Połącz się z nami

News USA

Nie żyje Michaił Gorbaczow – ostatni sowiecki przywódca, dzięki któremu upadł komunizm w Związku Radzieckim

Opublikowano

dnia

91-letni Michaił Gorbaczow zmarł we wtorek, po długiej chorobie – wynika z oświadczenia Centralnego Szpitala Klinicznego w Moskwie. Choć sprawował władzę niecałe siedem lat, dokonał serii wielkich zmian. Doprowadził do upadku autorytarnego państwa sowieckiego, uwolnienia narodów Europy Wschodniej spod rosyjskiej dominacji i końca dziesięcioleci konfrontacji nuklearnej Wschód-Zachód.

Prezydent USA Joe Biden nazwał Gorbaczowa „człowiekiem o niezwykłej wizji” i „rzadkim przywódcą”, który miał „wyobrażenie, aby zobaczyć, że inna przyszłość jest możliwa, i odwagę zaryzykować całą swoją karierę, aby ją osiągnąć.

„Rezultatem był bezpieczniejszy świat i większa wolność dla milionów ludzi” – powiedział Biden w oświadczeniu.

„Trudno pomyśleć o jednej osobie, która zmieniła bieg historii bardziej w pozytywnym kierunku” niż Gorbaczow, napisał na Twitterze Michael McFaul, analityk polityczny i były ambasador USA w Moskwie.

„Gorbaczow był idealistą, który wierzył w siłę idei i jednostek. Powinniśmy uczyć się z jego spuścizny”.

Upadek Gorbaczowa był upokarzający. Jego władza została nadszarpnięta przez próbę zamachu stanu w sierpniu 1991 roku. Ostatnie miesiące swojego urzędowania spędził na obserwowaniu republiki po ogłoszeniu niepodległości, aż do dymisji 25 grudnia 1991 roku. Związek Radziecki rozpadł się dzień później.

Gorbaczow mógł mieć większy wpływ na drugą połowę XX wieku niż jakakolwiek inna postać polityczna. W 1985 r. rozpoczął “Pierestrojkę”.

„Postrzegam siebie jako człowieka, który rozpoczął reformy, które były konieczne dla kraju, Europy i świata”, powiedział w wywiadzie dla AP w 1992 r., wkrótce po opuszczeniu urzędu.

„Często jestem pytany, czy zacząłbym to wszystko od nowa, gdybym musiał to powtórzyć? Tak, rzeczywiście. I z większą wytrwałością i determinacją” – powiedział.

Gorbaczow zdobył Pokojową Nagrodę Nobla w 1990 roku za swoją rolę w zakończeniu zimnej wojny i spędził swoje późniejsze lata zbierając wyróżnienia i nagrody ze wszystkich zakątków świata. Jednak w swoim kraju był powszechnie pogardzany.

Rosjanie obwiniali go o upadek Związku Radzieckiego w 1991 roku – niegdyś budzącego strach supermocarstwa, którego terytorium podzieliło się na 15 odrębnych narodów.

Gorbaczow nigdy nie zamierzał rozmontowywać systemu sowieckiego. Chciał go poprawić.

W swoich pamiętnikach napisał, że od dawna był sfrustrowany, że w kraju o ogromnych bogactwach naturalnych dziesiątki milionów żyją w ubóstwie.

Uwolnił więźniów politycznych, pozwolił na otwartą debatę i wielokandydatowe wybory, dał swoim rodakom swobodę podróżowania, powstrzymał ucisk religijny, zmniejszył arsenały nuklearne, nawiązał bliższe więzi z Zachodem i nie stawiał oporu upadkowi reżimów komunistycznych w państwach satelickich Europy Wschodniej.

Ale siły, które uwolnił szybko wymknęły się jego kontroli.

Wybuchły długo tłumione napięcia etniczne, wywołując wojny i niepokoje w niespokojnych miejscach, takich jak południowy Kaukaz. Strajki i niepokoje pracownicze towarzyszyły wzrostom cen i niedoborom dóbr konsumpcyjnych.

W jednym z najgorszych momentów swojej kadencji Gorbaczow usankcjonował rozprawę z niespokojnymi republikami bałtyckimi na początku 1991 roku.

