokolenia i w czasie wygnania przywódcy duchowi upamiętniali zniszczenia i działania podjęte przeciwko Żydom poprzez posty oraz odmawianie modlitw przebaczenia i żałoby. Shoah (Holokaust) i zagłada europejskich Żydów nie została jeszcze wyrażona w świecie żydowskim poprzez post. Być może stanie się to w przyszłości, tak jak miało to miejsce w przypadku postu Tisza b’Aw, który rozpoczął się kilkadziesiąt lat po zburzeniu Świątyni.

Post osobisty

Według Halachy osoba może pościć, jeśli czuje taką potrzebę. Musi ona wtedy podjąć post według specjalnej formuły odmawianej podczas Minchy (modlitwy popołudniowej) w przeddzień rozpoczęcia postu. Można także pościć krócej, na przykład do północy lub do momentu modlitwy popołudniowej. Są to tzw. „godziny postu”. Prawa związane z postami są szczegółowo opisane w Misznie i Talmudzie głównie w Traktacie Tanit, a także w Traktacie Yoma, który dotyczy Jom Kippur.

Cel postu

Podobnie jak inne religie, judaizm ma szczególne dni przeznaczone do duchowego wzrostu poprzez post np. Jom Kippur. Celem tego dnia jest zbliżenie się do Boga i powstrzymanie się od wszelkich przyjemności ciała: jedzenia i picia, relacji małżeńskich itp.

W judaizmie istnieje wiele innych postów, których główny cel jest inny niż w innych wyznaniach: np. pamięć. Pościmy, aby pamiętać o tragicznym wydarzeniu, które przydarzyło się naszemu narodowi: o zburzeniu świątyni w Tisza b’Aw, rozpoczęciu oblężenia Jerozolimy w Tisza b’Aw, wyłomie w murach Jerozolimy 17 dnia miesiąca Tammuz, etc. Czy istnieje związek między postem a pamięcią? Czy post pomaga nam lepiej pamiętać? Mówiąc prosto: tak. Kiedy ktoś jest głodny, pamięta powód, dla którego nie je, a potem przypomina sobie tragedię narodową, jaką było zburzenie Świątyni.

Kiedy się głębiej zastanowimy, nawet te posty dotyczące pamięci są w rzeczywistości sposobem na zbliżenie się do Świętego, którego imię niech zawsze będzie błogosławione. W modlitwie mówimy, że „z powodu naszych grzechów zostaliśmy wypędzeni z naszej ziemi”. Oznacza to, że zniszczenie Świątyni i wygnanie są skutkiem naszych złych uczynków. Tak, więc post jest pragnieniem oczyszczenia, zadośćuczynienia i zbliżenia się do Boga, aby On nam przebaczył nasze grzechy. Z tego to powodu prosimy: „Odbuduj swój dom tak, jaki był na początku”.

Proroctwa Izajasza, Joela i Amosa zawierają krytykę postów, które są przeprowadzane w sposób czysto rytualny oraz bez szczerego wewnętrznego zwrócenia się do Boga. „Czyż to jest post, jaki Ja uznaję, dzień, w którym się człowiek umartwia? Czy zwieszanie głowy jak sitowie i użycie wora z popiołem za posłanie – czyż to nazwiesz postem i dniem miłym Panu? Czyż nie jest raczej ten post, który wybieram: rozerwać kajdany zła, rozwiązać więzy niewoli, wypuścić wolno uciśnionych i wszelkie jarzmo połamać?” (Iz 58,5-6).

Majmonides i inni mędrcy nauczali, że celem postu jest pokuta i że sam post jest bezużyteczny, jeśli osoba nie porzuci swoich złych uczynków.

O Autorze: Shlomo Libertovski, wykładowca Tory w Beth Shemesh, członek Nostra Aetate 4 w Jerozolimie – ekumenicznej organizacji zajmującej się dialogiem żydowsko-katolickim.

