News USA

Królowa Elżbieta II, najdłużej panująca monarchini w Wielkiej Brytanii zmarła w czwartek po 70 latach na tronie. Miała 96 lat

Opublikowano

3 lata temu

dnia

9 września 2022

Autor:

bwyderka

BBC zagrało hymn narodowy „God Save the Queen” nad jej portretem w pełnym insygniach, gdy ogłoszono jej śmierć, a flaga nad Pałacem Buckingham została opuszczona do połowy masztu, gdy druga epoka elżbietańska dobiegła końca. Skutki jej utraty będą ogromne i nieprzewidywalne, zarówno dla narodu, jak i dla monarchii, instytucji, którą królowa Elżbieta II pomogła ustabilizować i zmodernizować przez dziesięciolecia ogromnych zmian społecznych i rodzinnych skandali.

Koronowana podczas wielkiej ceremonii koronacyjnej w Opactwie Westminsterskim 2 czerwca 1953, w 2002 r. Elżbieta upamiętniła 50 lat panowania swoim Złotym Jubileuszem. W tym roku zmarła również matka Elżbiety i jej siostra Margaret.

6 lutego 2022 Elżbieta została pierwszą brytyjską monarchinią, która osiągnęła platynowy jubileusz, oznaczający 70 lat królowania.

Królowa Elżbieta II często sprawiała wrażenie bardzo poważnej postawy, ale ci, którzy ją znali, opisywali ją jako mającą złośliwe poczucie humoru i talent do mimikry w prywatnym towarzystwie.

Rowan Williams, były arcybiskup Canterbury, powiedział, że królowa może być „niezwykle zabawna prywatnie – i nie wszyscy doceniają, jaka potrafi być zabawna”.

10 rzeczy, które warto wiedzieć o życiu królowej Elżbiety II

Najdłużej panująca monarchini w Wielkiej Brytanii

Elżbieta była najstarszą i najdłużej panującą monarchinią w historii Wielkiej Brytanii. We wrześniu 2015 roku przewyższyła swoją praprababkę królową Wiktorię, która panowała przez 63 lata i siedem miesięcy.

W 2016 roku Elżbieta została również najdłużej panującym monarchą na świecie po śmierci króla Tajlandii Bhumibola Adulyadeja. W 2022 roku została drugim najdłużej panującym monarchą w historii świata, po XVII-wiecznym francuskim królu Ludwiku XIV, który objął tron w wieku 4 lat.

Oprócz Elżbiety i Wiktorii tylko czterech innych monarchów w historii Wielkiej Brytanii panowało przez 50 lat lub dłużej: Jerzy III (59 lat), Henryk III (56 lat), Edward III (50 lat) i Jakub VI ze Szkocji (58 lat).

Edukacja domowa

Jak wielu arystokratów z jej czasów i wcześniej, Elżbieta nigdy nie chodziła do szkoły publicznej i nigdy nie miała kontaktu z innymi uczniami. Zamiast tego kształciła się w domu z Margaret, młodszą siostrą.

Wśród tych, którzy ją uczyli, był jej ojciec, wraz ze starszym nauczycielem w Eton College, kilka francuskich i belgijskich guwernantek, które uczyły ją francuskiego, oraz arcybiskup Canterbury, który nauczał jej religii.

Edukacja Elżbiety obejmowała również naukę jazdy konnej, pływania, tańca oraz studiowanie sztuk pięknych i muzyki.

‘Nr. 230873′

Podczas II wojny światowej młoda księżniczka Elżbieta na krótko stała się znana jako Nr. 230873, Elizabeth Alexandra Mary Windsor z Pomocniczej Służby Transportowej No. 1.

Po miesiącach kampanii o zgodę rodziców na zrobienie czegoś na rzecz działań wojennych następczyni tronu nauczyła się prowadzić i obsługiwać karetki pogotowia i ciężarówki. W ciągu kilku miesięcy awansowała do stopnia honorowego młodszego dowódcy.

„Świetna naśladowczyni”

Biskup Michael Mann, domowy kapelan monarchy, powiedział kiedyś, że „królowa imitująca lądowanie Concorde’a jest jedną z najśmieszniejszych rzeczy, jakie można zobaczyć”. Ian Paisley, duchowny i polityk z Irlandii Północnej, również zauważył, że Elżbieta była jego „świetną naśladowczynią”.

