Dla wielu dzieci pierwsza para okularów to nieunikniony etap dorastania i początek regularnych wizyt u okulisty. Od września  w Stanach Zjednoczonych dostępne jest jednak nowe rozwiązanie, które nie tylko koryguje wzrok, ale może realnie spowolnić rozwój krótkowzroczności i zmniejszyć ryzyko poważnych problemów okulistycznych w dorosłym życiu. Chodzi o specjalistyczne soczewki okularowe zatwierdzone przez Food and Drug Administration (FDA).

Czym jest krótkowzroczność i dlaczego zdarza się coraz częściej?

Krótkowzroczność polega na tym, że osoba widzi wyraźnie z bliska, ale ma trudności z ostrym widzeniem obiektów znajdujących się w oddali. Badania prowadzone na całym świecie pokazują, że liczba dzieci z tą wadą wzroku systematycznie rośnie.

Eksperci wiążą to z coraz większą ilością czasu spędzanego w pomieszczeniach zamkniętych, przed ekranami, książkami i innymi obiektami znajdującymi się bardzo blisko oczu. Według dr. Michaela Repki, profesora i pediatry-okulisty z Johns Hopkins School of Medicine, aż 30–40% dzieci w USA będzie miało krótkowzroczność przed ukończeniem szkoły średniej.

Do tej pory możliwości leczenia były ograniczone. W praktyce najczęściej oznaczało to jedynie noszenie okularów i pogodzenie się z tym, że wada z czasem się pogłębi.

Jak działają nowe soczewki

Nowe okulary, sprzedawane pod nazwą Essilor Stellest, są przeznaczone dla dzieci w wieku 6–12 lat. FDA dopuściła je do stosowania na podstawie danych producenta, z których wynika, że po 2 latach noszenia u dzieci zaobserwowano aż 70% spowolnienie postępu krótkowzroczności.

W miarę rozwoju wady oko wydłuża się, co nie tylko pogarsza widzenie, ale także zwiększa ryzyko uszkodzeń siatkówki. Nowe soczewki wykorzystują 11 koncentrycznych pierścieni z mikroskopijnymi wypukłymi punktami, które w specyficzny sposób kierują światło na siatkówkę. Mechanizm ten ma ograniczać nadmierne wydłużanie gałki ocznej.

W badaniu producenta dzieci noszące te okulary wykazały także 50% mniejsze wydłużanie oka w badaniach biometrycznych po 2 latach. Niezależne zespoły badawcze w USA i innych krajach prowadzą obecnie własne analizy, aby potwierdzić te wyniki.

Potencjalne korzyści długoterminowe

Specjaliści podkreślają, że chodzi nie tylko o lepszy wzrok w dzieciństwie. Zaawansowana krótkowzroczność zwiększa ryzyko takich chorób jak zaćma, jaskra czy odwarstwienie siatkówki, które mogą prowadzić nawet do ślepoty.

Koszt i dostępność

Sugerowana cena detaliczna nowych soczewek to około 450 dolarów. Producent, EssilorLuxottica, informuje, że najwięksi ubezpieczyciele w USA planują objąć je refundacją dla dzieci spełniających kryteria medyczne.

Jak wypadają na tle wcześniejszych metod

Do tej pory jedynym zatwierdzonym przez FDA rozwiązaniem spowalniającym krótkowzroczność były soczewki kontaktowe MiSight, dopuszczone do użytku w 2019 r. i przeznaczone dla dzieci w wieku 8–12 lat.

Wielu lekarzy i rodziców może jednak preferować okulary. Jak zauważają specjaliści, nie wszyscy czują się komfortowo zakładając tak młodym dzieciom soczewki kontaktowe. Krople do oczu stosowane czasem w tym celu nie mają natomiast oficjalnej aprobaty FDA.

Które dzieci mogą skorzystać

Zgodnie z decyzją FDA soczewki mogą być przepisywane każdemu dziecku z krótkowzrocznością w zalecanym przedziale wiekowym. Nie odnotowano poważnych działań niepożądanych, choć część dzieci zgłaszała przejściowe efekty uboczne, takie jak aureole świetlne wokół obiektów.