Przemoc zwróciła przeciwko niemu wielu intelektualistów i reformatorów. Konkurencyjne wybory przyniosły także nowe pokolenie populistycznych polityków, którzy zakwestionowali politykę i autorytet Gorbaczowa.

Najważniejszym z nich był jego były protegowany i ewentualny wróg, Borys Jelcyn, który został pierwszym prezydentem Rosji.

Michaił Siergiejewicz Gorbaczow urodził się 2 marca 1931 roku we wsi Privolnoye w południowej Rosji. Obaj jego dziadkowie byli chłopami, przewodniczącymi kołchozów i członkami partii komunistycznej, podobnie jak jego ojciec.

Pomimo znakomitych referencji partyjnych, rodzina Gorbaczowa nie wyszła bez szwanku z terroru rozpętanego przez sowieckiego dyktatora Józefa Stalina: Obaj dziadkowie zostali aresztowani i uwięzieni za rzekomo antysowiecką działalność.

W 1950 roku dostał się na moskiewski uniwersytet, gdzie poznał swoją żonę Raisę Maximovnę Titorenko i wstąpił do partii komunistycznej.

Był prawdziwym, choć nieortodoksyjnym wyznawcą socjalizmu. Został wybrany do potężnego Komitetu Centralnego partii w 1971 roku, przejął sowiecką politykę rolną w 1978 roku i został pełnoprawnym członkiem Biura Politycznego w 1980 roku.

Po drodze mógł podróżować na Zachód, do Belgii, Niemiec, Francji, Włoch i Kanady. Te podróże głęboko wpłynęły na jego myślenie, wstrząsając jego wiarą w wyższość socjalizmu w stylu sowieckim.

Dopiero w marcu 1985 roku partia ostatecznie wybrała go na przywódcę. Miał wtedy  54 lata.

Jego kadencja była wypełniona trudnymi okresami, w tym źle przemyślaną kampanią antyalkoholową, wycofaniem wojsk sowieckich z Afganistanu i katastrofą nuklearną w Czarnobylu.

Jednak począwszy od listopada 1985 roku Gorbaczow rozpoczął serię przyciągających uwagę spotkań na szczycie ze światowymi przywódcami, zwłaszcza z prezydentami USA Ronaldem Reaganem i George’em Bushem, co doprowadziło do bezprecedensowych, głębokich redukcji w amerykańskim i sowieckim arsenale nuklearnym.

Gorbaczow pracował nad Fundacją Gorbaczowa, którą stworzył, aby zająć się globalnymi priorytetami w okresie postzimnowojennym, oraz z fundacją Zielonego Krzyża, która powstała w 1993 roku, aby pomóc kultywować „bardziej harmonijne relacje między ludźmi a środowiskiem”.

W 2000 r. Gorbaczow objął ster małej Zjednoczonej Partii Socjaldemokratycznej w nadziei, że wypełni ona próżnię pozostawioną przez Partię Komunistyczną, której, jak powiedział, nie udało się zreformować w nowoczesną partię lewicową po rozpadzie Związku Radzieckiego. Z funkcji prezesa zrezygnował w 2004 roku.

Chociaż powiedział, że Putin zrobił wiele, aby przywrócić stabilność i prestiż Rosji po burzliwej dekadzie po upadku Związku Radzieckiego, Gorbaczow protestował przeciwko rosnącym ograniczeniom wolności mediów, a w 2006 r. kupił jedną z ostatnich rosyjskich gazet śledczych, Nowaja Gazeta.

Gorbaczow wypowiedział się także przeciwko inwazji Putina na Ukrainę.

Dzień po ataku 24 lutego wydał oświadczenie wzywające do „wcześniejszego zaprzestania działań wojennych i natychmiastowego rozpoczęcia negocjacji pokojowych”.

Nie ma na świecie nic cenniejszego niż ludzkie życie. Negocjacje i dialog na bazie wzajemnego szacunku i uznania interesów to jedyny możliwy sposób na rozwiązanie najostrzejszych sprzeczności i problemów” – powiedział.

Oficjalna agencja informacyjna Tass poinformowała, że Michaił Gorbaczow ​​zostanie pochowany na moskiewskim cmentarzu Nowodziewiczy obok swojej żony.

