Dziewięć miesięcy upłynęło od chwili, gdy Prezydent Donald Trump podpisał dekret wykonawczy dotyczący likwidacji federalnego Departamentu Edukacji – działania, którego wcześniej nie podjął żaden przywódca Stanów Zjednoczonych, mimo że postulaty likwidacji resortu pojawiały się wielokrotnie. Proces likwidacji resortu posuwa się do przodu.

Donald Trump przyznał, że całkowite zniesienie departamentu wymaga decyzji Kongresu, lecz administracja postanowiła realizować proces poprzez przenoszenie jego kompetencji do innych federalnych agencji. Według planu, w strukturach miałby pozostać jedynie stanowisko sekretarza jako jedynego pracownika oraz fizyczna siedziba, aż do czasu głosowania legislacyjnego.

Szczegóły planu demontażu ujawniono 18 listopada

18 listopada Sekretarz Departamentu Edukacji, Linda McMahon, przedstawiła szczegółowe założenia reorganizacji resortu. Zapowiedziała m.in. przeniesienie administracji federalnych grantów na poziomie K–12 i uczelni wyższych, z wyłączeniem pożyczek studenckich, do Departamentu Pracy.

Dotyczy to również środków dla uczniów z rodzin o niskich dochodach, programów wspierających dzieci w trudnej sytuacji życiowej, szkolnictwa artystycznego, edukacji wiejskiej oraz inicjatyw dla szkół charterowych.

McMahon podkreśliła, że fundusze nie są likwidowane, lecz usprawniane, aby większa ich część trafiała „bezpośrednio do klas”, zamiast na koszty biurokracji. Podczas briefingu 20 listopada zaznaczyła, że system grantowy Departamentu Pracy jest „bardziej nowoczesny i wydajny technologicznie”.

Główne kompetencje przekazywane innym agencjom

W ramach procesu:

• Departament Spraw Wewnętrznych ma przejąć programy dla szkół plemiennych uczących dzieci rdzennych Amerykanów.
• Departament Zdrowia i Opieki Społecznej ma odpowiadać za akredytację zagranicznych szkół medycznych oraz programy wsparcia rodziców studiujących.
• Departament Stanu przejmie programy edukacji międzynarodowej i językowej, w tym stypendia Fulbright-Hays.

Zgodnie z zapowiedziami, szczególnej kontroli miały zostać poddane projekty stypendialne finansowane w ostatnich latach, w tym te dotyczące tzw. „wrażliwych tematów kulturowych”.

Zarzuty o zagrożenie dla lokalnych szkół

Krytycy twierdzili, że przeniesienie kompetencji spowoduje niedofinansowanie szkół lokalnych, szczególnie w obszarach wymagających wyrównywania szans edukacyjnych. McMahon odpowiadziała, że departament nie eliminuje środków, a jedynie je reorganizuje, zachowując funkcje wspierające.

Krytyka środowisk nauczycielskich i opozycji

National Education Association określiło działania jako „nielegalne, okrutne i haniebne”. Prezes organizacji, Becky Pringle, oskarżyła administrację Trumpa o „odbieranie uczniom przyszłości, by sfinansować ulgi podatkowe dla najbogatszych”.

Podczas posiedzenia podkomisji Izby Reprezentantów 19 listopada, politycy Partii Demokratycznej ostrzegali przed:

• osłabieniem krajowego nadzoru edukacyjnego,
• ryzykiem kierowania uczniów z mniejszości etnicznych do „zawodów o niskiej wartości rynkowej”,
• ograniczeniem innowacyjności i decentralizacją odpowiedzialności.

Oczekiwane działania i brak konkretów

Do tej pory administracja nie ujawniła przewidywanych oszczędności, harmonogramu wdrożenia ani liczby planowanych zwolnień. Prawnicy spodziewali się możliwych pozwów ze strony związków zawodowych i władz stanowych, jednak sądy federalne dotąd przyznawały rację administracji m.in. w sprawach kadrowych.

Historyczne odniesienia

Departament Edukacji miał zostać zlikwidowany na podstawie „Economy Act”, który umożliwia przenoszenie funkcji między federalnymi agencjami – wykorzystywanym ponad 200 razy, także przez prezydenta Joe Bidena.

