Służby śledcze zidentyfikowały sprawcę strzelanin na Brown University w Providence, gdzie w sobotę 13 grudnia zginęło dwóch studentów, a dziewięciu zostało rannych, oraz morderstwa profesora MIT w Brookline, Massachusetts, dokonanego w poniedziałek 15 grudnia. Jest nim 48-letni Claudio Manuel Neves Valente. Mężczyzna został odnaleziony martwy w czwartek wieczorem w miejscowości Salem w New Hampshire, gdzie – jak ustalono – popełnił samobójstwo.

Kim był podejrzany?

Według władz Claudio Manuel Neves Valente był obywatelem Portugalii, którego ostatnim znanym miejscem zamieszkania było Miami na Florydzie.

W latach 2000–2001 studiował na Brown University, gdzie rozpoczął doktorat z fizyki, jednak w kwietniu 2001 r. wziął urlop dziekański, a formalnie wycofał się ze studiów 31 lipca 2003 r.. Wszystkie jego zajęcia odbywały się w budynku Barus & Holley – tym samym, w którym doszło do sobotniego ataku.

Sekretarz ds. Bezpieczeństwa Wewnętrznego Kristi Noem poinformowała, że w 2017 r. Neves Valente przeprowadził się do USA po otrzymaniu zielonej karty w loterii wizowej.

Gdzie go odnaleziono?

Ciało podejrzanego znaleziono w wynajętej komórce magazynowej w Salem, w stanie New Hampshire. Przy nim znajdowały się dwie sztuki broni oraz torba. Prokurator Generalny Rhode Island Peter Neronha oświadczył, że służby są „w 100 procentach pewne”, iż odnaleziony mężczyzna to sprawca obu ataków, a po jego śmierci nie ma podstaw, by szukać innych podejrzanych.

Motyw działań sprawcy pozostaje nieznany. „Nie wiemy, dlaczego teraz, dlaczego Brown, dlaczego ta sala wykładowa” – powiedział Neronha, dodając, że odpowiedzi mogą pojawić się później, ale obecnie ich brak.

Claudio Manuel Neves Valente w Bostonie

Jak go zidentyfikowano?

Śledczy odtworzyli działania podejrzanego dzięki monitoringowi oraz dokumentacji z hoteli, wypożyczalni aut i magazynów:

Kluczowe ustalenia

• Pod koniec listopada Neves Valente zameldował się w hotelu w Bostonie.
• 1 grudnia wynajął szarego Nissana Sentrę na florydzkich tablicach i pojechał w kierunku Providence.
• Od 1 do 12 grudnia samochód widziano wielokrotnie w pobliżu Brown University.
• Po strzelaninie w Providence podejrzany wrócił do Massachusetts, gdzie 15 grudnia zastrzelono profesora Loureiro.
• Monitoring uchwycił go w pobliżu mieszkania profesora oraz wchodzącego do budynku.
• Około godzinę po morderstwie nagrania pokazały go wchodzącego do swojego magazynu w Salem.

Gdy znaleziono jego ciało, miał na sobie te same ubrania, które widziano na nagraniach z dnia ataku na profesora MIT.

Claudio Manuel Neves Valente

Jaki był jego związek z Brown University?

Claudio Manuel Neves Valente miał krótki epizod akademicki w Brown, jednak nigdy nie ukończył studiów. Wszystkie jego zajęcia odbywały się w tym samym kompleksie, w którym ponad dwie dekady później dokonał ataku.

Prezydent uczelni Christina Paxson potwierdziła jego status byłego doktoranta oraz szczegóły dotyczące jego pobytu na uniwersytecie.

Profesor Nuno Loureiro

Jaki był jego związek z profesorem MIT?

Zarówno podejrzany, jak i zamordowany profesor Nuno Loureiro pochodzili z Portugalii i – jak ustalono – studiowali na tej samej uczelni w Lizbonie w latach 1995–2000.