 

Źródło: dailyherald
Foto: You Tube

News USA

Rok 2026 przyniesie podział w ochronie zdrowia w USA. Jedni pacjenci zyskają, inni zapłacą więcej

Opublikowano

dnia

Autor:

W 2026 roku amerykański system ochrony zdrowia czeka wyraźne rozwarstwienie. Seniorzy korzystający z Medicare odczują realne obniżki kosztów leków, natomiast osoby objęte Affordable Care Act oraz Medicaid mogą stanąć przed wyższymi składkami i ograniczonym dostępem do świadczeń. To efekt decyzji legislacyjnych podjętych w ostatnich latach przez kolejne administracje federalne.

Tańsze leki dla seniorów

Od 1 stycznia zaczynają obowiązywać pierwsze wynegocjowane ceny leków w ramach Medicare. To rezultat ustawy Inflation Reduction Act, podpisanej w 2022 roku przez Prezydenta Joe Biden, która po raz pierwszy umożliwiła rządowi federalnemu negocjowanie cen najdroższych preparatów refundowanych.

Nowe stawki obejmą 10 najbardziej kosztownych leków w programie, w tym środki przeciwzakrzepowe Eliquis i Xarelto oraz leki przeciwcukrzycowe Jardiance i Januvia. Korzysta z nich niemal 9 milionów starszych Amerykanów.

Według szacunków organizacji AARP średnie wydatki pacjentów na te leki spadną o ponad 50%, a siedem z nich będzie kosztować mniej niż 100 USD miesięcznie.

Dodatkowo obowiązuje już roczny limit wydatków na leki w Medicare2 000 USD, który w 2026 roku wzrośnie do 2 100 USD. Od 2023 roku miesięczny koszt insuliny został ograniczony do 35 USD.

Skutki uboczne reformy

Eksperci zwracają jednak uwagę, że Inflation Reduction Act przyniosła także niezamierzone konsekwencje. Firmy farmaceutyczne, obawiając się kar za szybkie podwyżki cen już w trakcie sprzedaży, zaczęły ustalać wyższe ceny początkowe nowych leków. W efekcie ceny części nowo wprowadzanych preparatów rosną szybciej niż w poprzednich latach.

Koniec ulg w Obamacare

Znacznie trudniejsza sytuacja może dotknąć osoby korzystające z Obamacare. Podwyższone ulgi podatkowe, które pomagały utrzymać składki na przystępnym poziomie, wygasają z końcem 2025 roku. Brak ich przedłużenia oznacza, że w 2026 roku składki mogą wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent, a w niektórych przypadkach – ponad 100%.

Już pierwsze dane dotyczące zapisów na nowe polisy wskazują, że część osób rezygnuje z ubezpieczenia lub wybiera tańsze, ale mniej korzystne plany.

Niepewna przyszłość Medicaid

Równolegle wchodzą w życie zmiany w finansowaniu Medicaid, wynikające z decyzji administracji Prezydenta Donalda Trumpa oraz republikańskich ustawodawców. W 10 stanach, które nie rozszerzyły programu, osoby o niskich dochodach nadal pozostaną w tzw. luce ubezpieczeniowej – zarabiają zbyt mało, by opłacić prywatne ubezpieczenie, ale jednocześnie nie kwalifikują się do Medicaid.

Bardziej radykalne zmiany, w tym potencjalne wymogi dotyczące aktywności zawodowej, zapowiadane są na kolejne lata.

Porozumienia z firmami farmaceutycznymi

Administracja Trumpa próbuje równolegle obniżać ceny leków poprzez dobrowolne porozumienia z koncernami farmaceutycznymi oraz inicjatywę TrumpRx, umożliwiającą zakup leków bezpośrednio od producentów. Najgłośniejsze umowy dotyczą preparatów odchudzających firm Novo Nordisk i Eli Lilly.

Eksperci podkreślają jednak, że choć ceny te są niższe, nadal pozostają wysokie dla osób bez ubezpieczenia, a same porozumienia nie mają mocy ustawowej.

