Gospodarka Stanów Zjednoczonych niespodziewanie skurczyła się w pierwszym kwartale tego roku, według danych opublikowanych w środę przez Biuro Analiz Ekonomicznych (BEA). To pierwszy spadek produktu krajowego brutto (PKB) od początku 2022 roku, a ekonomiści wiążą go częściowo z wdrażaniem nowych polityk gospodarczych administracji Donalda Trumpa.

PKB zmniejszył się o 0,3% w ujęciu rocznym w okresie od stycznia do marca, co oznacza odwrócenie trendu po wzroście o 2,4% w ostatnim kwartale 2024 r. Dla porównania, ekonomiści ankietowani przez LSEG spodziewali się wzrostu o 0,3%.

Co stoi za spadkiem?

Spadek PKB przypisuje się głównie gwałtownemu wzrostowi importu, który obniża wartość PKB w ujęciu statystycznym, a także spadkowi wydatków rządowych — zwłaszcza federalnych. Te negatywne czynniki częściowo zrównoważył jednak wzrost konsumpcji, inwestycji i eksportu.

Import wzrósł aż o 41%, głównie w kategorii dóbr konsumpcyjnych (np. leków, witamin) i inwestycyjnych (takich jak komputery i części zamienne). Wzrost był częściowo efektem wyprzedzających zamówień przed wejściem w życie zapowiedzianych ceł Donalda Trumpa.

Wydatki konsumpcyjne wzrosły o 1,8%, z czego usługi wzrosły o 2,4%, a towary o 0,5%. Największe wzrosty odnotowano w kategoriach zdrowia, mieszkalnictwa i mediów. Wydatki na towary nietrwałe wzrosły o 2,7%, podczas gdy wydatki na dobra trwałe spadły o 3,4%.

Inwestycje i dochody w górę

Pomimo ogólnego spowolnienia, inwestycje przedsiębiorstw zanotowały silny wzrost – o 21,9%, po spadku o 5,6% w poprzednim kwartale. Wydatki na sprzęt wzrosły o imponujące 22,5%. Dochód rozporządzalny Amerykanów zwiększył się o 2,7%, co stanowi poprawę względem 1,9% w poprzednim kwartale.

Wydatki rządowe: znaczący spadek

Wydatki rządowe ogółem spadły o 1,4%, głównie z powodu 8-procentowego spadku wydatków obronnych na szczeblu federalnym. Wydatki pozaobronne zmniejszyły się o 1%, natomiast samorządy lokalne i stanowe zwiększyły swoje wydatki jedynie o 0,8%, co jest najwolniejszym tempem wzrostu od połowy 2022 r.

Czy USA zmierzają ku stagflacji?

Ekonomiści są podzieleni w ocenie sytuacji. Ryan Sweet, główny ekonomista USA w Oxford Economics, zauważył, że mimo ogólnego spowolnienia, niektóre dane – jak silny wzrost sprzedaży krajowej – są optymistyczne.

„PKB jest wskaźnikiem wstecznym, ale widzimy oznaki stabilności w kluczowych segmentach gospodarki. To jednak zostanie wystawione na próbę przez cła, zakłócenia łańcucha dostaw, zaostrzenie warunków finansowych i ogólną niepewność” — powiedział Sweet.

Ostrzegł także przed ryzykiem stagflacji – zjawiska jednoczesnego spowolnienia wzrostu i przyspieszenia inflacji. W jego ocenie, pogarszające się dane makroekonomiczne ograniczają przestrzeń do obniżek stóp procentowych, a Oxford Economics przewiduje jedynie jedną obniżkę stóp pod koniec roku.

Źródło: foxbusiness
Foto: istock/Bet_Noire/Amorn Suriyan/

We wtorek Departament Stanu USA zatwierdził sprzedaż Polsce 400 nowoczesnych pocisków powietrze-powietrze średniego zasięgu AIM-120D3 (AMRAAM), wraz z pakietem wsparcia logistycznego i sprzętu towarzyszącego. Łączna wartość transakcji to 1,33 miliarda dolarów (około 5,04 miliarda złotych).

„Strategiczna współpraca polsko-amerykańska przynosi owoce” — skomentował decyzję Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. — „To kolejny krok w wielkiej modernizacji polskich sił zbrojnych”.

Nowoczesne uzbrojenie dla polskiego nieba

Rakiety AIM-120D3 to najnowsza wersja uznanych pocisków AMRAAM, używanych przez wiele krajów NATO. W porównaniu do starszych wariantów, nowa wersja oferuje aż o 50% większy zasięg oraz znacząco ulepszone zdolności śledzenia i rażenia celów powietrznych.

Obecnie Polska wykorzysta je w myśliwcach F-16, ale w przyszłości zostaną również zintegrowane z 32 samolotami F-35, które są już zamówione. Takie same pociski trafiły wcześniej do Australii, Holandii i Wielkiej Brytanii.

