Kultura

Rzym: Caravaggio na wyciągnięcie ręki

Opublikowano

1 rok temu

dnia

29 września 2024

Autor:

bwyderka

Rzym kojarzy się cudzoziemcom przede wszystkim z zabytkami starożytnej czy też sakralnej architektury, słynnymi na całym świecie miejscami. Jak mówią jednak sami Rzymianie – dosłownie w każdym miejscu Wiecznego Miasta możemy zetknąć się z bezcennymi skarbami kultury oraz sztuki, skrytymi często w wydawałoby się zwyczajnych miejscach. Tak jest chociażby z Caravaggiem, którego 453. rocznicę urodzin obchodzimy w niedzielę 29 września, i jego najsłynniejszymi dziełami.

Przepiękny plac Piazza Navona, wyjątkowy, zachowany od starożytności Panteon – to oczywiście miejsca obowiązkowe do odwiedzenia dla każdego turysty w Rzymie. Idąc od jednego tego miejsca do drugiego warto pamiętać, że przemierzamy okolice, które kilka wieków wcześniej od 1594 do 1606 roku przemierzał Caravaggio, kiedy przebywał w Rzymie i tworzył tu swoje wspaniałe dzieła. Widział te same ściany, wdawał się tam w uliczne burdy, obserwował ludzi, poszukując modeli do swych obrazów, tworzył i mieszkał.

„Madonna Pielgrzymów” u Świętego Augustyna

Odkrywanie śladów Caravaggia, który zrewolucjonizował malarstwo europejskie, wprowadzając do niego grę światła i cienia, można zacząć od okolic Piazza Navona, na którym artysta bywał zapewne codziennie i odwiedzenia kościoła św. Augustyna. Kościół znajduje się niedaleko gmachu Senatu przy Piazza di sant’Agostino. Pod koniec sierpnia 2024 roku świątynię odwiedził papież Franciszek, modląc się tam przy relikwiach Świętej Moniki, matki doktora Kościoła.

Papież modlił się wtedy jeszcze w innym miejscu w tym kościele – przed obrazem „Madonna pielgrzymów” (Madonna dei Pellegrini), jednym z najbardziej znanych arcydzieł Caravaggia, datowanym na lata 1604-1606. Znajduje się on w kaplicy Cavalettich, w lewej nawie kościoła. Warto do specjalnej puszki umieszczonej przy kaplicy wrzucić monetę 1 euro, by obraz został oświetlony. To dopiero pozwoli dostrzec wspaniałą grę światła i cienia na obrazie.

Sam obraz Madonny Pielgrzymów wywołał zresztą niemały skandal, kiedy został wywieszony w bocznej nawie kościoła św. Augustyna. Przedstawia Madonnę z dużym już Dzieciątkiem na rękach, stojącą ze skrzyżowanymi nogami – co współcześni uznali za nazbyt frywolny gest. Przed nią klęczą pielgrzymi – notable, którzy zamówili obraz, ale przedstawieni w brudnych ubraniach biedaków, z kijami w dłoniach, boso, z brudnymi piętami. W dodatku w postaci Madonny współcześni odnajdywali twarz znanej w Rzymie kurtyzany Leny.

Caravaggio był malarzem realistą, obserwował pielgrzymów licznie przybywających do Rzymu w roku jubileuszu A.D. 1600 i widział, jak wyglądają, w jakich strojach przybywają. W dodatku był awanturnikiem i w pewnym sensie człowiekiem ulicy. Na pobliskim Piazza Navona, gdzie zapewne widywał Lenę, wdawał się też w awantury uliczne. Odwiedzał też pobliski szpital dla ubogich, by obserwować anatomię ludzką.