Królewski podatnik

Może i była królową, ale też płaciła podatki – przynajmniej od 1992 roku.

Kiedy w 1992 roku zamek Windsor, weekendowa rezydencja królowej, został spustoszony przez pożar, społeczeństwo zbuntowało się przeciwko płaceniu milionów funtów za naprawy.

Za to dobrowolnie zgodziła się zapłacić podatek od dochodów osobistych. Powiedziała, że pokryje 70 procent kosztów prac restauracyjnych, a także postanowiła po raz pierwszy otworzyć swój dom w Pałacu Buckingham dla publiczności, aby uzyskać dodatkowe fundusze z opłat za wstęp.

Mała Lilibet

Królowa została ochrzczona Elżbietą Aleksandrą Mary Windsor z Yorku na cześć swojej matki, babki i prababki ze strony ojca. Ale jako dziecko była ujmująco znana jako młoda Lilibet przez swoją rodzinę – podobno dlatego, że nie potrafiła poprawnie wymówić słowa „Elizabeth”.

Przydomek stał się szerzej znany po tym, jak książę Harry i Meghan, księżna Sussex, nazwali swoją córkę Lilibet Diana w 2021 roku.

Niezłomny romans

Elżbieta i jej mąż, książę Filip, cieszyli się stabilnym związkiem przez ponad 70 lat, związkiem, który znacznie przetrwał małżeństwa trojga z czworga ich dzieci: Karola, Anny i Andrzeja.

„On był po prostu moją siłą i został przez te wszystkie lata” – powiedziała królowa o Filipie w 50. rocznicę ślubu.

Ich historia rozpoczęła się w 1939 roku, kiedy książę Filip z Grecji, przystojny 18-letni kadet marynarki wojennej, został szczegółowo przedstawiony, by przez jeden dzień zabawiać 13-letnią Elżbietę.

Kilka lat później Filip został zaproszony na Boże Narodzenie do dołączenia do rodziny królewskiej w zamku Windsor i wkrótce zaczął dyskretnie zapytać, czy zostanie uznany za uprawnionego zalotnika.

Para zawarła śłub w Opactwie Westminsterskim w 1947 roku. Kiedy Filip zmarł w 2021 roku w wieku 99 lat, Elżbieta opisała jego odejście jako pozostawienie w jej życiu „ogromnej pustki”, jak twierdzi ich syn, Andrew.

Wiele urodzin

Elżbieta urodziła się 21 kwietnia 1926 roku, ale czasami publiczność nie wiedziała, kiedy świętować.

Nie było powszechnie ustalonego dnia jej „oficjalnych urodzin” — jest to pierwsza, druga lub trzecia sobota czerwca i była ustalana przez rząd.

W Australii obchodzono jej urodziny w drugi poniedziałek czerwca, podczas gdy w Kanadzie, był zaznaczony w poniedziałek w dniu 24 maja lub przed urodzinami królowej Wiktorii.

Tylko królowa i jej najbliżsi obchodzili jej prawdziwe urodziny na prywatnych spotkaniach.

Ile psów rasy corgi?

Powszechnie wiadomo, że Elżbieta uwielbiała psy corgi – księżna Diana podobno nazwała psy królowej „ruchomym dywanem”, ponieważ towarzyszyły jej wszędzie.

Przez lata posiadała ponad 30 corgi. Miała również dwa „dorgi” – krzyżówki jamnika i corgi – o imionach Candy i Vulcan.

Elizabeth została sfotografowana przytulając jednego z psów już w 1936 roku w wieku 10 lat i otrzymała corgi o imieniu Susan na jej 18 urodziny. Rasa została wprowadzona do rodziny królewskiej przez jej ojca, króla Jerzego VI, w 1933 roku, kiedy kupił samca corgi o nazwie Dookie z lokalnej hodowli.

Jako królowa, technicznie posiadała także tysiące łabędzi niemych na otwartych wodach brytyjskich i miała prawo do posiadania wszystkich jesiotrów, morświnów, wielorybów i delfinów, zgodnie ze statutem z 1324 roku.