Co dalej po 2026 roku

Nie jest wykluczone, że Kongres USA w 2026 roku powróci do rozmów o przedłużeniu ulg Obamacare, być może nawet z mocą wsteczną. Do tego czasu jednak miliony Amerykanów mogą stanąć przed trudnym wyborem: wyższe składki, uboższe polisy lub całkowita rezygnacja z ubezpieczenia.

Rok 2026 zapowiada się więc jako moment, w którym różnice w dostępie do opieki zdrowotnej w USA wyraźnie się pogłębią, dzieląc pacjentów na wyraźnych beneficjentów i przegranych zmian systemowych.

Źródło: nbc
Foto: istock/golfcphoto/peakSTOCK/
Czytaj dalej

News USA

Polska gotowa bronić zachodniej granicy przed Niemcami. Ostre słowa prezydenta

Opublikowano

dnia

Autor:

27 grudnia w Poznaniu, podczas obchodów rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918 roku, Prezydent Karol Nawrocki zadeklarował, że Polska pozostaje „gotowa bronić zachodniej granicy” przed Niemcami. Wystąpienie głowy państwa wywołało natychmiastową reakcję Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego, który zapewnił, że nie istnieje realne zagrożenie na zachodniej granicy kraju.

Święto państwowe, ustanowione w 2021 roku, upamiętnia zwycięski zryw Polaków przeciwko niemieckim rządom po I wojnie światowej, który doprowadził do włączenia Wielkopolski do odradzającego się państwa polskiego na mocy Traktatu Wersalskiego. W walkach zginęło około 2 300 osób.

Historyczne znaczenie Powstania Wielkopolskiego

Powstanie wybuchło pod koniec grudnia 1918 roku, w okresie odbudowy polskiej państwowości po ponad stu latach zaborów dokonanych przez Niemcy, Rosję i Austrię. Już do połowy stycznia 1919 roku polskie oddziały przejęły kontrolę nad większością regionu, a kilka miesięcy później Wielkopolska została oficjalnie uznana za część niepodległej Polski.

Przemówienie prezydenta w Poznaniu

Podczas uroczystości Prezydent Karol Nawrocki, wybrany w 2025 roku przy poparciu Prawa i Sprawiedliwości PiS, podkreślał, że Powstańcy Wielkopolscy dali współczesnym Polakom przykład skutecznej walki o narodowe interesy.

Mówiąc o historii zaborów, prezydent przypomniał okres niemieckiego imperializmu, który – jak stwierdził – dążył do odebrania Polakom kultury, języka i dziedzictwa narodowego. W jego ocenie również dziś konieczna jest determinacja, by „Polska pozostała Polską”.

Reakcja ministra spraw zagranicznych

Na słowa prezydenta odpowiedział Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski, reprezentujący rząd o liberalnym i proeuropejskim profilu. We wpisie opublikowanym 28 grudnia zapewnił, że dopóki Niemcy są członkiem NATO i Unii Europejskiej, a władzę sprawują tam partie głównego nurtu, nie istnieje zagrożenie dla polskiej zachodniej granicy.

Szef dyplomacji zaznaczył, że potencjalne ryzyko mogłoby pojawić się jedynie w przypadku dojścia do władzy w Niemczech radykalnych eurosceptycznych nacjonalistów, co – jego zdaniem – powinno być przestrogą również dla środowisk narodowych w Polsce.

Polityczny spór wokół Niemiec

Prawo i Sprawiedliwość od lat przedstawia Niemcy jako jedno z głównych zagrożeń dla polskiej suwerenności. Lider partii Jarosław Kaczyński w 2023 roku ostrzegał przed rzekomym „niemieckim planem” realizowanym w ramach Unii Europejskiej, który miałby prowadzić do osłabienia państwa polskiego.

Obecny rząd, kierowany przez premiera Donald Tusk, jest przez PiS oskarżany o realizację interesów Berlina kosztem polskiej niezależności.

Historyczne traumy i współczesna retoryka

Pamięć o brutalnej okupacji Polski podczas II wojny światowej wciąż silnie oddziałuje na polskie społeczeństwo. Jednocześnie napięcia pojawiają się także po niemieckiej stronie sceny politycznej.

