Kościół
Jak się “narodziło” święto Bożego Narodzenia

Czy Boże Narodzenie było zawsze ważne i jak je przedstawiano w pismach i sztuce w początkach chrześcijaństwa opowiada ks. Waldemar Turek, filolog i patrolog, kierownik Sekcji Łacińskiej Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej.
Boże Narodzenie w Betlejem obchodzono uroczyście prawdopodobnie trzy lata po Soborze Nicejskim (325 rok). A przedtem?
ŚWIĘTO NA MARGINESIE
Uczniowie Chrystusa celebrowali w tamtym okresie, poza niedzielą, przede wszystkim Wielkanoc i święta bezpośrednio z nią związane. Wynikało to z tradycji apostolskich, a te koncentrowały się na zasadniczym dla chrześcijaństwa wydarzeniu zmartwychwstania Jezusa i zesłania Ducha Świętego. Apostołowie i ich następcy głosili z mocą prawdę, że Chrystus zwyciężył śmierć, że trzeba przyjąć chrzest i żyć zgodnie z Jego nauką, aby móc kiedyś zmartwychwstać i z Nim na wieki królować.
Temat narodzin Zbawiciela pozostawał raczej na marginesie apostolskiego nauczania. Na próżno szukalibyśmy także w dziełach pisarzy tamtego okresu (poza sporadycznymi wzmiankami) tekstów odnoszących się do tego zagadnienia. Jest to o tyle zaskakujące, że u autorów języka greckiego, takich jak św. Ireneusz i Orygenes, jak też u pisarzy języka łacińskiego, jak Tertulian i św. Cyprian, znajdujemy informacje o innych świętach, które już wówczas były uroczyście obchodzone – w takim stopniu, na jaki pozwalała sytuacja społeczna i polityczna.
Czasy srogich prześladowań przeplatały się, jak wiadomo, z okresami względnego pokoju, a wiele zależało też od władz poszczególnych prowincji cesarstwa, w których chrześcijaństwo szybko się rozwijało. Pewien wyjątek wśród pisarzy stanowili Klemens Aleksandryjski († ok. 250 r.) i Hipolit Rzymski († III w.), którzy podjęli próby ustalenia daty narodzin Chrystusa, choć doszli do znacznie różniących się od siebie wniosków.

Betlejem Grota Narodzenia
MĘDRCY BEZ JÓZEFA
Poza literaturą trzeba wziąć pod uwagę ikonografię i – wprawdzie nieliczne, ale znamienne, a nawet zaskakujące w swej wyrazistości – sceny bożonarodzeniowe. Wydaje się, że najstarsze, przynajmniej na Zachodzie, z malowideł ukazujących Matkę Bożą z Dzieciątkiem możemy podziwiać w rzymskich katakumbach Pryscylli. Pochodzi ono z przełomu II i III w. Najświętsza Dziewica, w postawie siedzącej, wskazuje na Dziecko, które trzyma na kolanach.
Obok dostrzegamy proroka, z lewą ręką uniesioną w kierunku gwiazdy ogłaszającej narodziny Mesjasza. Prorok trzyma w prawej ręce zwój z tekstem; chodzi najprawdopodobniej o proroctwo Balaama, opisane w Księdze Liczb 24,17: „Wschodzi gwiazda z Jakuba, a z Izraela podnosi się berło”. Na próżno szukać tu św. Józefa – w ikonografii pojawi się dopiero dwieście lat później, w połowie V w.

