News USA

Królowa Elżbieta II, najdłużej panująca monarchini w Wielkiej Brytanii zmarła w czwartek po 70 latach na tronie. Miała 96 lat

Opublikowano

3 lata temu

dnia

9 września 2022

Autor:

bwyderka

BBC zagrało hymn narodowy „God Save the Queen” nad jej portretem w pełnym insygniach, gdy ogłoszono jej śmierć, a flaga nad Pałacem Buckingham została opuszczona do połowy masztu, gdy druga epoka elżbietańska dobiegła końca. Skutki jej utraty będą ogromne i nieprzewidywalne, zarówno dla narodu, jak i dla monarchii, instytucji, którą królowa Elżbieta II pomogła ustabilizować i zmodernizować przez dziesięciolecia ogromnych zmian społecznych i rodzinnych skandali.

Koronowana podczas wielkiej ceremonii koronacyjnej w Opactwie Westminsterskim 2 czerwca 1953, w 2002 r. Elżbieta upamiętniła 50 lat panowania swoim Złotym Jubileuszem. W tym roku zmarła również matka Elżbiety i jej siostra Margaret.

6 lutego 2022 Elżbieta została pierwszą brytyjską monarchinią, która osiągnęła platynowy jubileusz, oznaczający 70 lat królowania.

Królowa Elżbieta II często sprawiała wrażenie bardzo poważnej postawy, ale ci, którzy ją znali, opisywali ją jako mającą złośliwe poczucie humoru i talent do mimikry w prywatnym towarzystwie.

Rowan Williams, były arcybiskup Canterbury, powiedział, że królowa może być „niezwykle zabawna prywatnie – i nie wszyscy doceniają, jaka potrafi być zabawna”.

10 rzeczy, które warto wiedzieć o życiu królowej Elżbiety II

Najdłużej panująca monarchini w Wielkiej Brytanii

Elżbieta była najstarszą i najdłużej panującą monarchinią w historii Wielkiej Brytanii. We wrześniu 2015 roku przewyższyła swoją praprababkę królową Wiktorię, która panowała przez 63 lata i siedem miesięcy.

W 2016 roku Elżbieta została również najdłużej panującym monarchą na świecie po śmierci króla Tajlandii Bhumibola Adulyadeja. W 2022 roku została drugim najdłużej panującym monarchą w historii świata, po XVII-wiecznym francuskim królu Ludwiku XIV, który objął tron w wieku 4 lat.

Oprócz Elżbiety i Wiktorii tylko czterech innych monarchów w historii Wielkiej Brytanii panowało przez 50 lat lub dłużej: Jerzy III (59 lat), Henryk III (56 lat), Edward III (50 lat) i Jakub VI ze Szkocji (58 lat).

Edukacja domowa

Jak wielu arystokratów z jej czasów i wcześniej, Elżbieta nigdy nie chodziła do szkoły publicznej i nigdy nie miała kontaktu z innymi uczniami. Zamiast tego kształciła się w domu z Margaret, młodszą siostrą.

Wśród tych, którzy ją uczyli, był jej ojciec, wraz ze starszym nauczycielem w Eton College, kilka francuskich i belgijskich guwernantek, które uczyły ją francuskiego, oraz arcybiskup Canterbury, który nauczał jej religii.

Edukacja Elżbiety obejmowała również naukę jazdy konnej, pływania, tańca oraz studiowanie sztuk pięknych i muzyki.

‘Nr. 230873′

Podczas II wojny światowej młoda księżniczka Elżbieta na krótko stała się znana jako Nr. 230873, Elizabeth Alexandra Mary Windsor z Pomocniczej Służby Transportowej No. 1.

Po miesiącach kampanii o zgodę rodziców na zrobienie czegoś na rzecz działań wojennych następczyni tronu nauczyła się prowadzić i obsługiwać karetki pogotowia i ciężarówki. W ciągu kilku miesięcy awansowała do stopnia honorowego młodszego dowódcy.

„Świetna naśladowczyni”

Biskup Michael Mann, domowy kapelan monarchy, powiedział kiedyś, że „królowa imitująca lądowanie Concorde’a jest jedną z najśmieszniejszych rzeczy, jakie można zobaczyć”. Ian Paisley, duchowny i polityk z Irlandii Północnej, również zauważył, że Elżbieta była jego „świetną naśladowczynią”.