Wzmocnienie NATO i odstraszanie zagrożeń

W oficjalnym komunikacie Departament Stanu podkreślił, że transakcja „wspiera cele polityki zagranicznej i bezpieczeństwa narodowego USA poprzez poprawę bezpieczeństwa sojusznika NATO, który przyczynia się do stabilizacji politycznej i gospodarczej w Europie”.

Nowe uzbrojenie ma poprawić zdolności Polski do przeciwdziałania aktualnym i przyszłym zagrożeniom, a także zwiększyć jej wkład w system kolektywnej obrony NATO.

Polityczne i militarne znaczenie transakcji

Premier Donald Tusk, odnosząc się do decyzji w środę, nazwał ją dowodem na odnowioną dynamikę relacji polsko-amerykańskich.

„Jeśli chodzi o obronę powietrzną, to jeden z największych deficytów w całej Europie” — zaznaczył Tusk. — „400 najnowocześniejszych pocisków, które zwiększą bezpieczeństwo nad polskim niebem, jest absolutnie niezbędne”. Szef rządu dodał, że porozumienie to pokazuje trwałość sojuszu niezależnie od politycznych zmian w obu krajach.

Współpraca także w energetyce

Wzmocnienie relacji polsko-amerykańskich nie ogranicza się do sfery militarnej. Na początku tygodnia Premier Tusk oraz amerykański Sekretarz ds. Energii Chris Wright uczestniczyli w ceremonii podpisania nowego porozumienia o współpracy z firmami Westinghouse i Bechtel przy budowie pierwszej polskiej elektrowni jądrowej.

Źródło: NFP
Foto: Władysław Kosiniak-Kamysz/x

W środę Komisja ds. Transportu i Infrastruktury Izby Reprezentantów przegłosowała swoją część szerokiego projektu ustawy, mającej na celu realizację założeń infrastrukturalnych Prezydenta Donalda Trumpa. Projekt przeszedł stosunkiem głosów 36–30 po niemal siedmiogodzinnym posiedzeniu, podczas którego rozpatrzono dziesiątki poprawek.

Nowe opłaty dla właścicieli pojazdów elektrycznych i hybrydowych

Jednym z najważniejszych zapisów ustawy jest wprowadzenie rocznych opłat rejestracyjnych dla pojazdów elektrycznych (EV) oraz hybrydowych. Opłaty te mają zrekompensować brak wpływów z federalnego podatku paliwowego, który dotychczas finansował remonty dróg i autostrad.

• Pojazdy elektryczne: 250 USD rocznie
• Pojazdy hybrydowe: 100 USD rocznie
• Obowiązywanie: do 2035 r.

Według prognoz, nowy system opłat może wygenerować 50 miliardów dolarów w ciągu 10 lat, co pomoże zredukować prognozowany deficyt Funduszu Powierniczego Autostrad (Highway Trust Fund), który według Congressional Budget Office wynosi 142 miliardy dolarów.

„Pojazdy elektryczne zbyt długo korzystały z dróg, nie dokładając się do ich utrzymania. To kwestia sprawiedliwości — czas, by również te pojazdy zapłaciły swoją część” — powiedział przewodniczący komisji, Kongremen Sam Graves, Republikanin z Missouri.

W pierwotnej wersji projektu przewidywano opłatę 200 dolarów dla EV oraz dodatkową, powszechną opłatę 20 dolarów dla wszystkich pojazdów. Poprawki uchwalone w trakcie posiedzenia zniosły tę ostatnią opłatę, podnosząc jednocześnie stawkę dla EV.

Ustawa przewiduje sankcje dla stanów, które nie wprowadzą opłat za pojazdy elektryczne. Od 1 października 2026 r. mogą one stracić nawet 125% należnych im środków z federalnego finansowania infrastruktury drogowej.

Inne kluczowe elementy ustawy

• Wzrost nakładów na Straż Przybrzeżną USA
• Modernizacja krajowego systemu kontroli ruchu lotniczego
• Usunięcie miliardów dolarów z programów Zielonego Nowego Ładu

Demokraci sprzeciwili się projektowi, zarzucając mu wycofywanie środków przeznaczonych na projekty infrastrukturalne w ramach ustawy o redukcji inflacji oraz ustawy infrastrukturalnej przyjętej za prezydentury Joe Bidena.

Poprawki i dalsze inwestycje

W trakcie posiedzenia rozpatrzono też liczne poprawki mające na celu:

• dalszy rozwój korytarzy kolejowych Amtrak,
• zwiększenie środków na pomoc w sytuacjach katastrof naturalnych,
• zapewnienie wypłat dla już zatwierdzonych grantów infrastrukturalnych.

Źródło: The Epoch Times
Foto: Amtrak, istock/Alexander Shapovalov/