News Chicago
Field Museum bada mumie. Nowe technologie ujawniają historie życia i śmierci sprzed 3000 lat
Mumie, często przedstawiane jako groźne postacie ze świecącymi oczami i podartymi bandażami w popkulturze, w rzeczywistości oferują znacznie głębszy, osobisty wgląd w życie osób sprzed tysięcy lat. Dzięki nowoczesnej technologii obrazowania, naukowcy z Field Museum w Chicago mają szansę poznać szczegóły codziennego życia, praktyk pogrzebowych oraz wyzwań, z jakimi zmagały się te osoby żyjące w starożytności.
Dzięki nowym skanom tomografii komputerowej, przeprowadzonym przy użyciu mobilnego skanera, badacze Field Museum są w stanie wirtualnie „zdjąć” zewnętrzne warstwy mumii, zachowując ich struktury w nienaruszonym stanie.
W ciągu czterodniowej sesji skanowania uzyskano tysiące zdjęć rentgenowskich 26 mumii, które następnie połączono w trójwymiarowe modele. Ta technologia nie tylko pozwala zajrzeć pod bandaże sprzed 3000 lat, ale też odkrywa szczegóły, które były niedostępne dla wcześniejszych pokoleń naukowców.
Tajemnica Lady Chenet-aa: Rozwiązana po trzech tysiącach lat
Jedną z najbardziej fascynujących mumii w kolekcji muzeum jest Lady Chenet-aa, żyjąca w Trzecim Okresie Przejściowym w Egipcie, za czasów XXII dynastii. Pomimo upływu 3000 lat jej ciało i kartonaż – przypominająca papier-mâché osłona – zachowały się w doskonałym stanie.
Dzięki skanom naukowcy dowiedzieli się, że w chwili śmierci miała około 30-40 lat. Stan jej zębów wskazuje na liczne ubytki oraz ślady zużycia, co może świadczyć o obecności drobinek piasku w diecie, które uszkadzały szkliwo. Aby zapewnić Chenet-aa odpowiednią opiekę w zaświatach, starożytni Egipcjanie umieścili w jej oczodołach dodatkowe oczy – swego rodzaju „gwarancję” widzenia w życiu pośmiertnym.
Kartonaż Chenet-aa, szczelnie zamknięty bez widocznych szwów, przez lata stanowił zagadkę dla badaczy. Skanowanie ujawniło jednak, że z tyłu znajduje się precyzyjnie wycięta szczelina, która pozwalała na umieszczenie mumii wewnątrz i zaciśnięcie osłony przy pomocy sznurowania. Tak przygotowana trumna kartonażowa mogła być dodatkowo zmiękczana wodą, aby ułatwić proces pochówku.

Harwa: Mumia o bogatej historii podróżniczej
Innym bohaterem wystawy Field Museum jest Harwa, pełniący funkcję odźwiernego spichlerza w XXII dynastii. Harwa, żyjący w komfortowych warunkach, miał zadbane zęby i nie nosił śladów ciężkiej pracy fizycznej, co wskazuje na jego wysoki status społeczny. Jednak poza swoim życiem na ziemi, Harwa stał się bohaterem licznych przygód już jako eksponat muzealny.
Podczas World’s Fair w Nowym Jorku w 1939 roku był pierwszą mumia, która odbyła lot samolotem. Co więcej, Harwa „zagubił się” po drodze, gdy pomyłkowo wysłano go do San Francisco zamiast do Chicago.
Historia ta symbolizuje nie tylko fascynację kulturą starożytnych Egipcjan, ale także ewolucję opieki nad zabytkowymi szczątkami – od eksponowania na światowych wystawach, po dzisiejsze standardy, które kładą nacisk na godność i szacunek wobec każdej mumii.
Nowoczesne technologie a nasze zrozumienie starożytności
Badania nad mumiami Chenet-aa, Harwy i innymi dopiero się rozpoczynają, jednak już teraz przynoszą bezcenne informacje o ich życiu i śmierci. „To wyjątkowa możliwość, by spojrzeć na historię przez pryzmat życia jednostki” — mówi Stacy Drake, kierownik kolekcji szczątków ludzkich w Field Museum. „Dzięki skanom możemy dowiedzieć się, kim byli ci ludzie, a nie tylko tworzyć o nich wyobrażenia”.

