Towana Looney, 54-letnia kobieta z Alabamy, stała się częścią medycznej historii, żyjąc przez rekordowe 130 dni z przeszczepioną nerką od genetycznie zmodyfikowanej świni. Choć jej organizm ostatecznie odrzucił narząd, lekarze nazywają całą procedurę przełomem w badaniach nad ksenotransplantacją.

Towana Looney, o której pisaliśmy 27 stycznia opuściła nowojorski szpital NYU Langone Health 4 kwietnia, po usunięciu przeszczepionej nerki. Zabieg zakończył eksperymentalny etap leczenia, który dostarczył lekarzom bezcennych informacji o przyszłości przeszczepów od zwierząt.

„Czuję się jak superwoman”

Looney, która od 2016 roku żyje z przewlekłą niewydolnością nerek i korzysta z dializ, określiła swoje doświadczenie jako szansę, z której jest dumna.

„Chociaż wynik nie był tym, na co wszyscy liczyliśmy, wierzę, że moja historia może pomóc i zainspirować innych” – powiedziała. „130 dni z nerką świni to nie tylko rekord – to krok naprzód dla przyszłych pacjentów”.

Od momentu przeszczepu 25 listopada 2024 roku do początku kwietnia, Looney była najdłużej żyjącym człowiekiem z narządem od zmodyfikowanej genetycznie świni.

Dlaczego usunięto przeszczep?

Według dr. Roberta Montgomery’ego, chirurga transplantologa prowadzącego zabieg, nerka zaczęła być odrzucana po tym, jak pacjentka przeszła infekcję, a lekarze zmniejszyli dawkę leków immunosupresyjnych. To umożliwiło reaktywację układu odpornościowego, który zaczął zwalczać obcy narząd.

„Podjęliśmy decyzję o usunięciu przeszczepu, ponieważ dalsze próby ratowania go mogłyby zaszkodzić zdrowiu pani Looney” – powiedział dr Montgomery. – „Zrobiliśmy to, co było najbezpieczniejsze. A pacjentka sama mówi, że czuje się silniejsza niż wcześniej, bo miała 4,5 miesiąca przerwy od dializ”.

Nadzieja dla tysięcy oczekujących

Towana Looney to jedna z pierwszych osób na świecie, które przeszły taką procedurę. Wcześniej podobny przypadek miał miejsce w 2024 roku, kiedy Lisa Pisano również otrzymała zmodyfikowaną nerkę świni, ale przeszczep również musiał zostać usunięty.

Obecnie w USA ponad 100 000 osób czeka na przeszczep, z czego większość potrzebuje nerki. Niestety, tysiące umierają, zanim znajdzie się odpowiedni dawca. Ksenotransplantacja – przeszczepy od zwierząt – mogą być kluczowym rozwiązaniem tego kryzysu.

Dlatego kilka firm biotechnologicznych pracuje nad genetyczną modyfikacją świń, aby ich organy były bardziej kompatybilne z ludzkim organizmem i mniej podatne na odrzucenie.

Początek nowej ery medycyny

Choć historia Towany Looney zakończyła się powrotem na dializę, lekarze i naukowcy zgodnie podkreślają: każdy dzień z funkcjonującą nerką świni to milowy krok naprzód.

„To nie porażka, to początek nowej epoki w transplantologii” – powiedział dr Montgomery. – „Dzięki pacjentom takim jak Towana, przyszłość przeszczepów staje się bardziej realna niż kiedykolwiek wcześniej”.

Źródło: fox32
Foto: YouTube, NYU Langone Health

W poniedziałek firma Blue Origin należąca do Jeffa Bezosa wyniosła w przestrzeń kosmiczną zupełnie wyjątkową załogę. Na pokładzie rakiety New Shepard znalazły się wyłącznie kobiety – a wśród nich narzeczona Bezosa Lauren Sanchez, piosenkarka Katy Perry oraz dziennikarka Gayle King. Był to pierwszy w historii USA w pełni żeński lot załogowy w kosmos.

