Montana dołączyła do listy dziewięciu stanów USA dotkniętych aktywną epidemią odry — poinformowali w czwartek przedstawiciele stanowych służb zdrowia. To pierwsze potwierdzone przypadki tej choroby w Montanie od ponad trzech dekad. Uznana za wyeliminowaną w USA w 2000 roku, odra powraca z siłą, którą trudno zignorować. Zaniedbania w zakresie szczepień mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne i społeczne.

U pięciu osób, w tym dzieci i dorosłych, które nie były zaszczepione i niedawno podróżowały poza stan, zdiagnozowano odrę. Przypadki zostały potwierdzone w poniedziałek. Zachorowania zlokalizowano w miastach Bozeman i Belgrade.

Rosnąca liczba ognisk w całym kraju

Montana to najnowszy przykład rosnącego problemu zdrowia publicznego w USA. Epidemie odry występują obecnie w ośmiu innych stanach: Teksasie, Kansas, Oklahomie, Ohio, Indianie, Pensylwanii, Michigan i — teraz — również w Montanie.

Teksas pozostaje epicentrum ogólnokrajowej epidemii. Stan ten odnotował już 597 przypadków, w tym śmiertelne przypadki wśród dzieci. Zgony z powodu powikłań związanych z odrą zgłoszono także w Nowym Meksyku.

Aktualna liczba przypadków w USA (2025):

• Teksas: 597
• Kansas: 37
• Ohio: 30
• Oklahoma: 12
• Pensylwania: 9
• Indiana: 8
• Michigan: 7

Według danych Centrów Kontroli i Zapobiegania Chorobom CDC, do końca ubiegłego tygodnia w Stanach Zjednoczonych potwierdzono łącznie 800 przypadków odry i 10 ognisk choroby (zdefiniowanych jako co najmniej trzy powiązane przypadki w jednej lokalizacji).

Pojedyncze przypadki zgłoszono także m.in. w Kalifornii, Kolorado, na Florydzie, Alasce, Hawajach, w New Jersey, Nowym Jorku, Tennessee i Waszyngtonie.

Sytuacja międzynarodowa również alarmująca

Poza granicami USA odra rozprzestrzenia się także w Ameryce Północnej. W kanadyjskim Ontario od października 2024 r. do połowy kwietnia 2025 r. zachorowało 925 osób. W Meksyku, według Światowej Organizacji Zdrowia, ognisko choroby w stanie Chihuahua liczy już 433 przypadki. Źródłem zakażeń ma być właśnie epicentrum w Teksasie.

Dlaczego to ważne: odra to więcej niż tylko wysypka

Odra to wysoce zaraźliwa choroba wirusowa, która może przetrwać w powietrzu nawet do dwóch godzin po tym, jak zarażona osoba opuści pomieszczenie. Według CDC, aż 9 na 10 osób nieszczepionych zarazi się w przypadku kontaktu z wirusem.

Przed wprowadzeniem szczepionki w 1963 roku w USA rocznie chorowało na odrę od 3 do 4 milionów osób. Obecnie w typowym roku liczba przypadków nie przekracza 200 — co czyni tegoroczne dane wyjątkowo alarmującymi.

Szczepienia: najskuteczniejsza ochrona

Najlepszym sposobem zapobiegania chorobie jest szczepionka MMR, chroniąca przed odrą, świnką i różyczką. Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom CDC zalecają podanie pierwszej dawki dzieciom w wieku 12–15 miesięcy, a drugiej między 4. a 6. rokiem życia.

Osoby zaszczepione „martwą” szczepionką przed 1968 rokiem powinny otrzymać przynajmniej jedną aktualną dawkę. Z kolei osoby urodzone przed 1957 rokiem zazwyczaj nie wymagają szczepienia, ponieważ najprawdopodobniej przeszły odrę w dzieciństwie, uzyskując tzw. odporność nabytą.

