Połącz się z nami

Kultura

Rzym: Caravaggio na wyciągnięcie ręki

Opublikowano

dnia

Rzym kojarzy się cudzoziemcom przede wszystkim z zabytkami starożytnej czy też sakralnej architektury, słynnymi na całym świecie miejscami. Jak mówią jednak sami Rzymianie – dosłownie w każdym miejscu Wiecznego Miasta możemy zetknąć się z bezcennymi skarbami kultury oraz sztuki, skrytymi często w wydawałoby się zwyczajnych miejscach. Tak jest chociażby z Caravaggiem, którego 453. rocznicę urodzin obchodzimy w niedzielę 29 września, i jego najsłynniejszymi dziełami.

Przepiękny plac Piazza Navona, wyjątkowy, zachowany od starożytności Panteon – to oczywiście miejsca obowiązkowe do odwiedzenia dla każdego turysty w Rzymie. Idąc od jednego tego miejsca do drugiego warto pamiętać, że przemierzamy okolice, które kilka wieków wcześniej od 1594 do 1606 roku przemierzał Caravaggio, kiedy przebywał w Rzymie i tworzył tu swoje wspaniałe dzieła. Widział te same ściany, wdawał się tam w uliczne burdy, obserwował ludzi, poszukując modeli do swych obrazów, tworzył i mieszkał.

„Madonna Pielgrzymów” u Świętego Augustyna

Odkrywanie śladów Caravaggia, który zrewolucjonizował malarstwo europejskie, wprowadzając do niego grę światła i cienia, można zacząć od okolic Piazza Navona, na którym artysta bywał zapewne codziennie i odwiedzenia kościoła św. Augustyna. Kościół znajduje się niedaleko gmachu Senatu przy Piazza di sant’Agostino. Pod koniec sierpnia 2024 roku świątynię odwiedził papież Franciszek, modląc się tam przy relikwiach Świętej Moniki, matki doktora Kościoła.

Papież modlił się wtedy jeszcze w innym miejscu w tym kościele – przed obrazem „Madonna pielgrzymów” (Madonna dei Pellegrini), jednym z najbardziej znanych arcydzieł Caravaggia, datowanym na lata 1604-1606. Znajduje się on w kaplicy Cavalettich, w lewej nawie kościoła. Warto do specjalnej puszki umieszczonej przy kaplicy wrzucić monetę 1 euro, by obraz został oświetlony. To dopiero pozwoli dostrzec wspaniałą grę światła i cienia na obrazie.

Sam obraz Madonny Pielgrzymów wywołał zresztą niemały skandal, kiedy został wywieszony w bocznej nawie kościoła św. Augustyna. Przedstawia Madonnę z dużym już Dzieciątkiem na rękach, stojącą ze skrzyżowanymi nogami – co współcześni uznali za nazbyt frywolny gest. Przed nią klęczą pielgrzymi – notable, którzy zamówili obraz, ale przedstawieni w brudnych ubraniach biedaków, z kijami w dłoniach, boso, z brudnymi piętami. W dodatku w postaci Madonny współcześni odnajdywali twarz znanej w Rzymie kurtyzany Leny.

Caravaggio był malarzem realistą, obserwował pielgrzymów licznie przybywających do Rzymu w roku jubileuszu A.D. 1600 i widział, jak wyglądają, w jakich strojach przybywają. W dodatku był awanturnikiem i w pewnym sensie człowiekiem ulicy. Na pobliskim Piazza Navona, gdzie zapewne widywał Lenę, wdawał się też w awantury uliczne. Odwiedzał też pobliski szpital dla ubogich, by obserwować anatomię ludzką.

Madonna Pielgrzymów

Mecenat kardynała Del Monte

Dwunastoletni pobyt Caravaggia w Rzymie koncentrował się w okolicy, w której położony jest kościół św. Augustyna. Nieopodal, przy ulicy Rinascimento, również w pobliżu Piazza Navona znajduje się pałac Medyceuszy, w którym mieści się obecnie siedziba Senatu. W czasie, kiedy Caravaggio przebywał w Rzymie, pałac był wynajmowany przez kardynała Del Monte, miłośnika sztuki. Ten doceniając nowatorstwo malarstwa Caravaggia zaprosił artystę, by tworzył na jego dworze. Caravaggio przez dwa lata – do 1601 roku – mieszkał w pałacu, gdzie kształcił się również w dziedzinie muzyki.

I właśnie za przyczyną kardynała Del Monte namalował swoje kolejne wielkie arcydzieła, które można podziwiać w położonym nieopodal kościele San Luigi dei Francesi, położonym zaledwie 100 metrów od Senatu. Caravaggio za poparciem kardynała Del Monte otrzymał zadanie dokończenia malowania znajdującej się w lewej nawie kaplicy Contarelli przed jubileuszem 1600 roku. To tam umieścił cykl swoich słynnych dzieł dotyczących Świętego Mateusza. Warto więc tam wstąpić, by podziwiać obrazy: „Św. Mateusz z aniołem”, „Powołanie św. Mateusza” oraz „Męczeństwo św. Mateusza”.

