W ten weekend Muzeum Sztuki Współczesnej w Chicago (MCA) otworzyło jedną z najważniejszych wystaw sezonu — „Yoko Ono: Music of the Mind”, obejmującą blisko 70 lat twórczości artystki. Ekspozycja, złożona z około 200 dzieł, to podróż przez jej karierę: od wczesnych konceptualnych prac i performansów po filmy, instalacje i sztukę interaktywną.

Wystawa, przygotowana pierwotnie przez Tate Modern w Londynie, po raz pierwszy trafiła teraz do Stanów Zjednoczonych. Publiczność w Chicago będzie mogła ją oglądać do 22 lutego w siedzibie Muzeum Sztuki Współczesnej MCA przy 220 E. Chicago Ave.

Więcej niż muza Johna Lennona

Choć dla wielu Yoko Ono pozostaje ikoną popkultury i żoną Johna Lennona, kuratorka chicagowskiej odsłony, Jamillah James, chce, by odwiedzający odkryli ją na nowo – jako niezależną, odważną i wizjonerską artystkę.

“Ta wystawa to fantastyczny przegląd dorobku Ono w różnych mediach” – mówi James. “Chciałabym, by ludzie przyszli z otwartym umysłem, odkładając na bok uprzedzenia, i po prostu zaangażowali się w jej niezwykłą, intelektualną pracę, która zachęca do myślenia, działania i współtworzenia świata.”

Sztuka, która zaprasza do działania

Ekspozycja prowadzi widzów chronologicznie przez kolejne etapy życia Yoko Ono – od Nowego Jorku, przez Tokio i Londyn, aż po jej powrót do USA. W pierwszej sali prezentowane są „obrazy instruktażowe”, czyli tekstowe kompozycje z lat 60., które stanowią zaproszenie do stworzenia własnego dzieła.

W jednej z nich, „Smoke Painting”, Ono instruuje: „Podświetl płótno papierosem przez dowolny czas. Obserwuj ruch dymu. Obraz kończy się, gdy całe płótno zniknie.”

Takie prace, oparte na uczestnictwie widza, stanowią sedno jej filozofii artystycznej.

Inne dzieła również wymagają interakcji – publiczność może wbijać gwoździe w obraz, ściskać dłoń przez płótno, albo zostawiać własne przemyślenia na ścianie galerii. W instalacji „Helmets (Pieces of Sky)” z 2001 roku odwiedzający wyciągają elementy układanki z hełmów wiszących nad głowami – symboliczny gest „odzyskiwania nadziei po wojnie”.

“Performans jest dla Yoko kluczowy” – podkreśla James. “Jej sztuka nie istnieje bez widza. To widz ją uruchamia.”

Współpraca, dźwięk i pamięć

Wystawa przypomina również o licznych artystycznych partnerstwach Ono – od wczesnych projektów z Anthonym Coxem po film „Aos” z 1964 roku, w którym pojawia się John Lennon.

W chicagowskiej wersji Jamillah James rozszerzyła część muzyczną ekspozycji. W specjalnie zaprojektowanym „Music Room” zwiedzający mogą usiąść na miękkich pufach i słuchać utworów Ono – od eksperymentalnych nagrań po jej bardziej znane piosenki.

Kuratorce zależało też na podkreśleniu literackiej strony twórczości artystki. Dlatego w MCA znalazło się miejsce dla aktywacji jej kultowej publikacji „Grapefruit” (1964) oraz interaktywnej instalacji „Mend Piece” (1966), gdzie odwiedzający składają potłuczone filiżanki i talerze – gest naprawy i wspólnoty.

Zakończenie pod niebem Chicago

Ekspozycję zamyka poetycka praca „Sky TV” – transmisja na żywo z nieba nad muzeum. Ono stworzyła ją w latach 60-tych, mieszkając w nowojorskim apartamencie bez okien. Dzieło symbolizuje tęsknotę za światłem, przestrzenią i wolnością.

Yoko Ono ma zresztą własną historię z Chicago – w Jackson Park znajduje się jej pierwsza stała instalacja w USA, „Sky Landing”, a piosenka „Walking on Thin Ice” była częściowo inspirowana widokiem jeziora Michigan.

Bilety na wystawę „Yoko Ono: Music of the Mind” można kupić tutaj.