Centrum Heschela KUL

Foto: YouTube, istock, Centrum Studiów Wschodnich, Jezus na pustyni (Iwan Kramskoj)

Powiązane tematy:wielkanoc 2024 Wielki Post

Nastepne

Pogrzeb transpłciowego aktywisty w katedrze w Nowym Jorku wywołał kontrowersje

Nie przegap

Szymon Czyszek: wojna wciąż trwa, nie możemy zapominać o cierpieniu Ukrainy

Kościół

Rosja nasila prześladowania religijne w kraju i na okupowanych terytoriach Ukrainy

Opublikowano

23 godziny temu

dnia

3 lipca 2025

Autor:

bwyderka

Rosja wciąż dopuszcza się „szczególnie poważnych” naruszeń wolności religijnej wobec mniejszości wyznaniowych – zarówno w swoim kraju, jak i na okupowanych terenach Ukrainy – wynika z najnowszego raportu Komisji Stanów Zjednoczonych ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej (USCIRF), opublikowanego 30 czerwca. Dokument przedstawia Jezuita, Ojciec Paweł Kosiński.

Raport obejmuje sytuację w 2024 roku oraz na początku 2025 roku. Komisja odnotowuje w nim „nasilone prześladowania” wobec ukraińskich chrześcijan – prawosławnych, katolickich i protestanckich – zarówno w strefach okupowanych, jak i na terytorium samej Rosji.

Komisja Stanów Zjednoczonych ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej USCIRF zwraca uwagę na liczne przypadki represji wobec działaczy praw człowieka w granicach Federacji Rosyjskiej. Dotyczą one m.in. niezależnych dziennikarzy, przeciwników wojny oraz członków wspólnot religijnych, które nie podporządkowują się władzy państwowej.

Represje dotykają m.in. katolików, Świadków Jehowy, praktykujących Falun Gong, protestantów, muzułmanów krymskotatarskich i ukraińskich chrześcijan.

Według danych, 72% Rosjan identyfikuje się jako prawosławni, 7% to muzułmanie, 5% deklaruje ateizm, a 13% nie utożsamia się z żadną religią. Pozostałe 3% należy do innych wyznań.

Prześladowania ukraińskich wspólnot religijnych

Trwająca wojna Rosji z Ukrainą przyniosła najbardziej brutalne akty prześladowań religijnych. Od rozpoczęcia inwazji w lutym 2022 roku organizacje pozarządowe odnotowały zabójstwo co najmniej 47 duchownych. W tym samym czasie zniszczono lub uszkodzono 640 świątyń i miejsc kultu.

Rosyjskie władze okupacyjne „de facto zakazały działalności” wielu wspólnot religijnych – m.in. Prawosławnego Kościoła Ukrainy (OCU), Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, Świadków Jehowy oraz licznych grup protestanckich: baptystów, zielonoświątkowców czy adwentystów dnia siódmego.

Raport dokumentuje próby zmuszenia ukraińskich wspólnot prawosławnych do podporządkowania się Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu pod zwierzchnictwem Patriarchatu Moskiewskiego.

W innym przypadku ONZ udokumentowała tortury stosowane wobec dwóch greckokatolickich księży – Iwana Lewickiego i Bohdana Gelety – przetrzymywanych od listopada 2022 do czerwca 2024. Jeden z nich zeznał, że był bity, zmuszany do długotrwałych niewygodnych pozycji i czołgania się po asfalcie.

kościół w ukrainie

Represje w Rosji i instrumentalizacja prawa

USCIRF podkreśla, że Rosja wykorzystuje przepisy zakazujące tzw. „nielegalnej działalności misyjnej” do represjonowania mniejszości religijnych. W 2024 roku rosyjskie sądy rozpatrzyły 431 spraw opartych na tych przepisach, nakładając grzywny o łącznej wartości blisko 60 tys. dolarów.

Z kolei arcybiskup Apostolskiego Kościoła Prawosławnego Grigorij Mikhnov-Vaitenko został ukarany grzywną za opublikowanie filmu krytykującego inwazję, w którym odnosił się do Biblii.

Raport zwraca też uwagę na ograniczenia dotyczące alternatywnej służby cywilnej – chrześcijanie odmawiający służby wojskowej z powodów religijnych często nie mają możliwości legalnego zwolnienia z obowiązku.

muzułmanki

Muzułmanie i inne mniejszości

Władze rosyjskie prześladują także muzułmanów, zwłaszcza tych podejrzewanych o związki z organizacją Hizb ut-Tahrir – mimo braku dowodów na przemoc z ich strony. Odnotowano 352 przypadki oskarżeń, z czego 280 osób skazano – w tym 119 na ponad 15 lat więzienia, a 131 na kary od 10 do 14 lat.