Królewski podatnik

Może i była królową, ale też płaciła podatki – przynajmniej od 1992 roku.

Kiedy w 1992 roku zamek Windsor, weekendowa rezydencja królowej, został spustoszony przez pożar, społeczeństwo zbuntowało się przeciwko płaceniu milionów funtów za naprawy.

Za to dobrowolnie zgodziła się zapłacić podatek od dochodów osobistych. Powiedziała, że pokryje 70 procent kosztów prac restauracyjnych, a także postanowiła po raz pierwszy otworzyć swój dom w Pałacu Buckingham dla publiczności, aby uzyskać dodatkowe fundusze z opłat za wstęp.

Mała Lilibet

Królowa została ochrzczona Elżbietą Aleksandrą Mary Windsor z Yorku na cześć swojej matki, babki i prababki ze strony ojca. Ale jako dziecko była ujmująco znana jako młoda Lilibet przez swoją rodzinę – podobno dlatego, że nie potrafiła poprawnie wymówić słowa „Elizabeth”.

Przydomek stał się szerzej znany po tym, jak książę Harry i Meghan, księżna Sussex, nazwali swoją córkę Lilibet Diana w 2021 roku.

Niezłomny romans

Elżbieta i jej mąż, książę Filip, cieszyli się stabilnym związkiem przez ponad 70 lat, związkiem, który znacznie przetrwał małżeństwa trojga z czworga ich dzieci: Karola, Anny i Andrzeja.

„On był po prostu moją siłą i został przez te wszystkie lata” – powiedziała królowa o Filipie w 50. rocznicę ślubu.

Ich historia rozpoczęła się w 1939 roku, kiedy książę Filip z Grecji, przystojny 18-letni kadet marynarki wojennej, został szczegółowo przedstawiony, by przez jeden dzień zabawiać 13-letnią Elżbietę.

Kilka lat później Filip został zaproszony na Boże Narodzenie do dołączenia do rodziny królewskiej w zamku Windsor i wkrótce zaczął dyskretnie zapytać, czy zostanie uznany za uprawnionego zalotnika.

Para zawarła śłub w Opactwie Westminsterskim w 1947 roku. Kiedy Filip zmarł w 2021 roku w wieku 99 lat, Elżbieta opisała jego odejście jako pozostawienie w jej życiu „ogromnej pustki”, jak twierdzi ich syn, Andrew.

Wiele urodzin

Elżbieta urodziła się 21 kwietnia 1926 roku, ale czasami publiczność nie wiedziała, kiedy świętować.

Nie było powszechnie ustalonego dnia jej „oficjalnych urodzin” — jest to pierwsza, druga lub trzecia sobota czerwca i była ustalana przez rząd.

W Australii obchodzono jej urodziny w drugi poniedziałek czerwca, podczas gdy w Kanadzie, był zaznaczony w poniedziałek w dniu 24 maja lub przed urodzinami królowej Wiktorii.

Tylko królowa i jej najbliżsi obchodzili jej prawdziwe urodziny na prywatnych spotkaniach.

Ile psów rasy corgi?

Powszechnie wiadomo, że Elżbieta uwielbiała psy corgi – księżna Diana podobno nazwała psy królowej „ruchomym dywanem”, ponieważ towarzyszyły jej wszędzie.

Przez lata posiadała ponad 30 corgi. Miała również dwa „dorgi” – krzyżówki jamnika i corgi – o imionach Candy i Vulcan.

Elizabeth została sfotografowana przytulając jednego z psów już w 1936 roku w wieku 10 lat i otrzymała corgi o imieniu Susan na jej 18 urodziny. Rasa została wprowadzona do rodziny królewskiej przez jej ojca, króla Jerzego VI, w 1933 roku, kiedy kupił samca corgi o nazwie Dookie z lokalnej hodowli.

Jako królowa, technicznie posiadała także tysiące łabędzi niemych na otwartych wodach brytyjskich i miała prawo do posiadania wszystkich jesiotrów, morświnów, wielorybów i delfinów, zgodnie ze statutem z 1324 roku.

„Całkiem miła dziewczyna”

Królowa nieuchronnie stała się tematem piosenek pop.

The Beatles uwiecznili ją z przymrużeniem oka „Jej Wysokość”, nazywając ją „miłą dziewczyną”, chociaż „nie ma wiele do powiedzenia”. Krótka piosenka, zaśpiewana przez Paula McCartneya i nagrana w 1969 roku, pojawiła się na końcu albumu „Abbey Road”.

