News USA

80. Rocznica Powstania w Getcie Warszawskim

Opublikowano

3 lata temu

dnia

19 kwietnia 2023

Autor:

bwyderka

Getto warszawskie liczące w swoim szczytowym okresie prawie pół miliona ludzi, było największym w Europie. Od lipca do września 1942 r. wywieziono do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince około 300 tysięcy Żydów. Wielu zmarło w getcie z głodu i wycieńczenia. Część została uratowana. Ci którzy pozostali 19 kwietnia 1943 roku zorganizowali powstanie w getcie warszawskim – czytamy w informacji Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela z okazji 80. rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim.

W getcie warszawskim liczącym pod koniec 1942 około 60 tysięcy mieszkańców przygotowywano się do walki. Powstały dwie organizacje żydowskie, które stawiły sobie za cel walkę zbrojną. Była to Żydowska Organizacja Bojowa oraz Żydowski Związek Wojskowy.

Podczas próby deportacji Żydów w styczniu 1943 r. nastąpiło starcie zbrojne, które dowiodło zdolności Żydów do przeciwstawienia się niemieckim okupantom.

Strategia Żydowskiego Związku Wojskowego przewidywała możliwość ratunku poprzez walkę. Przedstawiono ją w odezwie w następujących słowach: „Gotujcie się do czynu! Czuwajcie! Powstajemy do walki! Jesteśmy tymi, którzy za cel stawią sobie obudzenie narodu. Chcemy rzucić społeczeństwu nasze hasło: Zbudź się i walcz! Nie trać nadziei w możliwość ratunku! Wiedz, że ratunek leży nie w bezwolnym, jak u stada owiec, pójściu na śmierć. Leży on w znacznie czymś wyższym: W walce!” (Odezwa Żydowskiego Związku Wojskowego wzywająca do walki zbrojnej, Warszawa, Styczeń 1943)

Żydowska Organizacja Bojowa przewidywała całkowitą zagładę wszystkich Żydów, dlatego wzywała ona do walki całe społeczeństwo, w sposób czynny lub bierny: „Dnia 22 stycznia upłynęło 6 miesięcy od początku wysiedlenia w Warszawie. Wszyscy doskonale pamiętamy owe potworne dni, kiedy to 300 tysięcy naszych braci i sióstr okrutnie wymordowano w obozie śmierci w Treblince.

[…] Ludu żydowski! Zbliża się godzina! Musicie być gotowi do stawiania oporu, by nas nie wyrżnięto jak owce! Niechaj żaden Żyd nie idzie do wagonu! Ci, co nie mogą okazać oporu czynnego, niech się bronią biernie, niech się ukryją!” (Odezwa Żydowskiej Organizacji Bojowej nawołująca do walki zbrojnej, Warszawa, styczeń 1943)

Powstanie w Getcie Warszawskim rozpoczęło się w 19 kwietnia 1943 r., gdy siły policji niemieckiej wzmocnionej oddziałami policji pomocniczej wkroczyły na teren getta. Spotkała ich fala ognia ze strony bojowników żydowskich powodując wycofanie się sił niemieckich.

Po przejęciu dowodzenia przez gen. Jürgena Stroopa, przyjęto strategię spalonej ziemi, czyli bezwzględnej walki wszystkimi dostępnymi środkami.

Stroop nie chciał drugiego Stalingradu i walki o każdy dom. Wprowadził do getta wozy opancerzone, artylerię i miotacze ognia. Odcięto dopływ wody i elektryczności, każdy dom powinien być doszczętnie spalony, a wszystkie kryjówki i bunkry niszczono granatami i gazem. Po kilku dniach walki obszar getta stał się jednym wielki pożarem, domy były wypalane, a nad gettem unosiły się chmury ognia i dymu, nie pozwalające nawet oddychać.

