Oak Flat w Arizonie, święte miejsce rdzennych Amerykanów, może wkrótce przestać istnieć. Jeśli federalny rząd USA ostatecznie przekaże teren firmie wydobywczej Resolution Copper, w tym miejscu powstanie ogromna odkrywka miedzi. Dla społeczności Apaczy będzie to oznaczało nie tylko utratę ziemi, ale i profanację miejsca kultu, czczonego od setek lat – zwraca uwagę Ojciec Paweł Kosiński SJ.

O zachowanie świętego miejsca walczy koalicja Apache Stronghold, która od lat prowadzi batalie prawne w obronie Oak Flat. Sprawa stała się symbolem nie tylko dla obrońców praw rdzennych Amerykanów, lecz także dla środowisk religijnych w całych Stanach Zjednoczonych – w tym Konferencji Episkopatu USA (USCCB) i Rycerzy Kolumba.

Od chronionego miejsca do komercyjnej inwestycji

Przez dziesięciolecia Oak Flat pozostawało pod ochroną jako część Lasu Narodowego Tonto. Wszystko zmieniło się w 2014 roku, gdy administracja Baracka Obamy rozpoczęła procedurę przekazania terenu prywatnemu inwestorowi – koncernowi Resolution Copper.

W planach firmy jest budowa gigantycznej kopalni odkrywkowej, która całkowicie zniszczy krajobraz i uniemożliwi odprawianie obrzędów religijnych Apaczów.

Mimo protestów i wsparcia licznych organizacji, w tym religijnych, w tym roku organizacja Apache Stronghold przegrała w Sądzie Najwyższym USA wniosek o wstrzymanie transakcji. Jednak w sierpniu, dosłownie na kilka godzin przed finalizacją sprzedaży, Sąd Apelacyjny 9. Okręgu tymczasowo zablokował transfer własności – to może być ostatnia szansa na uratowanie Oak Flat.

RFRA pod ostrzałem – czy ustawa o wolności religijnej nadal działa?

Sednem sporu jest interpretacja Religious Freedom Restoration Act (RFRA) – federalnej ustawy uchwalonej w 1993 roku, której celem było zagwarantowanie, że rząd nie będzie „znacząco obciążał” praktyk religijnych bez ważnego powodu i bez zastosowania najmniej restrykcyjnych środków.

Problem w tym, że sąd niższej instancji w sprawie Oak Flat orzekł, iż standardy RFRA nie mają zastosowania do rozporządzania własnością federalną.

Jak wyjaśnia Joe Davis, prawnik organizacji Becket, wspierającej Apache Stronghold: „RFRA miała być tarczą chroniącą wszystkie religie przed arbitralną ingerencją państwa. Nie blokuje działań rządu, ale zmusza go do uzasadnienia każdej decyzji ograniczającej wolność religijną”.

„Jeśli ten standard się utrzyma, RFRA stanie się martwą literą prawa w sprawach dotyczących ziemi federalnej. To uderzy nie tylko w Apaczów, ale we wszystkie wspólnoty religijne w kraju” – ostrzega prawnik.

Groźny precedens – od Oak Flat po msze na cmentarzach

Eksperci wskazują, że skutki tej interpretacji są już widoczne. Rycerze Kolumba z Petersburga (Wirginia) przez dziesięciolecia odprawiali coroczne msze na Narodowym Cmentarzu Poplar Grove. W 2023 roku Służba Parków Narodowych próbowała zakazać tych uroczystości, uznając je za „zakazaną demonstrację”.

Po interwencji prawników zakaz cofnięto, ale rząd argumentował, że nowe podejście do RFRA – wynikające ze sprawy Oak Flat – daje mu podstawy do takich ograniczeń.

Sędzia Neil Gorsuch, w zdaniu odrębnym przy odmowie rozpatrzenia sprawy Apache Stronghold, ostrzegł, że taka interpretacja może zagrażać wszystkim wspólnotom religijnym w USA, niezależnie od tradycji czy wyznania.