„Całkiem miła dziewczyna”

Królowa nieuchronnie stała się tematem piosenek pop.

The Beatles uwiecznili ją z przymrużeniem oka „Jej Wysokość”, nazywając ją „miłą dziewczyną”, chociaż „nie ma wiele do powiedzenia”. Krótka piosenka, zaśpiewana przez Paula McCartneya i nagrana w 1969 roku, pojawiła się na końcu albumu „Abbey Road”.

Inne utwory muzyczne nie były tak miłe. Antymonarchistyczna piosenka Sex Pistols „God Save The Queen”, wydana tuż przed jej Srebrnym Jubileuszem w 1977 roku, została zakazana w brytyjskiej telewizji.

Źródło: chicagotribune

Foto: You Tube

Powiązane tematy:królowa angielska królowa elżbieta II monarchia angielska

Nastepne

Urodzony w Chicago Bernard Shaw zmarł w środę. Był głównym prezenterem CNN przez 20 lat, znanym przez miliony widzów

Nie przegap

Weź udział w lotach testowych z Shaumburga i Tinley Park do Chicago! Przyszłość należy do taksówek powietrznych

Ciekawostki

Google „Year in Search 2025”. Najczęściej wyszukiwane osoby, wydarzenia i trendy w USA

Opublikowano

12 godzin temu

dnia

28 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

Wraz z końcem 2025 roku Google opublikowało doroczne zestawienie Year in Search, pokazujące, jakie tematy wywołały największe skoki zainteresowania użytkowników wyszukiwarki w Stanach Zjednoczonych. Dane te stanowią przekrojowy obraz wydarzeń politycznych, technologicznych i popkulturowych, które najmocniej rezonowały w mijającym roku.

Najczęściej wyszukiwana postać roku

Na pierwszym miejscu amerykańskiej listy znalazł się Charlie Kirk. Gwałtowny wzrost wyszukiwań był następstwem tragicznych wydarzeń z 10 września 2025 roku, gdy podczas wystąpienia na kampusie Utah Valley University doszło do jego zabójstwa. Wydarzenie to wywołało ogólnokrajową debatę i ogromne zainteresowanie medialne.

Top 10 wyszukiwań w USA

Według Google, w 2025 roku Amerykanie najczęściej wpisywali w wyszukiwarkę:

Charlie Kirk
„KPop Demon Hunters”
Labubu
iPhone 17
One Big Beautiful Bill Act
Zohran Mamdani
DeepSeek
Government shutdown
FIFA Club World Cup
Tariffs

Zestawienie pokazuje silne zainteresowanie polityką i legislacją, ale także nowymi technologiami, sztuczną inteligencją, kinem i wielkimi wydarzeniami sportowymi.

Najważniejsze wyszukiwania newsowe

W kategorii informacji bieżących dominowały tematy o dużym ciężarze społecznym. Na czele znalazła się One Big Beautiful Bill Act, następnie government shutdown oraz hasła związane z zabójstwem Charlie’ego Kirka. Wysokie miejsca zajęły także taryfy celne, protest No Kings, pożary w Los Angeles, wybór nowego papieża oraz inauguracja prezydencka w USA.

Ludzie, kultura i popkultura

Wśród najczęściej wyszukiwanych osób znaleźli się m.in. Zohran Mamdani, d4vd, Erika Kirk, Papież Leo XIV oraz Karoline Leavitt.

zohran-mamdani

W kategorii filmów bezkonkurencyjny okazał się hit „KPop Demon Hunters”, wyprzedzając takie produkcje jak „The Minecraft Movie”, „Happy Gilmore 2” czy „Jurassic World Rebirth”. W muzyce dominowali d4vd, KATSEYE oraz Bad Bunny.

Sport, seriale i podcasty

Rok 2025 przyniósł również rekordowe zainteresowanie sportem. Najczęściej wyszukiwanym sportowcem został Shedeur Sanders, przed Terence’em Crawfordem i Micahem Parsonsem.

W świecie seriali największą popularnością cieszyły się „The Hunting Wives”, „The White Lotus” i „Squid Game”, natomiast wśród podcastów liderami były „New Heights” oraz „The Charlie Kirk Show”.