Skrajnie prawicowa Alternative für Deutschland wielokrotnie posługiwała się antypolską retoryką, a jej współprzewodniczący Tino Chrupalla mówił w listopadzie 2025 roku, że Polska stanowi dla Niemiec zagrożenie porównywalne z Rosją.

Migracja i kontrole graniczne

Dodatkowym źródłem napięć stała się polityka migracyjna. Niemcy odsyłały do Polski tysiące migrantów, którzy nielegalnie przekroczyli granicę, co doprowadziło do powstania tzw. obywatelskich patroli, w tym Ruchu Obrony Granic, powiązanego ze środowiskami prawicowymi.

W efekcie polski rząd przywrócił kontrole na granicy z Niemcami na początku 2025 roku, podczas gdy Berlin wprowadził analogiczne rozwiązania już w 2023 roku. Spór o bezpieczeństwo granic pozostaje jednym z kluczowych i najbardziej wrażliwych tematów w relacjach polsko-niemieckich.

Źródło: NFP
Foto: YouTube, KPRP
Czytaj dalej

News USA

Podwyżki cen na horyzoncie. Eksperci radzą co kupić jeszcze przed 2026 rokiem

Opublikowano

dnia

Autor:

Konsumenci w USA powinni rozważyć wcześniejsze zakupy podstawowych produktów, szczególnie z kategorii artykułów do domu, ponieważ na początku 2026 roku spodziewane są wyraźne podwyżki cen. Takie ostrzeżenie płynie z najnowszych analiz Wells Fargo, które wskazują na narastającą presję cenową w handlu detalicznym.

Strategia cenowa sprzedawców w 2025 roku

Jak wyjaśnia Lauren Murphy, dyrektor zarządzająca ds. finansów handlu detalicznego w Wells Fargo, sprzedawcy w 2025 roku starali się utrzymać ceny na stabilnym poziomie lub podnosić je jedynie nieznacznie. W okresie świątecznym wiele firm stosowało selektywne promocje oraz głębokie rabaty na wybrane produkty, aby zachęcić klientów do zakupów.

Cła i wcześniejsze gromadzenie zapasów

Na początku 2025 roku liczni detaliści celowo przyspieszyli zakupy towarów, zwiększając zapasy jeszcze przed wejściem w życie dodatkowych ceł importowych. Od maja do września poziom zapasów wzrósł o 14%, co pozwoliło tymczasowo ograniczyć presję cenową.

Jednak sytuacja ma się zmienić. Na początku 2026 roku ilość towarów będących w tranzycie z zagranicy ma wzrosnąć aż o 62%, a nowe dostawy będą już objęte wyższymi kosztami celnymi.

Najbardziej zagrożona kategoria: artykuły do domu

Szczególnie narażeni na podwyżki są sprzedawcy artykułów gospodarstwa domowego i mebli, którzy w dużym stopniu polegają na imporcie. Według Murphy, firmy z tej branży mają ograniczoną możliwość absorbowania rosnących kosztów, dlatego podwyżki cen pojawiają się szybciej niż np. w sektorze odzieżowym.

Co więcej, część sprzedawców już zaczęła wdrażać strategiczne podwyżki, co oznacza, że konsumenci mogą zauważyć kolejne wzrosty cen w nadchodzących miesiącach.

Odzież a duże zakupy

Choć ceny odzieży również mogą wzrosnąć, ich niższa cena bazowa sprawia, że zmiany są mniej dotkliwe dla portfela. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku drogich produktów, takich jak meble. Nawet 10-procentowy wzrost ceny może skutecznie zniechęcić wielu kupujących.

Rekomendacja dla konsumentów

Eksperci Wells Fargo zalecają, aby osoby planujące duże zakupy wyposażenia domu, w tym mebli, zrealizowały je jeszcze przed początkiem 2026 roku. Jak podkreśla Lauren Murphy, może to oznaczać znaczące oszczędności, zanim wyższe koszty importu zostaną w pełni przeniesione na klientów.

Źródło: foxbusiness
Foto: Furnitureland South, Walmart
Czytaj dalej
Reklama

Popularne

Kalendarz

sierpień 2022
P W Ś C P S N
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031  

Nasz profil na fb

Popularne w tym miesiącu