Ochrona zbiorowa kluczowa

Odporność zbiorowa, czyli tzw. „herd immunity”, działa tylko wtedy, gdy ponad 95% społeczności jest zaszczepionych. W miejscach, gdzie wskaźnik ten spada, wirus odry może łatwo się rozprzestrzeniać, zagrażając przede wszystkim dzieciom, osobom starszym i osobom z obniżoną odpornością.

Źródło: fox32
Foto: istock/Aleksandr Zyablitskiy/Marina Demidiuk/

Harvard University ogłosił w poniedziałek, że wniósł pozew przeciwko administracji federalnej w związku z zamrożeniem ponad 2,2 miliarda dolarów dotacji. Decyzja władz federalnych nastąpiła po tym, jak uczelnia odmówiła spełnienia żądań administracji Prezydenta Donalda Trumpa, dotyczących ograniczenia aktywizmu politycznego na kampusie i wprowadzenia zmian w zarządzaniu, polityce rekrutacyjnej i strukturach studenckich.

Spór o niezależność uczelni

W pozwie złożonym w sądzie federalnym w Bostonie przedstawiciele Harvardu argumentują, że działania rządu są bezpodstawne i szkodliwe – nie tylko dla samej uczelni, ale również dla interesu publicznego i amerykańskiej innowacyjności:

„Rząd nie wskazał – i nie może wskazać – żadnego logicznego związku między rzekomym problemem antysemityzmu a wstrzymanym finansowaniem badań medycznych, naukowych i technologicznych, które mają kluczowe znaczenie dla zdrowia, bezpieczeństwa i pozycji Stanów Zjednoczonych jako światowego lidera w dziedzinie innowacji” – napisano w pozwie.

Uczelnia ostrzega również przed „poważnymi konsekwencjami” dla projektów badawczych i tysięcy ich beneficjentów, jeśli finansowanie nie zostanie odblokowane.

Żądania rządu

Zgodnie z treścią listu wysłanego przez administrację Trumpa 11 kwietnia, Harvard miał:

• nałożyć surowsze kary dyscyplinarne na protestujących studentów,
• przeprowadzić audyt kadry i studentów pod kątem „wrogich wobec amerykańskich wartości” postaw,
• zmienić politykę rekrutacyjną w celu „zwiększenia różnorodności poglądów”,
• zaprzestać uznawania niektórych klubów studenckich,
• a także dokonać zmian w kierownictwie uniwersytetu.

Uczelnia zdecydowanie odrzuciła te żądania, powołując się na Pierwszą Poprawkę do Konstytucji USA, która gwarantuje wolność słowa i autonomię instytucji edukacyjnych.

Reakcja Trumpa i dalsze groźby

W odpowiedzi na stanowisko Harvardu, Prezydent Donald Trump skrytykował uczelnię na swojej platformie Truth Social, sugerując, że uniwersytet powinien stracić status organizacji zwolnionej z podatku, jeśli „nadal promuje politycznie i ideologicznie inspirowaną chorobę”.

Administracja Trumpa zagroziła również ograniczeniem możliwości przyjmowania przez Harvard studentów zagranicznych, co stanowiłoby poważny cios dla jego międzynarodowego charakteru i renomy.

„Dziś opowiadamy się za wartościami” – oświadczenie rektora

W liście do społeczności akademickiej prezydent uczelni, Alan Garber, podkreślił, że stawką w tym sporze jest coś więcej niż tylko fundusze: „Dziś opowiadamy się za wartościami, które uczyniły amerykańskie szkolnictwo wyższe latarnią dla świata. Opowiadamy się za prawem uczelni do prowadzenia niezależnych badań, nauczania i debaty – wolnych od nieuprawnionej ingerencji rządowej”.

Rektor Harvard University, Alan Garber

Garber dodał, że tylko dzięki tej wolności możliwe jest podejmowanie przełomowych badań, obrona wolności słowa i doskonałości akademickiej, które przez dziesięciolecia uczyniły Harvard jednym z najważniejszych ośrodków intelektualnych na świecie.