Cyfrowe lustro nastrojów społecznych

Zestawienie Year in Search 2025 pokazuje, że wyszukiwarka stała się barometrem nastrojów społecznych. Tragiczne wydarzenia, napięcia polityczne i szybki rozwój technologii współistniały z potrzebą rozrywki i kulturowych odniesień. Dane Google po raz kolejny stworzyły cyfrową kronikę roku, który właśnie przechodzi do historii.

Źródło: foxbusiness
Foto: Zohran Mamdani fb, YouTube, istock

Czytaj dalej

BIZNES

Ostatnie amerykańskie centy sprzedano za miliony. Ceny wzrosły po zakończeniu ich produkcji

Opublikowano

1 tydzień temu

dnia

19 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

11 grudnia dom aukcyjny Stack’s Bowers Galleries sprzedał 232 zestawy ostatnich wyprodukowanych w USA jednocentówek, osiągając łączną kwotę 16,76 mln dolarów. Zainteresowanie było tak ogromne, że finalne ceny wielokrotnie przekroczyły oczekiwania numizmatyków. Najdroższy zestaw — 232., zawierający trzy ostatnie wybite w kraju centy — został sprzedany za 800 000 dolarów. Zwycięski nabywca otrzymał także trzy oryginalne stemple mennicze, którymi wybito te monety.

John Kraljevich, dyrektor działu numizmatyki amerykańskiej w Stack’s Bowers, przyznał, że rynek praktycznie wyceniał się na bieżąco. Prezes domu aukcyjnego, Brian Kendrella, dodał, że ostatnie centy „rozbudziły wyobraźnię opinii publicznej jak niewiele rzadkich monet, z którymi mieliśmy do czynienia”.

Każdy zestaw obejmował:

centa z Mennicy w Filadelfii,
centa z Mennicy w Denver,
24-karatowego złotego centa, symbolicznie zamykający epokę,
unikalny symbol Omega na każdej monecie.

Łącznie przygotowano 232 zestawy, symbolicznie odzwierciedlając każdy rok istnienia jednocentówki w kulturze amerykańskiej — od jej wprowadzenia w 1793 roku do zakończenia produkcji w listopadzie.

Od biszkopta do kolekcjonerskiego rarytasu

Gdy cent pojawił się po raz pierwszy pod koniec XVIII wieku, można było za niego kupić słodycze lub pieczywo. W XXI wieku większość trafiała do słoików i szuflad — aż do decyzji rządu USA o zakończeniu emisji, argumentowanej kosztami produkcji przewyższającymi wartość monety.

Teraz ostatnie egzemplarze stają się elementem historii, a dla kolekcjonerów — obiektami pożądania. „Penny jest częścią amerykańskiego języka, popkultury i naszej codzienności” — zaznacza Kraljevich. „Dla wielu zakończenie jego produkcji to powód do nostalgii”.

Wartość sentymentalna i finansowa rośnie

Aukcja pokazuje, że mimo lat spędzonych w szufladach, jednocentówki mogą być warte fortunę — zwłaszcza te, które symbolicznie zamykają ponad dwustuletnią historię. Era amerykańskiego centa dobiegła końca, ale jego kulturowe znaczenie oraz wartość kolekcjonerska najwyraźniej dopiero rosną.

Źródło: AP
Foto: Stack’s Bowers Galleries

Czytaj dalej

News USA

Definicja ery cyfrowego chaosu. Merriam-Webster ogłasza „slop” słowem roku 2025

Opublikowano

2 tygodnie temu

dnia

17 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

Redakcja słownika Merriam-Webster ogłosiła, że słowem roku 2025 zostało „slop” – określenie opisujące niskiej jakości, często absurdalne treści generowane masowo przez sztuczną inteligencję. Decyzję poprzedził gwałtowny wzrost zainteresowania tym pojęciem w debacie publicznej, w erze rozkwitu narzędzi generatywnych i narastających obaw o dezinformację.

Słowo z XVIII wieku wraca w nowej roli

Choć „slop” pojawiło się w języku angielskim już w XVIII wieku i pierwotnie oznaczało miękkie błoto lub coś bez większej wartości, dziś termin ten nabrał nowego znaczenia. W aktualnym ujęciu opisuje treści niskiej jakości, produkowane masowo przez modele sztucznej inteligencji: dziwaczne filmy, nierealistyczne reklamy, tandetną propagandę, fałszywe newsy czy generowane automatycznie książki o wątpliwej wartości.