Co dalej z Oak Flat?

Sprawa jest w toku – Sąd Apelacyjny rozpatruje jednocześnie trzy powiązane postępowania, w tym roszczenia dotyczące ochrony środowiska. Kluczowe dokumenty procesowe mają być składane od 8 września. Nie jest jednak jasne, czy w tej ścieżce prawnej możliwe będzie odwrócenie orzeczeń osłabiających RFRA.

Organizacje religijne i prawnicy apelują, że to ostatni moment, by zapobiec precedensowi, który może drastycznie ograniczyć wolność wyznania w USA.

„To nie tylko sprawa Apaczów”

Amerykańscy biskupi ostrzegali w ubiegłym roku w liście do sądu: „Zmiana interpretacji RFRA w tej sprawie jest sprzeczna z literą prawa, zniekształca precedens i prowadzi do niesprawiedliwych konsekwencji. To nie tylko kwestia Apaczów – to test dla wolności religijnej wszystkich Amerykanów”.

Źródło: cna
Foto: apache stronghold

Donald Trump podpisał w czwartek rozporządzenie wykonawcze w sprawie „[Uczynienia] architektury federalnej ponownie piękną”, które promuje architekturę klasycystyczną i tradycyjną w nowych i odnawianych budynkach federalnych. „Federalne budynki publiczne powinny podnosić na duchu, upiększać przestrzenie publiczne i inspirować obywateli” – napisał prezydent w dokumencie.

Rozporządzenie nakazuje faworyzowanie stylów klasycystycznych w projektowaniu, renowacji i przebudowie budynków federalnych, w tym sądów, siedzib agencji oraz wszystkich budynków w Waszyngtonie o koszcie przekraczającym 50 milionów dolarów w 2025 roku. Wyłączone są projekty infrastrukturalne i porty wjazdowe.

Architektura klasycystyczna a wizja Ojców Założycieli

Rozporządzenie definiuje architekturę klasycystyczną jako tradycję wywodzącą się z Grecji i Rzymu, rozwiniętą przez dziesiątki pokoleń architektów. Donald Trump podkreślił, że wizja amerykańskich Ojców Założycieli – m.in. George’a Washingtona i Thomasa Jeffersona – wzorowała federalne budynki w Dystrykcie Federalnym na klasycznych formach architektonicznych.

„Ojcowie Założyciele chcieli, aby amerykańskie budynki publiczne inspirowały obywateli i promowały cnoty obywatelskie” – napisał prezydent, zaznaczając, że architektura klasycystyczna pozostawała dominującą formą przez 150 lat po powstaniu USA.

Krytyka brutalizmu i wcześniejszych programów GSA

Rozporządzenie odnosi się również do stylu brutalizmu, który od lat 60. XX wieku dominował w wielu budynkach federalnych. Brutalizm charakteryzuje się masywną, blokową formą i wykorzystaniem odsłoniętego betonu.

Trump wskazuje, że wiele z takich budynków jest uważanych za nieatrakcyjne, a uruchomiony w 1994 roku Program Doskonałości Projektowej GSA (General Services Administration’s) nie spełnił oczekiwań estetycznych.

Prezydent oskarżył wcześniejsze programy o nadmierne faworyzowanie „wybitnych architektów” kosztem lokalnych tradycji i regionalnych preferencji estetycznych. „Wiele nowych budynków federalnych nie jest nawet rozpoznawalnych jako budynki publiczne” – napisał.

Centrum Obsługi Rządu w Bostonie w stanie Massachusetts, przykład architektury brutalizmu

Powrót do wcześniejszej inicjatywy Trumpa

Nie jest to pierwsza inicjatywa Donalda Trumpa w tej dziedzinie. W grudniu 2020 roku podpisał podobne rozporządzenie promujące piękną architekturę federalną, które zostało uchylone przez Prezydenta Joe Bidena w 2021 roku.