Start odbył się z pustyni Zachodniego Teksasu i trwał zaledwie 10 minut. Lot był w pełni zautomatyzowany, a kapsuła wznosiła się na wysokość około 65,5 mili, gdzie uczestniczki mogły przez kilka minut doświadczyć stanu nieważkości. Jeff Bezos, który sam odbył lot kosmiczny z Blue Origin w 2021 roku, osobiście towarzyszył załodze na platformie startowej.

Nie tylko celebrytki

Oprócz Sanchez, Perry i King, w podróży udział wzięły również:

• Kerianne Flynn – producentka filmowa i wieloletnia przyjaciółka Sanchez,
• Aisha Bowe – była inżynier NASA, obecnie założycielka firm promujących edukację STEM,
• Amanda Nguyen – aktywistka i naukowczyni, zajmująca się obroną praw ofiar przemocy seksualnej.

Lauren Sanchez, z zawodu pilotka helikopterów i była dziennikarka, zaprosiła wszystkie kobiety osobiście. Jak powiedziała, celem było nie tylko spełnienie marzenia, ale też inspirowanie innych – szczególnie dziewcząt – do odważnego sięgania po gwiazdy. Specjalnie na tę okazję zaprojektowano również unikalne kombinezony lotnicze.

“To ważny moment dla przyszłości komercyjnych podróży kosmicznych, dla ludzkości i dla kobiet na całym świecie” – podkreśliła Katy Perry w rozmowie z Associated Press.

Historyczny moment

Choć był to już 11. załogowy lot Blue Origin, poniedziałkowa misja była pierwszym przypadkiem w USA, kiedy całą załogę statku kosmicznego stanowiły kobiety. Jedyny wcześniejszy taki przypadek miał miejsce aż 61 lat temu – w 1963 roku, gdy radziecka kosmonautka Walentina Tierieszkowa samotnie udała się w trzydniowy lot na orbitę.

Mimo rosnącej liczby startów, kobiety nadal stanowią zaledwie 15% osób, które kiedykolwiek poleciały w kosmos.

Blue Origin – kosmiczna brama dla sławnych i bogatych

Założona przez Jeffa Bezosa w 2000 roku firma Blue Origin od lat rozwija ofertę turystyki kosmicznej. Dotąd przewiozła łącznie 58 pasażerów – głównie przedstawicieli biznesu, mediów i świata nauki. W przeszłości na pokładzie rakiety New Shepard znaleźli się m.in.:

• aktor William Shatner (w wieku 90 lat),
• dziennikarz i były sportowiec Michael Strahan,
• Laura Shepard Churchley, córka astronauty Alana Sheparda,
• oraz pionierzy lotnictwa Wally Funk i Ed Dwight, którzy dopiero w późnym wieku spełnili marzenie o locie w kosmos.

Blue Origin nie ujawnia kosztów biletów ani szczegółów finansowania lotów, także w przypadku poniedziałkowej misji. Wiadomo jedynie, że odbyła się zaledwie dwa miesiące przed planowanym ślubem Lauren Sanchez i Jeffa Bezosa w Wenecji.

Era kosmicznych celebrytów

Pojawienie się gwiazd popkultury wśród kosmicznych turystów wpisuje się w nową erę podróży poza atmosferę Ziemi – dostępną nie tylko dla zawodowych astronautów. W ślad za Blue Origin idą inne firmy – m.in. SpaceX Elona Muska, która organizuje kilkudniowe misje orbitalne.

Pierwszy prywatny klient SpaceX, Jared Isaacman, nie tylko poleciał już dwukrotnie, ale także odbył pierwszy komercyjny spacer kosmiczny. Z kolei Chińczyk Chun Wang, inwestor kryptowalutowy, właśnie wrócił z misji, podczas której jako pierwszy człowiek odbył lot nad biegunem północnym i południowym.

“W tej ekscytującej nowej erze marzenie o zostaniu astronautą nie jest już zarezerwowane dla nielicznych” – skomentował Wang na platformie X.