Źródło: blockclubchicago
Foto: Muzeum Sztuki Współczesnej

Administracja Burmistrza Brandona Johnsona złożyła w poniedziałek pozew przeciwko administracji prezydenta Donalda Trumpa, oskarżając ją o próbę wstrzymania środków federalnych przeznaczonych na działania związane z bezpieczeństwem publicznym i gotowością kryzysową.

W skardze, złożonej w sądzie federalnym, miasto zarzuca Departamentowi Bezpieczeństwa Krajowego (DHS) wprowadzenie „nielegalnych warunków” przy przyznawaniu dotacji. Nowe zasady miałyby uzależniać finansowanie m.in. narzędzi cyberbezpieczeństwa, sprzętu ochronnego i wynagrodzeń ratowników od tego, czy samorządy zrezygnują z działań promujących różnorodność, równość i integrację (DEI).

Zgodnie z wytycznymi DHS z kwietnia, beneficjenci federalnych grantów muszą potwierdzić, że nie prowadzą „programów promujących DEI, DEIA lub ideologię równości”. Dokumenty opublikowane przez miasto wskazują, że nowe przepisy obejmują też zapis zakazujący wspierania „nielegalnych imigrantów lub zachęcania do nielegalnej imigracji”.

Zdaniem władz Chicago, takie wymagania są sprzeczne z prawem federalnym i konstytucją. W 70-stronicowym pozwie stwierdzono, że administracja Trumpa „wykorzystuje kluczowe fundusze federalne jako polityczną pałkę, grożąc paraliżem lokalnych struktur reagowania kryzysowego, jeśli miasta nie podporządkują się ideologicznym żądaniom”.

Stawką 10 milionów dolarów

Według rzecznika burmistrza, Cassia Mendozy, w grę wchodzi kwota do 10 milionów dolarów w przyszłorocznych dotacjach dla Chicago. Choć suma nie jest ogromna, Brandon Johnson – jak podkreślono w komunikacie prasowym – chce „stanąć w obronie zasady, że rząd federalny nie może karać miast za promowanie równości i różnorodności”.

„Chicago nie będzie biernie przyglądać się, jak Prezydent Trump wykorzystuje fundusze kryzysowe do atakowania naszych wartości” – oświadczył Johnson. „Zapewnienie wszystkim mieszkańcom szansy na sukces nie jest dyskryminacją. To po prostu sprawiedliwość.”

Szeroka koalicja miast

Do pozwu dołączyło siedem innych miast i jeden powiat, w tym Nowy Jork, Boston, Denver i Baltimore. Łącznie zagrożonych może być nawet 100 milionów dolarów w dotacjach federalnych dla uczestniczących samorządów.

Burmistrz Brandon Johnson na proteście “No Kings” w Chicago

Jak poinformował Mendoza, rząd federalny nie wstrzymał jeszcze wypłat, jednak administracja Trumpa zamierza egzekwować nowe zasady w przyszłym roku budżetowym.

Kolejny front w konflikcie Johnson–Trump

To nie pierwszy raz, gdy Chicago kieruje sprawę przeciwko rządowi federalnemu. W ostatnich miesiącach miasto kilkakrotnie pozywało administrację Trumpa w sprawach dotyczących imigracji, bezpieczeństwa i edukacji.

W lipcu sędzia federalny przychylił się do pozwu złożonego wspólnie przez miasto Chicago i Prokuratora Generalnego Illinois, Kwame Raoula, wstrzymując rozmieszczenie oddziałów Gwardii Narodowej wysłanych przez Trumpa na granicę Illinois i Teksasu. Wcześniej burmistrz Johnson zapowiedział również działania prawne przeciwko planom cofnięcia finansowania programów różnorodności w szkołach publicznych Chicago.

Protest “No Kings” w Chicago, 18 października

75 lat federalnego wsparcia

Jak podkreśla administracja Johnsona, fundusze na reagowanie kryzysowe i przygotowanie na katastrofy są przekazywane lokalnym władzom przez DHS i Federalną Agencję Zarządzania Kryzysowego (FEMA) od ponad 75 lat.

W komunikacie miasto ostrzegło, że „dziesiątki milionów dolarów mogą zostać zagrożone”, jeśli rząd federalny utrzyma nowe warunki finansowania.

Źródło: chicagotribune
Foto: Chicago Mayor’s Office

Dwadzieścia trzy noce z temperaturą poniżej zera, śnieg niemal co drugi dzień i drogi sparaliżowane przez zaspy – wielu mieszkańców Chicago do dziś pamięta zimę 2013–2014 jako jedną z najdłuższych i najtrudniejszych w historii miasta. Teraz eksperci ostrzegają, że nadchodząca zima może przypominać tamten sezon – a winowajcą może być zjawisko pogodowe znane jako „The Blob”.