Warto podkreślić, że badania, na których oparto decyzję FDA, prowadzono głównie w Azji. Dlatego część amerykańskich specjalistów – w tym dr Michael Repka, prowadzący obecnie badania finansowane przez National Institutes of Health – podkreśla potrzebę zebrania dodatkowych danych z populacji dzieci w USA.

Nowe okulary mogą jednak okazać się pierwszym przełomem w leczeniu krótkowzroczności u dzieci i realnie wpłynąć na zdrowie ich oczu w dorosłym życiu.

Źródło: AP
Foto: Essilor

Nowy raport Amerykańskiego Stowarzyszenia Emerytów AARP pokazuje wyraźny wzrost poczucia samotności wśród osób w wieku 45 lat i starszych, zmieniając dotychczasowe wyobrażenia na temat skali i charakteru izolacji społecznej w tej grupie wiekowej.

Coraz więcej osób deklaruje samotność

Z najnowszego badania wynika, że 40% dorosłych po 45. roku życia deklaruje, iż czuje się samotnie. To wyraźny wzrost w porównaniu z wcześniejszymi badaniami, w których odsetek ten wynosił 35%. Zdaniem autorów raportu jest to istotny sygnał ostrzegawczy, pokazujący pogarszającą się kondycję relacji społecznych w średnim i starszym wieku.

Zaskakująca zmiana między kobietami i mężczyznami

Jednym z najbardziej nieoczekiwanych wniosków badania jest odwrócenie dotychczasowych proporcji między płciami. Obecnie to mężczyźni częściej niż kobiety deklarują poczucie samotności, co stoi w sprzeczności z wcześniejszymi analizami, które konsekwentnie wskazywały na większą izolację społeczną wśród kobiet.

Eksperci zwracają uwagę, że mężczyźni rzadziej pielęgnują relacje towarzyskie poza pracą i rodziną, co w dłuższej perspektywie zwiększa ryzyko osamotnienia.

Najbardziej samotni: czterdziesto- i pięćdziesięciolatkowie

Badanie obala również powszechne przekonanie, że samotność dotyczy głównie osób starszych. Najwyższy poziom osamotnienia odnotowano wśród dorosłych w wieku 40–59 lat.

Specjaliści wiążą ten trend z presją zawodową, obowiązkami rodzinnymi, stresem finansowym oraz stopniowym kurczeniem się kręgu znajomych. W tym okresie życia wiele relacji zanika, a czas na budowanie nowych bywa ograniczony.

Kluczowe czynniki sprzyjające izolacji

Autorzy raportu wskazali kilka czynników, które najsilniej korelują z poczuciem samotności:

• ograniczona liczba kontaktów społecznych,
• problemy ze zdrowiem psychicznym,
• brak bliskich przyjaciół.

Te elementy często wzajemnie się wzmacniają, tworząc trudny do przerwania mechanizm pogłębiającej się izolacji.

Mniej przyjaciół niż pięć lat temu

Niemal 50% osób odczuwających samotność przyznało, że obecnie ma mniej przyjaciół niż 5 lat temu. Dane te pokazują, że dla wielu dorosłych relacje społeczne stopniowo słabną, zamiast naturalnie ewoluować i dostosowywać się do nowych etapów życia.

Technologia – pomoc czy pułapka

Technologia odgrywa ambiwalentną rolę w walce z samotnością. Dla części starszych dorosłych platformy cyfrowe stały się ważnym narzędziem podtrzymywania relacji z rodziną i znajomymi, zwłaszcza gdy dystans geograficzny lub ograniczenia zdrowotne utrudniają bezpośrednie spotkania.

Jednocześnie dla innych technologia pogłębia izolację. Brak kompetencji cyfrowych, obawy przed nowymi narzędziami lub ograniczony dostęp do internetu sprawiają, że kontakty online nie zawsze zastępują realne relacje, a czasem wręcz je wypierają.