Inne utwory muzyczne nie były tak miłe. Antymonarchistyczna piosenka Sex Pistols „God Save The Queen”, wydana tuż przed jej Srebrnym Jubileuszem w 1977 roku, została zakazana w brytyjskiej telewizji.

Źródło: chicagotribune

Foto: You Tube

Powiązane tematy:królowa angielska królowa elżbieta II monarchia angielska

Nastepne

Urodzony w Chicago Bernard Shaw zmarł w środę. Był głównym prezenterem CNN przez 20 lat, znanym przez miliony widzów

Nie przegap

Weź udział w lotach testowych z Shaumburga i Tinley Park do Chicago! Przyszłość należy do taksówek powietrznych

News USA

Powerball ustanowi nowy rekord? W środę do zgarnięcia będzie już 1,25 miliarda USD!

Opublikowano

51 minut temu

dnia

16 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

15 grudnia gracze Powerball mieli szansę na zdobyć ogromną pulę w wysokości 1,1 mld dolarów, ale nikomu się to nie udało. W środowym losowaniu tylko dwie osoby upolowały po 1 milionie – mieszkaniec Arizony i Kalifornii. Ro oznacza, że w środę będzie można trafić szóstą co do wielkości pulę w historii loterii Powerball oraz drugi miliardowy jackpot w tym roku, po rekordowym 1,787 mld dol. wygranym 6 września w Missouri i Teksasie.

Losowanie bez zwycięzcy

W poniedziałkowym losowaniu żaden kupon nie trafił wszystkich sześciu liczb. Wylosowane kule to: 23, 35, 59, 63, 68 oraz czerwona Powerball 2. Mnożnik Power Play wyniósł 4X. Środowe losowanie będzie już 44. w bieżącej serii kumulacji. Ostatni jackpot padł 6 września, kiedy dwa kupony podzieliły między siebie 1,787 mld dol.

Jaką nagrodę może wybrać zwycięzca?

Szczęśliwy gracz, który trafi w środę wszystkie liczby, będzie mieć do wyboru:

Wypłatę ratalną – szacowane 1,25 mld dol., wypłacane w 30 transzach przez 29 lat, z corocznym wzrostem o 5%.
Wypłatę jednorazową – 572,1 mln dol.

Obie opcje są kwotami przed potrąceniem podatków federalnych i stanowych.

Popularność gry i dotychczasowe rekordy

Powerball jest dostępny w 45 stanach, Dystrykcie Kolumbii, Portoryko i na Wyspach Dziewiczych USA. Od 1992 roku loteria wygenerowała ponad 37 mld dol. na cele społeczne wspierane przez amerykańskie loterie.

Transmitowane na żywo losowania odbywają się w poniedziałki, środy i soboty o 10:59 p.m. ET ze studia loterii na Florydzie w Tallahassee. Szanse na jakąkolwiek wygraną wynoszą 1 do 24,9, a na trafienie jackpota – 1 do 292,2 mln.

Największe pule w historii Powerball

2,04 mld dol. – 7 listopada 2022 – Kalifornia
1,787 mld dol. – 6 września 2025 – Missouri, Teksas
1,765 mld dol. – 11 października 2023 – Kalifornia
1,586 mld dol. – 13 stycznia 2016 – Kalifornia, Floryda, Tennessee
1,326 mld dol. – 6 kwietnia 2024 – Oregon
1,25 mld dol. – 17 grudnia?
1,08 mld dol. – 19 lipca 2023 – Kalifornia
842,4 mln dol. – 1 stycznia 2024 – Michigan
768,4 mln dol. – 27 marca 2019 – Wisconsin
758,7 mln dol. – 23 sierpnia 2017 – Massachusetts