Greg Barlow, prezes Merriam-Webster, podkreślił w rozmowie z Associated Press, że słowo stało się wyjątkowo sugestywne i trafnie oddaje zarówno zachwyt nad możliwościami AI, jak i frustrację związaną z zalewem treści o miernej jakości.

Wzrost popularności generatywnej AI i skutki uboczne

Narzędzia takie jak generator wideo Sora pozwalają tworzyć realistyczne klipy jedynie na podstawie poleceń tekstowych. Zachwycają możliwościami, ale ich dostępność sprawia, że internet zalewają wizerunki sławnych osób, polityków czy nawet postaci zmarłych – często w formach zmanipulowanych lub całkowicie fikcyjnych.

Ten trend niesie zagrożenia: rośnie ryzyko dezinformacji, nieuprawnionego wykorzystania wizerunku oraz naruszeń praw autorskich.

Przykładem jest sytuacja z ostatnich tygodni, gdy amerykański Sekretarz Wojny Pete Hegseth opublikował przerobiony wizerunek bajkowego żółwia z kanadyjskiego serialu „Franklin”, przedstawiając go jako bojownika z granatnikiem. Materiał został użyty do usprawiedliwienia działań zbrojnych USA w Wenezueli.

Słowo, które budzi skojarzenia – i refleksję

„Slop” przywołuje obraz zwierząt pośród brudnej, rozchlapywanej masy lub kotła z nieapetyczną breją. Podobne wrażenie wywołuje nadprodukcja chaotycznych treści powstających z połączenia algorytmów, błędów i uprzedzeń. Dla części odbiorców słowo budzi niepokój, dla Barlowa – paradoksalnie – nadzieję.

Prezes słownika zauważa, że rosnąca popularność pojęcia oznacza także rosnącą świadomość odbiorców. Coraz więcej osób potrafi odróżnić fałsz od treści wartościowych, a także świadomie poszukuje rzetelnych źródeł.

Najpopularniejsze słowa 2025 roku

Choć „slop” zdobyło pierwsze miejsce, wyróżnienie otrzymały również inne słowa, które odzwierciedlają trendy mijającego roku.

6–7: Termin z piosenki rapera Skrilli („Doot Doot (6 7)”). Choć popularny, ma niejasne znaczenie i funkcjonuje głównie jako internetowy żart.
Performative: Słowo opisujące nieszczere zachowania – od mężczyzn udających zainteresowanie, przez twórców publikujących płytką „życzliwość”, po polityczne popisy i przesadne przemowy na forach międzynarodowych.
Gerrymander: Termin nabrał wagi za sprawą działań Prezydenta Donalda Trumpa, który przed wyborami w 2026 roku naciska na zmianę w okręgach wyborczych. Zagadnienie stało się jednym z kluczowych tematów politycznych roku.
Touch grass : Wyrażenie zachęcające do oderwania się od świata wirtualnego i powrotu do realnych aktywności. W dobie cyfrowego przeciążenia hasło okazało się wyjątkowo nośne.
Conclave: Wzrost wyszukiwań wynikał z wyboru papieża Leona XIV – pierwszego Amerykanina w historii. Popularność napędził również film „Conclave”.
Tariffs: Słowo powróciło do dyskusji publicznej w związku z polityką handlową prezydenta Trumpa, eskalacją wojny celnej i debatą nad skutecznością taryf, które generują mniej niż 4% dochodów federalnych.
Lake Chargoggagoggmanchauggagoggchaubunagungamaugg: Najdłuższa nazwa, która wprowadziła zamieszanie w statystykach słownika. Stała się fenomenem dzięki grze Roblox, choć w Nowej Anglii znana jest po prostu jako Webster Lake.

Zwierciadło współczesności

Wybór słowa „slop” jako słowa roku 2025 stanowi komentarz do kondycji współczesnego internetu – miejsca, w którym technologia tworzy treści szybciej, niż człowiek jest w stanie je zweryfikować. Jednocześnie pokazuje rosnącą determinację odbiorców, którzy chcą odróżniać prawdę od cyfrowej „papki”.