Firma Lego ogłosiła premierę nowego zestawu „The Evolution of STEM”, upamiętniającego trzech wybitnych naukowców, w tym polską dwukrotną laureatkę Nagrody Nobla Marię Skłodowską-Curie. Decyzja producenta o użyciu wyłącznie nazwiska „Marie Curie” spotkała się jednak z krytyką, ponieważ pomija jej polskie korzenie, mimo że sama badaczka przez całe życie posługiwała się podwójnym nazwiskiem.

Nowy zestaw Lego: hołd dla nauki

Zestaw, którego premiera zaplanowana jest na 1 marca 2025 r., przedstawia trzech wielkich uczonych. Są to:

• Maria Skłodowska-Curie – pionierka badań nad radioaktywnością, odkrywczyni radu i polonu.
• Isaac Newton – angielski fizyk i matematyk, twórca prawa powszechnego ciążenia.
• George Washington Carver – amerykański naukowiec zajmujący się rolnictwem, który zrewolucjonizował praktyki uprawy roślin.

Figurkom towarzyszy model otwartej księgi, z której „wyrastają” różne wynalazki i symbole naukowe, takie jak wahadłowiec kosmiczny, nić DNA, mikroskop czy atom węgla.

W przypadku Skłodowskiej-Curie dołączono zieloną zlewkę oraz klocek z symbolem „Ra”, oznaczającym rad – jeden z pierwiastków, który odkryła. Drugi, polon, został nazwany na cześć jej ojczyzny.

Kontrowersje wokół nazwiska

Maria Skłodowska-Curie urodziła się w 1867 roku w Warszawie, gdy tereny te znajdowały się pod kontrolą Rosji.

Po przeprowadzce do Francji w latach 90-tych XIX wieku uzyskała tamtejsze obywatelstwo, jednak nigdy nie zrezygnowała ze swojego polskiego nazwiska panieńskiego, czego dowodem są m.in. jej podpisy oraz certyfikat Nagrody Nobla z 1911 r., gdzie widnieje jako „Skłodowska Curie”.

Pomimo tego, w anglojęzycznej wersji opisu nowego zestawu Lego użyło wyłącznie imienia i nazwiska „Marie Curie”, co jest praktyką stosowaną poza Polską. Wersja polskojęzyczna zawiera jednak poprawną formę „Maria Skłodowska-Curie”.

Fala krytyki wobec Lego

Na oficjalnej stronie Lego pojawiło się wiele komentarzy użytkowników, którzy zwracają uwagę na niepełne przedstawienie nazwiska polskiej uczonej. Krytyczne głosy pojawiły się także w mediach społecznościowych, gdzie temat poruszył m.in. dziennikarz Patrycjusz Wyżga.

Źródło: NFP
Foto: YouTube, Lego

Sławosz Uznański-Wiśniewski, który wiosną weźmie udział w misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS), zabierze na pokład wyjątkowy ładunek – pierogi, czyli jedno z najsłynniejszych polskich dań. To będzie pierwszy raz, kiedy polska kuchnia zagości na orbicie.

Pierogi w stanie nieważkości

Polski astronauta, cytowany przez TVP, zdradził, że miał możliwość wyboru jedzenia, które zabierze na pokład misji Axiom Mission 4.

„Zacząłem pracować z małą polską firmą rodzinną, a dziś mogę powiedzieć, że po raz pierwszy zabierzemy polskie pierogi w kosmos” – powiedział Uznański-Wiśniewski.

Aby pierogi nadawały się do podróży kosmicznej, musiały zostać liofilizowane, co zmniejsza ich wagę i wydłuża trwałość, zachowując jednocześnie ich smak i wartości odżywcze. „Pracowaliśmy przez kilka tygodni, a firma opanowała ten proces” – wyjaśnił astronauta. – „Mam nadzieję, że pierogi w kosmosie będą równie smaczne jak na Ziemi”.