„Ciepła plama”, która zmienia pogodę

„The Blob”, nazywany również „ciepłą plamą”, to fala morskich upałów – długotrwały wzrost temperatury wody znacznie powyżej normy. Takie zjawiska wpływają nie tylko na życie oceaniczne i gospodarkę rybacką, ale także kształtują globalne wzorce pogodowe.

Według NOAA, średnia temperatura powierzchni północnego Pacyfiku w sierpniu 2025 roku osiągnęła rekordowe 20°C, najwyższy wynik od początku pomiarów w 1854 roku.

Ostatni przypadek o podobnej skali odnotowano właśnie zimą 2013–2014 – wtedy „ciepła plama” doprowadziła m.in. do tarła ryb w środku zimy u wybrzeży Oregonu, migracji żółwi w nieznane wcześniej rejony i załamania przemysłu połowowego krabów i łososi na zachodnim wybrzeżu USA.

Jak ocean wpływa na pogodę w Chicago

Ciepła woda na północnym Pacyfiku oddziałuje na atmosferę, prowadząc do powstania rozległego obszaru wysokiego ciśnienia, który zakłóca przepływ prądu strumieniowego. W efekcie nad Amerykę Północną może napłynąć zimne, arktyczne powietrze, szczególnie nad Wielkie Jeziora i Środkowy Zachód.

To właśnie ten mechanizm odpowiadał za wyjątkowo mroźną zimę 2013–2014 – trzecią najzimniejszą w historii Chicago, z przeciętną temperaturą 18,8°F (-7,3°C) wobec normy 27,7°F (-2,4°C).

Od 1 grudnia 2013 do 10 lutego 2014 śnieg padał prawie co drugi dzień, co Narodowa Służba Meteorologiczna określiła jako „zadziwiająco regularne”. W styczniu spadło prawie 3 stopy śniegu, a cała zima przyniosła aż 67,4 cale opadów, ponad dwukrotnie więcej niż zwykle.

Na lotnisku O’Hare pokrywa śnieżna utrzymywała się nieprzerwanie przez 52 dni, a w pobliskim Rockford – przez 93 dni, co stanowiło trzecią najdłuższą serię w historii pomiarów.

„La Niña” i “The Blob” – groźne połączenie

Do powstania podobnych warunków może przyczynić się również zjawisko La Niña, które w październiku nadal było aktywne. Sprzyja ono burzom nad Wielkimi Jeziorami i zwiększa prawdopodobieństwo zimnych, śnieżnych zim w regionie.

W przeszłości tylko dwa razy – w latach 2010–2011 i 2021–2022 – La Niña zbiegła się z występowaniem „ciepłej plamy”. W sezonie 2010–2011 Chicago doświadczyło jednej z najbardziej śnieżnych zim w historii, z sumą opadów ponad 56 cali.

Zmiany klimatu komplikują prognozy

Choć połączenie „The Blob” i La Niña zwiększa prawdopodobieństwo mroźnej zimy, klimatolodzy podkreślają, że nie ma pewności, jak intensywne będą tegoroczne opady.

Z powodu globalnego ocieplenia zimy w Chicago stają się coraz cieplejsze – średnia temperatura tego sezonu wzrosła od 1990 roku o 1,9°C (3,5°F). To sprawia, że częściej zamiast śniegu pojawia się marznący deszcz lub deszcz ze śniegiem.

Rekordowo ciepłe wody jeziora Michigan tej jesieni mogą z kolei zwiększyć ilość śniegu na początku zimy, ale również łagodzić temperatury w miastach położonych bezpośrednio nad brzegiem jeziora.

Zima nadchodzi – ale jaka?

Meteorolodzy podsumowują: warunki przypominają te sprzed dekady, lecz wynik nie jest przesądzony. Ciepły Pacyfik i aktywna La Niña mogą przynieść ostrą, śnieżną zimę, ale ocieplający się klimat coraz częściej „rozmywa” dawne wzorce.

Jedno jest pewne – mieszkańcy Chicago powinni być gotowi na wszystko: od lodowych zamieci po deszcz w Boże Narodzenie..

Źródło: cbs
Foto: YouTube, Sławomir Budzik