W nocy 20 sierpnia zmarł arcybiskup Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce w latach 1989-2010, arcybiskup gnieźnieński Prymas Polski w latach 2010-2014. Był bliskim współpracownikiem św. Jana Pawła II, negocjował i podpisał w 1993 r. umowę konkordatową między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską.

Abp Józef Kowalczyk przez 21 lat pełnił funkcję nuncjusza apostolskiego w Polsce, mianowany na tę funkcję przez Jana Pawła II. W tym czasie uczestniczył w doprowadzeniu do podpisania konkordatu pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską, przywrócenia Ordynariatu Wojska Polskiego, przygotował całościową reorganizację kościelnych struktur administracyjnych w Polsce, która dokonała się bullą Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae populus, pracował przy powołaniu kolejnych diecezji.

Święcenia kapłańskie w Olsztynie

Abp senior Józef Kowalczyk urodził się 28 sierpnia 1938 r. w Jadownikach Mokrych k. Tarnowa. Egzamin maturalny zdał w 1955 r. w Liceum Ogólnokształcącym w Radłowie. 1 września 1956 r. rozpoczął studia i formację w Wyższym Seminarium Duchownym Hosianum w Olsztynie.

Święcenia kapłańskie przyjął 14 stycznia 1962 r. w konkatedrze św. Jakuba w Olsztynie z rąk bp. Józefa Drzazgi. Tego samego roku otrzymał nominację na wikariusza parafii pw. Świętej Trójcy w Kwidzynie.

W październiku 1963 r. podjął studia na Wydziale Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie, a 24 lutego 1965 r. wyjechał do Rzymu, aby podjąć studia na Wydziale Prawa Kanonicznego Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego.

Studia rzymskie

W tym czasie ukończył także kurs kanonicznej praktyki administracyjnej przy Kongregacji Soboru (dzisiaj Dykasterii ds. Duchowieństwa), podjął współpracę z Sekretariatem Generalnym Synodu Biskupów w Rzymie oraz uczęszczał do studium przy Tajnym Archiwum Watykańskim, które ukończył z dyplomem archiwisty.

W 1968 r. uzyskał tytuł doktora prawa kanonicznego na podstawie rozprawy „Nadzwyczajny szafarz bierzmowania. Studium porównawcze między dyscypliną Kościoła łacińskiego i Kościołów wschodnich”.

Abp Józef Kowalczyk podczas spotkania noworocznego z Prezydentem RP (2007)

W tym samym roku rozpoczął trzyletnie Studium w Rocie Rzymskiej, ukończone w 1971 r. tytułem adwokata Roty Rzymskiej. 19 grudnia 1969 r., z rekomendacji kard. Stefana Wyszyńskiego, podjął pracę w Kongregacji ds. Dyscypliny Sakramentów.

W tym czasie współdziałał w organizowaniu Sekretariatu Synodu Biskupów, kierowanego przez bp. Władysława Rubina, wspierał sekcję rzymską Ogólnopolskiego Komitetu Beatyfikacji Ojca Maksymiliana Kolbe, został członkiem Zespołu Stolicy Apostolskiej ds. Stałych Kontaktów roboczych z przedstawicielami rządu PRL.

Praca w Sekretariacie Stanu

W 1978 r. na polecenie papieża Jana Pawła II ks. Józef Kowalczyk został przeniesiony z Kongregacji ds. Dyscypliny Sakramentów i Kultu Bożego do Sekretariatu Stanu i otrzymał misję utworzenia Sekcji Polskiej. Tego samego roku został mianowany przewodniczącym Komisji ds. Publikacji pism Karola Wojtyły sprzed powołania go na Biskupa Rzymu. Funkcję tę pełnił do 2000 r.

W 1981 r. brał czynny udział w ustanowieniu Watykańskiej Fundacji Jana Pawła II i opracowaniu jej statutu. Jako kierownik Sekcji Polskiej Sekretariatu Stanu brał udział w licznych zagranicznych pielgrzymkach papieża Jana Pawła II.

Nuncjusz apostolski

17 lipca 1989 r. zostały wznowione stosunki dyplomatyczne między Stolicą Apostolską i Polską, a 26 sierpnia 1989 r. bullą Jana Pawła II został mianowany nuncjuszem apostolskim w Polsce i podniesiony do godności arcybiskupa tytularnego Heraklei. Święcenia biskupie przyjął 20 października 1989 r. w bazylice św. Piotra z rąk papieża Jana Pawła II. Jako zawołanie biskupie przyjął słowa Fiat voluntas Tua.