Źródło: The Epoch Time
Foto: YouTube

Autoportret „El sueño (La cama)” – „Sen (Łóżko)” autorstwa Fridy Kahlo został w czwartek sprzedany podczas aukcji w Nowym Jorku za 54,7 miliona dolarów, ustanawiając rekord świata dla dzieła stworzonego przez kobietę. Obraz z 1940 roku okazał się także najdrożej sprzedaną pracą autorstwa artysty pochodzącego z Ameryki Łacińskiej.

Nowy rekord aukcyjny i historyczne znaczenie dzieła

Dotychczasowy rekord należał do Georgii O’Keeffe, której obraz „Jimson Weed / White Flower No. 1” osiągnął wartość 44,4 mln dolarów w 2014 roku. Sprzedaż autoportretu Kahlo przekroczyła tę kwotę o ponad 10 mln dolarów.

Obraz przez pięć minut licytowało dwóch kolekcjonerów. Według domu aukcyjnego Sotheby’s, cena końcowa była ponad 1 000 razy wyższa od tej, jaką dzieło osiągnęło w 1980 roku – 51 000 dolarów.

„Ten wynik pokazuje, jak ogromnie wzrosło uznanie dla geniuszu Fridy Kahlo oraz dla twórczości kobiet na najwyższym poziomie rynku sztuki” – podkreśliła Anna Di Stasi, szefowa działu sztuki latynoamerykańskiej w Sotheby’s.

Dotychczasowy rekord dla dzieła Fridy Kahlo wynosił 34,9 mln dolarów i padł w 2021 roku za obraz „Diego i ja”. Prywatnie, dzieła artystki miały być sprzedawane za jeszcze wyższe kwoty.

Symbolika snu, śmierci i fizycznego cierpienia

Autoportret ukazuje artystkę śpiącą w drewnianym, kolonialnym łóżku, unoszącym się wśród chmur. Postać przykryta złotawym kocem splata się z pnączami i liśćmi, a nad łóżkiem ciąży szkielet owinięty dynamitem. Według ekspertów, obraz odnosi się do lęku przed śmiercią podczas snu, którego Kahlo miała doświadczać z powodu przewlekłego bólu i traum.

Jej życie dramatycznie zmieniło się po wypadku autobusowym, jaki przeżyła w wieku 18 lat. Lata spędzone w unieruchomieniu, liczne operacje i chroniczne cierpienie uczyniły łóżko symbolem pogranicza życia i śmierci.

Choć obraz został sprzedany w ramach aukcji ponad 100 dzieł surrealistycznych, Kahlo wielokrotnie odrzucała przynależność do tego nurtu, mówiąc: „Nigdy nie malowałam snów. Malowałam swoją rzeczywistość”.

Kontrowersje wokół sprzedaży i przyszłość obrazu

Obraz pochodził z prywatnej kolekcji, której właściciel nie został ujawniony. To jedna z nielicznych prac Kahlo pozostających poza zbiorami w Meksyku, gdzie jej twórczość została uznana za dobro narodowe i nie może być sprzedawana ani wywożona z kraju.

Część historyków sztuki wyraziła obawy, że dzieło może ponownie zniknąć z przestrzeni publicznej, ponieważ ostatni raz wystawiano je pod koniec lat 90-tych. Napłynęły już prośby o udostępnienie go w przyszłych wystawach m.in. w Nowym Jorku, Londynie i Brukseli.

Tożsamość nabywcy pozostaje nieznana.

Źródło: cbs
Foto: Wikiart, YouTube

Liczba pieszych ginących na drogach w Stanach Zjednoczonych wzrosła w ciągu ostatnich kilkunastu lat do alarmujących poziomów. Jak wynika z analizy federalnych danych i dokumentów publicznych przeprowadzonej przez The Washington Post, między 2010 a 2023 rokiem liczba ofiar śmiertelnych potrąceń przez samochody i ciężarówki wzrosła o 70% – z 4 302 do 7 314 zgonów rocznie.

Badanie wykazało, że tragedie te skupiają się na określonych typach dróg – szerokich, wielopasmowych arteriach, przebiegających przez obszary dotknięte problemami gospodarczymi, gdzie brakuje infrastruktury przyjaznej pieszym. Wzorzec ten określono jako „unikalnie amerykański”.

Główne czynniki tragedii

Badania pokazują, że do największej liczby potrąceń dochodzi na drogach:

• mających co najmniej trzy pasy,
• umożliwiających bardzo wysokie prędkości,
• przebiegających przez uboższe dzielnice,
• wyposażonych w rzadkie przejścia dla pieszych (nawet co milę).