Samotność jako wyzwanie społeczne

Wnioski płynące z raportu AARP pokazują, że samotność w średnim i starszym wieku nie jest marginalnym problemem, lecz rosnącym wyzwaniem społecznym. Zrozumienie jego przyczyn i skali może stać się kluczowe dla tworzenia programów wsparcia, polityk zdrowotnych i inicjatyw lokalnych, które pomogą odbudować więzi społeczne w coraz bardziej indywidualistycznym świecie.

Źródło: scrippsnews
Foto: istock/wombatzaa/bernardbodo/LENblR/

We wtorek Komisja Europejska zatwierdziła wniosek rządu RP o przeznaczenie 60 mld zł (14,2 mld euro) pomocy publicznej na budowę pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce, co umożliwia rozpoczęcie prac budowlanych jeszcze w tym miesiącu.

Decyzja Brukseli i reakcja rządu

Zatwierdzenie pomocy publicznej było szeroko oczekiwane. Premier Donald Tusk poinformował podczas posiedzenia rządu, że decyzja oznacza możliwość natychmiastowego rozpoczęcia budowy. Elektrownia powstanie na wybrzeżu Bałtyku i będzie miała moc do 3,75 gigawata (GW). Uruchomienie obiektu planowane jest na drugą połowę lat 2030-tych.

Warunki zatwierdzenia pomocy

Komisja Europejska podkreśliła, że Polska spełniła wymagane warunki, m.in. skracając okres bezpośredniego wsparcia cenowego z 60 do 40 lat oraz zobowiązując się do dzielenia z państwem nadwyżek zysków przekraczających poziom rynkowy. Bruksela zaznaczyła również, że projekt atomowy odgrywa kluczową rolę w strategii dekarbonizacji krajowej energetyki.

Obecnie ponad 50% energii elektrycznej w Polsce pochodzi z węgla – to najwyższy odsetek w UE.

Finansowanie projektu

Środki w wysokości 60 mld zł mają zostać wydatkowane w latach 2025–2030 i pokryją około 30% całkowitych kosztów inwestycji. Pozostała część zostanie sfinansowana poprzez kredyty, głównie z zagranicznych instytucji finansowych. Państwo polskie obejmie 100% długu gwarancjami.

Wśród instytucji, które zadeklarowały finansowanie, znalazły się United States International Development Finance Corporation (DFC) oraz Export-Import Bank of the United States.

Realizacja i partnerzy

Za realizację inwestycji odpowiada państwowa spółka Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ). Partnerami projektu są amerykańskie firmy Westinghouse, dostarczająca technologię, oraz Bechtel, pełniąca rolę generalnego wykonawcy.

Prezes PEJ, Marek Woszczyk, ocenił decyzję Komisji Europejskiej jako przełomową, podkreślając, że otwiera ona drogę do podpisania kontraktu budowlanego z amerykańskim konsorcjum. Zaznaczył również, że jest to jeden z największych pakietów pomocy publicznej w historii Unii Europejskiej.

Konsensus polityczny i poparcie społeczne

Wsparcie państwowe dla projektu zostało zatwierdzone przez rząd we wrześniu 2024, przyjęte przez parlament w lutym 2025 i podpisane przez ówczesnego prezydenta, Andrzeja Dudę, w marcu.

Energetyka jądrowa cieszy się w Polsce szerokim poparciem społecznym – sondaże wskazują na poziom od 64% do 92,5%. Jest to także jeden z nielicznych tematów, w których panuje zgoda ponad podziałami politycznymi.

Szersza strategia energetyczna

Prace przygotowawcze do budowy prowadzone były zarówno za rządów PiS, jak i obecnej koalicji Donalda Tuska. W ramach Polish Nuclear Power Programme (PPEJ) planowana jest także budowa drugiej elektrowni jądrowej, a łączna moc obu obiektów ma wynieść od 6 do 9 GW.

W 2024 roku niemal 57% energii elektrycznej w kraju pochodziło z węgla. Plany rządu zakładają, że do 2040 roku 51% energii będzie pochodzić z odnawialnych źródeł, a 23% z atomu. Obecny rząd deklaruje kontynuację i przyspieszenie tej transformacji, choć dotychczasowe efekty są ograniczone.

Źródło: NFP
Foto: Polskie Elektrownie Jądrowe, YouTube