Halina Birenabaum wspominała ten okres w następujących słowach: „Oddziały wyposażone w najnowocześniejszą broń maszynową ruszyły do ataku na garstkę wymęczonych, obdartych i niemal bezbronnych powstańców żydowskich, którzy woleli godną śmierć na polu bitwy niż w komorach gazowych… Armaty, czołgi, bomby, granaty, precyzyjne aparaty podsłuchowe, psy gończe.

Esesmani podpalali systematycznie ulicę za ulicą, dom za domem. I mordowali złapanych lub znalezionych w kryjówkach ludzi – powstańców i nie powstańców, wszystkich Żydów, kobiety, starców, dzieci.

Do bunkrów bali się wchodzić, wrzucali tam bomby duszące albo zalewali je wodą. Hitlerowscy bandyci wysadzali w powietrze nawet ruiny spalonych domów, aby w gruzach nikt już nie mógł się schować”. (Halina Birenbaum, „Nadzieja umiera ostatnia”, 77-78)

Niewielkie siły powstańców, pozbawione zapasów broni i amunicji nie były w stanie walczyć przez dłuższy czas, pomimo to walki trwały wiele dni, a Niemcy bali się wchodzić w zaułki, wąskie ulice, do piwnic, gdzie czekały ich zasadzki i walka wręcz.

Bojownicy żydowscy stosowali taktykę walki miejskiej, przemieszczając się kanałami, poprzez piwnice domów, pojawiając się w niespodziewanych miejsca i atakując. Dopiero po zniszczeniu większości sił bojowników żydowskich i wypaleniu terenu getta, odkrywano bunkry, wypędzano ukrywających się Żydów.

Tragedię mieszkańców getta, którzy przeżyli w ukryciu i zostali deportowani do obozów opisano w następujących słowach: „Kiedy nas zawlekli na Umschlagplatz, zapadał zmierzch. Spalone ulice getta, domy, w których rodziliśmy się, wzrastali, żyli wśród swoich, wychowywaliśmy się, uczyli być ludźmi, domy, w których piwnice i strychy były długo świadkiem naszych upokorzeń, strachu, cierpień i tęsknoty za wolnością – wszystko, co kochaliśmy dawniej w tym rodzinnym mieście, zostawiliśmy za sobą. I większość spośród nas – na zawsze”. (Halina Birenbaum, „Nadzieja umiera ostatnia”, 81-82)

Demonstrując likwidację getta w Warszawie, 16 maja 1943 roku, dowódca sił niemieckich Jürgen Stroop wysadził w powietrze Wielką Synagogę na Tłumackim.

Jednak to nie do niego należało zwycięstwo – zwycięstwo ducha, odwagi, poświęcenia życia – lecz do bojowników żydowskich, przywódców powstania, którzy prawie bezbronni, stawili opór przeciwko niemieckim nazistom, którzy chcieli wymordować cały naród żydowski i zniszczyć wszelki ślad po nim.

To młodzi ludzie, jak na przykład Mordechaj Anielewicz, Paweł Frenkel, Marek Edelman jako przywódcy powstania, stawili czoła całej potędze niemieckiej.

Mordechaj Anielewicz przywódca Żydowskiej Organizacji Bojowej poświecił życie dla swojego Narodu! W swoim ostatnim liście pisał on: „Najważniejsze, że marzenie mojego życia spełniło się. Dane mi było zobaczyć żydowską obronę w getcie – w całej jej wielkości i chwale”. (List Mordechaja Anielewicza do Icchaka Cukiermana o pierwszych walkach w getcie, Warszawa, 23 kwietnia 1943)

Ponad rok później wybuchło powstanie, obejmujące całą Warszawę i w nim również uczestniczyli Żydzi. Całe miasto zostało spalone.

Dziś wspominamy tych, którzy pomimo braku szans na zwycięstwo, a nawet na przeżycie, potrafili podjąć nierówną walkę o godną śmierć z bronią w ręku.

