News USA
Lądownik na Księżycu: Historyczna chwila nie tylko dla Indii. Nowa faza podboju kosmosu
W środę Indie wylądowały na Księżycu statkiem Chandrayaan-3, stając się czwartym krajem, któremu w historii udało się tego dokonać. Misja może ugruntować status Indii jako światowego superpotęgi w przestrzeni kosmicznej. Wcześniej tylko Stany Zjednoczone, Chiny i były Związek Radziecki wykonywały miękkie lądowania na powierzchni Księżyca.
Miejsce lądowania Chandrayaan-3 znajduje się także bliżej południowego bieguna Księżyca niż jakikolwiek inny statek kosmiczny w historii. Region bieguna południowego jest uważany za obszar o kluczowym znaczeniu naukowym i strategicznym dla krajów podróżujących w przestrzeń kosmiczną, ponieważ naukowcy uważają, że w tym regionie występują złoża lodu wodnego.
Wodę zamrożoną w cienistych kraterach można przekształcić w paliwo rakietowe, a nawet wodę pitną na potrzeby przyszłych misji załogowych.
Podjęta przez Indie próba wylądowania statku kosmicznego w pobliżu południowego bieguna Księżyca miała miejsce zaledwie kilka dni po nieudanej próbie rosyjskiej sondy Luna 25, która rozbiła się na Księżycu 19 sierpnia po awarii silników, kończąc pierwszą od 47 lat próbę tego kraju na lądowania na Księżycu.
Premier Indii Narendra Modi przebywający obecnie w Republice Południowej Afryki na szczycie BRICS obserwował księżycowe lądowanie wirtualnie i podzielił się uwagami transmitowanymi w transmisji na żywo.
„Ten sukces należy do całej ludzkości i pomoże w przyszłości misjom księżycowym innych krajów” oświadczył Modi.
Podróż Chandrayaana-3
Gdy Chandrayaan-3 zbliżył się do Księżyca, jego aparaty wykonały zdjęcia powierzchni satelity. Indyjski lądownik księżycowy składa się z trzech części: lądownika, łazika i modułu napędowego, który zapewnił statkowi kosmicznemu cały ciąg wymagany do przebycia 384 400 km (238 855 mil) próżni pomiędzy Księżycem a Ziemią.
Lądownik o nazwie Vikram wykonał precyzyjne manewry wymagane do miękkiego lądowania na powierzchni Księżyca po wyrzuceniu z modułu napędowego. Wewnątrz znajduje się Pragyan, mały, sześciokołowy łazik, który opuszcza lądownik zjeżdżając po rampie.
Lądownik ważący około 1700 kilogramów (3748 funtów) i 26-kilogramowy (57,3 funta) łazik są wyposażone w instrumenty naukowe przygotowane do zbierania danych, które pomogą badaczom analizować powierzchnię Księżyca i dostarczać nowych informacji na temat jej składu.
Doktor Angela Marusiak, adiunkt w Laboratorium Księżycowym i Planetarnym Uniwersytetu w Arizonie, stwierdziła, że jest szczególnie podekscytowana faktem, że lądownik księżycowy wyposażony jest w sejsmometr, który będzie próbował wykrywać trzęsienia we wnętrzu Księżyca.
Badanie ruchu wewnętrznych warstw Księżyca może okazać się kluczową informacją dla przyszłych działań na jego powierzchni.
Oczekuje się, że lądownik i łazik będą działać na powierzchni Księżyca przez około dwa tygodnie. Moduł napędowy pozostanie na orbicie, służąc jako punkt przekaźnikowy do przesyłania danych z powrotem na Ziemię.
Globalna gorączka księżycowa
Indie współpracując z sojusznikami, takimi jak Stany Zjednoczone i Francja w drugiej fali wschodzących potęg kosmicznych.
Chandrayaan-3 jest powodem do dumy narodowej. Tłumy zebrały się na platformie startowej w Centrum Kosmicznym Satish Dhawan w Sriharikota w stanie Andhra Pradesh, aby obejrzeć lot misji w lipcu. W środę ponad 8 milionów ludzi obejrzało transmisję na żywo z lądowania.
Kilkanaście krajów planuje misje na Księżyc w nadchodzących latach, w tym Japonia, która ma wystartować jeszcze w tym miesiącu. Stany Zjednoczone planują także wysłanie trzech komercyjnych lądowników księżycowych na Księżyc w tym roku, podczas gdy NASA kontynuuje prace nad misją Artemis III, która może wysłać astronautów z powrotem na Księżyc już w 2025 roku.