11 największych wygranych w historii loterii w USA – wartości ponad 1 miliard

2,040 mld dolarów, Powerball, 7 listopada 2022 – jeden kupon: Kalifornia
1,787 mld dolarów, Powerball, 6 września 2025 – dwa kupony: Missouri, Teksas
1,765 mld dolarów, Powerball, 11 października 2023 – jeden kupon: Kalifornia
1,602 mld dolarów, Mega Millions, 8 sierpnia 2023 – jeden kupon: Floryda
1,586 mld dolarów, Powerball, 13 stycznia 2016 – trzy kupony: Kalifornia, Floryda, Tennessee
1,537 mld dolarów, Mega Millions, 23 października 2018 – jeden kupon: Karolina Południowa
1,348 mld dolarów, Mega Millions, 13 stycznia 2023 – jeden kupon: Maine
1,337 mld dolarów, Mega Millions, 29 lipca 2022 – jeden kupon: Illinois
1,269 mld dolarów, Mega Millions, 27 grudnia 2024 – jeden kupon: Kalifornia
1,128 mld dolarów, Mega Millions, 26 marca 2024 – jeden kupon: New Jersey
1,08 mld dolarów, Powerball, 19 lipca 2023 – jeden kupon: Kalifornia

Źródło: Powerball
Foto: istock/Prostock-Studio/

Czytaj dalej

News USA

Monogamia u ludzi: Plasujemy się ..pomiędzy bobrem europejskim a surykatką

Opublikowano

2 godziny temu

dnia

15 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

Jak monogamiczni są ludzie na tle innych gatunków? Nowa analiza genetyczna przygotowana przez naukowca z University of Cambridge daje zaskakującą odpowiedź: nasza monogamia sytuuje nas mniej więcej pomiędzy bobrem europejskim a surykatką.

W badaniu opublikowanym w zeszłym tygodniu w Proceedings of the Royal Society: Biological Sciences dr Mark Dyble, antropolog ewolucyjny, stworzył swoistą „ligę monogamii”, porównując odsetek rodzeństwa mającego tych samych rodziców w 103 społecznościach ludzkich i 34 gatunkach ssaków.

Jak powstała „liga monogamii”?

Dyble wykorzystał dane archeologiczne, etnograficzne i genetyczne obejmujące prawie 2 mln relacji rodzeństwa u ludzi oraz ponad 60 tys. u ssaków. Kluczowym miernikiem stała się proporcja dzieci pochodzących od tej samej matki i ojca:

100% – mysz workowata z Kalifornii (najbardziej monogamiczny gatunek w badaniu),
85% – afrykański dziki pies,
79,5% – kretoszczur Damaraland.

Ludzie zajęli 7. miejsce, z wynikiem 66% pełnego rodzeństwa, co lokuje nas nieco poniżej bobra europejskiego, ale powyżej gibona białorękiego, surykatki i lisa rudego.

Skrajnie niemonogamiczne okazały się m.in. owce Soay ze Szkocji (0,6% pełnego rodzeństwa), goryle i szympansy.

Monogamia kluczem do ewolucyjnego sukcesu?

Według dr Dyble’a wyniki wspierają teorię, że monogamiczne więzi reprodukcyjne są głęboko zakorzenioną cechą naszego gatunku, sprzyjającą budowie dużych, stabilnych wspólnot.

Badania nad ptakami, ssakami i owadami wskazują, że społeczeństwa o wysokiej kooperacji częściej wywodzą się z gatunków monogamicznych, ponieważ potomstwo w takich grupach ma większą szansę na opiekę ze strony rodziny.

Dyble podkreśla również, że monogamia nie musi oznaczać absolutnej wierności. Chodzi o stabilność więzi i długoterminowe relacje, które umożliwiają inwestycję w wychowanie dzieci.

Kontrowersje i krytyka

Choć badania wzbudziły zainteresowanie, nie obyło się bez zastrzeżeń. Dr Kit Opie z University of Bristol, specjalista od antropologii ewolucyjnej, uznał podejście Dyble’a za uproszczone:

„To, że ludzie są monogamiczni, wiemy już od 200 tys. lat. Prawdziwe pytanie brzmi: dlaczego tak jest, a tego badanie nie wyjaśnia.”

Z kolei prof. Julia Schroeder z Imperial College London zauważyła, że próby klasyfikowania ludzkich zachowań w prostych kategoriach monogamii i niemonogamii zawsze będą obarczone ryzykiem nadmiernych uproszczeń.

Dlaczego ludzie są tak wyjątkowi?

Dr Mark Dyble podkreśla, że nasz model monogamii nie przypomina ani tych obserwowanych u bobrów, ani u surykatek:

u wielu ssaków istnieje jedna dominująca para reprodukcyjna,
u ludzi wspólnie rozmnaża się cała populacja, choć wewnątrz niej dominują stabilne pary.