Madonna Pielgrzymów

Mecenat kardynała Del Monte

Dwunastoletni pobyt Caravaggia w Rzymie koncentrował się w okolicy, w której położony jest kościół św. Augustyna. Nieopodal, przy ulicy Rinascimento, również w pobliżu Piazza Navona znajduje się pałac Medyceuszy, w którym mieści się obecnie siedziba Senatu. W czasie, kiedy Caravaggio przebywał w Rzymie, pałac był wynajmowany przez kardynała Del Monte, miłośnika sztuki. Ten doceniając nowatorstwo malarstwa Caravaggia zaprosił artystę, by tworzył na jego dworze. Caravaggio przez dwa lata – do 1601 roku – mieszkał w pałacu, gdzie kształcił się również w dziedzinie muzyki.

I właśnie za przyczyną kardynała Del Monte namalował swoje kolejne wielkie arcydzieła, które można podziwiać w położonym nieopodal kościele San Luigi dei Francesi, położonym zaledwie 100 metrów od Senatu. Caravaggio za poparciem kardynała Del Monte otrzymał zadanie dokończenia malowania znajdującej się w lewej nawie kaplicy Contarelli przed jubileuszem 1600 roku. To tam umieścił cykl swoich słynnych dzieł dotyczących Świętego Mateusza. Warto więc tam wstąpić, by podziwiać obrazy: „Św. Mateusz z aniołem”, „Powołanie św. Mateusza” oraz „Męczeństwo św. Mateusza”.

Św. Mateusz i Anioł

Adres znaleziony dzięki sądowej rozprawie

Inne dzieła Caravaggia można podziwiać w miejscach oddalonych nieco dalej od rejonu Piazza Navona i Senatu. „Nawrócenie Świętego Pawła” czy „Męczeństwo Świętego Piotra” Caravaggia znajdziemy w położonym przy Piazza del Popolo 12 kościele Santa Maria del Popolo. Inne słynne dzieła artysty, choćby „Chłopiec z koszem owoców” można oglądać w Galerii Borghese. Jeszcze inne znajdziemy w Galerii Barberini czy Muzeach Watykańskich, a także w innych galeriach.

Wróćmy jednak do okolic Piazza Navona i miejsc, które Caravaggio przemierzał codziennie. W położonym pół kilometra od kościoła wąskim zaułku przy Vicolo del Divino Amore pod numerem 21, na 1. piętrze Caravaggio mieszkał w latach 1604-1605. Dziś to miejsce jest ciągiem niskich kamieniczek połączonych ze sobą. Miejsce, w którym mieszkał artysta oznaczone jest tablicą.

Skąd wiadomo, ze to na pewno adres, pod którym mieszkał Caravaggio? Z akt sadowych. Artysta, który często wdawał się w bójki i wielokrotnie był notowany przez policję po jednej z awantur uciekł z Rzymu, nie płacąc czynszu za wynajem mieszkania. Właścicielka zgłosiła to na policję, odbyła się też sprawa sądowa, podczas której kobieta dokładnie podała adres i okres, w jakim malarz przebywał w tym mieszkaniu. W archiwach rzymskich odnaleziono te dokumenty.

Dom Caravaggia na Vincolo del Divino Amore

Dotknąć drzwi Caravaggia

Idąc dosłownie 30 metrów dalej uliczką Nicolo del Divino Amore można dostrzec wejście do jednego z mieszkań, którego kamienne odrzwia przypominają dokładnie obramowanie drzwi, w których stoi Madonna na obrazie „Madonna dei Pellegrini”. Być może to właśnie w tych drzwiach stała modelka pozując do słynnego obrazu Caravaggia.

Taki jest Rzym, w którym nie tylko ślady Caravaggia, ale i wiele innych niezwykłych i przepięknych można nie tylko oglądać, ale i dotykać.

Family News Service

Foto: wikimedia, W. Rogacin

Powiązane tematy:Caravaggio papież Franciszek rzym

Nastepne

Ostatnie pokazy “Rigoletta” w Lyric Opera of Chicago: 1 i 6 października

Nie przegap

Niesamowity film “Powołany 2” jeszcze w ten weekend w Chicago

News Chicago

Centrum Prezydenckie Baracka Obamy otworzy się w czerwcu 2026 roku

Opublikowano

1 dzień temu

dnia

5 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

W poniedziałek, podczas wizyty w Crystal Bridges Museum of American Art w Arkansas, były prezydent Barack Obama ogłosił, że Obama Presidential Center otworzy się w czerwcu 2026 roku. Choć dokładny dzień nie został jeszcze podany, jest to pierwsze precyzyjne wskazanie terminu po latach przesunięć i opóźnień.