Św. Mateusz i Anioł

Adres znaleziony dzięki sądowej rozprawie

Inne dzieła Caravaggia można podziwiać w miejscach oddalonych nieco dalej od rejonu Piazza Navona i Senatu. „Nawrócenie Świętego Pawła” czy „Męczeństwo Świętego Piotra” Caravaggia znajdziemy w położonym przy Piazza del Popolo 12 kościele Santa Maria del Popolo. Inne słynne dzieła artysty, choćby „Chłopiec z koszem owoców” można oglądać w Galerii Borghese. Jeszcze inne znajdziemy w Galerii Barberini czy Muzeach Watykańskich, a także w innych galeriach.

Wróćmy jednak do okolic Piazza Navona i miejsc, które Caravaggio przemierzał codziennie. W położonym pół kilometra od kościoła wąskim zaułku przy Vicolo del Divino Amore pod numerem 21, na 1. piętrze Caravaggio mieszkał w latach 1604-1605. Dziś to miejsce jest ciągiem niskich kamieniczek połączonych ze sobą. Miejsce, w którym mieszkał artysta oznaczone jest tablicą.

Skąd wiadomo, ze to na pewno adres, pod którym mieszkał Caravaggio? Z akt sadowych. Artysta, który często wdawał się w bójki i wielokrotnie był notowany przez policję po jednej z awantur uciekł z Rzymu, nie płacąc czynszu za wynajem mieszkania. Właścicielka zgłosiła to na policję, odbyła się też sprawa sądowa, podczas której kobieta dokładnie podała adres i okres, w jakim malarz przebywał w tym mieszkaniu. W archiwach rzymskich odnaleziono te dokumenty.

Dom Caravaggia na Vincolo del Divino Amore

Dotknąć drzwi Caravaggia

Idąc dosłownie 30 metrów dalej uliczką Nicolo del Divino Amore można dostrzec wejście do jednego z mieszkań, którego kamienne odrzwia przypominają dokładnie obramowanie drzwi, w których stoi Madonna na obrazie „Madonna dei Pellegrini”. Być może to właśnie w tych drzwiach stała modelka pozując do słynnego obrazu Caravaggia.

Taki jest Rzym, w którym nie tylko ślady Caravaggia, ale i wiele innych niezwykłych i przepięknych można nie tylko oglądać, ale i dotykać.

Family News Service

 

Foto: wikimedia, W. Rogacin

News USA

TIME ogłasza Człowieka Roku 2025. Tytuł trafia do „Architektów sztucznej inteligencji”

Opublikowano

dnia

Autor:

Magazyn TIME ujawnił w czwartek, że tytuł Person of the Year 2025 otrzymują „Architekci sztucznej inteligencji” — osoby, które w największym stopniu ukształtowały globalny krajobraz technologiczny w mijającym roku. To wyróżnienie, przyznawane od ponad stu lat, trafia nie tylko do jednostek, lecz także do grup oraz idei mających wyjątkowy wpływ na świat.

Najbardziej wpływowi twórcy i inwestorzy AI

W poprzednich latach tytuł otrzymali m.in. Donald Trump (2024) oraz Taylor Swift (2023). W tym roku TIME wyróżnił kluczowych liderów stojących za gwałtownym rozwojem sztucznej inteligencji — zarówno jej potęgą, jak i kontrowersjami. W gronie wyróżnionych znaleźli się m.in.:

  • Jensen Huang, CEO Nvidia,
  • Masayoshi Son, CEO SoftBank,
  • Robin Li, CEO Baidu.

Cała trójka udzieliła wywiadów do materiału okładkowego.

Redaktor naczelny TIME, Sam Jacobs, podkreślił, że to właśnie twórcy i finansujący rozwój AI mieli „największy wpływ na świat w 2025 roku”. Jego zdaniem mijający rok był momentem, w którym „pełny potencjał sztucznej inteligencji rozbrzmiał z całą mocą, a jednocześnie stało się jasne, że nie ma od niej odwrotu”.

Dwie wyjątkowe okładki

TIME przygotował dwie różne okładki symbolicznie ukazujące wpływ AI na współczesność.

Okładka nr 1: hołd dla klasycznego zdjęcia z 1932 roku

Artysta Jason Seiler stworzył interpretację słynnej fotografii „Lunch Atop a Skyscraper”, przedstawiając liderów branży technologicznej siedzących na stalowej belce nad miastem. Na obrazie znaleźli się m.in.:

  • Mark Zuckerberg (Meta),
  • Lisa Su (AMD),
  • Elon Musk (xAI),
  • Sam Altman (OpenAI),
  • Demis Hassabis (DeepMind),
  • Dario Amodei (Anthropic),
  • Fei-Fei Li (Stanford Human-Centered AI),
  • oraz Jensen Huang.