W takich lokalizacjach piesi, którzy często nie mają dostępu do samochodów (nawet 20% gospodarstw domowych), są zmuszeni do pokonywania niebezpiecznych odległości pieszo. Wielu z nich podejmuje ryzyko przebiegnięcia przez ruchliwą jezdnię zamiast nadkładać drogi.

Najtragiczniejsze przykłady

• Albuquerque – 34 ofiary na trzy milach Central Avenue (2010–2023)
• Los Angeles – 33 zgony na Western Avenue
• Houston – 36 ofiar śmiertelnych na odcinku Westheimer Road (3,5 mili)
• Tampa (Hillsborough Ave.) – aż 67 zabitych na 12,5 mili, w wieku od 11 do 94 lat
• Memphis – największa śmiertelność wśród dużych miast; w 2022 roku na ulicach miasta zginęło 82 pieszych

Symbolem problemu stał się przykład 19-letniej Hailey Reed z Houston, która w październiku 2022 roku została uderzona przez pickup i wyrzucona na wysokość około 20 stóp. Zmarła na miejscu.

Podobne dramaty rozegrały się m.in. na Jackson Avenue w Memphis – drodze uznanej oficjalnie za szczególnie niebezpieczną, lecz mimo ostrzeżeń pozostawionej bez modernizacji.

Prędkość zabija

Ryzyko śmierci przy potrąceniu rośnie gwałtownie wraz z prędkością pojazdu: powyżej 30 mph – istotnie wzrasta, a przy 50 mph – szanse przeżycia spadają poniżej 20%.

W 2023 roku ponad 3 800 pieszych zginęło na miejscu wypadku. Oznacza to ponad dwukrotny wzrost liczby zgonów bezpośrednio na miejscu zdarzenia w porównaniu z 2010 rokiem.

Kto ginie najczęściej

Dane wskazują, że wypadki najczęściej dotyczą:

• osób z dzielnic o wysokim poziomie ubóstwa,
• społeczności Black i Latino (czarnych pieszych ginie dwukrotnie więcej niż białych; wśród Native Americans – ponad pięciokrotnie więcej),
• mieszkańców terenów słabo oświetlonych i bez chodników,
• pieszych będących pod wpływem alkoholu lub narkotyków, często próbujących przejść przez wielopasmowe jezdnie w półmroku.

Brak inwestycji i priorytety skoncentrowane na ruchu samochodowym

Według ekspertów problem narasta, ponieważ lokalne władze w wielu miastach skupiają się na płynności ruchu pojazdów, nie na bezpieczeństwie pieszych. Mimo licznych dowodów ryzyka:

• wiele miast nie podejmuje działań wdrożeniowych,
• przejścia dla pieszych są oddalone nawet o milę,
• zmiany ograniczające ruch (np. zwężenie jezdni) napotykają opór lokalnych społeczności zmotoryzowanych.

W Memphis obowiązuje mentalność określana jako „car is king” (samochód jest królem).

Trend odwrotny niż na świecie

W krajach rozwiniętych liczba ofiar potrąceń spadła o prawie 30% w dekadzie kończącej się w 2023 roku. Stany Zjednoczone stanowią globalny wyjątek, gdzie wyniki pogorszyły się tak dramatycznie.

Zakończenie – każde zdarzenie ma imię

Jak podkreślają rodziny ofiar, dane statystyczne nie oddają ogromu tragedii.

„Każda liczba to czyjś syn, córka, członek rodziny. Ktoś, kto nie wrócił do domu” – mówi Keegan White, którego ojciec zginął na jednej z nieoświetlonych ulic Memphis.

Rosnąca liczba śmiertelnych potrąceń pieszych to sygnał ostrzegawczy dla władz – szczególnie w kontekście nadchodzących projektów infrastrukturalnych. Eksperci apelują o pilną przebudowę dróg, zmniejszenie prędkości oraz wprowadzenie rozwiązań sprzyjających pieszym.

Jeśli trend się utrzyma, coraz więcej amerykańskich dróg – zwłaszcza w ubogich dzielnicach – będzie określanych nie jako arterie komunikacyjne, lecz jako „pułapki śmierci”.

Źródło: washington post
Foto: YouTube, istock/KatarzynaBialasiewicz/