Katakumby Pryscylli Narodzenia Jezusa
W tych samych katakumbach, w tzw. kaplicy greckiej, dostrzegamy inną scenę związaną z Bożym Narodzeniem, powstałą, jak się wydaje, w podobnym okresie. To Pokłon trzech króli, idących żwawym krokiem, ubranych w bogate stroje wschodnie, o żywych, zróżnicowanych kolorach. Madonna, ukazana także tu w pozycji siedzącej, oczekuje na ich pokłon.
Katakumby Pryscylli zwykle nie są uwzględniane w programach pielgrzymek do Rzymu. Warto jednak wziąć je pod uwagę, choćby ze względu na wspomniane malowidła.
POD DACHEM STAJENKI
Dwa wydarzenia z początku IV w. wpłynęły w sposób zasadniczy na życie i kult sprawowany przez chrześcijan, a w konsekwencji na uroczystsze obchodzenie świąt Bożego Narodzenia. Pierwszym był edykt mediolański, wydany w 313 r. przez Konstantyna Wielkiego, dający chrześcijanom w Cesarstwie Rzymskim wolność wyznawania ich religii.
Drugim był odbyty w 325 r. Sobór Nicejski, którego decyzje przyczyniły się także do wprowadzenia znaczących zmian w liturgii. Zgromadzeni na nim biskupi wprowadzili jednolitą dla całego Cesarstwa Rzymskiego datę obchodów wielkanocnych: w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca; sama zaś Wielkanoc została ogłoszona przez cesarza Konstantyna świętem państwowym. To z kolei miało decydujące znaczenie przy ustalaniu terminów innych świąt, w tym Bożego Narodzenia.

Relikwie Żłóbka w Santa Maria Maggiore
W nowych warunkach społecznych i religijnych powstawały wspaniałe świątynie. Zaczęto się głębiej interesować całym życiem i misją Jezusa Chrystusa, badać różne aspekty Jego ziemskiej wędrówki, poczynając od narodzin. Najprawdopodobniej już trzy lata po zakończeniu obrad soborowych obchodzono uroczyście Boże Narodzenie, w Betlejem, w związku z inauguracją bazyliki, która została zbudowana nad grotą narodzenia Jezusa.
Uwzględniono wtedy w liturgii także chrzest Jezusa i cud w Kanie Galilejskiej, a uroczystość była sprawowana 6 stycznia. Rzym poszedł własną drogą i 25 grudnia 336 r. obchodził święto, które koncentrowało się na Bożym Narodzeniu. Z biegiem czasu tradycja rzymska przyjęła się na całym Zachodzie i niemal całym Wschodzie (wyjątek stanowi Kościół w Armenii, który kontynuuje do dziś tradycję betlejemską).

Relikwie Żłóbka w Santa Maria Maggiore
Z tamtego okresu pochodzi najstarsza z zachowanych scen, przedstawiających Dziecię Jezus złożone w żłobie, w stajence. Może to nas zaskoczyć, bo zwykle scenerię ze żłóbkiem i stajenką kojarzymy ze św. Franciszkiem z Asyżu. Scena została wyrzeźbiona na marmurowym sarkofagu rzymskiej arystokratki Adelfii, znajdującym się obecnie w regionalnym muzeum archeologicznym Paolo Orsi w Syrakuzach na Sycylii.
Urzeka ona nie tylko wyjątkowym pięknem, ale także stanem zachowania. Dzieciątko Jezus jest owinięte i złożone w żłobie w formie koszyka wiklinowego. Maryja siedzi na kamieniu, zapatrzona w Dziecię. Wół i osioł swoim oddechem ogrzewają ciało Nowonarodzonego. Anioł ogłasza pasterzowi radosną nowinę. A nad wszystkimi widać wyraźnie dach stajenki…
JEDEN WIELKI ŻŁÓBEK
To właśnie w czasach starożytnego chrześcijaństwa zaczęły się pewne zwyczaje związane z obchodami Bożego Narodzenia, które, pogłębiane i wzbogacane w ciągu wieków, tak mocno wrosły w naszą kulturę, że trudno byłoby sobie bez nich wyobrazić dzisiaj świętowanie narodzin Chrystusa. Jednym z nich jest niewątpliwie żłóbek i stajenka. Rzecz interesująca: w języku łacińskim używano niekiedy tego samego terminu na wyrażenie jednego i drugiego, czyli rzeczownika praesepe, oznaczającego żłób, koryto, stajnię, zagrodę dla owiec.