Centrum Heschela KUL

Foto: domena publiczna Yad Vashem, IPN

Powiązane tematy:getto warszawskie powstanie w getcie warszawskim

Nastepne

Mifepriston nadal dostępny. Sąd Najwyższy nie podjął decyzji w sprawie pigułki aborcyjnej

Nie przegap

Z Nowego Jorku na Florydę. Już 10 tys. nowojorczyków uciekło w tym roku

News USA

Putin deklaruje gotowość do rozmów o amerykańskim planie pokojowym

Opublikowano

13 godzin temu

dnia

28 listopada 2025

Autor:

bwyderka

W czwartek, podczas konferencji prasowej w Kirgistanie, Prezydent Rosji Władimir Putin po raz pierwszy publicznie odniósł się do propozycji planu pokojowego wspieranego przez Stany Zjednoczone, uznając, że może on stać się podstawą zakończenia wojny w Ukrainie.

Pierwszy sygnał otwartości ze strony Moskwy

Według Władimira Putina, Rosja jest gotowa do „poważnych rozmów” na temat projektu i oczekuje w przyszłym tygodniu wizyty delegacji amerykańskiej w Moskwie. Spotkanie ma być kolejnym etapem intensywnych działań dyplomatycznych podjętych równolegle przez USA i europejskich partnerów, mających na celu przełamanie impasu wojennego.

„W ogólnym ujęciu zgadzamy się, że może to być podstawa do przyszłych porozumień” – stwierdził Putin po spotkaniu przywódców CSTO (Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym), w którym uczestniczyli także liderzy Białorusi, Kazachstanu i Tadżykistanu.

Szczegóły planu – trudne kompromisy dla Ukrainy

Według źródeł amerykańskich, opracowany przez Waszyngton 28-punktowy projekt planu przewiduje m.in.:

istotne ustępstwa terytorialne ze strony Ukrainy,
ograniczenie liczebności ukraińskich sił zbrojnych,
rezygnację z dążenia do członkostwa w NATO,
stopniowe zniesienie sankcji wobec Rosji,
przekierowanie zamrożonych rosyjskich aktywów (ok. 300 mld dolarów) na odbudowę Ukrainy,
zobowiązania do powstrzymania się od agresji wobec Ukrainy i państw europejskich.

Po rozmowach w Genewie 23 listopada, delegacja USA pod przewodnictwem Sekretarza Stanu Marco Rubio, wraz z przedstawicielami Ukrainy, zdecydowała o redukcji liczby punktów i podziale ich na cztery kluczowe bloki negocjacyjne.

Prezydent Wołodymyr Zełenski ocenił plan jako „właściwe podejście”, podkreślając konieczność dalszego dopracowywania.

Warunki Moskwy

Władimir Putin stwierdził, że aktualna wersja dokumentu dotarła już do Kremla, lecz wymaga korekt w zakresie „języka dyplomatycznego”. Zasugerował odrzucenie punktów uznawanych przez Moskwę za „absurdalne”, w tym dotyczących zobowiązania Rosji do nieatakowania Europy.

Podkreślił również, że zawieszenie walk mogłoby nastąpić dopiero po wycofaniu ukraińskich sił z terenów obecnie zajmowanych przez wojska Kijowa.

Obawy gospodarcze – spór o rosyjskie aktywa

Po inwazji z 2022 roku Zachód zamroził ok. 300 mld dolarów aktywów rosyjskiego banku centralnego.
Moskwa ostrzega, że ich konfiskata oznaczałaby poważny cios dla stabilności finansowej Europy.

Stanowisko USA: bez presji czasowej

Prezydent Donald Trump potwierdził, że nie narzuca terminu zakończenia negocjacji, wskazując, że ważniejsze jest osiągnięcie porozumienia niż tempo rozmów. 25 listopada na pokładzie Air Force One powiedział:

„Dla mnie terminem jest moment, kiedy będzie po wszystkim. Jeśli Ukraina może zawrzeć umowę – to dobra rzecz. Myślę, że to korzystne dla obu stron.”