Od ogłoszenia do realizacji: długa droga do Jackson Park

Projekt zapowiedziano w 2015 roku, a pierwotnie obiekt miał zostać otwarty w 2021 roku. Jednak liczne procesy sądowe, federalne rewizje planów budowlanych oraz spory dotyczące lokalizacji znacząco opóźniły rozpoczęcie prac. Budowa ruszyła dopiero w 2021 roku, a najnowszy harmonogram zakładał otwarcie wiosną 2026 – teraz potwierdzono, że nastąpi to właśnie w czerwcu.

Najdroższe centrum prezydenckie w historii USA

Koszt inwestycji wynosi 800 milionów dolarów, co czyni ją najdroższym prezydenckim centrum w Stanach Zjednoczonych. Kompleks obejmuje:

wysoką na 225 stóp wieżę muzealną,
audytorium,
filię Chicago Public Library,
ogrody i tereny zielone,
boisko i obiekty sportowe.

Całość rozciąga się na 20 akrach historycznego Jackson Park na południu Chicago.

Wizja Obamy: centrum spotkań, dialogu i nowych idei

Były prezydent podkreślił, że celem inwestycji jest stworzenie przestrzeni nie tylko muzealnej, lecz także społecznej: „Chcemy stworzyć kampus — miejsce, w którym ludzie będą mogli się spotykać, rozmawiać, konfrontować idee i odkrywać nowe perspektywy”.

Projekt ma być żywym centrum edukacji obywatelskiej, kultury i aktywizmu społecznego, otwartym dla mieszkańców Chicago i całego świata.

Kontrowersje i batalie prawne

Największe spory wywołało umiejscowienie centrum w Jackson Park, który znajduje się w krajowym rejestrze miejsc historycznych (National Register of Historic Places). Krytycy argumentowali, że inwestycja narusza integralność parku zaprojektowanego przez Fredericka Law Olmstedta.

Pozwy próbujące zablokować budowę zostały jednak ostatecznie oddalone przez sąd.

Źródło: dailyherald
Foto: Obama Foundation

Czytaj dalej

News Chicago

Zobacz barwne projekcje niepełnosprawnych artystów na Merchandise Mart

Opublikowano

1 dzień temu

dnia

5 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

W grudniu fasada słynnego Merchandise Mart w Chicago ponownie zamienia się w gigantyczne płótno. Od czwartku do niedzieli, od 7:30 do 8:00 PM, można na niej oglądać barwne, abstrakcyjne projekcje przygotowane przez artystów zrzeszonych w organizacji non-profit Arts of Life. Od 25 lat wspiera ona twórców z niepełnosprawnościami intelektualnymi i rozwojowymi.

Spektakl zatytułowany „Art on the Mart: City Circle Life” prezentuje prace pięciu artystów i był już wyświetlany w tym roku, we wrześniu. Wszyscy, którzy go jeszcze nie widzieli, mają teraz kolejną szansę.

Najlepszy widok na projekcje jest jak zawsze z deptaka Chicago Riverwalk, pomiędzy ulicami Wells i Orleans, a towarzyszy im specjalnie skomponowana oprawa dźwiękowa.

Ćwierć wieku sztuki, wspólnoty i niezależności

Arts of Life powstało w 2000 roku, tworząc przestrzeń, w której osoby z niepełnosprawnościami mogą wyrażać siebie poprzez sztukę. Organizacja zrzesza dziś ponad 80 artystów, a kandydaci mają trzydniowy okres próbny, po którym decydują, czy chcą dołączyć. Nie są wymagane portfolio ani limity czasowe – niektórzy uczestnicy są związani z grupą nawet od 17 lat.

