Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych rozpatruje sprawę dotyczącą granicy między państwem a religią. Dotyczy ona decyzji stanu Oklahoma o przyznaniu finansowania szkole katolickiej — St. Isidore of Seville Catholic Virtual School — która jako pierwsza w kraju miałaby działać jako publicznie finansowana, religijna szkoła czarterowa. Po dwugodzinnych argumentacjach, które odbyły się w środę, los sprawy wydaje się zależeć od głosu prezesa Sądu Najwyższego Johna Robertsa.

Wypowiedzi sędziego Johna Robertsa sugerowały zarówno zrozumienie dla wcześniejszych precedensów wspierających wolność religijną, jak i wątpliwości co do skali zaangażowania państwa w tej konkretnej sprawie.

Sąd podzielony

Czterech konserwatywnych sędziów wyraziło silne poparcie dla szkoły oraz stanowej rady szkół czarterowych, która ją zatwierdziła. — „Nie proszą o specjalne traktowanie. Chcą tylko być traktowani na równi, mimo że są religijni” — powiedział sędzia Brett Kavanaugh.

Z drugiej strony, trzej liberalni sędziowie wyrazili zaniepokojenie potencjalnym naruszeniem rozdziału kościoła od państwa. Sędzina Elena Kagan zaznaczyła: — „Szkoły czarterowe są w każdej praktyce równoważne szkołom publicznym, a więc powinny podlegać tym samym ograniczeniom konstytucyjnym”.

Sędzina Amy Coney Barrett wycofała się z udziału w sprawie, nie podając przyczyny. Jej wcześniejsze związki akademickie z osobami wspierającymi religijne szkoły czarterowe mogą mieć na to wpływ.

Jeśli John Roberts przyłączy się do liberałów, wynik głosowania 4-4 pozostawi w mocy decyzję Sądu Najwyższego Oklahomy, który uznał finansowanie szkoły za sprzeczne z Pierwszą Poprawką. Jeżeli jednak poprze konserwatystów, Sąd Najwyższy może uznać takie finansowanie za zgodne z konstytucją, w świetle wcześniejszych orzeczeń, które dopuszczały przepływ środków publicznych do instytucji religijnych.

Roberts był autorem trzech wcześniejszych wyroków wspierających wolność religijną w kontekście finansowania edukacji, ale tym razem zaznaczył, że „zaangażowanie stanu jest znacznie bardziej kompleksowe”, co sugeruje możliwe wahanie.

Tło sprawy

St. Isidore, wirtualna szkoła K-12 o której pisaliśmy m.in. tutaj, miała rozpocząć działalność jesienią ubiegłego roku, oferując edukację dla 200 uczniów, z deklarowaną misją „ewangelizacji w wierze katolickiej”.

Decyzja o przyznaniu jej finansowania została jednak zakwestionowana przez Prokuratora Generalnego Oklahomy, Gentnera Drummonda, który pozwał stanową radę szkół czarterowych w celu unieważnienia jej decyzji.

Stanowi liderzy są podzieleni: Gubernator Kevin Stitt oraz Kurator ds. Edukacji Ryan Walters popierają pomysł finansowania religijnych szkół czarterowych, podczas gdy Drummond zdecydowanie się temu sprzeciwia.

Szeroki wpływ na system edukacji

Prawnicy ostrzegają, że decyzja w tej sprawie może mieć daleko idące konsekwencje — orzeczenie może zmienić reguły gry dla szkół czarterowych w całym kraju.

Szkoły czarterowe są uznawane za szkoły publiczne w 45 stanach i Dystrykcie Kolumbii. Choć prowadzone są przez niezależne organy, korzystają z funduszy publicznych i muszą przestrzegać przepisów antydyskryminacyjnych.

Około 8% amerykańskich uczniów — prawie 4 miliony dzieci — uczęszcza do szkół czarterowych.

Przeciwnicy finansowania St. Isidore ostrzegają, że może to otworzyć drogę do dalszego wprowadzania religii do systemu edukacji publicznej, osłabiając rozdział Kościoła od państwa i zmieniając zasady finansowania szkół w niemal każdym stanie.

Decyzja Sądu Najwyższego — niezależnie od kierunku — będzie miała przełomowe znaczenie dla przyszłości amerykańskiej edukacji publicznej i granicy między państwem a religią.

Źródło: nbc
Foto: Fred Schilling, Collection of the Supreme Court of the United States, St. Isidore, Oklahoma Governor, istock/fizkes/

General Motors ogłosił wycofanie z rynku prawie 600 000 pojazdów w Stanach Zjednoczonych z powodu potencjalnych usterek elementów silnika, które mogą prowadzić do jego awarii i zwiększyć ryzyko wypadku. Akcja dotyczy modeli z lat 2021–2024 wyposażonych w silniki benzynowe V8 o pojemności 6,2 litra, w tym: Cadillac Escalade i Escalade ESV, Chevrolet Silverado 1500, Chevrolet Tahoe i Suburban, GMC Sierra 1500, GMC Yukon i Yukon XL.

Według raportu złożonego do Krajowej Administracji Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (NHTSA), w niektórych egzemplarzach mogą występować wady produkcyjne korbowodów lub wałów korbowych, co może prowadzić do uszkodzenia silnika, a w konsekwencji – jego całkowitej awarii.