26 listopada 1989 r., uroczystą Mszą św. w warszawskiej katedrze św. Jana Chrzciciela abp Kowalczyk rozpoczął misję Nuncjusza Apostolskiego wobec Kościoła katolickiego w Polsce. W czasie jej trwania doprowadził m.in. do przywrócenia ordynariatu polowego Wojska Polskiego w 1991 r. oraz przygotował całościową reorganizację kościelnych struktur administracyjnych w Polsce, która dokonała się bullą Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae populus z dnia 25 marca 1992 r.

Kolejne dopełnienie reformy strukturalnej Kościoła w Polsce miało miejsce w 2004 r. i polegało na ustanowieniu dwóch nowych diecezji: bydgoskiej i świdnickiej oraz jednej nowej metropolii – łódzkiej. Zakończenie tej reformy miało miejsce 18 grudnia 2009 r., gdy tytuł Prymasa Polski powrócił do arcybiskupa gnieźnieńskiego.

Negocjował tekst umowy konkordatowej i 28 lipca 1993 r. podpisał konkordat między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską.

Abp Kowalczyk był inicjatorem budowy w rodzinnej miejscowości Jadowniki Mokre Ośrodka Opiekuńczo-Rehabilitacyjnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz Izby Pamięci Pontyfikatu Jana Pawła II przy tym ośrodku.

Prymas Polski

8 maja 2010 r. została ogłoszona decyzja papieża Benedykta XVI o mianowaniu go arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim Prymasem Polski. Ingres do katedry gnieźnieńskiej odbył 26 czerwca 2010. Urząd ten pełnił do maja 2014 r.

Abp Józef Kowalczyk na otwarciu wystawy „Polska około roku 1000. Gniezno pierwszą stolicą Polski” w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej (2013)

Przed przejściem w stan spoczynku w maju 2014 r., do czasu objęcia stolicy gnieźnieńskiej przez abp. Wojciecha Polaka (7 czerwca 2014), pełnił funkcję Administratora Apostolskiego Archidiecezji Gnieźnieńskiej.

W czasie posługi arcybiskupiej i prymasowskiej w archidiecezji gnieźnieńskiej abp Józef Kowalczyk patronował nowożytnym międzyreligijnym i międzynarodowym Zjazdom Gnieźnieńskim zainicjowanym w Gnieźnie przez jego poprzednika abp. Henryka Muszyńskiego.

Patronował również innym inicjatywom międzyreligijnym i ekumenicznym jak Dni Judaizmu czy polsko-niemiecka pielgrzymka szlakiem Ottona III. W czasie jego posługi ogłoszono w archidiecezji gnieźnieńskiej Rok Prymasa Tysiąclecia kard. Stefana Wyszyńskiego oraz zorganizowano cykliczną modlitwę w intencji beatyfikacji kard. Wyszyńskiego.

Z inicjatywy abp. Kowalczyka do katedry gnieźnieńskiej sprowadzono relikwie św. Jana Pawła II, które uroczyście umieszczono w kaplicy św. Stanisława, w bliskości relikwii św. Wojciecha.

Podczas arcybiskupiej posługi prymasa Kowalczyka przygotowano również dwie nekropolie: w kościele pw. św. Piotra w Gnieźnie dla biskupów pomocniczych gnieźnieńskich oraz w podziemiach katedry gnieźnieńskiej dla arcybiskupów gnieźnieńskich Prymasów Polski. W tej ostatniej spoczywają m.in. abp Ignacy Krasicki oraz kard. Edmund Dalbor, pierwszy prymas Polski odrodzonej po zaborach.

B. Kruszyk – archidiecezja gnieźnieńska

Foto: Archidiecezja Gnieźnieńska, Piotr Drabik, GFDL, Senat RP, YouTube

Sędzia federalny w San Antonio tymczasowo zablokował nowe przepisy w Teksasie, które nakazywałyby wywieszanie Dziesięciu Przykazań w każdej klasie w wybranych okręgach szkolnych, w tym w Houston i Austin. To już trzeci stan, w którym sąd zablokował podobne wymogi.