Nowy etap w napiętych relacjach uczelni z rządem

Spór ten może stanowić precedensowy test granic między autonomią uczelni a wpływem rządu federalnego, zwłaszcza w kontekście finansowania badań. Od dziesięcioleci uniwersytety, w tym Harvard, opierały swoje projekty naukowe na środkach federalnych, postrzeganych jako inwestycja w dobro publiczne. Teraz – jak twierdzi uczelnia – te same fundusze stały się narzędziem politycznego nacisku.

Źródło: wttw
Foto: Harvard University, istock/AlexandreFagundes/

Patrick Crusius, sprawca jednej z najtragiczniejszych masowych strzelanin w historii Stanów Zjednoczonych, w poniedziałek formalnie przyznał się do winy przed sądem stanowym w Teksasie. W 2019 roku z zimną krwią zamordował 23 osoby w ataku na tle rasistowskim w supermarkecie Walmart w El Paso.

Patrick Crusius, obecnie 25-letni, został skazany na dożywocie bez możliwości zwolnienia warunkowego. Kara zapadła automatycznie po tym, jak prokuratorzy zrezygnowali z ubiegania się o karę śmierci – decyzję podjętą w porozumieniu z rodzinami ofiar, które chciały zakończenia bolesnego procesu.

Zamach z nienawiści

Do masakry doszło 3 sierpnia 2019 roku, kiedy Crusius – wówczas 21-letni biały student college’u – przejechał ponad 1100 kilometrów z rejonu Dallas do El Paso. Na kilka chwil przed atakiem opublikował w internecie rasistyczny manifest, w którym przestrzegał przed rzekomą „inwazją Latynosów”.

Uzbrojony w karabin typu AK, Crusius otworzył ogień wewnątrz i na zewnątrz zatłoczonego Walmartu, pełnego klientów z obu stron pobliskiej granicy amerykańsko-meksykańskiej. W ciągu kilku minut zamienił miejsce codziennych zakupów w scenę z horroru.

Wśród ofiar znaleźli się zarówno emeryci, rodziny z dziećmi, jak i nastoletni sportowiec. Wiele z nich miało meksykańskie korzenie – część to obywatele Meksyku, którzy tego dnia przekroczyli granicę na rutynowe zakupy.

Emocjonalne rozprawy, brak skruchy

Podczas poniedziałkowej rozprawy Patrick Crusius nie okazał żadnych emocji. W sali sądowej panowała atmosfera napięcia i smutku – na widowni obecnych było około 100 członków rodzin ofiar. Sprawca siedział w pasiastym kombinezonie więziennym, w kajdankach i kamizelce ochronnej.

Choć sąd stanowy dopiero teraz orzekł o jego winie, Crusius został już wcześniej skazany na 90 wyroków dożywocia przez sąd federalny – za zbrodnie z nienawiści oraz nielegalne posiadanie broni palnej.

Tło psychiczne nie zmaże winy

Obrońcy Crusiusa argumentowali, że przez większość życia cierpiał na ciężkie zaburzenia psychiczne –zdiagnozowano u niego schizoafektywne zaburzenie psychiczne, objawiające się halucynacjami i urojeniami. – „Mówimy o człowieku z uszkodzonym mózgiem” – mówił jeden z obrońców, Joe Spencer.

Jednak zarówno sąd, jak i opinia publiczna pozostały nieugięte – motywem zbrodni była czysta nienawiść rasowa.

Zamknięcie jednego rozdziału

Przyjęcie winy i rezygnacja z kary śmierci pozwala rodzinom ofiar na pewne zamknięcie. Jeśli ugoda zostanie zatwierdzona, będą one mogły przedstawić osobiste oświadczenia w sądzie – podobnie jak podczas federalnej rozprawy w 2023 roku, która trwała trzy dni i była pełna emocjonalnych wystąpień.

To tragiczne wydarzenie na zawsze pozostanie w pamięci El Paso – i całych Stanów Zjednoczonych – jako przestroga przed eskalacją mowy nienawiści i ideologii supremacji rasowej.

Źródło: cnn
Foto: YouTube