Lądowanie na Księżycu pozostaje jednak trudnym przedsięwzięciem. Ostatnia próba Indii wylądowania statku kosmicznego na Księżycu podczas misji Chandrayaan-2 w 2019 r. nie powiodła się. W ostatnim czasie na powierzchni Księżyca rozbiły się dwa komercyjne statki kosmiczne – jeden z Izraela w 2019 r., a drugi z Japonii w kwietniu.
Indie są także sygnatariuszem amerykańskich Porozumień Artemis – dokumentu przedstawiającego proponowane zasady przyszłej eksploracji Księżyca. Rosja i Chiny nie podpisały tych porozumień.
Źródło: cnn
Foto: YouTube, ISRO
News USA
Trump ustanawia federalny standard regulacji AI. Stany nie wpłyną na rozwój branży
W czwartek Prezydent Donald Trump podpisał rozporządzenie wykonawcze mające stworzyć ogólnokrajowy, jednolity standard regulacji dotyczących sztucznej inteligencji (AI). Jednocześnie zablokuje stany, które próbują narzucać bardziej restrykcyjne przepisy wobec szybko rozwijającej się branży.
Dokument nosi tytuł „Ensuring a National Policy Framework for Artificial Intelligence” i zakłada, że żadne prawo stanowione na poziomie stanowym nie może wykraczać poza ramy określone przez administrację. Departament Sprawiedliwości otrzyma zadanie kwestionowania stanowych regulacji, które naruszają federalne wytyczne.
„Potrzebne jest jedno źródło decyzji”
Podczas ceremonii podpisania w Białym Domu Donald Trump podkreślił, że firmy AI muszą mieć jasny, jednolity system zatwierdzania działań:
„Kiedy potrzebują zgody, muszą zgłosić się w jedno miejsce. Nie mogą iść do Kalifornii, Nowego Jorku czy Illinois. Branża ta pochłania ogromne inwestycje i jest ważną częścią gospodarki.”
Od początku roku wiele stanów – zarówno rządzonych przez Republikanów, jak i Demokratów – przyjęło własne przepisy dotyczące sztucznej inteligencji. Część z nich dotyczy ochrony dzieci, zwłaszcza po pozwach rodziców oskarżających firmy, takie jak OpenAI, o to, że chatboty instruowały ich dzieci do samobójstwa.
Ochrona przemysłu przed „rozbiciem regulacyjnym”
Prezydent Trump i jego administracja argumentują, że USA mogą stracić przewagę technologiczną nad Chinami, jeśli każdy stan wprowadzi własne regulacje. Sekretarz Skarbu Scott Bessent ostrzegł, że dopuszczenie do rozbieżnych przepisów mogłoby osłabić innowacyjność branży AI.
Rozporządzenie określa cztery filary federalnej polityki dotyczącej sztucznej inteligencji:
- ochronę dzieci,
- zapobieganie cenzurze,
- przeciwdziałanie naruszeniom praw autorskich,
- dbanie o bezpieczeństwo społeczności.
„Starannie opracowane ramy krajowe zapewnią, że Stany Zjednoczone wygrają wyścig AI — a musimy go wygrać” — czytamy w dokumencie.
DOJ ma kwestionować przepisy stanowe. Możliwe cięcia w finansowaniu
Rozporządzenie zobowiązuje Prokurator Generalną Pam Bondi do powołania w ciągu 30 dni zespołu, który będzie tropił i podważał przepisy stanowe sprzeczne z federalnym celem „minimalnie obciążającej” polityki dla sztucznej inteligencji.
Sekretarz Handlu Howard Lutnick oraz inni urzędnicy mają przygotować listę stanowych ustaw dotyczących AI uznanych za „uciążliwe”. W skrajnych przypadkach stany mogą zostać pozbawione finansowania z programu BEAD (Broadband Equity, Access and Deployment), jeśli ich regulacje będą kolidować z polityką Białego Domu.
Agencje federalne zostały również zobowiązane do brania pod uwagę zgodności stanowych regulacji z polityką rządu przy przyznawaniu grantów.

Plan na przyszłość: federalna ustawa
Rozporządzenie przewiduje przygotowanie rekomendacji dla Kongresu dotyczącej uchwalenia jednolitej ustawy federalnej o sztucznej inteligencji, która unieważniałaby przepisy stanowe sprzeczne z wytycznymi administracji. Pozostawiono jednak wyjątki: stany mogłyby nadal regulować kwestie takie jak:
- bezpieczeństwo dzieci,
- infrastruktura i pozwolenia dla centrów danych AI,
- wykorzystanie AI w instytucjach stanowych,
- inne obszary, które zostaną doprecyzowane.