Figurka Dzieciatka Jezus którą kładzie się w Grocie w Betlejem w noc Bożego Narodzenia
Niewątpliwie do szerszego użycia tego terminu w kontekście Bożego Narodzenia przyczyniła się budowa rzymskiej Bazyliki Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore), co stało się po tym, jak biskupi zgromadzeni na soborze w Efezie w 431 r., przyznali Matce Bożej tytuł Theotòkos, czyli Bożej Rodzicielki.
Nieco później, bo w VII w., przywieziono z Betlejem właśnie do tej bazyliki relikwie żłóbka, do którego, wedle tradycji, Matka Boża złożyła Dzieciątko Jezus. Relikwie te były też nazywane praesepe lub cunabulum Domini, czyli żłóbek albo kolebka Pana. Nic dziwnego, że kościół otrzymał z biegiem czasu nazwę Sancta Maria ad Praesepe, czyli Matki Bożej od Żłóbka, a sam żłóbek otaczano bardzo żywym kultem ze strony rzymian i przybywających do Wiecznego Miasta pielgrzymów.

Bazylika Santa Maria Maggiore
Santa Maria Maggiore stała się bazyliką najbardziej związaną spośród innych świątyń rzymskim z tajemnicą narodzin Jezusa, i to w niej przez długi okres biskupi rzymscy sprawowali uroczystą Mszę Świętą na upamiętnienie narodzin Zbawiciela. Warto ją odwiedzać zawsze, ale zwłaszcza w czasie Bożego Narodzenia. Zresztą, mając na uwadze całą formę architektoniczną kościoła, odnosi się wrażenie jakby, przedstawiała ona jeden wielki żłóbek, w którym swego czasu złożono największy Skarb ludzkości – Jezusa, prawdziwego Boga i prawdziwego Człowieka.
OBRAZ CIĄGLE ŻYWY
Katakumby Pryscylli w Rzymie, sarkofag Adelfii na Sycylii, relikwie żłóbka w bazylice Matki Bożej Większej… Trzy świadectwa, które nabierają szczególnego znaczenia w okresie świąt Bożego Narodzenia. Przypominają nam bowiem, że jesteśmy świadkami i uczestnikami długiej i bogatej tradycji, tak bardzo zakorzenionej w naszej chrześcijańskiej duchowości i kulturze.
Obraz Dzieciątka złożonego w żłobie i w stajence, w otoczeniu Najświętszej Matki, a później także św. Józefa, pasterzy i aniołów, wołu i osła – stał się z biegiem czasu jednym z bardzo częstych tematów, przedstawianych przez najbardziej utalentowanych artystów.

Bazylika Narodzenia w Betlejem
Warto o tym pamiętać, gdy będziemy w czasie świąt podchodzić do naszych parafialnych szopek, mniej lub bardziej udanych, przyglądać się figurkom Dzieciątka Jezus, Maryi i innych świadków tamtego wydarzenia.
Podziwiając prostotę i głębię zarazem, łatwiej nam będzie adorować Pana i w Jego świetle prostować kręte niekiedy ścieżki naszego życia. Nie chodzi przecież jedynie o wspominanie sielskich lat dzieciństwa i niepowtarzalnego dla tego okresu życia klimatu bożonarodzeniowego, aby stwierdzić: jak szybko i bezpowrotnie mija czas. Przed nami Zbawiciel w żłóbku, mamy przed oczami obraz ciągle żywy, ciągle przemawiający, ciągle inspirujący…
Ks. Waldemar Turek / Family News Service
Foto: istock/EvgeniyShkolenko/ s. Amata J. Nowaszewska / FNS
Kościół
12 października: XXV Dzień Papieski