Pokaz „Art on the Mart: City Circle Life” będzie wyświetlany do 28 grudnia.

Źródło: chicagotribune
Foto: Art on The Mart

Czytaj dalej

News Chicago

Illinois będzie świętować 250-lecie USA. Setki wydarzeń, projekty lokalne i rocznicowe inicjatywy

Opublikowano

1 dzień temu

dnia

4 grudnia 2025

Autor:

bwyderka

W środę, w Springfield, gubernator JB Pritzker zaprosił wszystkie społeczności lokalne w Illinois do udziału w ogólnostanowych obchodach 250. rocznicy podpisania Deklaracji Niepodległości. Komisja Illinois America 250 przedstawiła szczegóły rocznych uroczystości zaplanowanych na 2026 rok – od lokalnych festiwali po projekty dokumentalne i inicjatywy edukacyjne.

Setki lokalnych pomysłów na uczczenie półwiecza

Już 93 miasta i gminy zgłosiły udział w programie, a kolejne nadal dołączają. W planach są zarówno duże wydarzenia – jak specjalny koncert Chicago Symphony Orchestra – jak i lokalne inicjatywy społecznościowe, m.in. tradycyjny corn boil w Galenie czy bogate w treści projekty muzealne.

Wiele instytucji kultury, w tym Addison Historical Museum i Elgin History Museum, przygotowuje wystawy i programy powiązane z historią imigracji, rozwojem lokalnych społeczności i dziedzictwem kulturowym Illinois.

Elgin: film dokumentalny o historii imigracji

Jednym z najważniejszych przedsięwzięć jest pełnometrażowy film dokumentalny przygotowywany w Elgin we współpracy z Hispanic Heritage Project. Produkcja, której towarzyszyć będzie objazdowa wystawa, ukaże wpływ latynoskiej imigracji na rozwój miasta i całego regionu. Premiera planowana jest na wiosnę 2026 roku.

Illinois w centrum amerykańskiej historii

W swoim wystąpieniu Gubernator Pritzker podkreślił, że ideały wolności i równości wyrażone w Deklaracji Niepodległości miały przełomowy charakter.

„Niemal nigdzie na świecie nie mówiono wtedy wprost o takich wartościach, zanim ci buntownicy nie zapisali ich w swoim dokumencie” – zaznaczył.

Dodał także, że Illinois odegrało ogromną rolę w historii USA – od społeczności rdzennych, przez okres wojny secesyjnej i ruch na rzecz praw obywatelskich, po współczesność. Wskazał nazwiska takie jak Abraham Lincoln, Ronald Reagan, Barack Obama czy Ida B. Wells, zaznaczając, że opowieść o Illinois to „opowieść o Ameryce”.

Inicjatywy ogólnostanowe

Komisja Illinois America 250 uruchamia projekty dostępne dla wszystkich mieszkańców, w tym:

Youth Art Contest – konkurs plastyczny dla młodzieży,
250th Commemorative Passport – „paszport” z miejscami historycznymi w Illinois, wzorowany na systemie National Parks,
kieszonkowe egzemplarze Deklaracji Niepodległości rozdawane podczas wydarzeń,
Illinois Voices 250 – nagrywanie refleksji mieszkańców z pomocą Story Corps Studios; nagrania trafią do Library of Congress.

illinois america 2026

Jak mogą świętować społeczności lokalne?

Komisja zachęca miasta i miasteczka do kreatywności. Proponowane formy obchodów to:

pokazy fajerwerków i parady,
pikniki i potlucks,
wolontariat i projekty społeczne,
publiczne czytania Deklaracji Niepodległości,
sadzenie drzew i zakładanie ogrodów,
kapsuły czasu,
seminaria, wykłady i spotkania międzypokoleniowe.

Przedmieścia Chicago, które już dołączyły

Do programu Illinois America 250 zgłosiły się m.in.: Barrington, Bensenville, Glen Ellyn, Grayslake, Hawthorn Woods, Round Lake Beach, South Barrington, Sugar Grove, Warrenville, West Chicago, Winfield, Wood Dale.