We wtorek Donald Trump sięgnął po pierwsze weta prezydenckie, blokując dwie ustawy, które wcześniej uzyskały jednomyślne poparcie Kongresu. Decyzje te wywołały natychmiastowe reakcje polityczne i oskarżenia o motywacje stricte polityczne.

Weto wobec projektu wodnego w Kolorado

Pierwsze zablokowane prawo to Finish the Arkansas Valley Conduit Act, ustawa przewidująca federalne wsparcie dla wieloletniego projektu zapewnienia bezpiecznej wody pitnej dla 39 społeczności na wschodnich równinach stanu Kolorado.

Projekt miał rozwiązać narastający problem jakości wody, gdzie wysokie zasolenie wód gruntowych oraz przypadki skażenia radioaktywnego z lokalnych studni od lat zagrażają zdrowiu mieszkańców.

Decyzja prezydenta spotkała się z ostrą reakcją polityków z Kolorado. Senator John Hickenlooper skrytykował weto, podkreślając, że ustawa została przyjęta jednogłośnie zarówno w Senacie, jak i w Izbie Reprezentantów. Jego zdaniem blokada projektu oznacza karanie wiejskich społeczności i pogłębianie problemów infrastrukturalnych regionu.

Argumentacja Białego Domu

W liście skierowanym do Kongresu Donald Trump uzasadnił weto koniecznością ochrony podatników. Według prezydenta projekt zmuszałby Amerykanów do finansowania „kosztownych i zawodnych polityk”, które nie gwarantują trwałych efektów.

Biały Dom nie odniósł się jednak szczegółowo do kwestii jakości wody ani do wieloletnich problemów zdrowotnych, z którymi borykają się mieszkańcy regionu.

Napięte relacje Trump–Kolorado

Weto wpisuje się w dłuższy ciąg napięć pomiędzy prezydentem a władzami Kolorado. Donald Trump wielokrotnie określał ten stan mianem „jurysdykcji sanktuarium”, czemu stanowczo zaprzeczał gubernator. Prezydent publicznie domagał się również uwolnienia byłej urzędniczki wyborczej z Mesa County, Tiny Peters.

Peters została skazana na 9 lat więzienia za umożliwienie nieuprawnionego dostępu do maszyn wyborczych, co – jak twierdziła – miało posłużyć zebraniu dowodów rzekomych nieprawidłowości w wyborach prezydenckich 2020 roku.

Trump ułaskawił ją 11 grudnia, jednak akt łaski dotyczył wyłącznie zarzutów federalnych, podczas gdy Peters została skazana na podstawie prawa stanowego.

Drugi wetowany projekt: Everglades i plemię Miccosukee

Drugie weto dotyczy wartego 14 milionów dolarów projektu ochronnego na terenie Everglades National Park, obejmującego Osceola Camp – obszar zamieszkiwany przez członków plemienia Miccosukee Tribe of Indians of Florida.

Projekt miał chronić tereny plemienne, jednak został zablokowany w kontekście wcześniejszych planów administracji Trumpa dotyczących budowy prowizorycznego ośrodka detencyjnego dla migrantów, nazwanego „Alligator Alcatraz”.

Plemię Miccosukee stanowczo sprzeciwiało się tej inwestycji, argumentując, że zagraża ona środowisku naturalnemu i ich prawom plemiennym. Warto podkreślić, że sam ośrodek detencyjny został już wcześniej nakazem sądu federalnego zamknięty, co dodatkowo komplikuje argumentację prezydenta w sprawie weta.

Co dalej z ustawami

Na razie nie wiadomo, czy Kongres podejmie próbę odrzucenia prezydenckiego weta. Taki krok wymagałby większości dwóch trzecich głosów w obu izbach, co – mimo wcześniejszego jednomyślnego poparcia – może okazać się politycznie trudne w obecnym klimacie.

Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube, The White House

Śmierć wielu wybitnych postaci w 2025 roku nie była jedynie faktem biograficznym, lecz wydarzeniem o realnym wpływie na instytucje, debatę publiczną i społeczne emocje. Odejścia liderów religijnych, polityków, artystów i symboli popkultury uruchomiły procesy zmian, powracały do nierozliczonych traum oraz prowokowały pytania o przemoc, odpowiedzialność i dziedzictwo epoki.

Śmierć papieża i historyczny przełom w Kościele

Jednym z najbardziej znaczących wydarzeń była śmierć Papieża Franciszka. Odejście papieża, który przez lata kształtował oblicze Kościoła katolickiego jako instytucji bardziej otwartej na dialog społeczny, migrantów i wykluczonych, wywołało globalną falę refleksji nad przyszłością katolicyzmu.

Jego śmierć nie tylko zakończyła pontyfikat, ale zapoczątkowała fundamentalną zmianę, prowadząc do wyboru pierwszego w historii papieża pochodzącego ze Stanów Zjednoczonych. Decyzja ta miała daleko idące konsekwencje religijne i geopolityczne, redefiniując relacje Kościoła z Ameryką Północną i Europą.