Tomografia komputerowa nie tylko przynosi nowe dane naukowe, ale pozwala również zobaczyć w tych odległych postaciach podobieństwa do nas samych – ludzi, którzy dbali o przyszłość, przygotowywali się do życia pośmiertnego, a także odzwierciedlali wartości swojego społeczeństwa.
Wgląd w strukturę ich ciał, detale trumien i przedmiotów pochówkowych pokazują, że potrzeba troski o bliskich i zachowania pamięci przetrwała tysiąclecia.
Przed naukowcami jeszcze wiele miesięcy pracy, gdy cyfrowo odkrywać będą kolejne warstwy każdej z mumii. Skanowanie pozwala jednak zobaczyć, jak wiele emocji, historii i wartości przetrwało w zmumifikowanych szczątkach ludzi, którzy wciąż pozostają częścią naszego wspólnego dziedzictwa.
Źródło: Field Museum
Foto: Field Museum
News USA
Powerball ustanowi nowy rekord? W środę do zgarnięcia będzie już 1,25 miliarda USD!
15 grudnia gracze Powerball mieli szansę na zdobyć ogromną pulę w wysokości 1,1 mld dolarów, ale nikomu się to nie udało. W środowym losowaniu tylko dwie osoby upolowały po 1 milionie – mieszkaniec Arizony i Kalifornii. Ro oznacza, że w środę będzie można trafić szóstą co do wielkości pulę w historii loterii Powerball oraz drugi miliardowy jackpot w tym roku, po rekordowym 1,787 mld dol. wygranym 6 września w Missouri i Teksasie.
Losowanie bez zwycięzcy
W poniedziałkowym losowaniu żaden kupon nie trafił wszystkich sześciu liczb. Wylosowane kule to: 23, 35, 59, 63, 68 oraz czerwona Powerball 2. Mnożnik Power Play wyniósł 4X. Środowe losowanie będzie już 44. w bieżącej serii kumulacji. Ostatni jackpot padł 6 września, kiedy dwa kupony podzieliły między siebie 1,787 mld dol.
Jaką nagrodę może wybrać zwycięzca?
Szczęśliwy gracz, który trafi w środę wszystkie liczby, będzie mieć do wyboru:
- Wypłatę ratalną – szacowane 1,25 mld dol., wypłacane w 30 transzach przez 29 lat, z corocznym wzrostem o 5%.
- Wypłatę jednorazową – 572,1 mln dol.
Obie opcje są kwotami przed potrąceniem podatków federalnych i stanowych.
Popularność gry i dotychczasowe rekordy
Powerball jest dostępny w 45 stanach, Dystrykcie Kolumbii, Portoryko i na Wyspach Dziewiczych USA. Od 1992 roku loteria wygenerowała ponad 37 mld dol. na cele społeczne wspierane przez amerykańskie loterie.

Transmitowane na żywo losowania odbywają się w poniedziałki, środy i soboty o 10:59 p.m. ET ze studia loterii na Florydzie w Tallahassee. Szanse na jakąkolwiek wygraną wynoszą 1 do 24,9, a na trafienie jackpota – 1 do 292,2 mln.
Największe pule w historii Powerball
- 2,04 mld dol. – 7 listopada 2022 – Kalifornia
- 1,787 mld dol. – 6 września 2025 – Missouri, Teksas
- 1,765 mld dol. – 11 października 2023 – Kalifornia
- 1,586 mld dol. – 13 stycznia 2016 – Kalifornia, Floryda, Tennessee
- 1,326 mld dol. – 6 kwietnia 2024 – Oregon
- 1,25 mld dol. – 17 grudnia?
- 1,08 mld dol. – 19 lipca 2023 – Kalifornia
- 842,4 mln dol. – 1 stycznia 2024 – Michigan
- 768,4 mln dol. – 27 marca 2019 – Wisconsin
- 758,7 mln dol. – 23 sierpnia 2017 – Massachusetts