Okładka nr 2: budowanie epoki AI

Drugi wariant, autorstwa Petera Crowthera, przedstawia technologicznych liderów wśród rusztowań na tle ogromnych liter „AI”, tworzących się niczym konstrukcja przyszłości.

Najbardziej wpływowa technologia współczesności

„Każdy przemysł jej potrzebuje, każda firma jej używa, każde państwo musi ją rozwijać” — powiedział Jensen Huang, podkreślając, że właściwe wdrażanie sztucznej inteligencji jest jednocześnie ogromną szansą i wielką odpowiedzialnością. Nazwał ją „najbardziej wpływową technologią naszych czasów”.

Choć większość przedstawionych na okładce osób nie udzieliła wywiadów, TIME skoncentrował się na skutkach ich działalności oraz na tym, jak rozwój technologii coraz bardziej przenika politykę, badania, gospodarkę i życie codzienne.

sztuczna-inteligencja ai

Rok, w którym AI zmieniła wszystko

W 2025 roku AI była w centrum debat publicznych: od raportów śledczych, przez analizy ekonomiczne i naukowe, po dyskusje ustawodawcze w Waszyngtonie, gdzie trwały zmagania dotyczące jej regulacji. W tym samym czasie największe firmy technologiczne ścigały się w prezentowaniu coraz bardziej zaawansowanych modeli, a chatboty i inne narzędzia AI stały się powszechne — niekiedy powodując także tragiczne skutki.

Redaktor naczelny TIME podsumował decyzję słowami:

„Uznajemy siłę, która zdominowała nagłówki w tym roku — na dobre i na złe. Za dostarczenie epoki myślących maszyn, za zachwyt i niepokój, jakie wywołuje, za przekształcenie teraźniejszości i wyznaczenie granic możliwości — Architekci AI są Człowiekiem Roku 2025.”

Źródło: cbs
Foto: Time, istock/tadamichi/
Czytaj dalej

News Chicago

Camerata Chicago wykona „Mesjasza” Händla. Trzy koncerty w aglomeracji chicagowskiej

Opublikowano

dnia

Autor:

W dniach 12–14 grudnia Camerata Chicago Orchestra and Choir zaprezentuje trzy koncerty z oratorium „Mesjasz” Georga Friedricha Händla. To jedno z najważniejszych dzieł muzyki sakralnej i stały element bożonarodzeniowej tradycji.

Cykl koncertów obejmuje część pierwszą „Mesjasza”, związaną bezpośrednio z okresem Bożego Narodzenia. Występy mają formę rodzinną i przystępną, a całość trwa około 1 godzinę. Szczególnym momentem każdego koncertu będzie „Hallelujah Chorus”, wykonany dwukrotnie – za drugim razem z możliwością wspólnego śpiewania z publicznością.

Dyrygent o międzynarodowej renomie

Za pulpitem dyrygenckim stanie gościnny dyrygent Delta David Gier, który prowadził orkiestry w całych Stanach Zjednoczonych, w tym m.in. New York Philharmonic, Philadelphia Orchestra, Cleveland Orchestra, Chicago Symphony, St. Louis Symphony oraz Minnesota Orchestra. Od 2004 roku pełni funkcję dyrektora muzycznego South Dakota Symphony Orchestra.

Wybitni soliści

W partiach solowych wystąpią:

  • Emily Richter – sopran
  • Lauren Decker – mezzosopran
  • Daniel Espinal – tenor
  • Laureano Quant – bas-baryton

Ich interpretacje dopełnią brzmienia Camerata Chicago Orchestra and Choir, znanych z wysokiego poziomu artystycznego i dbałości o stylistykę wykonawczą.

Harmonogram koncertów

Seria koncertów obejmuje trzy lokalizacje:

  • 12 grudnia, 2:00 pmSt. Alphonsus Church, 1429 W. Wellington Ave., Chicago
  • 13 grudnia, 3:00 pmNew Covenant Church, 1 Bunting Lane, róg 75th i Washington, Naperville
  • 14 grudnia, 3:00 pmUnion Church, 137 S. Garfield St., Hinsdale

Bilety i ceny

Ceny biletów wynoszą:

  • 50 dolarów – bilet normalny,
  • 40 dolarów – osoby w wieku 65+,
  • 10 dolarów – studenci z ważnym dokumentem,
  • 2 dolary – dzieci do 14 lat (z opłaconym biletem osoby dorosłej).

