4 grudnia American Cancer Society (ACS) ogłosiło nowe, przełomowe wytyczne dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy. Po raz pierwszy organizacja uznała, że samodzielnie pobrany wymaz dopochwowy może być akceptowalną metodą testowania w kierunku wirusa HPV, który odpowiada za niemal wszystkie przypadki tego nowotworu. Specjaliści podkreślają, że to zmiana, która może znacząco zwiększyć dostęp do badań i poprawić ich skuteczność.

Dlaczego to takie ważne?

W USA co roku diagnozuje się około 13 tys. przypadków raka szyjki macicy, a 4 tys. kobiet umiera z jego powodu. Choć od lat 70-tych liczba zachorowań spadła o połowę dzięki badaniom przesiewowym, to od dwóch dekad notuje się spadek udziału kobiet w regularnych testach.

„Zbyt wiele osób nie ma dostępu do badań lub nie czuje się komfortowo podczas tradycyjnego badania ginekologicznego” – podkreśla Jane Montealegre z MD Anderson Cancer Center. Jej zdaniem nowa metoda może być „prawdziwym przełomem”.

Co zmieniają nowe wytyczne ACS?

 American Cancer Society wskazuje, że:

• samodzielny wymaz w kierunku HPV jest dopuszczalną formą badań przesiewowych,
• wciąż preferowaną metodą pozostają wymazy pobierane przez lekarza,
• pojawia się nowa definicja wieku, w którym można zakończyć screening,
• zwiększa się elastyczność i dostępność badań dzięki technologiom at-home.

Kiedy rozpocząć i jak często wykonywać badania?

Osoby w wieku 25–65 lat, o przeciętnym ryzyku:

1. Test HPV na próbce pobranej przez lekarza
   – co 5 lat, jeśli wynik jest ujemny.

2. Test HPV na próbce pobranej samodzielnie
   – co 3 lata.

3. Jeśli test HPV nie jest dostępny:
   – HPV + cytologia (Pap) co 5 lat, lub
   – Pap co 3 lata.

Dodatkowo osoby z wieloletnią historią negatywnych wyników mogą zakończyć screening po 65. roku życia.

Nowa technologia i pierwsze domowe testy

W maju Agencja ds. Żywności i Leków FDA zatwierdziła pierwsze narzędzie do samodzielnego pobrania próbki w domu – specjalny aplikator firmy Teal Health. Kobieta wykonuje wymaz, odsyła próbkę pocztą, a laboratorium przeprowadza test na HPV.

Obecnie większość samodzielnych pobrań wciąż odbywa się w klinikach, ale eksperci przewidują szybki rozwój rynku. „Wytyczne ACS dają jasny sygnał: samodzielne pobranie jest bezpieczne i skuteczne” – podkreśla Montealegre.

Co powinny wiedzieć pacjentki?

Eksperci zalecają:

• upewnić się, że wybrany test ma zatwierdzenie FDA,
• pamiętać, że 5–10% wyników testów HPV jest dodatnich, co wymaga wizyty u lekarza,
• traktować samodzielny test jako ułatwienie, a nie zamiennik regularnej opieki medycznej.

Początek dużej zmiany w badaniach przesiewowych

Samodzielne pobranie wymazu oznacza dla wielu kobiet odzyskanie kontroli nad procesem badań i zlikwidowanie barier, które do tej pory uniemożliwiały uczestnictwo w programie przesiewowym.

Źródło: dailyherald
Foto: YouTube, Teal Health, istock/Svitlana Hulko/

Amazon opublikował w zeszłym tygodniu coroczne zestawienie „Alexa’s Most Asked Questions”, które pokazuje, o co użytkownicy najczęściej prosili swoją sztuczną inteligencję w 2025 roku. Dane jasno pokazują, że Alexa, asystent głosowy oparty na sztucznej inteligencji, pozostaje jednym z głównych źródeł szybkiej informacji — od kuchennych porad po globalne ciekawostki o celebrytach.

Kulinaria na pierwszym miejscu: „Jak długo gotować jajko w koszulce?”

Miliony zapytań dotyczyły gotowania, a jednym z najpopularniejszych było pytanie o czas gotowania jajka w koszulce. Użytkownicy chętnie korzystali z Alexy jako domowego kuchennego asystenta, prosząc ją o instrukcje krok po kroku, proporcje składników czy czas przygotowania różnych potraw.

Wzrost liczby zapytań kulinarnych Amazon tłumaczy tym, że coraz więcej osób gotuje w domu i traktuje głosowego asystenta jako najszybsze źródło odpowiedzi.

Nauka pod ręką: „Jaka jest średnica Ziemi?”