„Św. Jan Paweł II. Prorok nadziei” – pod takim hasłem 12 października 2025 roku w Polsce i środowiskach polonijnych na całym świecie obchodzony będzie XXV Dzień Papieski. Podczas Dnia Papieskiego odbędzie się zbiórka na program stypendialny dla zdolnej i niezamożnej młodzieży z małych miejscowości, organizowana przez Fundację „Dzieło Nowego Tysiąclecia”.
Tegoroczne hasło Dnia Papieskiego nawiązuje do Roku Jubileuszowego. Papież wielokrotnie podkreślał, że nadzieja nie jest „matką głupich”, lecz głęboką postawą serca, siostrą wiary i miłości, zakorzenioną w Chrystusie. W dniu inauguracji pontyfikatu św. Jan Paweł II wołał: „Otwórzcie drzwi Chrystusowi”, ukazując Go jako źródło nadziei, która jest silniejsza niż śmierć. W encyklice Redemptor hominis oraz w jubileuszowym orędziu Urbi et Orbi wskazywał, że Chrystus wczoraj, dziś i na wieki pozostaje jedyną drogą do prawdziwego szczęścia i zbawienia.
Już w niedzielę 5 października br. w kościołach w Polsce odczytany zostanie List Episkopatu Polski zapowiadający to wydarzenie. Jego treść zostanie opublikowana na stronie Konferencji Episkopatu Polski 4 października br.
Natomiast w sobotę, 11 października, na Zamku Królewskim w Warszawie odbędzie się Gala Nagród TOTUS TUUS 2025. Wydarzenie będzie transmitowane w TVP 2 o godz. 16.00.
- Nominacje do tegorocznej nagrody TOTUS TUUS w kategorii „Promocja godności człowieka” otrzymali: Hospicjum św. Ojca Pio w Pszczynie, Fundacja Małych Stópek, Anna Prokopiak.
- W kategorii „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”: Krystyna Gucewicz, Teatr Exit, Hubert Kowalski, Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego w Wadowicach.
- Nominowani w kategorii „Propagowanie nauczania Świętego Jana Pawła II” to Małgorzata Modzelewska, Stowarzyszenie Santo Subito, Anna Grzegorczyk.
- Do nagrody „TOTUS TUUS medialny im. Bpa Jana Chrapka” nominowani zostali: Twórcy cyklu wydarzeń ChwałaMu, Festiwal Nowe Epifanie, Twórcy filmu „21.37”.
- Zostanie przyznana także nagroda specjalna TOTUS TUUS. Galę uświetnią występy Basi Giewont, Marcina Sójki oraz Staszka Kukulskiego.
W niedzielę, 12 października br., abp Adrian Galbas SAC o godz. 9.00 w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie będzie celebrował Mszę Świętą w intencji darczyńców Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia” (transmisja w Polsat News). W Bazylice Świętego Krzyża w Warszawie o godz. 9.00 bp Adam Bab będzie przewodniczył Mszy Świętej „radiowej” (Program I Polskiego Radia). W Sanktuarium Świętego Jana Pawła II w Krakowie, o godz. 9:30, Mszę Św. będzie celebrował abp Marek Jędraszewski, metropolita krakowski (transmisja w TVP1 i TVP Polonia).
W niedzielny wieczór o godz. 17.30 TVP1 wyemituje Koncert Galowy XXV Dnia Papieskiego pt. „Jan Paweł II – prorok nadziei” zarejestrowany w Bazylice św. Floriana w Krakowie. Wystąpią m.in. Roksana Węgiel, Mała Armia Janosika, Janusz Radek, Mietek Szcześniak.
W ramach obchodów XXV Dnia Papieskiego, w dniach 30 września-1 października, odbyła się także konferencja naukowa. Organizatorami konferencji byli: Fundacja „Dzieło Nowego Tysiąclecia”, Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach oraz Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.
Swoim patronatem objął ją także abp Adrian Galbas SAC, metropolita warszawski. Konferencje wygłosili: ks. prof. Pablo Blanco-Sarto (Uniwersytet Navarry) oraz Grzegorz Polak (Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie). Wydarzenie odbyło się w Pałacu Mała Wieś. Zapis konferencji na kanale YouTube Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia” – DzieloTV oraz stronie dzielo.pl.
Dzień Papieski to nic innego, jak dzień radości i pamięci o Papieżu Polaku. W łączności z obecnym Ojcem Świętym wspominamy pontyfikat Karola Wojtyły, powołując się na dziedzictwo duchowe i intelektualne, które po sobie pozostawił. Jednak to nie jedyny wymiar świętowania. Co roku podczas Dnia Papieskiego ma miejsce zbiórka na program stypendialny dla zdolnej i niezamożnej młodzieży z małych miejscowości organizowana przez Fundację „Dzieło Nowego Tysiąclecia”.
Zbiórka opiera się na zbiórce publicznej i kościelnej, a od kilku lat istnieje także możliwość wpłacania środków za pomocą strony e-zbiorka.pl. Zbiórkę można wesprzeć wysyłając SMS o treści STYPENDIA na numer 74 265 (4,92 z VAT). Ze wsparcia „Dzieła” korzysta obecnie rocznie ponad 2 tys. osób z całej Polski, a stypendia przyznawane są już od VII klasy szkoły podstawowej i mogą być kontynuowane aż do zakończenia studiów.
Przez 25 lat działalności Fundacja pomogła ukończyć studia tysiącom młodych ludzi, a oprócz październikowej zbiórki „Dzieło Nowego Tysiąclecia” można wspierać przez cały rok wpłacając na konto fundacji.- lub przelewając dowolną kwotę na numer rachunku 75 1240 2034 1111 0000 0306 8582.
W Dzień Papieski stypendyści Fundacji odwiedzą kościoły, by dać osobiste świadectwo wiary i wyrazić Darczyńcom wdzięczność za dotychczasowe wsparcie. W całej Polsce odbędą się liczne wydarzenia m.in. kiermasze, biegi, koncerty i miasteczka rodzinne, przygotowane przez stypendystów i przyjaciół Fundacji.
Zachęcamy do śledzenia naszej strony www.dzielo.pl oraz mediów społecznościowych, gdzie na stronach wspólnot akademickich pojawiać się będą informacje o przebiegu Dnia Papieskiego w poszczególnych miastach. Zapraszamy do wspólnego świętowania!
***
Fundacja „Dzieło Nowego Tysiąclecia” powstała w 2000 roku. Z pozostałych po pielgrzymce Jana Pawła II do Polski środków utworzono organizację, która początkowo pomagała 500 osobom z 5 wschodnich diecezji. Obecnie z jej wsparcia rocznie korzysta ponad 2000 uzdolnionych uczniów i studentów z całego kraju.
dzielo.pl
Foto: YouTube
Kościół
Kard. McElroy na Światowy Dzień Migrantów i Uchodźców: „Migranci są naszymi bliźnimi”