Rodziny kwestionują ustawę

Grupa rodzin z kilku okręgów szkolnych wniosła sprawę, argumentując, że obowiązek ten narusza Pierwszą Poprawkę Konstytucji USA, gwarantującą rozdział kościoła od państwa oraz prawo do wolności religijnej. Ustawa miała wejść w życie 1 września.

Sędzia podkreśla wpływ na uczniów

Sędzia okręgowy Fred Biery, powołany przez prezydenta Billa Clintona, w swoim 55-stronicowym orzeczeniu zaznaczył, że nawet jeśli Dziesięć Przykazań nie byłoby nauczane w sposób afirmatywny, uczniowie mogliby zadawać pytania, na które nauczyciele czuliby się zobowiązani odpowiedzieć. Orzeczenie kończy się symbolicznym słowem „Amen”.

Blokada obowiązku w 11 okręgach

Decyzja sądu uniemożliwia 11 okręgom szkolnym i ich podmiotom stowarzyszonym wywieszanie materiałów wymaganych przez prawo stanowe. Prawo było kwestionowane przez grupę rodzin o zróżnicowanych wyznaniach – chrześcijańskich, żydowskich, hinduistycznych, unitariańskich oraz niereligijnych – w tym duchownych, których dzieci uczęszczają do szkół publicznych.

Trwa batalia prawna

Choć orzeczenie jest znaczącym zwycięstwem dla organizacji walczących o prawa obywatelskie, batalia prawna prawdopodobnie jeszcze się nie zakończy. W sądzie federalnym toczy się szerszy proces obejmujący okręgi w okolicach Dallas oraz stanową agencję oświatową i komisarza ds. edukacji.

Prokurator Generalny Teksasu, Ken Paxton, zapowiedział odwołanie od decyzji, określając ją jako „wadliwą”. Podkreślił, że Dziesięć Przykazań stanowi fundament dziedzictwa moralnego i prawnego oraz przypomnienie o wartościach obywatelskich.

Teksas ma już pomnik Dziesięciu Przykazań na terenie Kapitolu i w 2005 roku wygrał sprawę w Sądzie Najwyższym USA, która utrzymała pomnik w mocy.

Inne stany zablokowały podobne przepisy

Podobne przepisy w Luizjanie i Arkansas również zostały zablokowane przez sądy, a sędziowie orzekli, że wymogi eksponowania Dziesięciu Przykazań w szkołach są niezgodne z konstytucją.

Źródło: scrippsnews
Foto: wikimedia

Po sześciu miesiącach śledztwa prałat Daniel Mayall, emerytowany ksiądz z okolic Chicago, został przywrócony do służby kościelnej. W lutym 2025 roku duchowny został odsunięty od posługi po tym, jak pojawiły się oskarżenia o molestowanie seksualne nieletniego sprzed około 30 lat.

Śledztwo zakończone. „Brak podstaw do zarzutów”

O decyzji poinformował w liście do wiernych kardynał Blase J. Cupich. Jak wyjaśnił, Niezależna Rada Rewizyjna (IRB) przeprowadziła szczegółowe postępowanie i nie znalazła wystarczających podstaw, by uznać oskarżenia za wiarygodne.

“Prałat Mayall stanowczo zaprzeczył zarzutom, w pełni współpracował i zastosował się do mojej prośby o czasowe wycofanie z posługi” – napisał kard. Cupich. “Po otrzymaniu wyników śledztwa, IRB stwierdziła, że nie ma uzasadnionych podstaw, by sądzić, że doszło do molestowania. Rada zaleciła przywrócenie prałata Mayalla do posługi, co następuje ze skutkiem natychmiastowym.”

Zarzuty sprzed lat

Według archidiecezji, zgłoszenie dotyczyło okresu, gdy ksiądz Daniel Mayall pełnił funkcję proboszcza parafii św. Franciszka Borgii w Chicago – od lipca 1993 do stycznia 2002 roku.

Choć duchowny został oczyszczony z zarzutów, archidiecezja ponownie wezwała wszystkich, którzy mogli doświadczyć nadużyć, do zgłaszania się:

“Każda osoba, która uważa, że padła ofiarą wykorzystywania seksualnego ze strony księdza, diakona lub pracownika świeckiego, zostanie przyjęta z godnością i współczuciem” – podkreślił kardynał Cupich.

Źródło: abc7
Foto: YouTube