Alexa była również wykorzystywana jako natychmiastowy pomocnik do zdobywania podstawowej wiedzy naukowej. Jednym z najczęściej zadawanych pytań było: „Jaka jest średnica Ziemi?” Zestawienie pokazuje, że użytkownicy traktują swoje urządzenia nie tylko jako gadżet domowy, ale również jako sposób na zaspokojenie codziennej ciekawości dotyczącej świata.

Celebryci: Ronaldo, Swift i Musk na szczycie ciekawości

Według Amazon ogólne pytania o wzrost, wagę czy majątek gwiazd należały do najbardziej typowych. Wśród nazwisk dominowali: Cristiano Ronaldo, Taylor Swift i Elon Musk. Osoby korzystające z Alexy pytały zarówno o aktualne statystyki, jak i o szczegóły z życia prywatnego czy kariery tych postaci.

Taylor Swift najczęściej słuchaną artystką

Alexa służyła również jako główny odtwarzacz muzyczny. Najpopularniejszą artystką wśród użytkowników okazała się Taylor Swift, natomiast drugie miejsce zajął Bruno Mars. Najczęściej odtwarzanym utworem była jego piosenka „APT”, nagrana wspólnie z Rosé.

Albumem roku według danych Alexy został soundtrack do Netflixowego hitu “KPop Demon Hunters” — absolutny faworyt słuchaczy globalnych.

Paradoks roku: „Co oznacza AI?”

Jednym z najbardziej intrygujących trendów 2025 było częste pytanie: „What does AI stand for?”
Użytkownicy pytali więc asystenta o wyjaśnienie skrótu, na którym sam jest oparty.

Amazon podkreśla, że to symboliczny dowód na to, jak mocno sztuczna inteligencja przeniknęła codzienne życie — jednocześnie fascynując użytkowników i budząc ich ciekawość.

Amazon zapowiada, że w kolejnych latach będzie rozwijał Alexę tak, aby jej zrozumienie zapytań użytkowników było jeszcze bardziej naturalne i kontekstowe.

Źródło: scrippsnews
Foto: Raysonho, Amazon

W przypadającą dziś 44. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, Prezydent RP Karol Nawrocki złożył przed Krzyżem Papieskim na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie symboliczny znicz – „Światło Wolności”, upamiętniające ofiary tamtych wydarzeń.

Polska nigdy nie zapomni o ofiarach stanu wojennego – nigdy nie zapomni o ofiarach i nigdy nie zapomni o sprawcach – podkreślał Prezydent.

„Światło wolności” płonie w Warszawie na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego, płonie w polskich domach i w Państwa rękach. Nic nie zgasi polskiego światła i pragnienia wolności – mówił Karol Nawrocki.

Wskazywał, że wolności nie zabrały nam zabory, światła wolności nie zgasiły dwie okupacje II wojny światowej, nie zgasili kolonizatorzy i zdrajcy Rzeczypospolitej Polskiej po roku 1945. – Światła wolności nie zgasił też stan wojenny i junta Wojciecha Jaruzelskiego, bo to światło wolności wciąż płonęło w sercach polskiego narodu, niestety płonęło także za sprawą przelanej krwi – dodał.

Polska krew podlewała światło wolności, żebyśmy my mogli żyć w wolnej, niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej – akcentował.

Zaznaczył, że „stan wojenny to nie było mniejsze zło; to było zło w czystszej postaci; zdrada narodu polskiego przez komunistyczną juntę”.

Karol Nawrocki przypomniał też słowa Papieża Jana Pawła II z 1979 r.: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!

– Duch święty zstąpił, bo powstała wielka Solidarność – pierwszy w bloku sowieckim niezależny związek zawodowy, powstał wielki ruch społeczny, z którego wszyscy jesteśmy tak bardzo dumni, który zgromadził blisko 10 mln ludzi – powiedział.

Prezydentowi towarzyszyli ministrowie Wojciech Kolarski, Jarosław Dębowski, Rafał Leśkiewicz, a także szef BBN Sławomir Cenckiewicz. Podczas uroczystości obecni byli również m.in. dr hab. Karol Polejowski, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego.

O godzinie 19.30 w oknach w całej Polsce – w domach, szkołach, urzędach – zapalane są świece, upamiętniające wszystkich tych, którzy stracili życie lub w inny sposób ucierpieli w wyniku wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego.

Zwyczaj zapalania świecy upamiętniającej tragiczne wydarzenia w Polsce został zapoczątkowany w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 roku przez szereg ludzi na całym świecie. Ojciec Święty Jan Paweł II, solidaryzując się z Rodakami, zapalił świecę w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie. Również ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Ronald Reagan w swoim bożonarodzeniowym orędziu wezwał do postawienia w oknach świec.

KPRP