Kardynał Robert McElroy wezwał katolików do „trwałego, niezachwianego, proroczego i pełnego współczucia” przyjęcia migrantów przybywających do Stanów Zjednoczonych. Homilię wygłosił 28 września w katedrze św. Mateusza Apostoła w Waszyngtonie, podczas mszy świętej z okazji XI Światowego Dnia Migrantów i Uchodźców. Słowa kardynała przytacza Jezuita, Ojciec Paweł Kosiński.
„Ten rok różni się od poprzednich 110 lat”
Kardynał Robert McElroy przypomniał, że od ponad stulecia Kościół w USA odprawia msze w intencji imigrantów i uchodźców, którzy współtworzyli amerykańskie społeczeństwo. Podkreślił jednak, że tegoroczne obchody odbywają się w wyjątkowych okolicznościach:
“Jako naród i jako Kościół mierzymy się dziś z bezprecedensowym atakiem na miliony imigrantów i ich rodziny” – stwierdził.
Kardynał ostro skrytykował politykę imigracyjną administracji Donalda Trumpa, określając ją jako „kompleksową kampanię wysiedleń opartą na strachu i terrorze”. Jak ocenił, jej celem jest „odebranie nieudokumentowanym imigrantom poczucia bezpieczeństwa, by w nędzy sami decydowali się na wyjazd”.
Ewangelia kontra strach
Odwołując się do przypowieści o dobrym Samarytaninie, kard. McElroy podkreślił, że chrześcijańska odpowiedź na kryzys migracyjny musi różnić się od logiki polityki państwowej.
Wspólnota dotknięta deportacjami
Hierarcha odniósł się również do sytuacji katolików w Waszyngtonie, gdzie wielu migrantów doświadcza zatrzymań i deportacji. “Widzimy dziś rządową kampanię, która uderza w więzi religijne, kulturowe i rodzinne – te najcenniejsze elementy naszego życia wspólnotowego” – mówił.
Nauczanie Kościoła i granice państwa
Kardynał Robert McElroy zaznaczył, że katolicka nauka społeczna uznaje prawo państwa do ochrony granic i deportacji osób skazanych za poważne przestępstwa. “Gdyby działania rządu ograniczały się do tych celów, Kościół nie wyrażałby sprzeciwu” – przyznał. Jego zdaniem obecna polityka wykracza jednak daleko poza te granice.
Wezwanie do solidarności
Na zakończenie kardynał zaapelował do wiernych o zaangażowanie i wierność chrześcijańskim wartościom.
Źródło: cna
Foto: YouTube
News Chicago
Uczniowie z Lakeview jadą do Watykanu. Szkolny projekt zwrócił uwagę papieża