Dwa dni później na profilu Truth Social zaznaczył, że „pozostaje już tylko kilka punktów spornych” i spotka się z Putinem oraz Zełenskim „dopiero wtedy, gdy porozumienie będzie gotowe lub na finalnym etapie”.

Negocjacje będą kontynuowane w nadchodzącym tygodniu, gdy delegacja USA przybędzie do Moskwy. Równolegle ma odbyć się spotkanie przedstawicieli amerykańskich i ukraińskich służb wojskowych. Oczekiwane jest także rozpoczęcie prac nad korektą dokumentu w formacie roboczym.

Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube

Czytaj dalej

News USA

Postrzelona w Waszyngtonie Sarah Beckstrom zmarła. Trump zapowiada zaostrzenie polityki imigracyjnej

Opublikowano

13 godzin temu

dnia

28 listopada 2025

Autor:

bwyderka

W czwartek wieczorem Prezydent Donald Trump poinformował o śmierci 20-letniej Sarah Beckstrom, specjalistki Gwardii Narodowej pochodzącej z Wirginii Zachodniej. Została ona postrzelona 26 listopada o godzinie 2:15pm w pobliżu skrzyżowania 17th i I Street NW w centrum Waszyngtonu w czasie pełnienia służby patrolowej. Mimo intensywnej opieki medycznej, młoda żołnierka zmarła w wyniku odniesionych obrażeń.

Ofiara uznana za wzór służby

Sarah Beckstrom, która rozpoczęła służbę 26 czerwca 2023 roku, pełniła funkcję w 863. Kompanii Żandarmerii Wojskowej w ramach 111. Brygady Inżynieryjnej Gwardii Narodowej Wirginii Zachodniej. Prezydent określił ją jako : „wyjątkową, szlachetną i cenioną.”

“Została bestialsko zaatakowana. Już jej z nami nie ma. Patrzy teraz na nas z góry” podkreślił Donald Trump.

Drugi poszkodowany nadal walczy o życie

Drugą ofiarą ataku był 24-letni sierżant Andrew Wolfe z Sił Powietrznych USA, także pełniący służbę patrolową. Mężczyzna pozostaje w stanie krytycznym. Jak powiedział Prezydent Trump dodał: „Jest w bardzo złym stanie. Walczy o życie. Mamy nadzieję na lepsze wiadomości.”

Podejrzany o atak – obywatel Afganistanu

Strzelcem był 29-letni Rahmanullah Lakanwal, obywatel Afganistanu, który przybył do USA w ramach programu relokacji Operation Allies Welcome, w 2021 roku, po wycofaniu wojsk amerykańskich z Afganistanu. Według doniesień ma żonę i pięcioro dzieci.

Według śledczych Rahmanullah Lakanwal:

przyjechał z Bellingham w stanie Waszyngton, gdzie mieszka, do stolicy, mając na celu dokonanie ataku,
był powiązany z agencjami rządowymi USA, w tym CIA, jako członek sił sojuszniczych w Kandaharze,
śledztwo prowadzone jest jako atak terrorystyczny, co potwierdził dyrektor FBI Kash Patel.

Andrew Wolfe

Reakcja władz – wstrzymanie procedur imigracyjnych i kontrole Green Card

W związku z atakiem administracja podjęła zdecydowane kroki:

26 listopada wstrzymano wszystkie postępowania imigracyjne dotyczące obywateli Afganistanu – na czas nieokreślony.
27 listopada USCIS ogłosiło rewizję wszystkich Zielonych Kart wydanych obywatelom państw „wysokiego ryzyka”, w tym Afganistanu.