To sugeruje, że ludzka monogamia mogła mieć zupełnie odmienną trajektorię ewolucyjną, opartą być może na roli dziadków, wzajemnej opiece, podziale obowiązków i długotrwałym dzieciństwie wymagającym intensywnej inwestycji rodzicielskiej.

Co dalej?

Naukowiec planuje kolejne analizy, tym razem oparte już wyłącznie na współczesnych danych genetycznych. Jego zdaniem badanie otwiera drogę do nowych pytań:

Jak dokładnie powstała ludzka monogamia?
Jak różniła się od modeli znanych u innych ssaków?
I jak zmieniała się wraz z ewolucją naszych społeczności?

Jedno pozostaje pewne: ludzie, choć dalecy od ideału wierności, są znacznie bardziej monogamiczni, niż wielu sądziło – a nasza zdolność do budowania stabilnych relacji mogła być jednym z fundamentów sukcesu gatunkowego.

Źródło: washington post
Foto: istock/LSOphoto/stockphotodirectors/m-imagephotography/PeopleImages/

Czytaj dalej

News USA

O co najczęściej pytaliśmy Alexę w 2025 roku? Amazon ujawnia listę zapytań

Opublikowano

1 dzień temu

dnia

14 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

Amazon opublikował w zeszłym tygodniu coroczne zestawienie „Alexa’s Most Asked Questions”, które pokazuje, o co użytkownicy najczęściej prosili swoją sztuczną inteligencję w 2025 roku. Dane jasno pokazują, że Alexa, asystent głosowy oparty na sztucznej inteligencji, pozostaje jednym z głównych źródeł szybkiej informacji — od kuchennych porad po globalne ciekawostki o celebrytach.

Kulinaria na pierwszym miejscu: „Jak długo gotować jajko w koszulce?”

Miliony zapytań dotyczyły gotowania, a jednym z najpopularniejszych było pytanie o czas gotowania jajka w koszulce. Użytkownicy chętnie korzystali z Alexy jako domowego kuchennego asystenta, prosząc ją o instrukcje krok po kroku, proporcje składników czy czas przygotowania różnych potraw.

Wzrost liczby zapytań kulinarnych Amazon tłumaczy tym, że coraz więcej osób gotuje w domu i traktuje głosowego asystenta jako najszybsze źródło odpowiedzi.

Nauka pod ręką: „Jaka jest średnica Ziemi?”

Alexa była również wykorzystywana jako natychmiastowy pomocnik do zdobywania podstawowej wiedzy naukowej. Jednym z najczęściej zadawanych pytań było: „Jaka jest średnica Ziemi?” Zestawienie pokazuje, że użytkownicy traktują swoje urządzenia nie tylko jako gadżet domowy, ale również jako sposób na zaspokojenie codziennej ciekawości dotyczącej świata.

Celebryci: Ronaldo, Swift i Musk na szczycie ciekawości

Według Amazon ogólne pytania o wzrost, wagę czy majątek gwiazd należały do najbardziej typowych. Wśród nazwisk dominowali: Cristiano Ronaldo, Taylor Swift i Elon Musk. Osoby korzystające z Alexy pytały zarówno o aktualne statystyki, jak i o szczegóły z życia prywatnego czy kariery tych postaci.

Taylor Swift najczęściej słuchaną artystką

Alexa służyła również jako główny odtwarzacz muzyczny. Najpopularniejszą artystką wśród użytkowników okazała się Taylor Swift, natomiast drugie miejsce zajął Bruno Mars. Najczęściej odtwarzanym utworem była jego piosenka „APT”, nagrana wspólnie z Rosé.

Albumem roku według danych Alexy został soundtrack do Netflixowego hitu “KPop Demon Hunters” — absolutny faworyt słuchaczy globalnych.

Paradoks roku: „Co oznacza AI?”

Jednym z najbardziej intrygujących trendów 2025 było częste pytanie: „What does AI stand for?”
Użytkownicy pytali więc asystenta o wyjaśnienie skrótu, na którym sam jest oparty.

Amazon podkreśla, że to symboliczny dowód na to, jak mocno sztuczna inteligencja przeniknęła codzienne życie — jednocześnie fascynując użytkowników i budząc ich ciekawość.

Amazon zapowiada, że w kolejnych latach będzie rozwijał Alexę tak, aby jej zrozumienie zapytań użytkowników było jeszcze bardziej naturalne i kontekstowe.