11 największych wygranych w historii loterii w USA – wartości ponad 1 miliard
- 2,040 mld dolarów, Powerball, 7 listopada 2022 – jeden kupon: Kalifornia
- 1,787 mld dolarów, Powerball, 6 września 2025 – dwa kupony: Missouri, Teksas
- 1,765 mld dolarów, Powerball, 11 października 2023 – jeden kupon: Kalifornia
- 1,602 mld dolarów, Mega Millions, 8 sierpnia 2023 – jeden kupon: Floryda
- 1,586 mld dolarów, Powerball, 13 stycznia 2016 – trzy kupony: Kalifornia, Floryda, Tennessee
- 1,537 mld dolarów, Mega Millions, 23 października 2018 – jeden kupon: Karolina Południowa
- 1,348 mld dolarów, Mega Millions, 13 stycznia 2023 – jeden kupon: Maine
- 1,337 mld dolarów, Mega Millions, 29 lipca 2022 – jeden kupon: Illinois
- 1,269 mld dolarów, Mega Millions, 27 grudnia 2024 – jeden kupon: Kalifornia
- 1,128 mld dolarów, Mega Millions, 26 marca 2024 – jeden kupon: New Jersey
- 1,08 mld dolarów, Powerball, 19 lipca 2023 – jeden kupon: Kalifornia
Źródło: Powerball
Foto: istock/Prostock-Studio/
News USA
Monogamia u ludzi: Plasujemy się ..pomiędzy bobrem europejskim a surykatką
Jak monogamiczni są ludzie na tle innych gatunków? Nowa analiza genetyczna przygotowana przez naukowca z University of Cambridge daje zaskakującą odpowiedź: nasza monogamia sytuuje nas mniej więcej pomiędzy bobrem europejskim a surykatką.
W badaniu opublikowanym w zeszłym tygodniu w Proceedings of the Royal Society: Biological Sciences dr Mark Dyble, antropolog ewolucyjny, stworzył swoistą „ligę monogamii”, porównując odsetek rodzeństwa mającego tych samych rodziców w 103 społecznościach ludzkich i 34 gatunkach ssaków.
Jak powstała „liga monogamii”?
Dyble wykorzystał dane archeologiczne, etnograficzne i genetyczne obejmujące prawie 2 mln relacji rodzeństwa u ludzi oraz ponad 60 tys. u ssaków. Kluczowym miernikiem stała się proporcja dzieci pochodzących od tej samej matki i ojca:
- 100% – mysz workowata z Kalifornii (najbardziej monogamiczny gatunek w badaniu),
- 85% – afrykański dziki pies,
- 79,5% – kretoszczur Damaraland.
Ludzie zajęli 7. miejsce, z wynikiem 66% pełnego rodzeństwa, co lokuje nas nieco poniżej bobra europejskiego, ale powyżej gibona białorękiego, surykatki i lisa rudego.
Skrajnie niemonogamiczne okazały się m.in. owce Soay ze Szkocji (0,6% pełnego rodzeństwa), goryle i szympansy.
Monogamia kluczem do ewolucyjnego sukcesu?
Według dr Dyble’a wyniki wspierają teorię, że monogamiczne więzi reprodukcyjne są głęboko zakorzenioną cechą naszego gatunku, sprzyjającą budowie dużych, stabilnych wspólnot.
Badania nad ptakami, ssakami i owadami wskazują, że społeczeństwa o wysokiej kooperacji częściej wywodzą się z gatunków monogamicznych, ponieważ potomstwo w takich grupach ma większą szansę na opiekę ze strony rodziny.
Dyble podkreśla również, że monogamia nie musi oznaczać absolutnej wierności. Chodzi o stabilność więzi i długoterminowe relacje, które umożliwiają inwestycję w wychowanie dzieci.

Kontrowersje i krytyka
Choć badania wzbudziły zainteresowanie, nie obyło się bez zastrzeżeń. Dr Kit Opie z University of Bristol, specjalista od antropologii ewolucyjnej, uznał podejście Dyble’a za uproszczone:
„To, że ludzie są monogamiczni, wiemy już od 200 tys. lat. Prawdziwe pytanie brzmi: dlaczego tak jest, a tego badanie nie wyjaśnia.”
Z kolei prof. Julia Schroeder z Imperial College London zauważyła, że próby klasyfikowania ludzkich zachowań w prostych kategoriach monogamii i niemonogamii zawsze będą obarczone ryzykiem nadmiernych uproszczeń.

Dlaczego ludzie są tak wyjątkowi?
Dr Mark Dyble podkreśla, że nasz model monogamii nie przypomina ani tych obserwowanych u bobrów, ani u surykatek:
- u wielu ssaków istnieje jedna dominująca para reprodukcyjna,
- u ludzi wspólnie rozmnaża się cała populacja, choć wewnątrz niej dominują stabilne pary.
To sugeruje, że ludzka monogamia mogła mieć zupełnie odmienną trajektorię ewolucyjną, opartą być może na roli dziadków, wzajemnej opiece, podziale obowiązków i długotrwałym dzieciństwie wymagającym intensywnej inwestycji rodzicielskiej.