„Bezpieczeństwo i satysfakcja naszych klientów to absolutne priorytety. Pracujemy nad jak najszybszym rozwiązaniem tej sprawy” – przekazało GM w oświadczeniu.

Szczegóły akcji serwisowej

Przedstawiciele GM poinformowali, że wycofane pojazdy zostały wyprodukowane między 1 marca 2021 r. a 31 maja 2024 r. Firma zidentyfikowała kilkanaście potencjalnie powiązanych zgłoszeń uszkodzeń i obrażeń w USA. Większość z nich była jednak niegroźna lub nie dotyczyła kolizji.

Listy informujące właścicieli pojazdów objętych akcją zostaną wysłane 9 czerwca 2025 r.

Aby rozwiązać problem, pojazdy będą musiały przejść kontrolę serwisową w autoryzowanym salonie. W zależności od stanu technicznego, silnik zostanie naprawiony lub całkowicie wymieniony.

Pojazdy, które przejdą kontrolę pozytywnie, otrzymają olej o wyższej lepkości, co wymaga również wymiany filtra oleju, korka wlewu oraz aktualizacji instrukcji obsługi. Wszystkie działania serwisowe będą wykonywane bezpłatnie.

Problem o globalnym zasięgu

Według GM, problem dotyczy łącznie około 721 000 pojazdów na całym świecie. Firma podkreśliła, że błędy produkcyjne zostały już skorygowane dzięki modernizacji procesu produkcyjnego w czerwcu 2023 roku.

General Motors, właściciel marek Chevrolet, GMC, Cadillac i Buick, sprzedał w USA 2,7 miliona pojazdów w 2024 roku, co stanowi wzrost o 4% względem roku poprzedniego.

Źródło: foxbusiness
Foto: istock/jetcityimage/

Dostępność mieszkań i rozwój budownictwa mieszkaniowego znacząco różnią się w zależności od stanu – wynika z najnowszego raportu opublikowanego przez Realtor.com. Tylko trzy stany w całych Stanach Zjednoczonych otrzymały najwyższe oceny w zestawieniu „State of the States: Housing Affordability & Construction Scorecard”.

Analitycy Realtor.com przyznali oceny literowe wszystkim 50 stanom oraz Dystryktowi Kolumbii, oceniając ich zdolność do zapewnienia przystępnych cenowo domów i sprostania przyszłym wyzwaniom poprzez nowe inwestycje mieszkaniowe.

Badanie pokazuje ogromne dysproporcje w dostępności mieszkań i dynamice budownictwa w poszczególnych częściach kraju. Podczas gdy niektóre stany podejmują intensywne działania w celu zwiększenia podaży, inne zmagają się z wysokimi cenami i niską aktywnością budowlaną.

Według Realtor.com, w USA brakuje obecnie ok. 3,8 miliona domów, co utrudnia realizację planów zakupowych wielu rodzinom.

Najlepiej ocenione stany:

• Karolina Południowa – ocena A
  Dzięki aktywnemu podejściu do budownictwa mieszkaniowego stan ten otrzymał jedyną najwyższą ocenę w obu kategoriach: przystępności cenowej i nowego budownictwa. Mediana cen ofertowych wynosiła 354 429 USD, a średni dochód gospodarstwa domowego – 64 989 USD.

• Iowa – ocena A-
  Stan odznacza się najwyższym wskaźnikiem dostępności mieszkań (0,92/2). Mediana cen wynosiła 294 600 USD.

• Teksas – ocena A-
  Drugi stan z oceną A-, Teksas wyróżniał się silnym wzrostem budownictwa. W 2024 roku odpowiadał za 15,3% wszystkich nowych pozwoleń budowlanych w kraju, przy wskaźniku 1,67 pozwolenia na 1000 mieszkańców.

Charleston, Karolina Południowa

Dobrze ocenione:

• Indiana – ocena B+
  Uzyskała 69,9 punktu na 100 możliwych, plasując się na 4. miejscu.

• Karolina Północna – ocena B+
  Dzięki silnej aktywności budowlanej i względnej dostępności cen, mediana ceny ofertowej wyniosła tu 408 663 USD.

Stany południowe i środkowo-zachodnie dostały głównie oceny B.

Słabiej wypadające stany:

Większość stanów otrzymała oceny w zakresie C.

• 6 stanów: C+
• 14 stanów: C
• 9 stanów (w tym Waszyngton D.C.): C-

Montana jako jedyna uzyskała ocenę D.

Missoula, Montana

Siedem stanów – Oregon, Connecticut, Kalifornia, Hawaje, Nowy Jork, Massachusetts i Rhode Island – otrzymało najniższą ocenę F za przystępność cenową i słabą dynamikę budownictwa.

W marcu 2025 r. mediana ceny ofertowej domu w USA wyniosła 424 900 USD – taka sama jak rok wcześniej, ale aż o 38,9% wyższa niż w marcu 2019 r.

Z kolei badanie NerdWallet z końca stycznia pokazuje, że mimo trudności około 15% Amerykanów planuje zakup nieruchomości w 2025 roku.

Źródło: foxbusiness
Foto: istock/Eli Wilson/Jon Bilous/monkeybusinessimages/