Źródło: chicagotribune
Foto: Blue Origin, YouTube

Gubernator JB Pritzker ogłosił w środę zwycięzcę szóstej edycji prestiżowego konkursu „Makers Madness”, organizowanego corocznie przez Illinois Manufacturers Association. Tytuł „Najfajniejszej rzeczy wyprodukowanej w Illinois” (Coolest Thing Made in Illinois) w 2025 roku zdobyła pompa do napełniania śmigłowców strażackich firmy MTH Pumps z Plano.

Pompa ta, wybrana spośród ponad 250 zgłoszonych produktów w formule turnieju eliminacyjnego, została zaprojektowana z myślą o znaczącym przyspieszeniu akcji gaśniczych. Skraca czas napełniania zbiorników wodnych w śmigłowcach gaśniczych aż o połowę — z typowej minuty do zaledwie 30 sekund.

„To naprawdę imponujące osiągnięcie inżynieryjne, które pokazuje, jak innowacyjny i potrzebny może być produkt stworzony tutaj, w naszym stanie,” powiedział Pritzker podczas ceremonii w Springfield. „To coś więcej niż tylko maszyna — to narzędzie, które ratuje życie i chroni środowisko.”

Lokalny produkt o globalnym wpływie

Pompa MTH Pumps została już wykorzystana podczas styczniowych akcji gaśniczych przez straż pożarną w Los Angeles, która opisała urządzenie jako „bardzo spójne, bardzo pomocne i bardzo niezawodne w terenie”.

Prezes firmy, Tim Tremain, przyznał, że zwycięstwo w konkursie ma dla niego szczególne znaczenie. Podczas ceremonii z dumą wspominał swojego dziadka, Dave’a Tremaina, który założył MTH Pumps w 1965 roku.

„To, co w tym wszystkim jest niesamowite, to fakt, że zaprojektowaliśmy i wyprodukowaliśmy tę pompę sami — od zera, tutaj, w Illinois. A teraz nasze pompy są używane na całym świecie do gaszenia pożarów. To naprawdę coś wyjątkowego” powiedział Tremain.

Silna konkurencja w finale

W tegorocznym finale znalazły się również inne imponujące produkty:

• Tester systemów dla załóg lotniczych od Chemring Energetic Devices (Downers Grove),
• Mleko od dawczyń z Mother’s Milk Bank of Western Great Lakes (Elk Grove Village),
• Zdalnie sterowany skimmer oleju wyprodukowany przez Elastec (Carmi).

Każdy z tych produktów pokazuje różnorodność i innowacyjność przemysłu produkcyjnego w Illinois.

Duma z historii innowacji w Illinois

Podczas uroczystości Gubernator JB Pritzker przypomniał także o wcześniejszych zwycięzcach konkursu, takich jak: elektryczny pickup Rivian R1T, legendarna przekąska Fruit by the Foot od General Mills czy 400-tonowa ciężarówka górnicza Komatsu z ubiegłego roku, o której pisaliśmy tutaj.

Pritzker podkreślił bogatą historię innowacji w Illinois: „Od Johna Deere i pierwszego stalowego pługa, przez Josephine Cochran i pierwszą zmywarkę, aż po Martina Coopera, który stworzył pierwszy telefon komórkowy — świat, jaki znamy dzisiaj, w dużej mierze zrodził się tutaj, w Illinois.”

Illinois: stan, który tworzy przyszłość

Konkurs „Makers Madness” to nie tylko forma promocji lokalnych produktów. To także przypomnienie, że stan Illinois od pokoleń jest centrum innowacji, inżynierii i przemysłu. Zwycięska pompa od MTH Pumps stanowi doskonały przykład tego, jak rodzinna firma z małego miasteczka może mieć realny wpływ na bezpieczeństwo i ratownictwo na całym świecie.

Źródło: dailyherald
Foto: MTH Pump, Tim Tremain, Governor JB Pritzker