Joseph Edlow, dyrektor USCIS, napisał: „Ochrona USA i obywateli pozostaje najważniejsza. Amerykańskie bezpieczeństwo nie podlega negocjacji.” Po ataku Sekretarz Wojny Pete Hegseth ogłosił wysłanie 500 dodatkowych żołnierzy do Waszyngtonu, podkreślając odwagę poszkodowanych.

Rahmanullah Lakanwal

Szerszy kontekst

Program Operation Allies Welcome, w ramach którego Lakanwal został relokowany do USA, był częścią działań powdrożeniowych administracji Bidena po chaotycznej ewakuacji z Afganistanu w 2021 roku. Teraz administracja USA zapowiada weryfikację polityki imigracyjnej oraz procesów bezpieczeństwa.

Śmierć Sarah Beckstrom wstrząsnęła opinią publiczną i doprowadziła do natychmiastowych działań władz federalnych. Tragedia stała się punktem zwrotnym dla polityki bezpieczeństwa i imigracji, a także symbolem poświęcenia młodej żołnierki, która służyła krajowi zaledwie dwa lata.

Źródło: The Epoch Times
Foto: D.C. National Guard

Czytaj dalej

News USA

Tragiczny pożar w Hongkongu: 128 ofiar śmiertelnych, setki poszukiwanych

Opublikowano

15 godzin temu

dnia

28 listopada 2025

Autor:

bwyderka

Do najtragiczniejszego pożaru w Hongkongu od kilku dekad doszło w kompleksie mieszkalnym Wang Fuk Court w dzielnicy Tai Po w Nowych Terytoriach, gdzie ogień wybuchł 26 listopada, około 10:00pm czasu lokalnego. Do chwili obecnej władze lokalne poinformowały o co najmniej 128 ofiarach śmiertelnych (w tym strażaku) i 76 rannych. Co najmniej 200 osób nadal uznaje się za zaginione.

Skala katastrofy – ogień pochłonął siedem wieżowców

Pożar objął siedem z ośmiu 32-piętrowych budynków kompleksu. Płomienie i duszący dym wydobywały się z okien niemal na wszystkich kondygnacjach. Dopiero w nocy z 27 na 28 listopada akcja gaśnicza została w dużej mierze opanowana. Jak potwierdził Derek Armstrong Chan, zastępca dyrektora ds. operacji straży pożarnej, obecnie działania strażaków są na końcowym etapie.

Podejrzenia zaniedbań budowlanych – trzy osoby zatrzymane

27 listopada policja zatrzymała trzech mężczyzn w wieku 52–68 lat – dwóch dyrektorów i konsultanta technicznego firmy odpowiedzialnej za renowację budynków. Zostali oni aresztowani pod zarzutem nieumyślnego spowodowania śmierci. Policja podejrzewa , że osoby kierujące firmą budowlaną dopuściły się rażącego zaniedbania.”

Wstępne ustalenia wskazują, że:

materiały elewacyjne mogły nie spełniać norm odporności ogniowej,
na niektórych kondygnacjach znaleziono łatwopalny styropian, umieszczony przy szybach wind przez wykonawcę robót,
ogień rozpoczął się na zewnętrznym rusztowaniu jednego z budynków, a mocny wiatr mógł przyspieszyć rozprzestrzenianie się płomieni.

Akcja ratunkowa nadal trwa

Strażacy kontynuują penetrację lokali w siedmiu uszkodzonych budynkach w celu wykluczenia kolejnych ofiar. Z uwagi na strukturę obiektu i liczbę mieszkań (około 2 000 lokali, nawet 48 000 mieszkańców, wielu w podeszłym wieku), działania są wyjątkowo trudne.

Reakcja władz

Szef administracji Hongkongu John Lee oświadczył, że ze względu na katastrofę rząd wstrzymuje przygotowania do wyborów do Rady Legislacyjnej zaplanowanych na 7 grudnia 2025. Decyzja o ewentualnym przełożeniu głosowania ma zostać ogłoszona „w ciągu kilku dni”.