Drugi Polak w kosmosie

Sławosz Uznański-Wiśniewski będzie drugim Polakiem, który poleci w kosmos – po Mirosławie Hermaszewskim, który odbył lot na pokładzie radzieckiego Sojuza 30 w 1978 roku. O wyborze Sławosza Uznańskiego do misji informowaliśmy tutaj.

Polski astronauta podkreślił, że czuje ogromną odpowiedzialność jako reprezentant Polski i jej osiągnięć naukowych „Reprezentuję Polskę i całe pokolenie Polaków – naukowców, nauczycieli, studentów, wszystkich, którzy przyczyniają się do rozwoju nauki na poziomie lokalnym i globalnym” – powiedział.

Przyznał, że jako dziecko dorastające w latach 80-tych mógł tylko marzyć o locie w kosmos, a inspiracją dla niego był właśnie Hermaszewski, który wspierał go w procesie selekcji do misji. „Był pierwszą osobą, która zadzwoniła do mnie po ogłoszeniu mojego wyboru. Naprawdę czuję wielką więź z nim i jego lotem kosmicznym” – wspominał astronauta.

Misja Axiom 4 – nauka i technologia

Start misji: wiosna 2025, Cape Canaveral, Floryda
Rakieta: SpaceX Falcon 9
Załoga:

• Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska)
• Peggy Whitson (USA, dowódczyni misji)
• Shubhanshu Shukla (Indie)
• Tibor Kapu (Węgry)

Misja będzie wypełniona eksperymentami naukowymi i technologicznymi, a polski udział w programie wspierają Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) oraz Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Minister Krzysztof Paszyk zapowiedział, że polskie eksperymenty na ISS obejmą badania nad mikrobiomem człowieka, testowanie innowacyjnych materiałów i sztuczną inteligencję.

Polska inwestuje w kosmos

Polska zwiększyła swój wkład do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) o 295 mln euro na lata 2023–2025. Rozwija współpracę z NASA i SpaceX, a polskie firmy technologiczne coraz śmielej wchodzą w sektor kosmiczny.

Polska nie tylko wraca na orbitę, ale i zostawia w kosmosie swój kulinarny ślad. Kto wie, może pierogi wkrótce podbiją nie tylko ISS, ale i przyszłe misje na Księżyc czy Marsa.

Źródło: NFP
Foto: YouTube, Axiom 4

Shedd Aquarium w Chicago ma dwóch nowych, uroczych mieszkańców. Pico i Douglas, młode pingwiny skalne, wykluły się w czerwcu 2024 roku i teraz są gotowe na pierwsze spotkania z odwiedzającymi.

Choć wciąż rosną, Pico i Douglas już pokazują swoje unikalne charaktery. Według opiekunów Pico uwielbia wskakiwać do wody podczas sprzątania basenu, podczas gdy Douglas woli suchy ląd, gdzie siedzi na swojej ulubionej zabawce lub… butach pracowników.

Bracia zaprzyjaźnili się również z Islą, młodą pingwinką, która wykluła się w 2023 roku. Razem tworzą energiczne trio, które często można zobaczyć pływające i bawiące się w zagrodzie dla pingwinów.

Przyjście na świat Pico i Douglasa to ważny krok w ochronie pingwinów skalnych, których populacja na świecie maleje. „Pico i Douglas są ambasadorami swoich dzikich odpowiedników, rozbudzając ciekawość i zachęcając gości do pomocy w ochronie pingwinów na całym świecie” – mówi Katy Roxbury, starsza trenerka Shedd Aquarium.

Gdzie zobaczyć Pico i Douglasa?

Nowi mieszkańcy Shedd Aquarium czekają na odwiedzających w Polar Play Zone – sekcji akwarium poświęconej pingwinom i innym polarnym zwierzętom.

W lutym i marcu Shedd Aquarium oferuje darmowe dni dla mieszkańców Illinois:

• Luty: 4-6, 11-13, 18-20, 25-27
• Marzec: Bezpłatne wieczory (5:00PM – 9:00PM) w dniach 4, 11, 18, 25

To doskonała okazja, by na własne oczy zobaczyć nowych, uroczych mieszkańców akwarium!

Źródło: secretchicago
Foto: Shedd Aquarium