Debata o AI wkracza w decydującą fazę
Podpisane rozporządzenie otwiera nowy rozdział w sporze o to, czy i jak regulować jedną z najpotężniejszych technologii współczesności. Stawką jest zarówno globalna dominacja USA w rozwoju sztucznej inteligencji, jak i bezpieczeństwo społeczne, zwłaszcza dzieci.
Źródło: The Epoch Times
Foto: YouTube, The White House, istock/tadamichi/
News USA
Senat Indiany odrzuca zmiany okręgów wyborczych: Cios w wysiłki Trumpa
W czwartek Senat stanu Indiana odrzucił ustawę, która miała zmienić granice okręgów wyborczych do Izby Reprezentantów USA przed wyborami w 2026 roku. Głosowanie zakończyło się wynikiem 19–31, a przeciwko projektowi opowiedziało się 21 Republikanów oraz wszystkich 10 Demokratów.
To poważny cios dla wysiłków wspieranych przez Donalda Trumpa, który publicznie naciskał na ustawodawców, by przyjęli zmianę map wyborczych, umożliwiając Republikanom zdobycie dodatkowych mandatów.
Republikanie podzieleni mimo większości dwóch trzecich
Pomimo komfortowej większości Republikanów w Senacie Indiany projekt nie miał gwarancji sukcesu. Część senatorów wyrażała sprzeciw wobec tego, co uznawali za zbyt jawnie partyjne redystryktowanie, a inni obawiali się, że nowe mapy nie przetrwałyby sądowych batalii.
Lider większości, Senator Chris Garten, jeszcze przed głosowaniem pisał w serwisie X, że stawką jest „epokowa decyzja”. Zwracał uwagę na stany, które mają zerową reprezentację Republikanów w Izbie Reprezentantów — m.in. Massachusetts, Connecticut, Hawaje czy Vermont — argumentując, że tamtejsi Demokraci „grają, by wygrać”.
Naciski Trumpa
5 grudnia projekt ustawy przeszedł przez Izbę Reprezentantów Indiany. Ostateczna decyzja należała do Senatu i wywołała intensywne naciski ze strony Donalda Trumpa.
Prezydent krytykował lidera republikańskiej większości w Senacie, Roda Braya, oskarżając go o „blokowanie dodatkowych mandatów” i grożąc ograniczeniem federalnych funduszy dla stanu, jeśli projekt nie przejdzie.

Okręgi kongresowe Indiany od 2023 r.
Demokraci: „Republikanie wybrali polecenia z Waszyngtonu, nie głosy mieszkańców”
Demokratyczna Partia Indiany w ostrym komunikacie oskarżyła Republikanów o forsowanie „schematu redystrybucyjnego” wbrew opinii publicznej. W oświadczeniu napisano:
„57 Republikanów przepchnęło projekt, mimo że zdecydowana większość mieszkańców Indiany sprzeciwia się nowym mapom”.
Kolejny rozdział walki o kontrolę w Izbie Reprezentantów
Głosowanie w Indianie wpisuje się w szerszy, ogólnokrajowy trend intensywnych sporów o nowe granice okręgów wyborczych, prowadzonych zarówno przez Demokratów, jak i Republikanów. Stawka jest wysoka — wybory do Izby Reprezentantów odbędą się 3 listopada 2026 roku, a każde dodatkowe miejsce może przesądzić o przyszłej większości.
Źródło: The Epoch Times
Foto: CX Zoom, Daniel SchwenDerivative
News USA
TIME ogłasza Człowieka Roku 2025. Tytuł trafia do „Architektów sztucznej inteligencji”
Magazyn TIME ujawnił w czwartek, że tytuł Person of the Year 2025 otrzymują „Architekci sztucznej inteligencji” — osoby, które w największym stopniu ukształtowały globalny krajobraz technologiczny w mijającym roku. To wyróżnienie, przyznawane od ponad stu lat, trafia nie tylko do jednostek, lecz także do grup oraz idei mających wyjątkowy wpływ na świat.
Najbardziej wpływowi twórcy i inwestorzy AI
W poprzednich latach tytuł otrzymali m.in. Donald Trump (2024) oraz Taylor Swift (2023). W tym roku TIME wyróżnił kluczowych liderów stojących za gwałtownym rozwojem sztucznej inteligencji — zarówno jej potęgą, jak i kontrowersjami. W gronie wyróżnionych znaleźli się m.in.:
- Jensen Huang, CEO Nvidia,
- Masayoshi Son, CEO SoftBank,
- Robin Li, CEO Baidu.