Przemoc polityczna i narastające napięcia

Rok 2025 naznaczony był także tragicznymi aktami przemocy politycznej, które wstrząsnęły opinią publiczną. Zabójstwo konserwatywnego aktywisty Charliego Kirka, zastrzelonego podczas publicznego wystąpienia na terenie kampusu uniwersyteckiego w stanie Utah, stało się punktem zapalnym dla ogólnonarodowej dyskusji o radykalizacji języka polityki w USA.

Śmierć Kirka wywołała debatę o bezpieczeństwie wydarzeń publicznych, odpowiedzialności liderów opinii oraz granicy między ostrą retoryką a realnym zagrożeniem życia. Dla wielu była to kolejna odsłona narastającego kryzysu społecznego.

Powrót cieni sprawy Epsteina

Szczególne poruszenie wywołała również śmierć Virginii Giuffre, jednej z najbardziej znanych ofiar siatki handlu ludźmi związanej z Jeffreyem Epsteinem. Jej śmierć, uznana za samobójstwo, ponownie otworzyła niewyjaśnione wątki jednej z największych afer seksualnych XXI wieku.

Odejście Giuffre wzbudziło pytania o ochronę ofiar, presję psychiczną, jakiej doświadczają osoby walczące z potężnymi strukturami władzy, oraz o to, czy wszystkie okoliczności jej życia i śmierci zostały rzetelnie zbadane.

Charlie Kirk

Tajemnica śmierci Gene’a Hackmana

Świat filmu pożegnał Gene’a Hackmana, dwukrotnego laureata Oscara, którego śmierć początkowo owiana była tajemnicą. Dopiero po czasie ujawniono, że aktor, cierpiący na zaawansowaną chorobę Alzheimera, zmarł na schorzenie serca, nie zdając sobie sprawy, że jego żona Betsy Arakawa zmarła tydzień wcześniej na skutek hantawirusa.

Ta historia wstrząsnęła opinią publiczną, stając się dramatycznym symbolem samotności starości, chorób neurodegeneracyjnych oraz niewidzialnych tragedii, które rozgrywają się poza blaskiem reflektorów.

Koniec epoki heavy metalu

Śmierć Ozzy’ego Osbourne’a zamknęła jeden z najważniejszych rozdziałów w historii muzyki rockowej. Ikona heavy metalu, zmarła zaledwie kilka tygodni po pożegnalnym koncercie, była dla milionów fanów symbolem buntu, wolności i przekraczania granic.

Ozzy Osbourne

Jego odejście miało wymiar niemal pokoleniowy — dla wielu było sygnałem definitywnego końca epoki, która ukształtowała tożsamość muzyczną drugiej połowy XX wieku.

Sport, polityka i trudne dziedzictwa

Świat sportu pożegnał George’a Foremana, którego biografia była opowieścią o upadku, odkupieniu i triumfalnym powrocie. Foreman przeszedł do historii nie tylko jako mistrz świata, ale także jako przykład transformacji — sportowca, kaznodziei i przedsiębiorcy.

W polityce szczególne znaczenie miała śmierć Dicka Cheneya, jednej z najbardziej wpływowych i kontrowersyjnych postaci amerykańskiej władzy wykonawczej. Jego odejście ponownie uruchomiło debatę o wojnie w Iraku, rozszerzeniu uprawnień prezydenta oraz granicach odpowiedzialności politycznej.

Dick Cheney

Lista pożegnań, która nie ma końca

Rok 2025 przyniósł także śmierć dziesiątek artystów, pisarzy, naukowców i twórców, w tym m.in. Wayne’a Osmonda, współtwórcy The Osmonds, Rosity Missoni, matriarchini jednego z najsłynniejszych domów mody świata, oraz wielu innych postaci, które kształtowały muzykę, sztukę i design minionych dekad.

Ich odejścia, choć mniej nagłośnione, składają się na globalny krajobraz przemian, w którym kolejne pokolenia przejmują pałeczkę po twórcach XX wieku.

Rok, który zostawił trwały ślad

Te zdarzenia w wielu przypadkach stały się momentami zwrotnymi, uruchamiającymi zmiany instytucjonalne, społeczne i kulturowe. Był to rok refleksji nad przemocą, władzą, odpowiedzialnością i kruchością życia — rok, który wyraźnie pokazał, że historia nie kończy się wraz z odejściem ludzi, którzy ją tworzyli, lecz często dopiero wtedy zaczyna się pisać na nowo.

Źródło: dailtherald
Foto: Vatican Media, turning point, Kevin Burkett, Gage Skidmore

Z początkiem nowego roku w Stanach Zjednoczonych wejdą w życiedziesiątki nowych ustaw stanowych, z których wiele ma charakter pierwszy w skali kraju. Zmiany obejmują m.in. walkę ze skutkami zmian klimatu, rynek pracy, zdrowie publiczne, bezpieczeństwo na drogach oraz programy socjalne.