Co dalej?
Naukowiec planuje kolejne analizy, tym razem oparte już wyłącznie na współczesnych danych genetycznych. Jego zdaniem badanie otwiera drogę do nowych pytań:
- Jak dokładnie powstała ludzka monogamia?
- Jak różniła się od modeli znanych u innych ssaków?
- I jak zmieniała się wraz z ewolucją naszych społeczności?
Jedno pozostaje pewne: ludzie, choć dalecy od ideału wierności, są znacznie bardziej monogamiczni, niż wielu sądziło – a nasza zdolność do budowania stabilnych relacji mogła być jednym z fundamentów sukcesu gatunkowego.
Źródło: washington post
Foto: istock/LSOphoto/stockphotodirectors/m-imagephotography/PeopleImages/
News USA
O co najczęściej pytaliśmy Alexę w 2025 roku? Amazon ujawnia listę zapytań
Amazon opublikował w zeszłym tygodniu coroczne zestawienie „Alexa’s Most Asked Questions”, które pokazuje, o co użytkownicy najczęściej prosili swoją sztuczną inteligencję w 2025 roku. Dane jasno pokazują, że Alexa, asystent głosowy oparty na sztucznej inteligencji, pozostaje jednym z głównych źródeł szybkiej informacji — od kuchennych porad po globalne ciekawostki o celebrytach.
Kulinaria na pierwszym miejscu: „Jak długo gotować jajko w koszulce?”
Miliony zapytań dotyczyły gotowania, a jednym z najpopularniejszych było pytanie o czas gotowania jajka w koszulce. Użytkownicy chętnie korzystali z Alexy jako domowego kuchennego asystenta, prosząc ją o instrukcje krok po kroku, proporcje składników czy czas przygotowania różnych potraw.
Wzrost liczby zapytań kulinarnych Amazon tłumaczy tym, że coraz więcej osób gotuje w domu i traktuje głosowego asystenta jako najszybsze źródło odpowiedzi.
Nauka pod ręką: „Jaka jest średnica Ziemi?”
Alexa była również wykorzystywana jako natychmiastowy pomocnik do zdobywania podstawowej wiedzy naukowej. Jednym z najczęściej zadawanych pytań było: „Jaka jest średnica Ziemi?” Zestawienie pokazuje, że użytkownicy traktują swoje urządzenia nie tylko jako gadżet domowy, ale również jako sposób na zaspokojenie codziennej ciekawości dotyczącej świata.
Celebryci: Ronaldo, Swift i Musk na szczycie ciekawości
Według Amazon ogólne pytania o wzrost, wagę czy majątek gwiazd należały do najbardziej typowych. Wśród nazwisk dominowali: Cristiano Ronaldo, Taylor Swift i Elon Musk. Osoby korzystające z Alexy pytały zarówno o aktualne statystyki, jak i o szczegóły z życia prywatnego czy kariery tych postaci.
Taylor Swift najczęściej słuchaną artystką
Alexa służyła również jako główny odtwarzacz muzyczny. Najpopularniejszą artystką wśród użytkowników okazała się Taylor Swift, natomiast drugie miejsce zajął Bruno Mars. Najczęściej odtwarzanym utworem była jego piosenka „APT”, nagrana wspólnie z Rosé.
Albumem roku według danych Alexy został soundtrack do Netflixowego hitu “KPop Demon Hunters” — absolutny faworyt słuchaczy globalnych.

Paradoks roku: „Co oznacza AI?”
Jednym z najbardziej intrygujących trendów 2025 było częste pytanie: „What does AI stand for?”
Użytkownicy pytali więc asystenta o wyjaśnienie skrótu, na którym sam jest oparty.
Amazon podkreśla, że to symboliczny dowód na to, jak mocno sztuczna inteligencja przeniknęła codzienne życie — jednocześnie fascynując użytkowników i budząc ich ciekawość.
Amazon zapowiada, że w kolejnych latach będzie rozwijał Alexę tak, aby jej zrozumienie zapytań użytkowników było jeszcze bardziej naturalne i kontekstowe.
Źródło: scrippsnews
Foto: Raysonho, Amazon
-
GOŚCIE BUDZIK MORNING SHOW3 tygodnie temuPielęgnujemy świąteczne tradycje. Patrycja Niżnik zaprasza na Mikołajki i Wigilię
-
News Chicago3 tygodnie temuCeny gazu nie wzrosną w przyszłym roku w Illinois tak bardzo jak chciał Nicor Gas i Ameren
-
Polonia Amerykańska4 tygodnie temuGłosujemy na Emily Reng startującą w Miss Universe – historyczny moment dla Polonii!
-
News USA2 tygodnie temuRząd wstrzymuje rozpatrywanie wszystkich wniosków imigracyjnych z 19 państw
-
News USA1 tydzień temuHistoryczne wystąpienie prezydenta: Trump o uroczystości Niepokalanego Poczęcia
-
News USA4 tygodnie temuKoniec ulg podatkowych dla osób przebywających nielegalnie w USA
-
GOŚCIE BUDZIK MORNING SHOW2 tygodnie temuTomasz Potaczek z Chicago ponownie na podium Mistrzostw Świata w Kettlebell
-
News USA2 tygodnie temuUniwersytet Kolorado zapłaci 10,3 mln USD za przymus szczepień przeciw COVID-19