Według prokurator Leah Foley obaj się znali, byli w podobnym wieku (48 i 47 lat), a ich ścieżki naukowe krzyżowały się na polu fizyki. Loureiro został później uznanym ekspertem w dziedzinie badań nad energią fuzyjną i kierował MIT Plasma Science and Fusion Center.

Profesor został wielokrotnie postrzelony w swoim domu 15 grudnia i zmarł następnego dnia w szpitalu.

Źródło: cbs
Foto: Providence Police, U.S. Attorney’s Office, Massachusetts, MIT School of Engineering

W czwartek – dzień oficjalnego zaprzysiężenia nowego administratora NASA Jareda Isaacmana, prezydent Donald Trump podpisał rozbudowane rozporządzenie wykonawcze, którego celem jest umocnienie amerykańskiej dominacji w przestrzeni kosmicznej. Dokument natychmiast wyznacza ambitne cele, agresywne terminy oraz nową architekturę odpowiedzialności dla kluczowych instytucji federalnych.

Priorytety nowej polityki kosmicznej

Rozporządzenie przedstawia cztery główne filary polityki kosmicznej administracji Trumpa:

1. Rozszerzenie obecności USA w przestrzeni kosmicznej i utrzymanie pozycji światowego lidera eksploracji.
2. Ochrona strategicznych interesów USA w przestrzeni, w tym bezpieczeństwa narodowego i gospodarczego.
3. Dynamiczny rozwój komercyjnego sektora kosmicznego opartego na wolnorynkowej przedsiębiorczości.
4. Budowa fundamentów „nowej ery kosmicznej” poprzez rozwój zaawansowanych technologii.

Donald Trump podkreślił, że „przewaga w przestrzeni kosmicznej” jest kluczowym miernikiem siły i wizji USA, a technologie opracowane w tym celu wspierają bezpieczeństwo i dobrobyt narodowy.

Konkretne cele i napięte harmonogramy

Administracja postawiła przed NASA i innymi instytucjami szereg wymiernych, szybko zbliżających się terminów.

Cele do 2028 r.

• Powrót Amerykanów na Księżyc.
• Demonstracja prototypów nowej generacji systemów obrony przeciwrakietowej.
• Przyciągnięcie co najmniej 50 mld zł inwestycji do amerykańskiej gospodarki kosmicznej.

Cele do 2030 r.

• Stworzenie podstaw stałej bazy księżycowej.
• Gotowość do wystrzelenia księżycowego reaktora jądrowego.
• Zapewnienie komercyjnej alternatywy dla Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Równolegle administracja planuje rozwój infrastruktury naziemnej wspierającej sektor kosmiczny – od lądowisk po procedury operacyjne – oraz ustanowienie globalnych standardów w zakresie zarządzania ruchem kosmicznym, minimalizacji śmieci orbitalnych i nawigacji księżycowej. Ma to przygotować USA do przyszłej wyprawy na Marsa.

Zakres zadań dla NASA i innych instytucji federalnych

Nowy administrator NASA Jared Isaacman ma 90 dni na opracowanie planu wzmocnienia globalnego przywództwa USA w eksploracji kosmosu. W tym samym czasie wspólnie z Sekretarzem Handlu Howardem Lutnickiem musi zidentyfikować programy kosmiczne opóźnione o ponad 30 procent, przekraczające budżet o 30 procent lub niespełniające celu strategicznego — a następnie przygotować plany naprawcze.

W ciągu 120 dni Isaacman i Sekretarz Stanu Marco Rubio mają przeanalizować międzynarodowe partnerstwa NASA i zakończyć współprace, które nie wpisują się w nową strategię. To rodzi pytania o przyszłość współpracy m.in. z ESA, JAXA i CSA, a także o dalszy los Artemis Accords.

W ciągu 180 dni NASA i Departament Handlu mają zoptymalizować procesy pozyskiwania technologii kosmicznych.

Priorytety bezpieczeństwa — od obrony przeciwrakietowej po zagrożenia jądrowe

Sekretarz Wojny Pete Hegseth, dyrektor wywiadu narodowego Tulsi Gabbard i doradca ds. bezpieczeństwa narodowego zostali zobowiązani do przygotowania w 90 dni analizy luk technologicznych i przemysłowych w obronie powietrznej i przeciwrakietowej USA.