Hawaje: pierwszy podatek turystyczny od klimatu

Hawaje jako pierwszy stan zdecydowały się na podniesienie podatku turystycznego wprost z myślą o przeciwdziałaniu skutkom zmian klimatycznych. Dodatkowa opłata 0,75% od dobowej stawki za noclegi ma finansować m.in. odbudowę erodujących plaż oraz usuwanie łatwopalnej roślinności, która przyczyniła się do tragicznego pożaru na Maui w 2023 roku.

Władze szacują wpływy na blisko 100 mln dolarów rocznie, a Gubernator Josh Green podkreśla, że jako archipelag Hawaje nie mogą czekać na kolejne katastrofy i muszą inwestować w odporność już teraz.

Utah: zero tolerancji dla alkoholu za kierownicą

W Utah zaostrzono jedne z najbardziej restrykcyjnych przepisów alkoholowych w kraju. Restauracje i bary muszą sprawdzać dokument tożsamości każdego klienta, niezależnie od wieku.

Osoby skazane za tzw. ekstremalne DUI tracą prawo jazdy, a wydany dokument zastępczy otrzymuje czerwony pasek z napisem „No Alcohol Sale”. Sędziowie mogą nakładać takie ograniczenie również w lżejszych przypadkach, a obywatele mogą dobrowolnie wystąpić o taki dokument.

Kalifornia: stanowa insulina

Kalifornia rozpoczęła sprzedaż własnej, państwowej insuliny, stając się pierwszym stanem, który bezpośrednio wszedł na rynek leków. Preparaty marki CalRx, produkowane we współpracy z organizacją Civica, mają kosztować 11 dolarów za iniekcję lub maksymalnie 55 dolarów za opakowanie pięciu zastrzyków.

Równolegle Gubernator Gavin Newsom podpisał ustawę ograniczającą współpłatność za insulinę do 35 dolarów miesięcznie dla osób objętych dużymi planami ubezpieczeniowymi.

Rekordowe podwyżki płacy minimalnej

Nowe stawki płacy minimalnej weszły w życie w wielu stanach. Waszyngton jako pierwszy przekroczył próg 17 dolarów, ustalając minimum na poziomie 17,13 dolarów za godzinę. W Connecticut stawka wynosi 16,94, a w Kalifornii 16,90.

Niektóre miasta idą jeszcze dalej. W Seattle płaca minimalna wzrosła do 21,30, a w pobliskim Tukwila do 21,65. Jednocześnie 20 stanów nadal obowiązuje federalna stawka 7,25 dolara, co pogłębia różnice regionalne.

Nowe tablice rejestracyjne i bezpieczeństwo na drogach

W Georgii pojawi się specjalna tablica rejestracyjna „America First” z flagą USA. Jej koszt to 90 dolarów w pierwszym roku i 55 dolarów przy odnowieniu. Autor ustawy, Senator Steve Gooch, zapowiada, że inne stany mogą pójść tą samą drogą.

Z kolei w Kolorado nowe prawo zobowiązuje ubezpieczycieli do pokrycia kosztu wymiany fotelika dziecięcego po wypadku drogowym.

SNAP bez słodkich napojów

Mieszkańcy Indiany, Iowy, Nebraski, Utah i Wirginii Zachodniej objęci programem Supplemental Nutrition Assistance Program SNAP nie mogą już kupować m.in. słodzonych napojów i słodyczy za środki federalne. To element ogólnokrajowej strategii ograniczania otyłości i cukrzycy, promowanej przez Sekretarza Zdrowia Robert F. Kennedy Jr..

Zwierzęta, dzieci i broń

W Kolorado bizony zostały oficjalnie uznane za dziką zwierzynę, co praktycznie zakazuje ich odstrzału. W Kalifornii wprowadzono zakaz usuwania pazurów kotom.

Ten sam stan Kolorado zapewnił też większą ochronę rodzinom – opłaty rekrutacyjne do placówek opieki nad dziećmi muszą być zwrócone, jeśli dziecko nie zostanie zapisane w ciągu 6 miesięcy.

W Wirginii zaostrzono normy bezpieczeństwa żywności dla niemowląt, wprowadzając zakaz sprzedaży produktów z nadmierną zawartością metali ciężkich oraz obowiązek regularnych testów.

Stany jako laboratoria zmian

Nowe regulacje pokazują, że to właśnie stany coraz częściej wyznaczają kierunki zmian w USA. Od klimatu i zdrowia, przez rynek pracy, po bezpieczeństwo publiczne – rozwiązania wprowadzane lokalnie mogą w najbliższych latach stać się wzorem lub punktem odniesienia dla reszty kraju.

Źródło: scrippsnews
Foto: YouTube, istock/coffeekai/Alexander Sikov/