Szczególnie dotknięci są muzułmanie krymskotatarscy, zamieszkujący okupowany Krym.

Wnioski

Raport USCIRF jednoznacznie wskazuje, że Rosja systematycznie łamie prawo do wolności religijnej – zarówno na swoim terytorium, jak i na okupowanych obszarach Ukrainy. Prześladowania, zakazy działalności religijnej, tortury duchownych i wykorzystywanie prawa do tłumienia oporu wobec wojny, stanowią poważne naruszenia międzynarodowych standardów praw człowieka.

Źródło: cna
Foto: istock/:dimid_86/ Oleg Elkov/tanyss/

Czytaj dalej

Kościół

Andrzej Duda: zaprosiłem Papieża do Polski, Leon XIV pytał o Ukrainę

Opublikowano

1 dzień temu

dnia

3 lipca 2025

Autor:

bwyderka

Andrzej Duda zaprosił Leona XIV do Polski. Nie padły żadne konkretne daty, ale zdaniem prezydenta dobrą okazją mogłaby być 150 rocznica objawień maryjnych w Gietrzwałdzie w 2027 r. Leon XIV chciał poznać opinię Andrzeja Dudy w sprawie wojny na Ukrainie. Z rozmów wynikało, że dobrze zna Polskę.

O szczegółach swej wizyty w Watykanie prezydent opowiadał dziennikarzom w polskiej ambasadzie przy Stolicy Apostolskiej.

Pożegnanie z Watykanem

„To specyficzna wizyta prezydencka, bo z jednej strony powitalna w tym sensie, że nie tak dawno Ojciec Święty został wybrany i rozpoczął swój pontyfikat, a dla mnie także i zarazem wizyta pożegnalna w tej roli głowy państwa polskiego, ostatnia z całą pewnością u Ojca Świętego” – powiedział Andrzej Duda.

Zapowiedź wizyty prezydenta Nawrockiego

Przyznał, że z Papieżem Leonem rozmawiał też o nowym prezydencie elekcie Karolu Nawrockim. Zapowiedział jego wizytę w Watykanie. To dla nas bardzo ważne, aby mógł tu przyjechać i się przedstawić Ojcu Świętemu jako nowy prezydent Rzeczypospolitej – dodał Andrzej Duda.

Zaproszenie do Polski

Prezydent zapewnił Leona XIV, że jest bardzo oczekiwany w Polsce, Polacy pragną, żeby przyjechał, do nich przemówił, by mogli się z nim modlić, by pobłogosławić ich Ojczyznę. Ojciec Święty nie złożył w tej sprawie żadnej deklaracji, nie podał żadnego terminu.

Andrzej Duda poinformował, że za dwa lata będą obchody 150-lecia objawień w Gietrzwałdzie i będzie to wielkie wydarzenie religijne. „Ale Ojciec Święty oczywiście może przyjechać do nas zawsze i zawsze na niego czekamy” – zapewnił prezydent.

Leon XIV zna Polskę

Andrzej Duda rozmawiał też z Papieżem o Polsce. Okazało się, że Leon XIV dobrze zna nasz kraj, bo kilkakrotnie go odwiedzał jako generał augustianów.

Ojciec Święty pytał o ocenę sytuacji po rosyjskiej agresji

Podczas audiencji w Watykanie rozmawiano też o sytuacji na Ukrainie i o szansach na pokojowe negocjacje. „Ojciec Święty pytał mnie o ocenę mojej sytuacji w związku z rosyjską agresją na Ukrainę” – powiedział Andrzej Duda.

Papież powiedział, że liczy na Donalda Trumpa, iż uda mu się skłonić obie strony do negocjacji.

„Powiedziałem Ojcu Świętemu, że uważam, że to bardzo ciekawa i realna idea, żeby te rozmowy pokojowe odbyły się niejako pod auspicjami Stolicy Apostolskiej. Być może, że w Watykanie, ale, jak powiedziałem, są też inne miejsca bardzo symboliczne, choćby Castel Gandolfo”.