Ceny jaj znacząco wzrosły w ostatnich miesiącach i według prognoz ekspertów utrzymają się na wysokim poziomie przynajmniej do 2025 roku. Głównym czynnikiem napędzającym wzrost kosztów jest nawracająca epidemia wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI), znanej jako ptasia grypa, która destabilizuje rynek jajczarski.

Kevin Bergquist, kierownik sektora Wells Fargo Agri-Food Institute, podkreśla, że obecne ceny są rezultatem dwóch głównych czynników: tradycyjnych, sezonowych wzrostów cen w okresie świątecznym oraz zakłóceń w dostawach spowodowanych ptasią grypą.

“Ceny jaj utrzymywały się w 2023 roku powyżej poziomu z poprzedniego roku, a nawet przewyższały rekordowe wartości z 2022 roku, kiedy rynek jaj został po raz pierwszy poważnie dotknięty przez ptasią grypę” wyjaśnia Bergquist.

Znaczące podwyżki dla konsumentów

Hurtowe ceny jaj wzrosły o niemal 55% w listopadzie, jednak zmiany te nie zawsze przekładają się bezpośrednio na koszty, jakie ponoszą konsumenci w sklepach spożywczych. Różnice te wynikają z polityki cenowej sprzedawców detalicznych, którzy starają się minimalizować gwałtowne wahania cen podstawowych produktów spożywczych, takich jak jaja czy mleko.

Według danych Consumer Price Index (CPI), ogólny wzrost cen żywności wyniósł 0,5% w listopadzie. Jednak w przypadku jaj podwyżka była znacznie bardziej zauważalna – osiągnęła aż 8,2%, co stanowi najwyższy wzrost spośród wszystkich analizowanych kategorii.

“Sprzedawcy detaliczni często starają się ograniczać duże skoki cenowe podstawowych produktów spożywczych” tłumaczy dr Michael Swanson, główny ekonomista ds. rolnictwa w Wells Fargo Agri-Food Institute. “Czasami decydują się na mniejsze marże lub wręcz ponoszą straty, by utrzymać zaufanie konsumentów i uniknąć nagłych podwyżek, które mogłyby zniechęcić klientów.”

Skąd się wziął problem?

Przed wybuchem epidemii ptasiej grypy w marcu 2022 r., wielkość stad niosek w Stanach Zjednoczonych była stabilna, co pozwalało utrzymywać niskie ceny jaj – hurtowa cena wynosiła wtedy poniżej 1,50 USD za tuzin. Jednak gwałtowna fala infekcji poważnie zaburzyła produkcję, a w grudniu 2022 r. ceny osiągnęły rekordowe wartości.

W 2023 roku sytuacja częściowo się ustabilizowała dzięki odbudowie stad przez producentów. Niestety, powrót ptasiej grypy pod koniec roku ponownie ograniczył liczebność kur niosek, prowadząc do kolejnych niedoborów i wzrostu cen.

Co czeka rynek?

Eksperci ostrzegają, że jeśli ptasia grypa będzie nadal się rozprzestrzeniać, produkcja jaj pozostanie ograniczona, co przełoży się na dalsze utrzymywanie ich wysokich cen. Wyższe koszty prawdopodobnie będą odczuwalne nie tylko przez konsumentów, ale również przez branże, które korzystają z jaj jako surowca, jak piekarnie czy producenci żywności.

Choć producenci podejmują starania, aby zminimalizować skutki epidemii, prognozy nie są optymistyczne. Sytuacja na rynku jaj pozostaje dynamiczna i mocno uzależniona od rozwoju epidemii HPAI w nadchodzących miesiącach.

Źródło: foxbusiness
Foto: istock/Igor Barilo/Aja Koska/nsun41/