Cała trójka udzieliła wywiadów do materiału okładkowego.
Redaktor naczelny TIME, Sam Jacobs, podkreślił, że to właśnie twórcy i finansujący rozwój AI mieli „największy wpływ na świat w 2025 roku”. Jego zdaniem mijający rok był momentem, w którym „pełny potencjał sztucznej inteligencji rozbrzmiał z całą mocą, a jednocześnie stało się jasne, że nie ma od niej odwrotu”.
Dwie wyjątkowe okładki
TIME przygotował dwie różne okładki symbolicznie ukazujące wpływ AI na współczesność.
Okładka nr 1: hołd dla klasycznego zdjęcia z 1932 roku
Artysta Jason Seiler stworzył interpretację słynnej fotografii „Lunch Atop a Skyscraper”, przedstawiając liderów branży technologicznej siedzących na stalowej belce nad miastem. Na obrazie znaleźli się m.in.:
- Mark Zuckerberg (Meta),
- Lisa Su (AMD),
- Elon Musk (xAI),
- Sam Altman (OpenAI),
- Demis Hassabis (DeepMind),
- Dario Amodei (Anthropic),
- Fei-Fei Li (Stanford Human-Centered AI),
- oraz Jensen Huang.

Okładka nr 2: budowanie epoki AI
Drugi wariant, autorstwa Petera Crowthera, przedstawia technologicznych liderów wśród rusztowań na tle ogromnych liter „AI”, tworzących się niczym konstrukcja przyszłości.
Najbardziej wpływowa technologia współczesności
„Każdy przemysł jej potrzebuje, każda firma jej używa, każde państwo musi ją rozwijać” — powiedział Jensen Huang, podkreślając, że właściwe wdrażanie sztucznej inteligencji jest jednocześnie ogromną szansą i wielką odpowiedzialnością. Nazwał ją „najbardziej wpływową technologią naszych czasów”.
Choć większość przedstawionych na okładce osób nie udzieliła wywiadów, TIME skoncentrował się na skutkach ich działalności oraz na tym, jak rozwój technologii coraz bardziej przenika politykę, badania, gospodarkę i życie codzienne.

Rok, w którym AI zmieniła wszystko
W 2025 roku AI była w centrum debat publicznych: od raportów śledczych, przez analizy ekonomiczne i naukowe, po dyskusje ustawodawcze w Waszyngtonie, gdzie trwały zmagania dotyczące jej regulacji. W tym samym czasie największe firmy technologiczne ścigały się w prezentowaniu coraz bardziej zaawansowanych modeli, a chatboty i inne narzędzia AI stały się powszechne — niekiedy powodując także tragiczne skutki.
Redaktor naczelny TIME podsumował decyzję słowami:
„Uznajemy siłę, która zdominowała nagłówki w tym roku — na dobre i na złe. Za dostarczenie epoki myślących maszyn, za zachwyt i niepokój, jakie wywołuje, za przekształcenie teraźniejszości i wyznaczenie granic możliwości — Architekci AI są Człowiekiem Roku 2025.”
Źródło: cbs
Foto: Time, istock/tadamichi/
-
GOŚCIE BUDZIK MORNING SHOW2 tygodnie temuPielęgnujemy świąteczne tradycje. Patrycja Niżnik zaprasza na Mikołajki i Wigilię
-
News Chicago3 tygodnie temuCeny gazu nie wzrosną w przyszłym roku w Illinois tak bardzo jak chciał Nicor Gas i Ameren
-
Polonia Amerykańska3 tygodnie temuGłosujemy na Emily Reng startującą w Miss Universe – historyczny moment dla Polonii!
-
News USA1 tydzień temuRząd wstrzymuje rozpatrywanie wszystkich wniosków imigracyjnych z 19 państw
-
News USA3 tygodnie temuKoniec ulg podatkowych dla osób przebywających nielegalnie w USA
-
News USA3 dni temuHistoryczne wystąpienie prezydenta: Trump o uroczystości Niepokalanego Poczęcia
-
GOŚCIE BUDZIK MORNING SHOW1 tydzień temuTomasz Potaczek z Chicago ponownie na podium Mistrzostw Świata w Kettlebell
-
News USA4 tygodnie temuICE ujawnia dane dotyczące Polaków w USA. Deportacje, zatrzymania i… polonijne donosy