Świąteczna propozycja dla całej rodziny

Utwór „Mesjasz” w wykonaniu Camerata Chicago to propozycja dla miłośników muzyki klasycznej, ale także dla rodzin poszukujących wartościowego, świątecznego wydarzenia kulturalnego. Możliwość wspólnego wykonania „Alleluja” nadaje tym koncertom szczególny, wspólnotowy charakter.

Szczegółowe informacje oraz sprzedaż biletów dostępne są na stronie cameratachicago.org.

Źródło: dailyherald
Foto: Camerata Chicago
Czytaj dalej

News Chicago

Legendarny musical „Upiór w Operze” powraca na scenę Cadillac Palace Theatre

Opublikowano

dnia

Autor:

Od 11 grudnia do 1 lutego 2026 roku, w Cadillac Palace Theatre, widzowie będą mogli zobaczyć nową odsłonę legendarnego musicalu „The Phantom of the Opera”. Spektakl został przygotowany przez Camerona Mackintosha w ramach wieloletniego tournée po Ameryce Północnej. Choć w harmonogramie jest dużo spektakli, to bilety szybko znikają.

Powrót musicalu-ikony

Spektakl powraca w zrewitalizowanej wersji, która po ponownym wystawieniu w Londynie w 2021 roku została entuzjastycznie przyjęta przez krytyków. Produkcja zachowuje oryginalną, ikoniczną scenografię autorstwa Marii Björnson oraz opiera się na reżyserii Harolda Prince’a, z choreografią i ruchem scenicznym Gillian Lynne.

Chicago jest jednym z kluczowych przystanków nowej trasy, która rozpoczęła się w listopadzie 2025 roku, a jej północnoamerykańska premiera odbywa się właśnie w sercu dzielnicy Loop.

Historia, która porusza od dekad

„The Phantom of the Opera” (“Upiór w Operze”) opowiada historię genialnego, lecz oszpeconego muzyka znanego jako Phantom, który ukrywa się w podziemiach paryskiej opery. Zafascynowany talentem i urodą młodej sopranistki Christine, czyni ją swoją uczennicą i zakochuje się w niej bez pamięci. Gdy na drodze tej relacji pojawia się Raoul, dramatyczna opowieść przeradza się w historię pełną obsesji, zazdrości i namiętności.

Muzyka, która przeszła do historii

Romantyczna i poruszająca muzyka Andrew Lloyda Webbera uznawana jest za jedną z najbardziej rozpoznawalnych w historii musicalu. W spektaklu wybrzmią takie utwory jak „The Music of the Night”, „All I Ask of You”, „Wishing You Were Somehow Here Again”, „Masquerade” oraz tytułowy „The Phantom of the Opera”.

Od swojej premiery musical obejrzało ponad 160 milionów widzów w 47 krajach, w 195 miastach i 21 językach, co czyni go jedną z najczęściej wystawianych produkcji teatralnych na świecie.

Informacje organizacyjne

Spektakl trwa 2 godziny i 35 minut, wliczając przerwę. Przedstawienie rekomendowane jest dla widzów od 7. roku życia. Każda osoba wchodząca na widownię – niezależnie od wieku – musi posiadać ważny bilet.

Darmowy dojazd Metra na spektakl

Organizatorzy przygotowali dodatkowe udogodnienie dla widzów. W dniu przedstawienia posiadacze biletu mogą bezpłatnie korzystać z kolei Metra w jedną stronę lub w obie strony, na wszystkich liniach, w ramach dojazdu do i z Cadillac Palace Theatre. Oferta obowiązuje do 1 lutego 2026 roku i wystarczy okazać bilet na spektakl podczas kontroli w pociągu.

Teatr znajduje się w pieszej odległości od wszystkich czterech głównych terminali Metra w centrum miasta, co czyni dojazd wyjątkowo wygodnym. Szczegóły połączeń można sprawdzić tutaj.

Loteria biletowa

Dla każdego spektaklu prowadzona będzie także cyfrowa loteria biletowa. Cena losowanego biletu wynosi 30 dolarów i obejmuje wszystkie obowiązkowe opłaty. Liczba dostępnych miejsc oraz ich lokalizacja zależą od bieżącej dostępności.

Wydarzenie sezonu teatralnego

Powrót „The Phantom of the Opera” do Chicago zapowiada się jako jedno z najważniejszych wydarzeń sezonu teatralnego 2025–2026. Monumentalna scenografia, ponadczasowa muzyka i emocjonalna historia sprawiają, że musical od lat zachwyca kolejne pokolenia widzów – i wszystko wskazuje na to, że tym razem będzie podobnie.

Źródło: Broadway in Chicago
Foto: Broadway in Chicago
Czytaj dalej
Reklama

Popularne

Kalendarz

wrzesień 2024
P W Ś C P S N
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30  

Nasz profil na fb

Popularne w tym miesiącu