W ciągu 180 dni mają stworzyć pełną strategię bezpieczeństwa kosmicznego obejmującą:

• zagrożenia od niskiej orbity po przestrzeń cislunarną,
• monitorowanie i przeciwdziałanie rozmieszczaniu broni jądrowej w kosmosie,
• wzmacnianie sojuszy w ramach wspólnej architektury bezpieczeństwa.

Kontekst: przygotowania do misji Artemis II

Nowa strategia została ogłoszona w momencie, gdy NASA finalizuje prace nad misją Artemis II — pierwszym od 1972 r. załogowym lotem wokół Księżyca. Okno startowe otwiera się na początku lutego, a termin graniczny wyznaczono na 30 kwietnia.

Źródło: The Epoch Times
Foto: Blue Origin, YouTube

W czwartek Departament Sprawiedliwości USA (DOJ) złożył pozew przeciwko stanowi Illinois, żądając pełnego, nieocenzurowanego dostępu do stanowej bazy danych rejestracji wyborców. Wniosek obejmuje także wrażliwe dane osobowe, takie jak pełne daty urodzenia, numery prawa jazdy i stanowych identyfikatorów, oraz częściowe numery Social Security. Pozew złożono w Sądzie Okręgowym USA w Springfield, a Illinois stało się co najmniej 19. stanem pozwanym przez DOJ w podobnej sprawie.

Illinois odmawia: „Prawo na to nie pozwala”

Departament Sprawiedliwości od lipca żąda dostępu do pełnej bazy danych, argumentując, że jest to konieczne, aby ocenić, czy Illinois prawidłowo przestrzega federalnych wymogów dotyczących:

• usuwania z rejestru osób zmarłych,
• eliminowania podwójnych rejestracji,
• aktualizacji adresów wyborców, którzy się przeprowadzili.

Illinois State Board of Elections odmówiła udostępnienia pełnych danych, powołując się na przepisy stanowe i federalne dotyczące prywatności, które — jak twierdzi — zabraniają przekazania tak szerokiego pakietu informacji federalnym organom.

W sierpniu urząd przekazał DOJ jedynie tę wersję rejestru, którą zgodnie z prawem otrzymują partie polityczne i kandydaci — zawierającą:

• nazwiska i adresy wyborców,
• wiek w chwili rejestracji,
• ale bez dat urodzenia, numerów prawa jazdy, identyfikatorów stanowych czy danych Social Security.

Federalni: potrzebujemy danych do audytu

Rząd federalny argumentuje, że pełne dane są konieczne, aby dokładnie zbadać, czy Illinois spełnia obowiązki wynikające z federalnych ustaw wyborczych. Illinois odpowiada, że system rejestracji wyborców jest zdecentralizowany — a za aktualizację i czyszczenie danych odpowiadają lokalne władze wyborcze: miejskie i powiatowe.

To sprawia, według stanu, że żądanie DOJ wobec jednej, scentralizowanej bazy jest nie tylko nieadekwatne, ale również prawnie niedopuszczalne.

Kogo pozywa DOJ?

Pozew wskazuje na Bernadette Matthews, dyrektor wykonawczą Illinois State Board of Elections, jako główną pozwaną. Rzecznik komisji wyborczej poinformował, że urząd zwrócił się do Biura Prokuratora Generalnego Illinois, Kwame Raoula, o reprezentowanie go w sprawie.

Co dalej?

Jeśli sąd przyzna rację DOJ, Illinois — podobnie jak inne pozowane stany — będzie musiało udostępnić szerszy zakres danych, co może wywołać debatę na temat ochrony prywatności wyborców. Jeśli wygra Illinois, może to znacząco ograniczyć federalny nadzór nad rejestracją wyborców w całym kraju.

Źródło: capitolnewsillinois
Foto: Komisja Wyborcza Chicago, istock/Alexander Sikov/