Historia rozpoczęła się w Akademii Matki Bożej z Góry Karmel w chicagowskim Lakeview. Kilka dni przed wyborem Leona XIV na papieża uczniowie przygotowali w ramach lekcji własną inscenizację konklawe. Pomysł miał być zwykłą szkolną aktywnością, jednak nagranie wydarzenia błyskawicznie obiegło internet i zdobyło ogromną popularność.
Zaproszenie do Rzymu
Wideo otworzyło przed uczniami drzwi do wyjątkowej przygody. Dzięki niemu zostali zaproszeni na audiencję generalną w Watykanie. Stroje, które pierwotnie miały posłużyć tylko do zabawy, stały się symbolem podróży prowadzącej ich aż do papieża.
Przygotowania do spotkania
Przed wyjazdem młodzież intensywnie ćwiczy modlitwę „Ojcze Nasz” po łacinie, aby wspólnie odmówić ją podczas spotkania. Cała społeczność szkolna otrzymała także specjalne błogosławieństwo, które stało się duchowym wsparciem na czas pielgrzymki.
Wśród uczniów panuje ogromne podekscytowanie. Wielu z nich po raz pierwszy odwiedzi Europę, a perspektywa zobaczenia papieża na żywo wydaje im się czymś niemal nieprawdopodobnym. Wyjazd traktują jako nagrodę i wyjątkową lekcję wiary.
Powołani do wielkich rzeczy
Nauczyciele podkreślają, że ta podróż to nie tylko okazja do spotkania z głową Kościoła, ale też ważne doświadczenie duchowe. Według nich historia uczniów pokazuje, że każdy – niezależnie od miejsca pochodzenia – może być powołany do rzeczy wielkich.
Co czeka ich w Watykanie?
Nie wiadomo jeszcze, czy młodzi pielgrzymi będą mieli możliwość osobistego spotkania z papieżem Leonem XIV. Pewne jest jednak, że sama podróż i udział w audiencji pozostaną dla nich bezcennym wspomnieniem na całe życie.
Źródło: abc7
Foto: YouTube, OLMCA
-
News Chicago2 dni temu
Biały Dom wstrzymuje miliardy dolarów na infrastrukturę w Chicago
-
News Chicago2 tygodnie temu
Uczcijmy pamięć Charliego Kirka w Chicago – wydarzenie w Lemont
-
News Chicago6 dni temu
Uzbrojeni agenci federalni na ulicach Chicago: Rosną napięcia wokół działań ICE
-
News Chicago4 dni temu
Nocny nalot służb imigracyjnych na apartamentowiec w Chicago
-
News Chicago3 tygodnie temu
Ted Dabrowski zawalczy z Pritzkerem o fotel gubernatora Illinois w 2026 roku
-
GOŚCIE BUDZIK MORNING SHOW2 tygodnie temu
Monia z Chicago znów na ekranie TVN Style. Jej motto: „Nigdy nie przestawaj wierzyć w siebie”
-
News USA4 tygodnie temu
Zabójstwo Ukrainki w Charlotte wywołało debatę o bezpieczeństwie publicznym
-
News Chicago6 dni temu
W tym tygodniu Lech Wałęsa dotrze do Chicago, w ramach trasy po USA i Kanadzie