W styczniu Trump wydał memorandum nakazujące GSA przedstawienie rekomendacji dotyczących upiększenia budynków federalnych.

Według Białego Domu, najnowsze rozporządzenie wpisuje się w szerszy program mający na celu „ponowne upiększenie Ameryki”, który obejmuje m.in. federalizację policji i wykorzystanie Gwardii Narodowej w Waszyngtonie w ramach działań estetycznych.

Źródło: The Epoch Times
Foto: Gunnar Klack, istock/aphotostory/

Rodziny dwójki dzieci, które zostały tragicznie zastrzelone w środę w kościele katolickim pw. Zwiastowania Pańskiego w południowo-zachodnim Minneapolis, po raz pierwszy przemówiły publicznie w czwartek po południu. Śmiertelnymi ofiarami ataku są 8-letni Fletcher Merkel i 10-letnia Harper Moyski.

Obie rodziny zabitych dzieci wydały oświadczenia i poprosiły o szanowanie ich prywatności w tym trudnym czasie.

Rodzina Merkela wspomina Fletcher’a

W oświadczeniu wydanym przez Jessego Merkela czytamy: „Wczoraj tchórz odebrał nam naszego 8-letniego syna, Fletchera. Nigdy nie będziemy mogli go przytulać, rozmawiać z nim ani patrzeć, jak dorasta. Fletcher kochał rodzinę, przyjaciół, wędkarstwo, gotowanie i sport. Choć pustka w naszych sercach nigdy nie zostanie wypełniona, mamy nadzieję, że z czasem odnajdziemy ukojenie. Prosimy pamiętać o Fletcherze jako o człowieku, którym był, a nie o czynie, który zakończył jego życie.”

Rodzina Merkel planuje w przyszłości ustanowić stypendium imienia Fletchera.

Rodzina Moyski apeluje o działania przeciw przemocy

Rodzice Harper Moyski, Michael Moyski i Jackie Flavin, wydali wspólne oświadczenie:

„Jesteśmy zdruzgotani, że nasza ukochana córka Harper zginęła tragicznie. Była pogodną, radosną 10-latką, której śmiech i dobroć poruszały wszystkich wokół. Apelujemy do liderów i społeczności o podjęcie działań przeciw przemocy z użyciem broni palnej i kryzysowi zdrowia psychicznego w kraju. Pamięć Harper powinna inspirować nas do stworzenia bezpieczniejszego świata.”

Rodzice proszą o poszanowanie prywatności w trakcie żałoby i wspierania młodszej siostry Harper.

Bilans ofiar i działania służb

Strzelanina spowodowała śmierć dwójki dzieci i rany u 18 kolejnych osób, w tym 15 uczniów w wieku od 6 do 15 lat oraz trojga osób starszych, wszyscy powyżej 80. roku życia.

Komendant policji Minneapolis, Brian O’Hara, poinformował, że wszystkie dzieci prawdopodobnie przeżyją, choć co najmniej siedem było w stanie krytycznym w momencie przyjęcia do szpitala. Dyrektor generalny Hennepin Healthcare, Thomas Klemond, określił stan jednego z dzieci jako „niepewny”.

Reakcja społeczności i władz

Środowa strzelanina wywołała falę reakcji prawodawców, grup wsparcia i przywódców religijnych zarówno w stanie, jak i w całym kraju. Prezydent Donald Trump oraz gubernator Tim Walz nakazali opuszczenie flag do połowy masztu w hołdzie ofiarom, co ma trwać co najmniej do końca miesiąca.

Robin Westman – osoba transpłciowa, sprawca strzelaniny

W całym obszarze metropolitalnym Twin Cities zorganizowano czuwania pamięci, a podczas meczu Minnesota Twins z Toronto Blue Jays w środę wieczorem uczczono ofiary minutą ciszy. Trwają działania mające na celu wsparcie rodzin i poszkodowanych w strzelaninie.

O Robin Westman pisaliśmy wczoraj.

Źródło: cbs
Foto: YouTube